تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,658 |
تعداد مقالات | 13,562 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,121,993 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,265,203 |
تأثیر قصد خرید و پیشایندهای آن بر اخبار جعلی با تعدیلگری اعتماد برند: رویکرد زنجیرۀ یادگیری اجتماعی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تحقیقات بازاریابی نوین | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 8، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 49، شهریور 1402، صفحه 143-168 اصل مقاله (2.07 M) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/nmrj.2023.137350.2878 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
محمد مهدی دوالی* 1؛ رسول معصوم زاده جوزدانی2؛ نسرین رسولی3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1استادیار گروه مدیریت دولتی دانشگاه پیام نور،تهران، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2کارشناسارشد مدیریت بازرگانی-بازرگانی بینالمللی، دانشگاه پیامنور، مرکز بینالمللی کیش، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشکدۀ اقتصاد و مدیریت، دانشگاه ارومیه، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مصرفکنندگان محصولات مراقبت شخصی برای استفاده از محصولات طبیعی راغبتر شدهاند؛ اما پدیدۀ اخبار جعلی منجر به محتاطشدن آنان در خرید این محصولات شده است. در پژوهش حاضر از رویکرد زنجیرۀ یادگیری اجتماعی برای بررسی اثرهای خطرها و مزایای درکشده بر قصد خرید محصولات مراقبت شخصی طبیعی با تحریک گشودگی دربرابر تغییر استفاده شده و از طرف دیگر، به بررسی رفتار مصرفکنندگانی که قصد خرید دارند در برابر باور و عمل به اخبار جعلی بهعنوان پیامد رفتاری پرداخته شده است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازحیث جمعآوری دادهها توصیفی-پیمایشی است. جامعۀ آماری پژوهش کلیۀ مشتریان محصولات مراقبت شخصیِ طبیعی در شهر اصفهان است. در این پژوهش برای جمعآوری دادهها از روش نمونهگیری دردسترس استفاده شده است. همچنین، برای اندازهگیری گشودگی دربرابر تغییر از پرسشنامۀ Cloudy et al. (2015) و Wang et al. (2008)، اندازهگیری مزایا و خطرهای درکشده از پرسشنامۀ Westaby (2005)، اندازهگیری قصد خرید از پرسشنامۀ Shaharudin et al. (2010) و اعتماد برند از پرسشنامۀ Chaudhuri & Holbrook (2002) استفاده شده است. در این پژوهش از یک نظرسنجی آنلاین با 384 پاسخدهنده و برای آزمون فرضیهها نیز از مدلسازی معادلههای ساختاری و از نرمافزارSMART-PLS4 استفاده شده است. همچنین، پایایی پرسشنامهها با آلفای کرونباخ و شاخص CR بررسی و روایی آن با روشهای واگرا و همگرا بررسی شده است. یافتهها نشان داد که گشودگی دربرابر با تغییر با مزایا و خطرهای درکشده مرتبط است. علاوه بر این، ارتباط مزایا و خطرهای درکشده (به سهم خود با تمایل به باور و عمل به اخبار جعلی مرتبط است) با قصد خرید و اثر تعدیلکنندۀ اعتماد برند بر رابطۀ قصد خرید- باور و عمل به اخبار جعلی تأیید شد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اخبار جعلی؛ قصد خرید؛ گشودگی دربرابر به تغییر؛ اعتماد برند | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقدمه استفاده از محصولات مراقبت شخصی (Personal Care Products) به دوران مصر باستان باز میگردد که برای هدفهای بهداشتی و مزایای سلامتی مورد استفاده بوده است (Vollmer et al., 2018). از محصولات مراقبت شخصی برای حفظ بهداشت فردی و ظاهر فیزیکی و همچنین، برای بهبود سلامتی افراد با محافظت از آنها دربرابر بیماریهای مختلف استفاده میشود (Shaaban & Alhajri, 2020) که شامل محصولات مراقبت از پوست، مو، دهان و دندان و لوازمآرایشی همچون رنگ مو، خوشبوکنندهها و محصولات بهداشتی زنانه است (Ghazali et al., 2017). در عین حال، مصرفکنندگان بیشتر نگران ترکیبات و عوارض جانبی محصولات مراقبت شخصیِ شیمیایی هستند (Kumar et al., 2021). امروزه گرایش استفاده از کالاهای مصرفی طبیعی روبه افزایش است. محصولات مراقبت شخصی بهدلیل ارتباط با سلامت فرد، بیشتر درخور توجه است. کالاهای مصرفی طبیعی از منابع طبیعی، بدون استفاده از مواد شیمیایی، افزودنیهای رنگی و شیمیایی یا سایر مخلوطهای غیرطبیعی ساخته میشود (Amberg & Fogarassy, 2019). محصولات مراقبتی طبیعی را اغلب لوازم آرایشی و بهداشتی ارگانیک مینامند. دلیل افزایش محبوبیت محصولات ارگانیک دربین مصرفکنندگان این است که اثرهای منفی مواد مصنوعی شیمیایی بر سلامت و محیطزیست برای آنها آشکار شده است. در حال حاضر، گرایشهای بازاریابی برای محصولات مراقبت شخصی به سمت راهحلهای طبیعی متمایل شده است؛ زیرا این راهحلها با سبک زندگی سالم مرتبط است (Gubitosa et al., 2019). درنتیجه، مصرفکنندگان مشتاق هستند که محصولات مراقبت شخصی طبیعی را بهعنوان جایگزین ایمنتر برای محصولات مراقبت شخصی معمولی انتخاب و استفاده کنند. علاوه بر این، مصرفکنندگان بهخوبی از مسائل حفاظت و پایداری محیطزیست آگاه هستند. محصولات طبیعی در امتداد معیارهای محیطزیست توسعه یافته است. به همین خاطر، باید استانداردهای حفاظت از محیطزیست را بگذراند (Amberg & Fogarassy, 2019) که این خود امتیازی برای این محصولات است. اخبار جعلی (Fake News) بهعنوان مقالات خبری تعریف میشود که بهعمد حاوی اطلاعات نادرست است و میتواند خوانندگان را گمراه کند (Allcott & Gentzkow, 2017). اخبار جعلی توجه محققان را بیشتر درزمینههای روزنامهنگاری، روانشناسی و علوم سیاسی به خود جلب کرده و کمتر در پیشینۀ مطالعات بازاریابی و رفتار مصرفکننده مورد مطالعه قرار گرفته است (Domenico & Visentin, 2020). با این حال، محققان در پژوهشهای اخیر پیامدهای احتمالی اخبار جعلی را بر برندها ارزیابی و استراتژیهای متفاوتی را برای پاسخ شرکتها به این تهدید نوظهور پیشنهاد میکنند (Vafeiadis et al., 2019; Mills & Robson, 2019). برخی از نویسندگان با این فرض که ممکن است افراد در هنگام مواجهه با شواهد حقیقی و مستند نظر خود را تغییر دهند، ابزارهایی برای بهبود واقعیت سنجی پیشنهاد میکنند (Talwar et al., 2019; Wang, 2017). سایر محققان بر اشتراکگذاری اطلاعات و اخبار بهروز و بیواسطه برای ارتقا اعتماد رسانهای و همگرایی اطلاعات موجود مربوط به برند تمرکز دارند (Munzel, 2016; Chen & Cheng, 2019). در این راستا تلاشی برای تعیین تأثیر اخبار جعلی بر نگرش نسبت به برند و میزان کارآمدی خودتشخیصی مخاطبان از فریبخوردن انجام شده است که محققان میزان ادراک افراد را در فریبخوردن از اخبار جعلی مؤثر دانستهاند (Visentin et al., 2019). انتشار اخبار جعلی برای تجارت محصولات طبیعی میتواند بسیار مضر باشد. هنگامی که مصرفکنندگان این محصولات