پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,714 |
| تعداد مقالات | 14,051 |
| تعداد مشاهده مقاله | 34,028,687 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,626,587 |
بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار با نقش میانجی مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز و نقش تعدیل‌گری فشار نهادی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| پژوهش در مدیریت تولید و عملیات | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 40، فروردین 1404، صفحه 25-48 اصل مقاله (1.22 M) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی- فارسی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/pom.2025.143545.1600 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مرجان نیرومند1؛ سمیه احمدزاده* 2؛ زهره بهرامی2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و نوآوری، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، اصفهان، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| هدف این مقاله، بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار، به‌ویژه در مجتمع صنعتی سپاهان باتری، با تأکید بر نقش میانجی مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز است. جامعۀ آماری بررسی‌شده، کارکنان مجتمع صنعتی سپاهان باتری با تعداد 1200 نفر و حجم نمونۀ 231 نفر و روش نمونه‌گیری، قضاوتی است؛ یعنی افرادی که بیشتر در زمینۀ زنجیرۀ تأمین، نوآوری و تحقیق و توسعه اطلاع داشتند و مدیران بخش‌های مختلف انتخاب شدند. در پژوهش حاضر داده‌ها و اطلاعات از پرسش‌نامه‌های استاندارد جهت‌گیری زیست‌محیطی، عملکرد پایداری، شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز و فشار نهادی جمع‌آوری شده‌اند. پایایی پرسش‌نامه‌ها با استفاده از روش آلفای کرونباخ و روایی آن با روش محتوایی و KMO تأیید شد. نتایج نشان داد جهت‌گیری زیست‌محیطی، شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز بر عملکرد پایدار تأثیر معناداری دارد. همچنین شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز، تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار دارد. جهت‌گیری زیست‌محیطی نیز تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار با نقش میانجی شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز دارد. همچنین جهت‌گیری زیست‌محیطی، تأثیر معناداری بر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز با نقش تعدیل‌گری فشار نهادی دارد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| جهت‌گیری زیست‌محیطی؛ عملکرد پایدار؛ مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز؛ نوآوری سبز؛ فشار نهادی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
یکی از مهم‌ترین چالش‌های امروزه، مباحث زیست‌محیطی و پایداری است. اگرچه صنایع نقش مهمی در توسعۀ اقتصادی کشور دارند، توجه‌نکردن بسیاری از این صنایع به مسائل پایداری، مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است؛ بنابراین امروزه مطالعات زیادی در زمینۀ ارائۀ راه‌حل‌هایی برای حل این مشکلات برای صنایع انجام شده است. بسیاری از مطالعات به جهت‌گیری‌های زیست‌محیطی تأکید می‌کنند. جهت‌گیری زیست‌محیطی که بر وظیفۀ یک شرکت در قبال محیط‌زیست تأکید میکند، فعالیت‌های کسب و کار را به‌گونه‌ای هدایت میکند که سبب خلق ارزش اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی شود. این جهت‌گیری شرکت‌ها را تشویق میکند تا هم‌زمان به اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی دست پیدا کنند (Yan et al., 2020). محققانی مانند اسروف و گوپالاکریشنا[i] (2018) معتقدند که یکپارچه‌سازی شیوه‌های پایدار، عملکرد مالی را بهبود می‌دهد و مزیت‌های رقابتی را نیز به‌همراه دارد. در این شرایط، جهت‌گیری یک کاتالیزور برای شناسایی و پرورش چنین شیوه‌هایی عمل میکند. گرچه برخی تحقیقات تأثیر مثبت جهت‌گیری محیطی را بر عملکرد شرکت و عملکرد مالی نشان می‌دهد(Yo & Ho, 2019) ، در مقابل، مطالعات دیگر هیچ ارتباط معناداری بین جهت‌گیری زیست‌محیطی و عملکرد شرکت پیدا نکرده‌اند (Zhou et al., 2020). از سوی دیگر مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز، موجب تطبیق زنجیرۀ تأمین با ملاحظات زیست‌محیطی در کلیۀ مرحلههای زنجیره از جمع‌آوری مواد مورد نیاز، طراحی محصول تا فرآیند تولید در سرتاسر زنجیرۀ تأمین می‌شود. برخی پژوهش‌های پیشین بر نقش شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز، به‌عنوان میانجی در رابطۀ بین جهت‌گیری زیست‌محیطی و عملکرد پایدار اشاره کرده‌اند (Bu et al., 2020)؛ اما بررسی این رابطه در صنایع داخلی، به‌ویژه صنایع استان اصفهان مانند سپاهان باتری، به کاهش مشکلات این استان در زمینۀ زیست‌محیطی کمک میکند. نوآوری سبز به توسعه و تجاریسازی محصولات، خدمات و فرآیندهای جدید اشاره دارد که سازگار با محیط‌زیست و پایدارند. تحقیقاتی مانند تحقیقات آگیاپونگ و همکاران[ii] (2023)، تأثیر مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز را بر عملکرد پایداری سازمان بررسی کرده‌اند؛ اما به تأثیر نوآوری سبز بر عملکرد پایداری سازمان توجه نکرده‌اند؛ در حالی که سازمان‌ها عملکرد خود را از‌طریق نوآوری سبز افزایش می‌دهند؛ زیرا شیوه‌های سبز، آنها را راهنمایی میکند تا استراتژیهایی را طراحی کنند که به آنها کمک میکند از منابع کمتری استفاده کنند (Liu et al., 2022). علاوه بر تأکید روزافزونی که بر فعالیت‌های زیست‌محیطی شده است، فشارهای خارجی از سوی سهامداران، مصرف‌کنندگان و دولت، روز به روز بیشتر می‌شود و این مسئله سبب انجام تحقیقاتی دربارۀ نقش تعدیل‌کنندۀ فشارهای نهادی در رابطۀ بین عملکردهای مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و عملکرد مالی شده است. شرکت‌هایی که به‌دنبال مشروعیت‌اند، به‌دلیل فشارهای نهادی در پی بهبود عملکرد زیست‌محیطی‌اند .