درمعرض اخبار جعلی قرار میگیرند، (ریزش مو پس از استفاده از محصولات طبیعی افزایش مییابد یا استفاده از کرمهای طبیعی منجر به کدرشدن پوست میشود و مواردی از این دست که به وفور وجود دارد) میتوان انتظار داشت که این ادعاهای منتشرشدۀ نادرست را باورکنند و به فکر قطع رابطه با محصول مدنظر باشند (Kumar et al., 2021). از مطالب بیانشدۀ فوق میتوان اینگونه استدلال کرد که رفتار مصرفکنندگان نسبت به محصولات طبیعی مراقبت شخصی میتواند عملکرد روانشناختی مرتبط با قصد خرید (Purchase Intentions) آنها را بهتر توضیح دهد؛ بنابراین در پژهش حاضر کوشش شده است تا محرکهای بالقوۀ انگیزشی مصرفکننده نسبت به محصولات طبیعی مراقبت شخصی و نقش بالقوۀ اخبار جعلی در تصمیمگیری مصرفکنندگان شناسایی و بررسی شود. در این راستا، متغیرهایی چون گشودگی دربرابر تغییر (Openness to Change)، مزایای درکشده (Perceived Benefits) و خطرهای درکشده (Perceived Risks) که به فهم بهتر عوامل مرتبط با قصد خرید مصرفکنندگان نسبت به این محصولات کمک میکنند، درنظر گرفته شده است (Kumar et al., 2021). باتوجه به ماهیت اخبار جعلی و تمایل به باور این اخبار ازطرف مصرفکننده، بهاحتمال قوی اعتماد برند (Brand Trust) میتواند بهعنوان متغیر تعدیلگر بر قصد خرید مصرفکنندگان عمل کند. نحوۀ ترغیب مشتریان به خرید کالاها برای بازاریابان ضروری شده است؛ زیرا مشتریان فرصتهای بیشتری برای انتخاب کالاها در بازار رقابتی و پویای کنونی دارند (Choi et al., 2020). برخی از محققان در پژوهشهای قبلی تأیید کردند که قصد خرید بهشدت با نگرش و ترجیح نسبت به برند یا محصول مربوط است (Martín-Consuegra et al., 2018). اطلاعات قصد خرید ازطرفی، میتواند در تصمیمات بازاریابی مرتبط با کالاها، تقسیمبندی بازار و برنامههای تبلیغاتی بسیار تعیینکننده باشد (Tsiotsou, 2006) و از طرف دیگر، قصد خرید میتواند تحتتأثیر ادراک فرد از موقعیتهای پیشبینیناپذیر قرارگیرد. این موقعیتها که منجر به تغییر قصد خرید مصرفکنندگان میشود، علاوه بر آنکه به شرایط پیشبینینشده، اشاره دارد، به ترجیح شخص که به ادراک وی نسبت به آن شرایط رقم میخورد نیز مربوط میشود (Dam, 2020). فرآیند تغییر و نتیجهگیری بهطور چشمگیری تحتتأثیر رفتار، باور و نگرش افراد است (Basit & Siddiqui, 2020). گشودگی دربرابر تغییر مهمترین عنصر فرهنگی است که در فرآیند تغییر باید به آن توجه شود. گشودگی دربرابر تغییر را میتوان با ویژگیهایی ازجمله انعطافپذیری و گرایش به تازگی مشخص کرد (Fugate & Kinicki, 2008). نگرش استقبال از تغییر در فرهنگهای مختلف بیشتر بهطور مثبت درنظر گرفته میشود. آمادگی برای تغییر میتواند پیشران گشودگی دربرابر تغییر باشد. باتوجه به اینکه ارزشهای افراد بهطور مستقیم بر استدلال آنها برای نشاندادن یک رفتار خاص تأثیر میگذارد، ارزشهایی مانند گشودگی دربرابر تغییر بهعنوان سازههای انگیزشی که فرد را برای رسیدن به هدف تحریک میکند، شناخته شده است (Schwartz, 2006). بنابر مطالعات قبلی، میتوان گشودگی دربرابر تغییر را بهعنوان یک محرک درنظر گرفت (Gupta & Arora, 2017). ارزش مشتری به مزایای درکشده توسط مشتریان (اقتصادی، عملکردی و روانی) به منابع (وجوه، زمان، انرژی، روانی) تعریف شده است (Akroush et al., 2019). مزایای درکشده همان مزایایی است که مصرفکنندگان از محصولات و خدمات ارائهشده انتظار مزایا را دارند. مزایایی که مصرفکنندگان بهدنبال آن هستند، نشاندهندۀ نیازهای برآوردهنشده است که اگر این مزایا ویژگیهای بینظیر و برجسته داشته باشد، منجر به وفاداری به یک محصول یا خدمات میشود. سطح وفاداری مصرفکننده که بیشتر با قصد خرید اندازهگیری میشود با مزایایی که مصرفکنندگان معتقدند دریافت کردهاند، همبستگی مثبت دارد (Yasa et al., 2021). هنگامی که یک تهدید، خطری بالقوه تلقی میشود که فرد سازوکارهایی را برای (انکار و یا عقلانیسازی آن پدیده) رویارویی با آن به کار میگیرد (Cushman, 2019). خطرهای درکشده بهعنوان ارزیابی مخاطرههای بالقوهای تعریف میشود که ممکن است تهدیدی برای سلامت یا رفاه فرد داشته باشد (Adeola, 2007). افراد براساس خطر درکشده که میتواند منجر به یک رویداد نامطلوب شود، بیشتر تمایل به تصمیمگیریهای شهودی دارند که بر قصد خرید بهطور کامل، مؤثر است (Hakim et al., 2021). اعتماد برند در مدیریت برند یکی از عناصر کلیدی لازم برای ایجاد مشتریان وفادار است (Akbar & Parvez, 2009). اگر مشتریان به یک برند اعتماد کنند، آن را توصیه و از محصولات و خدمات آن بیشتر استفاده میکنند و درنهایت، برای محصولاتی که نیاز دارند، ابتدا برند مورد اعتمادشان را درنظر میگیرند (Tran & Cox, 2009). علاوه بر این، اعتماد یکی از عناصر ضروری ارتباطات طولانیمدت بین افراد است. در این دیدگاه، اعتماد برند اهمیت حیاتی خود را در روابط فردی و ایجاد ارتباط پایدار بین برند و خریدار آشکار میکند (Aydin & Taskin, 2014). اعتماد برند در پژوهشها بهعنوان عامل مؤثر بر قصد خرید درنظر گرفته میشود (Chae et al., 2020). مدل مفهومی زیربنای پژوهش حاضر مبتنی بر چارچوب نظریۀ یادگیری اجتماعی است. در این چارچوب رابطۀ تعاملی بین محرکها (Stimulus) حالت درونی افراد (Organism)، پاسخ رفتاری (Behaviour) و پیامد (Consequence) آورده میشود (Talwar et al., 2021). ازمیان متغیرهای شناساییشده و طبق پژوهشKumar et al. (2021) در مطالعۀ حاضر گشودگی دربرابر تغییر بهعنوان محرک، مزایا و خطرهای درکشده بهعنوان وضعیت درونی مصرفکنندگان، قصد خرید بهعنوان پاسخ رفتار آنها و تمایل به باور و عمل به اخبار جعلی بهعنوان پیامد بررسی میشود. همچنین، برای مفهومسازی و توسعۀ مدل پژوهش، نقش اعتماد برند بهعنوان تعدیلگر بررسی میشود. این مطالعه اولین کار تجربی در ایران برای مفهومسازی رفتار مصرفکنندگان محصولات مراقبت شخصیِ طبیعی با استفاده از چارچوب محرک-حالت درونی-رفتار-پیامد (Stimulus-Organism-Behaviour- Consequence (SOBC)) است. از آنجایی که مصرفکنندگان بهطور فزایندهای به سمت انتخابهای مصرف محصولات سلامتمحور جذب میشوند، استفاده از چنین چارچوب جامعی میتواند درک بهتری از رفتار آنها را در این فضا فراهم کند. همچنین، در پژوهش حاضر کوشش شده است تا چگونگی تمایل مصرفکنندگان به درک نادرست اخبار جعلی دربارۀ برند مورد اعتماد خود که منجر به فریبخوردن و تغییر برند یا شاید بهطور مخربتر، منجر به تغییر محصول میشود، بررسی شود. این یافتهها برای بازاریابان و دانشگاهیان جهت درک عواملی که مسئول نوسان پاسخ مصرفکننده به محصولات مراقبت شخصی طبیعی هستند، حیاتی است؛ بنابراین محققان در این پژوهش بهدنبال پاسخ به این سؤال هستند که آیا قصد خرید و پیشایندهای آن بر باور و عمل به اخبار جعلی بهعنوان پیامد آن مؤثر است؟ درادامه، فرضیههایی برای پاسخ به این سؤال مطرح شده است.