(Kaly ar et al., 2020) مطالعاتی تأثیر فشار نهادی را بر عملکرد شرکت بررسی کرده‌اند؛ برای مثال، دی ماجیو و پاول[iii] (1983) فشار نهادی را عاملی مؤثر بر عملکرد شرکت دانسته و آن را مطالعه کرده است و کولول و جوشی[iv] (2011) نیز اظهار داشتند که انطباق سازمانی با فشار سازمانی، عملکرد را بهبود می‌دهد. همچنین دوبی و همکاران[v] (2015) به این نتیجه رسیدند که فشار نهادی، عامل بسیار با‌اهمیتی است که به عملکرد زیست‌محیطی شرکت‌ها کمک میکند و سبب بهبود آن می‌شود. با وجود این، مطابق با دانش محقق، تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی نوآوری سبز و مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز با نقش تعدیل‌گری فشار نهادی بررسی نشده است (Liu et al., 2022). با افزایش نگرانی‌های زیست‌محیطی در کشورهای در حال توسعه ) Keszey, 2020 ؛( Asongu et al., 2020؛ انتخاب ایران و شرکت سپاهان باتری به‌عنوان زمینۀ پژوهشی در این مطالعه، به حل چالش‌های زیست‌محیطی کمک زیادی میکند و درک پژوهشگر را با بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار، گسترش می‌دهد. همچنین این مطالعه با بررسی تأثیر تعدیل‌کنندۀ فشارهای نهادی در ارتباط جهت‌گیری زیست‌محیطی و شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز، بینش‌های مدیریتی را برای افزایش عملکرد پایداری، ارائه می‌دهد. شرکت سپاهان باتری یک شرکت صنعتی و به‌دنبال نوآوری سبز در راستای ارائۀ تولیدات سازگار با محیط‌زیست است. این شرکت بر تولید انواع تجهیزات و بدنۀ باتری، انواع صفحات، اتصالات، اسید باتری و آب مقطر تمرکز دارد. تولیدات این شرکت عمدتاً باتری‌های خودرویی است. با توجه به مسائل زیست‌محیطی و گرمایش زمین در سال‌های اخیر، خودروسازها به‌دنبال روش‌هایی برای صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش انتشار دی‌اکسید کربن‌اند. هم‌زمان با استفاده از انرژی‌های پاک مانند انرژی خورشیدی، به استفاده از انرژی‌های دیگر مانند انرژی الکتریکی نیز در خودروها توجه شده است. شرکت سپاهان باتری با تولید انواع باتری‌های مختلف، نقش مهمی در تولیدات سبز برای حفظ محیط‌زیست ایفا میکند. با وجود این، این شرکت با ضعف‌هایی نیز مواجه است. یکی از مهم‌ترین ضعف‌های شرکت سپاهان باتری، توجه‌نکردن کافی به مسائل زیست‌محیطی در تولید و توزیع محصولات است. به نظر می‌رسد که در حال حاضر، این شرکت بیشتر بر جنبه‌های اقتصادی و تولیدی تمرکز دارد و تأثیرات زیست‌محیطی تولیدات خود را نادیده می‌گیرد. این رویکرد به افزایش آلودگی، مصرف بی‌رویۀ منابع طبیعی و بهره‌برداری‌نکردن بهینه از منابع تجدیدپذیر منجر می‌شود. همچنین، شرکت سپاهان باتری در حال حاضر از سیستم‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز به‌طور کامل بهره‌برداری نمی‌کند. در دنیای امروز، بسیاری از شرکت‌ها برای کاهش آثار زیست‌محیطی و افزایش کارایی، از سیستم‌های مدیریت سبز در زنجیرۀ تأمین خود استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها شامل انتخاب تأمین‌کنندگان سبز، کاهش مصرف انرژی و منابع و کاهش تولید ضایعاتاند. پیاده‌سازی‌نکردن چنین شیوه‌هایی در شرکت، به اتلاف منابع و آثار منفی زیست‌محیطی منجر می‌شود. یکی دیگر از ضعف‌های عمدۀ این شرکت، پاسخگونبودن به فشارهای سازمانی برای بهبود پایداری زیست‌محیطی است. سازمان‌های مختلف از‌جمله دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی، در حال اعمال فشار برای رعایت استانداردهای زیست‌محیطی‌اند. شرکت‌ها باید از این فشارها به نفع خود استفاده و فرایندهای سبزتر را در عملیات خود پیاده‌سازی کنند؛ اما به نظر می‌رسد که این شرکت، این فشارها را نادیده می‌گیرد؛ بنابراین هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز و نقش تعدیل‌گر فشار نهادی در شرکت سپاهان باتری است. دیگر اهداف تحقیق عبارت‌اند از: 1: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایداری؛ 2: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز؛ 3: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر نوآوری سبز؛ 4: بررسی تأثیر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز بر عملکرد پایداری؛ 5: بررسی تأثیر شیوه‌های نوآوری سبز بر عملکرد پایداری؛ 6: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایداری با نقش میانجی شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز؛ 7: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایداری با نقش میانجی نوآوری سبز؛ 8: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز با نقش تعدیل‌گری فشار نهادی؛ 9: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر شیوه‌های نوآوری سبز با نقش تعدیل‌گری فشار نهادی.
عملکرد پایدار، تعامل بین عملکرد سازمان را در کسب و کار و عملکرد زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی بررسی میکند. به‌عبارتی عملکرد پایدار به معنای توانایی سازمان برای دستیابی به کسب و کار و افزایش ارزش برای سهامداران، با در نظر گرفتن مسئولیت بلندمدت اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی است. به گفتۀ سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، عملکرد پایدار به چند روش زیر سنجیده می‌شود:
بنابراین عملکرد پایدار کسب‌وکار، یک عنصر ضروری برای کسب‌وکارهاست و به عملکردها، فرآیندها و عملیات تجاری شرکت‌ها بستگی دارد و تأثیر فراوانی بر محیط‌زیست و سلامت کارکنان و مشتریان می‌گذارد. انجام معاملات تجاری برای تقویت ارتباطات اجتماعی قویتر با ذی‌نفعان، از‌جمله تولیدکنندگان، مشتریان، عموم مردم و مقامات نظارتی، ضروری است. یک شرکت بسیار پایدار، برنامهها و استراتژیهای خود را برای به حداکثر رساندن درآمد، بدون از دست دادن کیفیت اکوسیستم و رفاه جامعه برنامه‌ریزی میکند (Choudhary & Sangwan, 2022). 2-2- جهت‌گیری زیست‌محیطی جهت‌گیری زیست‌محیطی به رویکرد و تعهد سازمان‌ها و شرکت‌ها برای ادغام مسائل زیست‌محیطی و پایداری در تمامی فعالیت‌ها، و تصمیم‌گیری‌های آنها اشاره دارد. این جهت‌گیری شامل شناخت و اجرای مسئولیت‌های زیست‌محیطی و اجتماعی شرکت نسبت‌به اکوسیستم و منابع طبیعی می‌شود. جهت‌گیری زیست‌محیطی منعکس‌کنندۀ میزانی است که کارکنان مشروعیت مسائل زیست‌محیطی را تشخیص می‌دهند. این بخش مهمی از گرایش استراتژیک هر سازمانی است که نشان می‌دهد چگونه عملکرد به روشی پایدار، ازنظر زیست‌محیطی از سوی اعضای مختلف سازمان درک می‌شود (Chan, 2021). دو بعد عمدۀ جهت‌گیری زیست‌محیطی شناسایی شده است. جهت‌گیری زیست‌محیطی داخلی به ارزشها و استانداردهای مرتبط با محیط‌زیست اشاره دارد که سازمان‌ها آن را حفظ می‌کنند. این جهت‌گیری به‌طور رسمی در بیانیه‌های مأموریت، سیاست‌ها و رویه‌ها مدون می‌شود؛ اما ممکن است به‌طور غیررسمی در فرهنگ‌های شرکتی از‌طریق هنجارها و رفتارهای کارکنان بیان شود. علاوه بر این، جهت‌گیری زیست‌محیطی خارجی نشان‌دهندۀ نیاز به پاسخگویی به ذی‌نفعان دارای نگرانی‌های زیست‌محیطی است (Saleem et al., 2021). 3-2- نوآوری سبز نوآوری فرآیندی توصیف می‌شود که از‌طریق آن یک شرکت ایدهها را به محصولات، خدمات یا فرآیندهای جدید تبدیل و به رقابت در بازار کمک میکند. نوآوری سبز برای پایداری و به حداکثر رساندن مزایای اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی، در گذار به اقتصاد سبز اهمیت دارد (Schwarh et al., 2020). به عبارت دیگر ارتقای رشد اقتصادی-اجتماعی و چالش‌های زیست‌محیطی، نیازمند نوآوری و سرمایه‌گذاری پایدار در یک اقتصاد است و نوآوری پایدار، یک محرک مهم در ترویج کالاها و خدمات یک صنعت برای ایجاد منافع زیست‌محیطی و اجتماعی بلندمدت است (Agarwal et al., 2024). تحقیقات نشان می‌دهد که توسعه و اجرای نوآوری‌های سبز مؤثر، مزیت رقابتی را به شرکت‌ها در صنایع خود می‌دهد و به بهبود عملکرد محیطی، اجتماعی و حاکمیتی منجر می‌شود 4-2- مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز زنجیرۀ تأمین سبز نشان‌دهندۀ در نظر گرفتن مسائل زیست‌محیطی در زنجیرۀ تأمین سنتی سازمان است. مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز عبارت است از: فرایند به کار بردن ورودی‌های دوستدار محیط‌زیست و انتقال این ورودی‌ها به خروجی‌ها که در پایان چرخۀ عمر اصلاح یا دوباره مصرف می‌شوند(Juma et al., 2022) . شرکت‌های تولیدی با ادغام شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز به فشارهای سازمانی پاسخ می‌دهند. این فشار شامل اجرای فرآیندهای تولید سازگار با محیط‌زیست، کاهش ضایعات، تأمین مواد به‌طور پایدار برای برآورده‌کردن مقررات زیست‌محیطی و انتظارات پایداری اجتماعی، یا تقلید از رهبران صنعت است .(Al-Ma’aitah, 2018) همچنین تفکیک مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز به شیوه‌های مختلف، مانند لجستیک معکوس، منبع‌یابی پایدار، همکاری با مشتریان، طراحی زیست‌محیطی و بازیابی سرمایه‌گذاری بر عملکرد شرکت، به‌خصوص عملکرد اقتصادی یک شرکت تأثیر بسزایی دارد (Galdos‐Urbizu et al., 2024) اگاروال و همکاران[vi] (2024) نشان داده‌اند که اجرای محصولات و فرآیندهای سبز در بخش صنعتی برای تشویق مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز اهمیت زیادی دارد. این محققان بر کشف حوزه‌های جدید مانند فناوری اطلاعات سبز، اعتبار سبز، بهره‌وری سبز و مسئولیت‌پذیری محیطی شرکت‌ها تأکید کرده‌اند. 5-2- فشار نهادی فشار نهادی، نیرویی از انتظارات ذی‌نفعان خارجی تعریف می‌شود که ساختار و رفتار سازمان را برای همگن‌شدن تسهیل میکند و به سه بخش فشار اجباری، فشار هنجاری و فشار تقلیدی تقسیم می‌شود. به‌طور خاص، فشار اجباری به فشارهای ناشی از تأثیرات سیاسی رسمی و غیررسمی اعمال‌شده از سوی سازمان‌هایی تعریف می‌شود که شرکت کانونی به آنها وابسته است. فشار هنجاری از حرفه‌ای‌گری و هنجارهای خاص صنعت سرچشمه می‌گیرد. فشار تقلیدی عمدتاً به‌دلیل رقابت با رقبای شرکت‌ها ناشی می‌شود و شرکت‌ها را به تقلید از رفتارهای دیگر شرکت‌های موفق در محیط نامطمئن سوق می‌دهد (Liu et al., 2022). 6-2- پیشینۀ تحقیق خلاصه‌ای از تحقیقات انجام‌شده در زمینۀ موضوع پژوهش در جدول (1) مشاهده می‌شود. i. جدول 1- خلاصۀ مطالعات پیشین1. Table1- Summary of previous studies
با توجه به شکاف‌های تحقیقاتی شناسایی‌شده، شکل (1) مدل مفهومی مطالعۀ حاضر را نشان می‌دهد. این مدل از تحقیقات آگیاپونگ و همکاران (2023) و شفیق و همکاران[x] (2017) الهام گرفته شده است. نوآوری مدل حاضر نسبت‌به مدل ارائه‌شدۀ آگیاپونگ و همکاران (2023)، در نظر گرفتن نوآوری سبز در مدل و نسبت‌به مدل شفیق و همکاران (2017)، در نظر گرفتن جهت‌گیری زیست‌محیطی و عملکرد پایدار است. همچنین وجودنداشتن تحقیق مشابه دربارۀ شرکت سپاهان باتری، از نکات درخور توجه تحقیق حاضر است. در مدل حاضر متغیر جهت‌گیری زیست‌محیطی، متغیر مستقل و متغیر عملکرد پایدار، متغیر وابسته و متغیرهای مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز، متغیر میانجی و متغیر فشار نهادی، متغیر تعدیل‌گر است.