1-2. چارچوب محرک-حالت درونی-رفتار-پیامد در مطالعۀ حاضر یک مدل براساس پارادایم SOBC پیشنهاد شده است. Davis & Luthans این پارادایم را ارائه کردند که براساس نظریۀ یادگیری اجتماعی (Bandura, 1977) و ترکیب مدلهای محرک-ارگانیسم-پاسخ (SOR) (Mehrabian & Russell, 1974) و سابقه-رفتار-پیامد (ABC) بنا نهاده شده است. SOBC یک رویکرد مطمئن را برای توضیح تعاملات پیچیده بین یک فرد (O ‚B) و محیط (S C‚) ارائه میدهد (Talwar et al., 2021). در چندین مطالعه از چارچوب SOBC درزمینههای مختلف برای بهدستآوردن درک عمیقتر از رفتارهای مصرفکنندگان استفاده شده است؛ برای مثال، Talwar et al. (2021) از این پارادایم برای بررسی رفتار خرید نسبت به مواد غذایی ارگانیک استفاده کردهاند؛ درحالی که Yuan et al.(2017) از این مدل برای درک تعامل مصرفکنندگان با رسانههای شبکههای مجازی استفاده کردهاند. این مدل بهدلیل کاربرد و تواناییش در اعمال طیف گستردهتری از تأثیرها بر رفتار و مفهومسازی پیامدهای رفتاری، یک چارچوب نظری مناسب برای مطالعۀ حاضر است.
2-2. محرک این چارچوب بیان میکند که محرکهای محیطی ممکن است به شکل موقعیتهای آشکار یا پنهان که بهاحتمال، حالت درونی افراد را وادار به انجامدادن رفتارهای خاص میکند، نمایان شود (Whelan et al., 2020). محققان در مطالعۀ حاضر گشودگی مصرفکنندگان دربرابر تغییر را بهعنوان محرک مزایا و خطرهای مرتبط با استفاده از محصولات مراقبت شخصیِ طبیعی پیشنهاد میکنند؛ زیرا ارزشهای افراد بهطور مستقیم بر استدلال آنها برای نشاندادن یک رفتار خاص اثر میگذارد که این ارزشها به سهم خود با قصد خرید مرتبط است. گشودگی دربرابر تغییر یک مقیاس خودارزیابی است که در آن افراد میزان اشتیاق و پذیرش تغییر را میسنجند. به نظر میرسد مصرفکنندگانی که تمایل به تغییر سیستم ارزشهای خود دارند، از تجربههای جدید استقبال میکنند (Raajpoot & Sharma, 2006). ارتباط ارزشهای مربوط به بُعد گشودگی دربرابر تغییر (خودجهتدهی و خودتحریکی) با رفتارهای پذیرش محصول جدید مصرفکنندگان تأیید شده است (Wang et al., 2008). مصرف محصولات طبیعی مستلزم تغییر روال مصرف محصولات محبوب درحال استفاده ازطرف مصرفکنندگان و افزایش آگاهی آنها دربارۀ بهبود بهداشت شخصی و خانوادگی با استفاده از محصولات طبیعی است (Kumar et al., 2021). این مسئله بهاحتمال، میتواند بهعنوان محرکی برای درک حالت درونی رفتار خرید محصولات مراقبت شخصیِ طبیعی عملکند.
3-2. حالت درونی نظریۀ استدلال رفتاری (Behavioral Reasoning Theory) یک چارچوب نظری است که محققان و متخصصان را قادر میکند تا تأثیر نسبی دلایل موافق و مخالف حالتهای درونی و نیتها را نسبت به هر تغییر بررسی کنند (Sahu et al., 2020). این نظریه نهتنها به محققان اجازه میدهد تا بین دلایل موافق و مخالف تمایز قائل شوند، با استفاده از یک چارچوب تصمیمگیری واحد به ارزیابی تأثیر این عوامل بر حالتهای درونی و رفتار مصرفکنندگان نیز کمک میکند. با تکیه بر نظریۀ استدلال رفتاری از دلایل موافق و مخالف یک رفتار خاص برای نشاندادن حالت درونی استفاده شده است. در مطالعۀ حاضر از مزایای درکشدۀ مرتبط با محصولات مراقبت شخصی طبیعی بهعنوان دلایل موافق و خطرهای درکشدۀ مرتبط با آنها بهعنوان دلایل مخالف که بهطور همزمان با تصمیمهای رفتاری مصرفکنندگان مرتبط و منطبق با پژوهشهای قبلی است، استفاده شده است.
1-3-2. مزایای درکشده عوامل تعیینکنندۀ خرید را میتوان بهطور گسترده تحتتأثیر انگیزههای کارکردی و غیرکارکردی درنظر گرفت. انگیزههای کارکردی به فواید سودمندی مانند راحتی، تنوع، کیفیت کالا و قیمت مربوط میشود؛ درحالی که انگیزههای غیرکارکردی به نیازهای اجتماعی و عاطفی برای تجربههای خرید لذتبخش و جالب مربوط میشود (Forsythe et al., 2006). پژوهشهای قبلی دربارۀ مزایای درکشده نشان داده است که انگیزههای کاربردی ازجمله راحتی، انتخاب بیشتر کالا، پیشنهادهای ویژۀ کالا و قیمتهای پایینتر دلایل اصلی خرید است (Forsythe et al., 2006). باتوجه به نقش انگیزههای لذتگرایانه برای خرید به نظر میرسد که استفادۀ لذتجویانه از کالا یا شیوۀ خرید ممکن است مزایای مهمی برای مصرفکنندگان درپی داشته باشد (Childers et al., 2001). باتوجه به پژوهشهای گذشته از عامل کمبود مواد مصنوعی در ترکیبات و تولید محصولات طبیعی برای مزیت درکشده ازسوی مصرفکنندگان استفاده شده است (Luomala et al., 2020).