شکل 1- مدل مفهومی تحقیق Fig. 1- Conceptual research model
مقالۀ حاضر با توجه به نوع، تبیینی است و در زمرۀ پژوهش‌های کاربردی قرار دارد. روش جمع‌آوری داده‌ها در این پژوهش هم میدانی و هم کتابخانه‌ای است. این تحقیق ازنظر زمانی نیز مقطعی است؛ زیرا داده‌های تحقیقی در مقطعی از زمان گردآوری می‌شود. با توجه به هدف پژوهش، جامعۀ آماری تشکیل‌دهندۀ این پژوهش، کلیۀ کارکنان مجتمع صنعتی سپاهان باتری‌‌اند که آگاهی لازم را دربارۀ وضعیت شرکت داشتند و تعداد آنها 1200 نفر (سال 1402) است. روش نمونه‌گیری، قضاوتی است؛ یعنی افرادی که بیشتر در زمینۀ زنجیرۀ تأمین، نوآوری و تحقیق و توسعه اطلاع داشتند و مدیران بخش‌های مختلف انتخاب شدند. به‌منظور مشخص‌کردن حجم نمونه، نظر به اینکه در تحلیل رگرسیون چند متغیری نسبت تعداد نمونه به متغیرهای مستقل نباید کمتر از ۵ باشد، تعداد 7 نمونه برای هر گویه انتخاب شد. پرسش‌نامۀ تحقیق حاضر شامل 33 گویه است که با فرض 7 نمونه برای هر گویه، حجم نمونه 231 محاسبه شد. در این مطالعه برای گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای، مقالات و کتاب‌ها و همچنین برای جمع‌آوری داده‌ها از روش مقطعی و از ابزار پرسش‌نامه (پیوست 1) استفاده شده است. در این مطالعه برای جهت‌گیری زیست‌محیطی از پرسش‌نامۀ آگیاپونگ و همکاران (2023) (13 سؤال) و برای عملکرد پایداری از پرسش‌نامۀ آگیاپونگ و همکاران (2023) (6 سؤال) و برای مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز از پرسش‌نامۀ آگیاپونگ و همکاران (2023) (4 سؤال)، نوآوری سبز از پرسش‌نامۀ شفیق و همکاران (2017) (8 سؤال) و فشار نهادی از پرسش‌نامۀ کولول و جوشی (2013) (10 سؤال) استفاده شده است.
در این مطالعه برای سنجش روایی و پایایی پرسش‌نامه‌ها از روش‌های زیر استفاده شده است:
ii. جدول 2- آمارۀ KMO و نتایج آزمون بارتلت1. Table 2- KMO statistics and Bartlett’s test results
iii. جدول3- بررسی پایایی مدل و AVE1. Table 3- Model reliability and AVE evaluation
iv. جدول 4- روایی واگرا1. Table 4- Discriminant validity
ضرایب معناداری z (مقادیر t- values) : با توجه به شکل(2)، مقادیر t متغیرها و گویه‌های مرتبط با این متغیرها بزرگ‌تر از 96/1 و معنادار است. معیار R2 : با توجه به جدول (5) و شکل (2)، اعداد درون دایره‌ها، مقادیر R2 برای متغیرهای تحقیق در حد قوی به دست آمده است. معیار Q2 یا آزمون استون -گیسر: با توجه به نتایج جدول (5)، مقدار Q2 متغیرها در حد قوی است. v. جدول 5- مقادیر R2 و Q21. Table 5- R2 and Q2 values
معیار اندازۀ تأثیر (f2): فرمول محاسبۀ f2 در زیر آمده است.
در این تحقیق مقدار f2 برای تأثیرگذاری تمامی متغیرها در حد متوسط و قوی است (جدول 6). vi. جدول 6- مقادیر F21. Table 6- F2 values
برازش مدل کلی(GOF) : در مدل فرعی تحقیق، مقدار میانگین مقادیر اشتراکی برابر382/0 و میانگین مقادیر R2 برابر 692/0 به دست آمد. با توجه به فرمول زیر، معیار برازش مدل کلی معادل 514/0 به دست آمد که نشان از برازش قوی مدل کلی تحقیق است.
شکل (2) بار عاملی و ضرایب مسیر متغیرها را در حالت تخمین استاندارد نشان می‌دهد. همان‌طور که ملاحظه می‌شود، بارهای عاملی بزرگ‌تر از 5/0 و در‌نتیجه برازش مدل مناسب است.
شکل 2- بارهای عاملی متغیرها در حالت تخمین استاندارد Fig. 2- Factor loadings of variables in standard estimation mode شکل (3) مقادیر t را برای بارهای عاملی و ضرایب مسیر نشان می‌دهد. ملاحظه می‌شود مقادیر t برای بارهای عاملی بزرگ‌تر از 96/1 است و تمامی بارهای عاملی ازنظر آماری معنی‌دارند. vii. جدول 7- بررسی روابط متغیرهای تحقیق1. Table 7- Examining the relationships between research variables
شکل 3- مقادیر t روابط مدل اصلی تحقیق Fig. 3- T-values of the main research model relationships viii. جدول 8- بررسی روابط متغیرهای تحقیق1. Table 8- Examining the relationships between research variables
در جدول (7) و (8) بارهای عاملی در حالت تخمین استاندارد و سطح معناداری این بارهای عاملی نمایش داده شده است. با توجه به جدول، چون معناداری در سطح خطای 05/0 بررسی می‌شود و قدر مطلق آمارۀ آزمون t-value از مقدار بحرانی 96/1 بزرگ‌تر است، بنابراین تمام بارهای عاملی معنادار است. فرضیه 1: جهت‌گیری زیست‌محیطی، تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار دارد. ix. جدول 9- بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایداری1. Table 9- Examining the impact of environmental orientation on sustainability performance
با توجه به جدول (9) و شکل‌های (2) و (3)، ملاحظه می‌شود ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‌محیطی و عملکرد پایدار برابر 339/0 و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 104/5 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95درصد، فرضیۀ اول تأیید می‌شود. فرضیۀ 2: جهت‌گیری زیست‌محیطی، تأثیر معناداری بر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز دارد. x. جدول 10- بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز1. Table 10- Examining the impact of environmental orientation on GSCM practices
با توجه به جدول (10) و شکل‌های (2) و (3)، ملاحظه می‌شود ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‌محیطی و شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز برابر 414/0 و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 558/7 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95درصد، فرضیۀ دوم تأیید می‌شود. فرضیه 3: جهت‌گیری زیست‌محیطی، تأثیر معناداری بر نوآوری سبز دارد. xi. جدول 11- بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر نوآوری سبز1. Table 11- Examining the impact of environmental orientation on GI
با توجه به جدول (11) و شکل‌های (3) و (2)، ملاحظه می‌شود ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‌محیطی و نوآوری سبز برابر 523/0 و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 794/8 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95درصد، فرضیۀ سوم تأیید می‌شود.
فرضیۀ 4: شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز، تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار دارد. xii. جدول 12- بررسی تأثیر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز بر عملکرد پایدار1. Table 12- Examining the impact of GSCM practices on sustainability performance
با توجه به جدول (12) و شکل‌های (2) و (3)، ملاحظه می‌شود ضریب استاندارد بین شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و عملکرد پایدار برابر 168/0 و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 165/2 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95درصد، فرضیۀ چهارم تأیید می‌شود. فرضیۀ 5: شیوه‌های نوآوری سبز، تأثیر معناداری بر عملکرد پایداری دارد. xiii. جدول 13- بررسی تأثیر شیوه‌های نوآوری سبز بر عملکرد پایدار1. Table 13- Examining the impact of GI practices on sustainability performance
با توجه به جدول (13) و شکل‌های (2) و(3)، ملاحظه می‌شود که ضریب استاندارد بین شیوه‌های نوآوری سبز و عملکرد پایدار برابر 396/0 و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 752/5 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95درصد، فرضیۀ پنجم تأیید می‌شود. فرضیۀ 6: جهت‌گیری زیست‌محیطی، تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار با نقش میانجی شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز دارد. xiv. جدول 14- تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار با نقش میانجی شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز1. Table 14- the effect of environmental orientation on sustainability performance with the mediating role of GSCM practices
با توجه به جدول (14) و شکل‌های (3) و (2)، ملاحظه می‌شود که ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز برابر 103/0 و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 119/2 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95درصد، فرضیۀ ششم تأیید می‌شود. فرضیه 7: جهت‌گیری زیست‌محیطی تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی نوآوری سبز دارد.
xv.xvi. جدول 15- بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار با نقش میانجی نوآوری سبز1. Table 15- Investigating the effect of environmental orientation on sustainability performance with the mediating role of GI
با توجه به جدول (15) و شکل‌های (2) و (3)، ملاحظه می‌شود که ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی نوآوری سبز برابر 207/0 و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 541/4 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95درصد، فرضیۀ هفتم تأیید می‌شود. فرضیۀ 8: جهت‌گیری زیست‌محیطی، تأثیر معناداری بر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز با نقش تعدیل‌گری فشار نهادی دارد. xvii. جدول 16- تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز با نقش تعدیل‌گری فشار نهادی1. Table 16- Investigating the impact of environmental orientation on GSCM practices with the moderating role of institutional pressure
با توجه به جدول (16) و شکل‌های (2) و (3)، ملاحظه می‌شود که ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‌محیطی و شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز با نقش تعدیل‌گری فشار نهادی برابر 646/0 و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 376/8 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95درصد، فرضیۀ هشتم تأیید می‌شود. فرضیه 9: جهت‌گیری زیست‌محیطی، تأثیر معناداری بر نوآوری سبز با نقش تعدیل‌گری فشار نهادی دارد. xviii. جدول 17- بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر نوآوری سبز با نقش تعدیل‌گری فشار نهادی1. Table 17- Investigating the effect of environmental orientation on GI with the moderating role of institutional pressure
با توجه به جدول (17) و شکل‌های (2) و (3)، ملاحظه می‌شود که ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‌محیطی و نوآوری سبز، با نقش تعدیل‌گری فشار نهادی برابر 608/0 و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 176/8 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95درصد، فرضیۀ نهم تأیید می‌شود.