2-3-2. خطرهای درکشده خطرهای درکشده بهعنوان عدم اطمینان مصرفکننده در هنگام تصمیمگیری برای خرید یا نخریدن یک محصول تعریف میشود (Demir et al., 2019). درک خطر در قضاوت ذهنی افراد از هر اتفاق منفی در اطراف آنها شکل میگیرد. همچنین، درک ارتباطات تهدیدها اهمیت فراوانی دارد؛ زیرا تهدیدها تعیین میکند که مردم نگران کدام خطرها و تهدیدها هستند و چگونه با آنها برخورد میکنند (Paek & Hove, 2017). مصرفکنندگان بهدلیل قطعیتنداشتنهایی که با آن مواجه هستند و عواقب ناخواستهای که ممکن است بهدلیل فرآیند خرید و پس از آن رخ دهد، خطر را درک میکنند که این منجر به کاهش احتمال خرید آنها میشود. هرچه مصرفکنندگان خطر بیشتری را درک کنند، احتمال خرید آنها کمتر میشود (Lim, 2003). مطالعۀ خطرهای درکشده بهدلیل توانایی آن در درک و توضیح رفتار مصرفکنندگان بسیار ارزشمند است؛ زیرا بسیار واضح است که خریداران بهجای افزایش سود خریدشان بیشتر نگران اجتناب از اشتباه هستند (Ahmed et al., 2021). عامل دسترسی (Hyun et al., 2021) و دشواری در تعیین صحت ادعای تولیدکننده مبنی بر اینکه محصول فاقد مواد شیمیایی است (Sadgrove, 2021)، ازجمله دلایلی است که مصرفکنندگان ممکن است محصولات طبیعی را مخاطرهآمیز بدانند. همچنین، موانع استفاده و تصویر ذهنی نادرست برند ممکن است که باعث شود مصرفکنندگان محصولات طبیعی را بهطور منفی درک کنند.
4-2. پاسخ رفتاری قصد خرید یکی از موضوعات اصلی بررسیشده در پیشینۀ مطالعات بازاریابی بوده است و درک رفتار خریدار، علت علاقۀ محققان بازاریابی به قصد خرید است. همچنین، در این مؤلفه احتمال خرید، آمادگی خرید محصول و یا خدمت خاصی که مشتریان در آینده انجام خواهند داد، توصیف میشود (Wu et al., 2011). قصد خرید، عملکرد پیشبینیپذیر مشتریان را در تصمیمهای خرید کوتاهمدت آینده نشان میدهد؛ برای مثال، مشتری در خرید بعدی چه محصول یا نشان تجاری را خریداری خواهد کرد (Fandos & Flavian, 2006). دربارۀ محصولات طبیعی، قصد خرید عامل مهمی در درک رفتار خرید مصرفکنندگان (Chen, 2020) و نیز درک سازوکار دربارۀ آن است. قصد خرید ممکن است بهدلیل تمایل مصرفکنندگان به حفظ محیطزیست بهعنوان تمایل آنها به خرید محصولات حامی محیطزیست تعریف شود (Sharma et al., 2020). مطالعات قبلی نشان داده است که قصد خرید بهطور چشمگیری، رفتار خرید محصولات طبیعی را پیشبینی میکند (Wang et al., 2018). در مطالعۀ حاضر از قصد خرید برای نشاندادن پاسخ رفتاری مصرفکنندگان به محرکها و حالتهای درونی استفاده شده است. از آنجایی که قصد خرید بیانگر قصد مثبت مصرفکنندگان برای خرید واقعی است، میتواند برای اندازهگیری تمایل مثبت مصرفکنندگان به محصولات مراقبت شخصی طبیعی که با متغیر گشودگی دربرابر تغییر تحریک شده است و با درک درستی از مزایا و خطرهای درکشدۀ آنها شکل میگیرد، توصیف شود.
5-2. پیامد اخبار جعلی شامل دو جنبه از اطلاعات مشکلآفرین است که با ایجاد اختلال عمدی در دادههای تصمیمگیری افراد، ایجاد اشکال و بحران میکند. یک جنبه شامل اطلاعات نادرست، گمراهکننده، بهطور نامناسب نسبت دادهشده یا بهطور کامل ساختگی و از سوی دیگر، شامل حقهبازیها، تئوریهای توطئه، تبلیغات و اطلاعات تخصصی واقعی است که به روشهای تحریفشده برای حمایت از دیدگاه فرد ارائه میشود (Domenico & Visentin, 2020). اخبار جعلی میتواند ارزش ویژۀ برند را تا حد زیادی تضعیف کند (Berthon & Pitt, 2018). بهویژه زمانی که مصرفکنندگان بهطور جمعی رفتارهای مخرب نسبت به برند را پس از قرارگرفتن درمعرض اخبار جعلی از خود نشان میدهند (Ferreira et al., 2019). با این حال، شرکتها میتوانند با حفظ کنترل اولیۀ برنامۀ بازاریابی خود و اجتناب از واگذاری اجرای آن به افراد خارج از شرکت (برونسپارینکردن)، تهدید احتمالی را به مزیت تبدیل کنند (Ferreira et al., 2019). این مطالعه تمایل به باور و عمل به اخبار جعلی را بهعنوان پیامد قصد خرید که خود یک رفتار است، پیشنهاد میکند. مصرفکنندهای که دربارۀ محصولات مراقبت شخصی طبیعی فکر میکند و قصد مثبتی به خرید آنها دارد، تمایل دارد فکر کند که اگر خبری (مثبت یا منفی) دربارۀ این محصولات در دسترس باشد، بهطور قطع معتبر است؛ بنابراین ممکن است اخبار مربوط به آن محصولات در عمل آنها اثر داشته باشد و فکرکنند درست است؛ حتی اگر جعلی باشد.
6-2. اعتماد برند مفاهیم مختلفی از اعتماد برند در ادبیات برند وجود دارد (Shin et al., 2019). اعتماد بهعنوان اطمینان مصرفکنندگان به کیفیت و قابل اعتمادبودن خدمات ارائهشده توسط شرکت تعریف شده است (Garbarino & Johnson, 1999). اعتماد برند بهعنوان حالت ایمناندیشیدن درحین تعامل با برند و متکی بر این فکر که برند همچنان قابل اعتماد و مسئول رضایت مصرفکننده خواهد بود، بیان شده است (Delgado-Ballester et al., 2003). سایر محققان بیان کردند که اعتماد برند بهعنوان آمادگی خریداران برای وابستگی به برند است (Chaudhuri & Holbrook, 2001). مفهوم اعتماد در شرایط عدم قطعیت بیشترین نقش را دارد. درواقع، اعتماد در موقعیتهایی که خریدار تردید دارد یا احساس ناامنی میکند، خطر را کاهش میدهد؛ زیرا خریداران میدانند که میتوانند به برند قابل اعتماد تکیه کنند (Chaudhuri & Holbrook, 2001). همچنین، اعتماد برند بهعنوان تمایل خریدار برای وابستگی به برند توصیف شده است؛ زیرا خریدار انتظار دارد که برند نتایج و پیامد مثبتی برای او ایجاد کند (Cuong, 2020). برخی از محققان استدلال کردند که اعتماد برند بر قصد خرید اثر مثبتی دارد (Saragih et al., 2019).
محققان با درنظرگرفتن مفاهیمی مانند قصد خرید، اخبار جعلی، گشودگی دربرابر تغییر، خطرها و مزایای درکشده و استفاده از رویکرد یادگیری اجتماعی تلاشهای نظری و تجربی چشمگیری را در راستای مطالعات بازاریابی نوین انجام دادهاند. این مطالعات و نتایج در جدول 1 آمده است.