براساس فرضیۀ (1)، جهت‌گیری زیست‌محیطی اثر مثبت و معنی‌داری بر عملکرد پایدار داشت. ژو و همکاران[xi] (2020) نیز در پژوهش خود نشان داده‌اند که جهت‌گیری زیست‌محیطی تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار دارد که نتایج این پژوهش با تحقیق حاضر همسو است. در حال حاضر شرکت سپاهان باتری متعهد به رعایت استانداردهای زیست‌محیطی ملی و بین‌المللی است و تلاش میکند تا آثار منفی خود را بر محیط‌زیست کاهش دهد. همچنین به استفاده از مواد بازیافت‌پذیر و کم‌ضرر در تولید باتری‌ها تأکید دارد. با وجود این تعهد، به اقدامات عملی‌تر و پیاده‌سازی سیستم‌های مدیریت زیست‌محیطی قوی‌تری در تمامی سطوح شرکت نیاز است. براساس فرضیۀ (2)، جهت‌گیری زیست‌محیطی اثر مثبت و معنی‌داری بر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز دارد که مطابق تحقیقات آگیاپونگ و همکاران (2023) و گونزالز و همکاران[xii] (2022) است. در حال حاضر شرکت سپاهان باتری به‌طور کامل از سیستم‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز بهره‌برداری نمی‌کند؛ ولی به بهینه‌سازی زنجیرۀ تأمین و انتخاب تأمین‌کنندگان سازگار با محیط‌زیست توجه نشان داده است. براساس فرضیۀ (3)، جهت‌گیری زیست‌محیطی اثر مثبت و معنی‌داری بر نوآوری سبز دارد که مطابق تحقیقات فنگ و همکاران[xiii] (2018) و مادی و همکاران (2022) است. در حال حاضر شرکت در تلاش برای استفاده از فناوری‌های نوین مانند انرژی‌های پاک و روش‌های تولید پایدار است. همچنین بر سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای نوآوری‌های سبز تأکید دارد؛ اما باید به‌طور مداوم در این زمینه سرمایه‌گذاری و از نتایج تحقیقات برای بهبود فرآیندهای تولید استفاده کند. براساس فرضیۀ (4)، شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز اثر مثبت و معنی‌داری بر عملکرد پایدار دارد. آگیاپونگ و همکاران (2023) و احمدی دانیالی[xiv] (1401) در پژوهش خود نتایج مشابهی را نشان داده‌اند. در تبیین این فرضیه باید گفت که مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز به شرکت‌ها کمک میکند تا قابلیت خود را برای تولید محصولات سبز به‌منظور برآوردن نیازهای مشتریان بهبود دهند. در حال حاضر، شرکت سپاهان باتری، زنجیرۀ تأمین حلقه بسته ندارد. زنجیرۀ تأمین حلقه بسته به معنای طراحی و پیاده‌سازی سیستمی است که در آن مواد اولیه از طبیعت استخراج می‌شوند، تولیدات به‌صورت بهینه و با کمترین آسیب به محیط‌زیست انجام می‌شود و ضایعات و محصولات پایان عمر به چرخۀ تولید بازمی‌گردند. براساس فرضیۀ (5)، شیوه‌های نوآوری سبز اثر مثبت و معنی‌داری بر عملکرد پایدار دارند. اسکندری جعفری و صبوحی[xv] (1402)، شکوهی[xvi] (1401)، طاهری و داوودی حموله[xvii] (1401)، ژانگ و همکاران (2024) و لیانگ و همکاران (2023) در پژوهش خود نتایج مشابهی را کسب کرده‌اند. شرکت سپاهان باتری با وجود توجه به نوآوری سبز، اقدامات درخور توجهی در این زمینه انجام نداده است. براساس فرضیۀ (6)، جهت‌گیری زیست‌محیطی اثر مثبت و معنی‌داری بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز دارد که مطابق تحقیقات گونزالز و همکاران (2022) و آگیاپونگ و همکاران (2023) است. در تبیین این فرضیه باید گفت که مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز علاوه بر اینکه به شرکت‌ها کمک میکند تا به‌صورت مؤثر به انتظارات ذی‌نفعان پاسخ دهند و شهرت خوبی ایجاد کنند، سبب افزایش قابلیت سبز (مانند تولید پاک، فرآیند تولید زباله بدون آلودگی و حداقل، تحقیق و توسعۀ سبز و محصولات سبز) می‌شود، مزیت رقابتی ایجاد میکند و این امر عملکرد شرکت را بهبود می‌دهد. براساس فرضیۀ (7)، جهت‌گیری زیست‌محیطی اثر مثبت و معنی‌داری بر عملکرد پایدار با نقش میانجی نوآوری سبز دارد که مطابق تحقیقات گونزالز و همکاران (2022) و ژانگ و همکاران (2018) است. در تبیین این فرضیه باید گفت شرکت‌هایی که در توسعۀ محصول سبز و بهبود فرآیند سبز فعالیت‌های موفقیتآمیزی انجام می‌دهند، مشتریان مسئولیت‌پذیر ازنظر زیست‌محیطی را راضی نگه می‌دارند. علاوه بر این، با توجه به اینکه پیشگیری از ضایعات و رعایت اصول زیست‌محیطی مستلزم نوآوریهایی در این زمینه است و سبب سود بالقوۀ بلندمدت برای شرکت می‌شود، بنابراین، شرکت‌ها با جهت‌گیری زیست‌محیطی، عملکرد شرکت خود را با بهبود محصول سبز و قابلیت‌های نوآوری فرآیند سبز خود افزایش می‌دهند. براساس فرضیۀ (8) و (9)، جهت‌گیری زیست‌محیطی اثر مثبت و معنی‌داری بر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز با نقش تعدیل‌گری فشار نهادی دارد. تحقیقات ژانگ و همکاران (2024)، لیانگ و همکاران (2023) و مادی و همکاران (2022) نیز، نتایج مشابهی را نشان می‌دهد. در حال حاضر شرکت با چالش‌هایی مانند وجودنداشتن سیستم‌های مدیریتی قوی، مصرف بالای منابع و فشارهای قانونی ناکافی مواجه است و شرکت باید برای پاسخگویی به الزامات قانونی و انتظارات ذی‌نفعان، سیستم‌های گزارش‌دهی و پایش مؤثری را پیاده‌سازی کند.
تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی مدیریت تأمین سبز و نوآوری سبز و نقش تعدیل‌گری فشار نهادی انجام شده است. در همین راستا، از مدل‌سازی معادلات ساختاری برای بررسی روابط ذکر‌شده استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان‌دهندۀ تأثیر‌پذیری جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار و بر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز در شرکت سپاهان باتری است. همچنین نتایج تحقیقات نشان داد که شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار داشته است و درنهایت جهت‌گیری زیست‌محیطی با نقش واسطۀ زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز و نقش تعدیل‌گری فشار نهادی بر عملکرد پایدار تأثیر معناداری دارد. بنابر نتایج حاصل‌شده، پیشنهادهای زیر برای شرکت سپاهان باتری مطرح می‌شود:
تحقیق انجام‌شده همچنین دارای محدودیت‌هایی است. تحقیق حاضر، عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر شکل‌گیری جهت‌گیری زیست‌محیطی در سازمان‌ها را بررسی نکرده است. این عوامل شامل فرهنگ سازمانی، فشارهای اجتماعی، قوانین و مقررات و رقابت بازارند که البته بررسی این موضوعات جزء اهداف تحقیق نبوده است. این مدل همچنین ازنظر در نظر نگرفتن تأثیر مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز بر نوآوری سبز، محدودیت دارد؛ زیرا رابطۀ این دو متغیر در دیگر مطالعات (salimi Zawiyeh, 2020)به‌کرات بررسی و تأیید شده است. این محدودیت‌ها در عین حال، زمینه‌های مناسبی را برای تحقیقات آینده و بسط و گسترش مدل پیشنهادی فراهم می‌آورد. همچنین پیشنهاد می‌شود پژوهش‌های آینده، تأثیر جهت‌گیری نوآوری را بر عملکرد زیست‌محیطی، با توجه به اثر میانجی سرمایۀ فکری سبز و نوآوری سبز بررسی کند؛ زیرا توجه به سرمایه فکری سبز سبب می‌شود گرایش شرکت به‌سمت پایداری بیشتر برود. همچنین بررسی رابطۀ سرمایۀ فکری سبز و تعهد مدیریت عالی در عملکرد پایداری و شهرت محیطی سازمانی، بررسی و پژوهش می‌شود.
پیوست 1 با سلام و احترام پرسش‌نامۀ زیر در راستای پژوهشی برای «بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایداری با نقش میانجی شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز و نقش تعدیل‌گری فشار نهادی» تهیه شده است؛ بنابراین خواهشمندم با تخصیص زمان باارزشتان، به‌طور دقیق آن را تکمیل و به پژوهشگر عودت دهید. شایان ذکر است که این اطلاعات کاملاً محرمانه تلقی می‌شود و تنها برای دستیابی به اهداف پژوهش به‌صورت کلی به کار می‌رود. پیشاپیش از همکاری صمیمانۀ شما سپاسگزاری می‌شود.
[i] Sroufe and Gopalakrishna [ii] Agyapong et al. [iii] DiMaggio & Powell [iv] Colwell & Joshi [v] Dubay et al. [vi] Agarwal et al. [vii] Zhang et al. [viii] Liang et al. [ix] Mady et al. [x] Shafique et al [xi] Zhou et al. [xii]Gonzalez et al. [xiii] Feng et al. [xiv] Ahmadi Daniali [xv] Eskandari Jafari & Sabohi [xvi] Shokoohi [xvii] Taheri & Davoodi Hamouleh | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Agrawal, R., Agrawal, S., Samadhiya, A., Kumar, A., Luthra, S., & Jain, V. (2024). Adoption of green finance and green innovation for achieving circularity: An exploratory review and future directions. Geoscience frontiers, 15(4), 101669. https://doi.org/10.1016/j.gsf.2023.101669 Agyapong, A., Suzzie Owiredua A., Moses A., Samuel A. (2023). Environmental orientation and sustainability performance; the mediated moderation effects of green supply chain management practices and institutional pressure. Journal of Cleaner Production, 430(2), 12-25. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2023.139592 Ahmadi Daniali, A. (2012). The effect of organizational adaptation and innovation management in green supply chain management to improve organizational performance (Iran Khodro Industrial Group). Quarterly Journal of Modern Management Engineering, 8(4), 12-28. 10.30495/jmemiau.2023.704793 (In Persian). Al-Abbadi, L. H., & Abu Rumman, A. R. (2023). Sustainable performance based on entrepreneurship, innovation, and green HRM in e-Business Firms. Cogent Business & Management, 10(1). DOI: 10.1080/23311975.2023.2189998 Asongu, S.A., Agboola, M.O., Alola, A.A., Bekun, F.V., (2020). The criticality of growth, urbanization, electricity and fossil fuel consumption to environment sustainability in Africa. Sci. Total Environ, 712, 136376. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2019.136376 Al-Ma’aitah, N. (2018). Green supply chain management (GSCM) practices and their impact on performance: An insight from the Jordanian construction sector. Int. J. Constr. Supply Chain Manag, 8, 87–104. DOI: 10.14424/ijcscm802018-87-104 Bu, X., Dang, W.V.T., Wang, J., Liu, Q., (2020). Environmental orientation, green supply chain management, and firm performance: empirical evidence from Chinese small and medium-sized enterprises. Int. J. Environ. Res. Publ. Health, 17(4). https://doi.org/10.3390/ijerph17041199 Chan, R. Y., & Ma, K. H. (2021). How and when environmental orientation drives corporate sustainable development in a cross‐national buyer–supplier dyad. Business Strategy and the Environment, 30(1), 109-121. https://doi.org/10.1002/bse.2612 Choudhary, K. & Sangwan, K.S. (2022), Green supply chain management pressures, practices and performance: A critical literature review. Benchmarking Int. J., 29, 1393–1428. DOI: 10.1108/BIJ-05-2021-0242 Colwell, S.R. & Joshi, A.W. (2011). Corporate ecological responsiveness: Antecedent effects of institutional pressure and top management commitment and their impact on organizational performance. Bus. Strategy Environ, 22, 73–91. DOI: 10.1002/bse.732. Colwell, S. R., & Joshi, A. W. (2013). Corporate ecological responsiveness: Antecedent effects of institutional pressure and top management commitment and their impact on organizational performance. Business Strategy and the Environment, 22(2), 73-91. DiMaggio, P.J. & Powell, W.W. (1983). The iron cage revisited: Institutional isomorphism and collective rationality in organizational fields. Am. Sociol. Rev., 48, 147–160. DOI: 10.2307/2095101 Dubey, R., Gunasekaran, A., & Ali, S.S. (2015). Exploring the relationship between leadership, operational practices, institutional pressures and environmental performance: A framework for green supply chain. Int. J. Prod. Econ, 160, 120–132. DOI: 10.1016/j.ijpe.2014.10.001 Eskandari Jafari, M., & Sabohi, M. (2023). Investigating the relationship between green culture