جدول 1: مؤلفههای پژوهش و نتایج مطالعات گذشته Table 1: Research components and research literature
منبع: بررسیهای پژوهش
1-4. قصد خرید و اخبار جعلی باتوجه به این حقیقت که افراد بهطور منطقی، اقدامات خود را برای رسیدن به هدفهای خود ارزیابی میکنند باتوجه به پژوهشهای کیفی و گزارشهای حاصل از عمل مصرفکنندگان که مؤید این حقیقت است که افراد بهطور منطقی اقدامهای خود را برای رسیدن به هدفهای خود ارزیابی میکنند، گویای این موضوع است که باید در مدلهای کلاسیک بازاریابی تجدیدنظر شود (Domenico & Visentin, 2020). باورها، نگرشها و احساسات برانگیختهشدۀ قبلی افراد از خواندن اطلاعات نادرست و اخبار جعلی ممکن است نقش مهمتری در شکلگیری نگرشها و رفتارها نسبت به اخبار، منبع و موضوع خبر داشته باشند (Bakir & Mcstay, 2018). دو نتیجۀ سیاسی مهم و غیرمنتظره باعث افزایش علاقۀ دانشگاهیان بر تأثیر احتمالی اطلاعات نادرست پس از سال 2016 میلادی شد. 1- انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده؛ 2- رفراندوم برکزیت (Allcott & Gentzkow, 2017). برای مثال، Allcott & Gentzkow (Allcott & Gentzkow, 2017) با استفاده از دادههای مرورگر وب، بایگانی وبسایتهای واقعیتسنجی و یک نظرسنجی تخمین زدند که مجموعهای از اخبار مربوط به انتخابات 2016 که نادرست است، حداقل 38 میلیون بار در 3 ماه در فیسبوک به اشتراک گذاشته شده است که 30 میلیون از آن اخبار به نفع دونالد ترامپ بوده است. یکی از محرکهای اصلی اشتراکگذاری اطلاعات مشکلآفرین در رسانههای اجتماعی، سوگیری تأیید (Confirmation Bias) است؛ یعنی افراد تنها به انتخاب اطلاعاتی تمایل دارند که با دیدشان مطابقت دارد (Kim & Dennis, 2019). برخی از افراد حقیقت شخصی خود را انتخاب میکنند و ترجیح میدهند اعتقادات نادرست خود را حفظ کنند (Zollo & Quattrociocchi, 2018). درنتیجه، افراد ممکن است به اشتراکگذاری اخبار جعلی ادامه دهند؛ حتی اگر به نادرستی اخبار پی ببرند؛ زیرا آنها به دیدگاه حمایتشدۀ عمومی بیشتر از مشروعیت و محتوا اهمیت میدهند (Nyilasy, 2019). قصد خرید بالای (قوی) مصرفکنندگان از محصولات مراقبت شخصی طبیعی منجر به تمایل بیشتر آنها به پیگیری اخبار دربارۀ اینگونه محصولات میشود؛ بهطوری که اگر مصرفکنندگان با اخباری دربارۀ وجود اشکال در مواد تشکیلدهنده یا محتویات این محصولات مواجه شوند، حتی باوجود احتمال جعلیبودن آن خبر، تمایل به باور آن را نشان میدهند (Kumar et al., 2021). به عبارت دیگر، مصرفکنندگانی که قصد خرید بالایی دارند، اخبار جعلی را باور میکنند و بهاحتمال، عملی برای کنارگذاشتن برندهای مرتبط با محصولات مراقبت شخصی طبیعی انجام میدهند؛ بنابراین فرضیۀ اول به این صورت تعریف میشود: 1) قصد خرید مصرفکنندگان برای محصولات مراقبت شخصی طبیعی بهطور مثبتی بر تمایل آنها به باور و عمل به اخبار جعلی مؤثر است.
2-4. مزایا و خطرهای درکشده و قصد خرید طبق مطالعات قبلی، قصد خرید ممکن است بهعنوان مرحلۀ ماقبل آخر برای خرید واقعی درک شود (Fleseriu et al., 2020). ازمنظر چارچوب SOBC قصد خرید میتواند بهعنوان یک پاسخ رفتاری محصولات طبیعی دیده شود (Talwar et al., 2021). رفتار خرید مصرفکنندگان براساس ویژگیهای محصول یا خدمات است (Asioli et al., 2017). باتوجه به نظریۀ حداکثرسازی مطلوبیت، مصرفکننده تصمیماتی را اتخاذ میکند تا مزایا و خطرهای درکشده را متعادل کند (Hakim et al., 2021). از آنجایی که درک خطرها و مزایا، یک فرآیند ذهنی از پیشبینی پیامدهای احتمالی انتخابهاست (Bonn et al., 2020) و علم به اینکه انکار بهعنوان یکی از پاسخهای محیطی فرد به خطرهای پیرامونی برای کسب مزایای درکشده از محصول یا خدمت است، تأثیر این دو عامل بهعنوان محرک و پیشران قصد خرید بهطور کامل، برجسته است (Hakim et al., 2021). درمقابل، خطر درکشده در شرایطی که خطر محیطی کم باشد؛ ولی سود قابل کسب زیاد باشد، به حداقل میرسد. درک مصرفکنندگان از مزایا و خطرهای مرتبط با محصولات مراقبت شخصی طبیعی، جزء عوامل مهم مرتبط با قصد خرید آنهاست (Kumar et al., 2021). قصد خرید به سمت محصولات مراقبت شخصی طبیعی بهطور همزمان با سلامت درکشده بهعنوان مزایای درکشده همراه و نگرانی از صحت ادعاهای مختلف ازسوی سازندگان این محصولات بهعنوان خطرهای درکشده نیز مطرح است؛ بنابراین مصرفکنندگانی که مزایای درکشدۀ بالاتری دارند، تمایل بیشتری نیز به خرید نشان میدهند؛ زیرا دلایل منطقی را برای تمایل مثبت به خرید این محصولات دارند. درمقابل، مصرفکنندگانی که خطرهای درکشدۀ بالاتری دارند، بهاحتمال، قصد خرید پایینی از خود نشان میدهند؛ زیرا مستعد اجتناب از خطرهای مرتبط با محصولات مراقبت شخصی طبیعی هستند. فرضیۀ دوم و سوم به این صورت تعریف میشود: 2) مزایای درکشدۀ مصرفکنندگان در استفاده از محصولات مراقبت شخصی طبیعی بهطور مثبت با قصد خرید آنها مرتبط است. 3) خطرهای درکشدۀ مصرفکنندگان در استفاده از محصولات مراقبت شخصی طبیعی با قصد خرید آنها ارتباط منفی دارد. 3-4. گشودگی دربرابر تغییر و مزایا و خطرهای درکشده زمینههای فرهنگی متنوع مطالعات در سراسر جهان ممکن است تأثیرهای متفاوتی از ارزشهای شخصی مصرفکنندگان را نشان دهد که این خود ممکن است باورها، نگرشها و یا قصد خرید آنها را با محصولات و خدمات شکل دهد (Ma & Lee, 2011). گشودگی دربرابر تغییر بر رفتار خرید مصرفکنندگان محصولات طبیعی اثر میگذارد. در این ارتباط پیشنهاد شده که گشودگی دربرابر تغییر ممکن است مصرفکنندگان را به سمت محصولات ارگانیک سوق دهد. باتوجه به اینکه مصرف محصولات ارگانیک ممکن است برای مصرفکنندگان ایجاد یک تصویر و هویت مثبت از خود را فراهم کند، میتوان گشودگی دربرابر تغییر را پیشران مصرفکنندگان به سمت محصولات ارگانیک قلمداد کرد (Vieira et al., 2013). همچنین، گشودگی دربرابر تغییر تأثیر واسطۀ رابطۀ بین آگاهی از سلامت و رفتار خرید را تعدیل میکند (Hansen et al., 2018). بهطور مشابه، محققان دریافتند که گشودگی دربرابر تغییر ازطریق نگرش، تأثیر مثبت غیرمستقیم بر قصد خرید به محصولات ارگانیک دارد (Mainardes et al., 2017). علاوه بر این، محققان استدلال میکنند که مزایا یا خطرهای ادراکشده تحتتأثیر ارزشهای درونی قرار دارد (Westaby, 2005). باتوجه به مطالب مطرحشده احتمال اینکه گشودگی مصرفکنندگان دربرابر تغییر با درک آنها از مزایا و خطرهای استفاده از محصولات مراقبت شخصی طبیعی مرتبط باشد، دور از ذهن نیست. درواقع، مصرفکنندگانی که تمایل بیشتری به تغییر دارند، بهاحتمال، مزایا و خطرهای درکشده را برای مصرف محصولات طبیعی مراقبت شخصی ارزیابی میکنند. فرضیۀ چهارم و پنجم به این صورت تعریف میشود: 4) گشودگی مشتریان دربرابر تغییر بهطور مثبت با مزایای درکشدۀ آنها در استفاده از محصولات مراقبت شخصی طبیعی مرتبط است. 5) گشودگی مصرفکنندگان دربرابر تغییر بهطور مثبت با خطرهای درکشدۀ آنها در استفاده از محصولات مراقبت شخصی طبیعی مرتبط است.