adaptation, innovation, and green performance to achieve sustainability: The mediating role of employee commitment (Case study: Arfa Iron and Steel Company of Yazd), 9th International Conference on Industrial and Systems Engineering, Mashhad. https://civilica.com/doc/1772885 (In Persian). Feng, L., Zhao, W., Li, H., & Song, Y. (2018). The effect of environmental orientation on green innovation: do political ties matter? Sustainability, 10(12), 4674. DOI:10.3390/su10124674 Galdos‐Urbizu, L., Zubeltzu‐Jaka, E., Erauskin‐Tolosa, A., & Etxeberria, I. A. (2024). The impact of green supply chain management on corporate environmental performance and the moderating roles: A meta‐analysis. Business Strategy & Development, 7(1), e351. Doi/full/10.1002/bsd2.351 Gonzalez, C., Vikas, A. Douglas, J., & Robert H. (2022). Green supply chain practices: The role of institutional pressure, market orientation, and managerial commitment. Cleaner Logistics and Supply Chain, 2(5), 25-32. https://doi.org/10.1016/j.clscn.2022.100067 Jum’a, L., Ikram, M., Alkalha, Z., & Alaraj, M. (2022). Factors affecting managers’ intention to adopt green supply chain management practices: Evidence from manufacturing firms in Jordan. Environ. Sci. Pollut. Res, 29, 5605–5621. DOI: 10.1007/s11356-021-16022-7 Kalyar, M.N., Shoukat, A., & Shafique, I., (2020). Enhancing firms’ environmental performance and financial performance through green supply chain management practices and institutional pressures. Sustain. Acc., Manag.Pol. J, 11 (2), 451–476. DOI:10.1108/SAMPJ-02-2019-0047 Keszey, T., (2020). Environmental orientation, sustainable behaviour at the firm-market interface and performance. J. Clean. Prod, 243, 118524. Doi: 10.3390/ijerph17041199 Liang, Y., Zhao, C., & Lee, M. J. (2023). Institutional pressures on sustainability and green performance: the mediating role of digital business model innovation. Sustainability, 15(19), 14258. https://doi.org/10.3390/su151914258 Liu, L. (2024). Green innovation, firm performance, and risk mitigation: evidence from the USA. Environment, Development and Sustainability, 26(9), 24009-24030. https://doi.org/10.1007/s10668-023-03632-z Liu, N., Hu, H., & Wang, Z. (2022). The Relationship between Institutional Pressure, Green Entrepreneurial Orientation, and Entrepreneurial Performance—The Moderating Effect of Network Centrality. Sustainability, 14, 12055. https://doi.org/10.3390/su141912055 Mady, K., Abdul Halim, M. A. S., Omar, K., Abdelkareem, R. S., & Battour, M. (2022). Institutional pressure and eco-innovation: The mediating role of green absorptive capacity and strategically environmental orientation among manufacturing SMEs in Egypt. Cogent Business & Management, 9(1). DOI: 10.1080/23311975.2022.2064259 Saleem, F., Qureshi, S.S., & Malik, M.I. (2021). Impact of Environmental Orientation on Proactive and Reactive Environmental Strategies: Mediating Role of Business Environmental Commitment. Sustainability, 13, 8361. https://doi.org/10.3390/su13158361 Salimi Zawiyeh, S. G. (2020). Investigating the relationship between green supply chain, green innovation and green performance. Quarterly Journal of Strategic Management in Industrial Systems (formerly Industrial Management), 14(50), 118-131. https://journals.iau.ir/article_672874.html Schwark, N., Tiberius, V., & Fabro, M. (2020). How will we dine? Prospective shifts in international haute cuisine and innovation beyond kitchen and plate. Foods, 9, 1369. DOI: 10.3390/foods9101369 Shafique, M., Asghar, M., & Rahman, H. (2017). The impact of green supply chain management practices on performance: moderating role of institutional pressuren with mediating effect of green innovation. Bus. Manag. Educ, 15(1), 91–108. DOI:10.3846/bme.2017.354 Shokoohi, S., (2022). The impact of green innovation on environmental sustainability of farmers. 8th Annual National Congress of New Findings in Agricultural Sciences and Natural Resources, Environment and Tourism, Tehran. https://civilica.com/doc/1828050 (In Persian). Sroufe, R., & Gopalakrishna-Remani, V. (2018). Management, social sustainability, reputation, and financial performance relationships: an empirical examination of U. S. Firms. Organ. Environ, 32 (3), 331–362. https://doi.org/10.1177/1086026618756611 Taheri, M., & Davoodi Hamouleh, Z. (2012). Investigating the effect of green culture adaptation, innovation on green performance to achieve sustainability with the mediating role of employee commitment. Case study: Manufacturing companies in Isfahan province. 7th National Conference on Innovation and Research in Management, Psychology and Education, Tehran. https://civilica.com/doc/1657144 (In Persian). Yan, S.R., Fazilati, M.A., Boushehri, R., Mehryaar, E., Toghraie, D., Nguyen, Q., & Rostami, S. (2020). Experimental analysis of a new generation of membrane liquid desiccant air-conditioning (LDAC) system with free convection of desiccant for energy economic management. J. Energy Storage, 29, 101448. DOI: 10.1016/j.est.2020.101448 Yu, Y., & Huo, B. (2019). The impact of environmental orientation on supplier green management and financial performance: the moderating role of relational capital. J. Clean. Prod, 211, 628–639. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.11.198 Zhang, Q., Zhu, X., & Lee, M.-J. (2024). Exploring Institutional Pressures, Green Innovation, and Sustainable Performance: Examining the Mediated Moderation Role of Entrepreneurial Orientation. Sustainability, 16, 2058. https://doi.org/10.3390/su16052058 Zhang, Y., Sun, J., Yang, Z., & Li, S. (2018). Organizational Learning and Green Innovation: Does Environmental Proactivity Matter? Sustainability, 10, 373. Zhou, C., Xia, W., Feng, T., Jiang, J., & He, Q. (2020). How environmental orientation influences firm performance: The missing link of green supply chain integration. Sustainable Development, 28(4), 685-696. https://doi.org/10.1002/sd.2019 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 161 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 39 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||