4-4. اثر تعدیلکنندۀ اعتماد برند اعتماد وقتی معنا دارد که مشتری معتقد است برند خاصی میتواند خواستههای او را برآورده کند؛ بنابراین وقتی مشتریان به برند اعتماد داشته باشند، تکرار رفتار خرید مشاهده میشود که این خود منجر به تعهد به برند و ارتباط بین برند و مشتری میشود (Chinomona & Maziriri, 2017). اعتماد برند توانایی، قابلیت و ظرفیت لازم را برای برآوردن خواستهها و نیازهای مصرفکنندگان دارد که بهعنوان نیت مصرفکنندگان نسبت به برند و با درنظرگرفتن منافع مصرفکنندگان و راهحل ارائهشده برای حل مشکلات آنها توصیف میشود (Cakmak, 2016). پژوهشگران نشان دادهاند که اعتماد برند اثرهای مثبتی بر قصد خرید دارد (Aydin et al., 2014). به عبارتی دیگر، برخی از محققان این نکته را تأیید کردهاند که اگر اعتماد برند افزایش یابد، قصد خرید مثبت بالاتری انتظار میرود (Takaya, 2019). در دیگر پژوهشها تأیید شده است که با توسعۀ اعتماد برند، میزان قصد خرید رشد خواهدکرد (Sanny et al., 2020). براساس بحث قبلی، این حدس دور از ذهن نیست که مصرفکنندگانی که قصد خرید بالایی به برندهای قابل اعتماد محصولات مراقبت شخصی طبیعی دارند، بهاحتمال، تمایل بیشتری به باور و عمل به اخبار جعلی از خود نشان میدهند که این نشاندهندۀ تأثیر تعدیل اعتماد برند بر ارتباط بین قصد خرید و تمایل به باور و عمل به اخبار جعلی است. فرضیۀ ششم بهصورت زیر تعریف میشود. 6) اعتماد برند بهطور مثبت، ارتباط بین قصد خرید و تمایل به باور و عمل به اخبار جعلی را تعدیل میکند. باتوجه به مطالب پیشگفته و براساس چارچوب SOBC مدل مفهومی مطالعه در شکل 1 آمده است.
شکل 1: مدل مفهومی (منبع: et al.‚ 2021 Kumar) Figure 1: Conceptual model
پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازحیث جمعآوری دادهها ازنوع توصیفی-پیمایشی است. جامعۀ آماری این پژوهش، کلیۀ مشتریان محصولات مراقبت شخصی طبیعی، شامل محصولات مراقبت از پوست، مو، دهان و دندان و همچنین، لوازم آرایشی رنگ مو، خوشبوکنندهها و محصولات بهداشتی ارگانیک در اصفهان است. در این پژوهش برای نمونهگیری از روش نمونهگیری دردسترس استفاده شده و حجم نمونه با اعمال فرمول کوکران، تعداد 384 نفر بهدستآمده و برای نمونهگیری کافی تشخیص داده شده است. اخلاق پژوهش در این مطالعه بهطور کامل، رعایت شد؛ بهگونهای که به مشارکتکنندگان درزمینۀ محرمانهماندن اطلاعات، اطمینان خاطر داده شد و آنها با رضایت کامل، پرسشنامهها را بدون ذکر نام تکمیل کردند. پس از گردآوری دادهها برای آزمون فرضیهها از مدلسازی معادلههای ساختاری و بهدلیل نرمالنبودن دادهها از نرمافزار PLS ورژن 4 استفاده شد. روایی و پایایی دادهها با استفاده از تحلیل عاملی در این نرمافزار بررسی شد. در پژوهش حاضر از پرسشنامۀ استاندارد (شامل 21 گویه) برای جمعآوری دادهها و آزمون فرضیههای پیشنهادی استفاده شده است. گویهها براساس طیف لیکرت پنج درجهای (بهطور کامل مخالفم=1 تا بهطور کامل موافقم=5) نمرهگذاری شده است. برای اندازهگیری گشودگی دربرابر تغییر از پرسشنامۀ استاندارد Cloudy et al.(2015) و Wang et al. (2008) استفاده شده است. آلفای کرونباخ بهدستآمده 834/0 بوده است که نشان از پایایی مناسب آن دارد. برای اندازهگیری مزایا و خطرهای درکشده از پرسشنامۀ استاندارد Westaby (2005) استفاده شده است که آلفای کرونباخ بهدستآمده برای مزایای درکشده 754/0 و برای خطرهای درکشده 922/0 است. برای اندازهگیری قصد خرید از پرسشنامۀ استاندارد Shaharudin et al. (2010) و برای اندازهگیری اعتماد برند از پرسشنامۀ استاندارد Chaudhuri & Holbrook (2001) استفاده شده که آلفای کرونباخ بهدستآمده برای اعتماد برند 804/0 و برای قصد خرید 763/0 است که نشان از پایایی مناسب آن دارد. برای اندازهگیری باور و عمل به اخبار جعلی از پرسشنامۀ استاندارد Kumar et al. (2021) استفاده شده است. آلفای کرونباخ بهدستآمده 808/0 بوده است که نشان از پایایی مناسب آن دارد.
6-1. آمار توصیفی ویژگیهای پاسخدهندگان پژوهش حاضر با استفاده از متغیرهای جنسیت، سن، میزان تحصیلات، درنظر گرفته و سنجیده شد. 51% (196) از پاسخدهندگان زن و 49% (188) مرد بودهاند. گروه سنی کمتر از 30، 161 نفر (42%)،30 الی 40، 123 نفر (32%) و بالای 40، 100 نفر (26%) بودند. 270 نفر مدرک تحصیلی کارشناسی و پایینتر، 93 نفر کارشناسیارشد و 21 نفر مدرک دکتری داشتند.
6-2. آمار استنباطی در معادلههای ساختاری، دو رویکرد با مدل اندازهگیری و ساختاری اجراکردنی است. در برازش مدل اندازهگیری پنج معیار اصلی برای روایی و پایایی که باید تأیید میشد، بدین صورت است: الف) بارهای عاملی محاسبهشده در بخش اندازهگیری مدل بیشتر از 5/0 (5/0<) باشد؛ ب) مقدارهای محاسبهشده برای پایایی ترکیبی (Composite Reliability (CR)) برای همۀ سازهها (در اینجا متغیرهای پنهان) باید بیشتر از مقدار معیار 7/0 (7/0<) باشد. پایایی ترکیبی به این معناست که بین پاسخدهندگان مختلف مطالعهشده برداشت یکسانی از سؤالها وجود داشته است؛ ج) آلفای کرونباخ برای پایایی همۀ سازهها (در اینجا متغیرهای پنهان) باید بیشتر از مقدار معیار 7/0 (7/0<) باشد؛ ج) میانگین واریانس استخراجشده (Average Variance Extracted (AVE)) برای سازههای پژوهش باید بیشتر از مقدار معیار 5/0 (5/0<) باشد؛ د) روایی واگرای متغیرهای پژوهش باید بهصورتی باشد که همبستگی هر متغیر با گویههاش بزرگتر از همبستگی آن متغیر با سایر متغیرهای مدل باشد (Rasouli et al., 2022). در برازش مدل ساختاری دو معیار اصلی، یعنی معیار ضریب تعیین و معیار استون گیسر بررسی شد. (آذر و غلامزاده، 1395). اولین معیار ضرایب R2 است که برای بررسی برازش مدل ساختاری در یک پژوهش به متغیرهای پنهان درونزای (وابسته) مدل مربوط است. R2 معیاری است که تأثیر یک متغیر برونزا را بر یک متغیر درونزا نشان میدهد که بین 0 الی 1 است و هرچه به 1 نزدیکتر باشد، قویتر خواهد بود. مطابق با جدول4 مقدار R2 برای سازههای درونزای پژوهش محاسبه و برازش مدل ساختاری در آن تأیید شده است. روش دیگر برای ارزیابی مدلهای ساختاری در رویکرد کمترین مربعات جزئی، بررسی توانایی مدل در پیشبینی متغیرهای وابسته است. آزمون استون-گیسر برای بررسی ارتباط پیشبین (Predictive Relevance) مدل به کار میرود. از این آزمون میتوان برای ارزیابی برازش مدل در روش کمترین مربعات جزئی استفاده کرد. بدین منظور از شاخصهای افزونگی با روایی متقاطع (Cross Validated Communality) و از اشتراک با روایی متقاطع (Cross Validated Redundancy) استفاده میشود. مقدارهای بیشتر از صفر و نزدیکتر به 1 برای این دو شاخص بیانگر ارتباط پیشبین مناسبتری است (داوری و رضازاده، 1393).
جدول 2: نتایج بارهای عاملی، روایی همگرا و پایایی متغیرهای پژوهش Table 2: Results of Factor Loadings, Convergent Validity and Reliability of Research Variables
منبع: بررسیهای پژوهش
همانطور که مشاهده میشود، ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تمامی متغیرها از حداقل مقدار 7/0، بیشتر است. مقدار ملاک برای سطح قبولی AVE، 5/0 است. همانگونه که در جدول2 آمده است، تمامی مقادیر AVEمربوط به سازهها از 5/0 بیشتر بوده و این مطلب مؤید این است که روایی همگرا و پایایی سازههای پژوهش حاضر در حد پذیرش است.
جدول 3: نتایج روایی واگرا متغیرهای پژوهش Table 3: Divergent Validity Results of Research Variables
منبع: نتایج پژوهش
در جدول 4 مقدارهای ضریب تعیین و استون گیسر برای برازش مدل ساختاری گزارش شده است.
جدول 4: نتایج ضریب تعیین و معیار استون گیسر مدل پژوهش Table 4: The Results of the Determination Coefficient and Aston Geisser Criterion of the Research Model
منبع: نتایج پژوهش
6-3.آزمون فرضیهها باتوجه به اینکه برازش مدل اندازهگیری و ساختاری تأیید شد، میتوان به آزمون فرضیهها پرداخت. در بهروزترین نحوۀ گزارش رد و تأیید، فرضیهها براساس روش معادلههای ساختاری با پیالاس سه سطح اطمینان مطرح شده است. اگر آمارۀ تی بهترتیب از 57/2 -96/1-64/1 بزرگتر باشد، فرضیه بهترتیب درسطح اطمینان 99%-95%-90% تأیید میشود و درصورتی که آمارۀ تی زیر 64/1 باشد، فرضیه با اطمینان کامل رد میشود (Hair et al.‚ 2021). در شکل 2 و 3 و جدول 5 نتایج آماری حاصل از بوت استراپ در نرمافزار پیالاس ورژن4 برای آزمون فرضیههای مستقیم و تعدیلی ارائه شده است. براساس نتیجۀ تحلیل فرضیۀ اول در جدول5 مشخص شد که آمارۀ تی در مسیر قصد خرید -> تمایل به باور و عمل به اخبار جعلی بیشتر از 57/2 را دارد؛ بنابراین این آماره درسطح 01/0 معنادار است و بدین صورت این فرضیه تأیید میشود. باتوجه به مقدار ضریب مسیر که عددی مثبت است، این تأثیر نیز مستقیم و مثبت است. همچنین، نتیجۀ آماری دربارۀ فرضیۀ دوم نیز نشان داد که آمارۀ تی در مسیر مزایای درکشدۀ -> و قصد خرید بزرگتر از 57/2 بوده است؛ بنابراین این آماره درسطح 01/0 معنادار است و بدین صورت این فرضیه نیز پذیرفته میشود. باتوجه به مقدار ضریب مسیر که عددی مثبت است، این تأثیر نیز مستقیم و مثبت است. در فرضیۀ سوم خطرهای درکشدۀ -> و قصد خرید آمارۀ تی بزرگتر از 96/1 است؛ بنابراین این فرضیه درسطح اطمینان 05/0 تأیید شد. باتوجه به مقدار ضریب مسیر که عددی منفی است، این تأثیر نیز معکوس و منفی است. در فرضیۀ چهارم مسیر گشودگی دربرابر تغییر -> و مزایای درکشدۀ مقدار آمارۀ تی بیشتر از 57/2 بوده است؛ بنابراین این فرضیه درسطح 01/0 معنادار است و بدین صورت این فرضیه تأیید میشود. باتوجه به مقدار ضریب مسیر که عددی مثبت است، این تأثیر نیز مستقیم و مثبت است. در فرضیۀ پنجم مسیر گشودگی دربرابر تغییر -> و خطرهای درکشدۀ مقدار آمارۀ تی بیشتر از 64/1 بوده است؛ بنابراین این فرضیه درسطح 1/0 معنادار است و بدین صورت این فرضیه تأیید میشود. باتوجه به مقدار ضریب مسیر که عددی مثبت است، این تأثیر نیز مستقیم و مثبت است. درنهایت، بررسی نقش تعدیلی اعتماد برند بر قصد خرید و تمایل به باور و عمل به اخبار جعلی نشان داد که آمارۀ تی بزرگتر 64/1 است؛ بنابراین این فرضیه درسطح 1/0 تأیید میشود و باتوجه به اینکه ضریب مسیر مثبت است، اثر تعدیلی آن نیز مثبت است.
جدول 5: نتایج حاصل از آزمون فرضیههای پژوهش Table 5: The Results of the Research Hypotheses Test
*p<0.1; **p<0.05; ***p<0.01; ns: Not Significant منبع: نتایج پژوهش
شکل 2: مدل پژوهش در حالت تخمین استاندارد (منبع: مدل پژوهش) Figure 2: Research Model in Standard Estimation Mode
شکل 3: مدل پژوهش در حالت معناداری پارامترها (منبع: مدل پژوهش) Figure 3: Research Model in the Significance Mode of Parameters
مصرفکنندگانی هستند که حتی اگر محصولات مراقبت شخصی طبیعی گرانتر از نوع شیمیایی آنها باشد، نمونۀ طبیعی را خریداری میکنند؛ زیرا آنها حفظ سلامت خود و محیطزیست را عامل مهمی میدانند. مصرف محصولات مراقبت شخصی طبیعی را بهطور ضمنی، میتوان بهعنوان بازتابی از رفتار مصرف سالم شناخت (Pham et al., 2019). با این حال، از اقلام مراقبت شخصی طبیعی هنوز بهطور گسترده استفاده نشده است و محققان خاطر نشان کردهاند که شکافی بین قصد خرید مصرفکنندگان و حالتهای درونی و اقدام به خرید این اقلام وجود دارد (Talwar et al., 2019). در پژوهش حاضر کوشش شد تا رفتار خرید محصولات مراقبت شخصی مصرفکنندگان ایرانی با استفاده از پارادایم SOBC بررسی شود. تجزیهوتحلیل مسیر دادههای جمعآوریشده از 384 پاسخدهنده، پشتیبانی از فرضیههای این مطالعه را نشان داد. یافتههای پژوهش تأثیر قصد خرید بر تمایل به باور و عمل به اخبار جعلی را تأیید کرد که با مطالعۀ پیشین Kumar et al. (2021) همخوانی دارد. این یافته نشان میدهد افرادی که قصد خرید محصولات مراقبت شخصی را دارند، بهشدت دربرابر اخبار جعلی منتشرشده درمعرض آسیب هستند و تمایل جدی به باور آن دارند. این موضوع در انتشار اخبار جعلی بین دوستان و خانواده بعُد مخربتری را برای برند ایجاد میکند که همان تبلیغات دهان به دهان منفی است؛ البته با این تفاوت که برند بیتقصیر است. قصد خرید نیز بهطور مثبت با مزایای درکشده مرتبط است که با یافتههای پژوهش Dam (2020) و عادل و همکاران (1397) همخوانی دارد. این موضوع بهطور کامل، عقلانی است که مصرفکننده درپی سلامتی خود و خواهان افزایش منفعت در خرید باشد. در فرضیۀ سوم تأثیر خطرهای درکشده بر قصد خرید بهصورت منفی تأیید شد که منطبق بر یافتههای Ahmed et al. (2021) و عادل و همکاران (1397) است. براساس این یافته مصرفکننده این قضیه را که امکان دارد سلامتی یا زیبایی خود را با خرید محصول مراقبت شخصی در خطر ببیند، آشکار میکند که برای رفع آن، تبلیغات آگاهیدهنده و تشویق مصرفکنندگان به مصرف محصولات برای ازبینبردن این ذهنیت توصیه میشود. تأیید رابطۀ گشودگی دربرابر تغییر با مزایای درکشده نشان میدهد مصرفکنندگانی که آمادۀ تجربهکردن و آزمودن محصولات جدید هستند، بیشتر بهدنبال مزایای مربوط به سلامتی و زیبایی خود هستند که این موضوع یافتههای قبلی را پشتیبانی میکند (Hansen et al., 2018; Mainardes et al., 2017; Kumar et al., 2021). این یافته حاکی از آن است که مصرفکنندگانی که خودآگاه هستند و خودجهتدهی و خودتحریکی زیادی دارند و به سلامتی خود متعهد هستند، بهاحتمال، خود را راحتتر درمعرض تجربۀ جدید مصرف محصولات مراقبت شخصی طبیعی و تغییراتی که میتواند در زندگی آنها ایجاد کند، قرار میدهند؛ بنابراین گشودگی دربرابر تغییر در این تیپ مصرفکنندگان آگاه که علاقهمند به حفظ سلامت شخصی یا خانوادگی هستند، میتواند بهعنوان محرکی بر حالت درونی آنها اثر گذارد. این رابطۀ معنادار بین گشودگی دربرابر تغییر و خطرهای درکشده نیز دیده شد. مصرفکنندگان برای کاهش خطر (ریسک) خرید، مؤلفههای مربوط به خطرهای درکشده را مدنظر قرار میدهند که نشان از عقلانیت مصرفکننده است. همانطور که Pham et al. (2019) ادعا کردند، بهاحتمال، این ارتباط آماری معنادار نتیجۀ این واقعیت است که مصرفکنندگانی که نگران بیضرربودن محصولات مراقبت شخصی هستند، ممکن است محصولات ارگانیک را بهدلیل وجودنداشتن ترکیبات شیمیایی در فرآیند تولید، بیخطر بدانند و این بهعنوان محرکی برای حالت درونی آنها عمل میکند که با گشودگی دربرابر تغییر نشان داده میشود. همچنین، یافتههای پژوهش حاضر تأثیر تعدیلی اعتماد برند بر مسیر قصد خرید، باور و عمل به اخبار جعلی را تأیید کرد که تأثیر آن در مطالعات قبلی نیز تأیید شده است؛ مانندDam (2020) و Sanny et al. (2020). این مورد برای مقابله با تأثیرهای مخرب اخبار جعلی بر مصرفکننده و برای برندی که در راستای ترمیم رابطۀ خود با مصرفکننده توانسته اعتماد وی را جلبکند، بسیار امیدوارکننده است؛ بنابراین تولیدکنندگان باید برروی استراتژیهایی تمرکز کنند که درک مصرفکننده از اعتماد برند را بهبود بخشد تا قصد خرید را افزایش دهد. در پژوهش حاضر سوابق قصد خرید و تمایل به باور و عمل به اخبار جعلی درزمینۀ محصولات مراقبت شخصی طبیعی مطالعه شد. همچنین، از SOBC بهعنوان یک چارچوب نظری استفاده شد تا ازطرفی، به نظریهپردازی چگونگی ارتباط محرک با فرآیندهای داخلی مصرفکنندگان پرداخته شود و از طرف دیگر، به نیتهای رفتاری نسبت به خرید محصولات مراقبت شخصی طبیعی که منجر به پیامد باور به صحت اخبار جعلی و عمل به آن است، پی برده شود؛ بنابراین بینشهای نظری موجود را برای توضیح فرآیند تصمیمگیری پیچیده که زیربنای پاسخ مصرفکنندگان به محصولات طبیعی است، غنی میکند. در این مطالعه نهتنها متغیرهایی مانند گشودگی دربرابر تغییر با چارچوب SOBC شناسایی شد، مدل پژوهش با پیشنهاد یک محرک اضافی، یعنی اعتماد برند که با رفتار مرتبط است، گسترش پیدا کرد. در پژوهش حاضر سعی شد تا وضعیت درونی مصرفکنندگان، رفتار آنها و پیامدهای آن رفتار در شناسایی نظام رفتار مصرفکننده تحلیل شود. علاوه بر این، این مطالعه دامنۀ SOBC را با گنجاندن تأثیرهای تعدیلکننده گسترش داد؛ بنابراین یافتهها، دانش آکادمیک مورد علاقۀ محققان را درزمینۀ محصولات مراقبت شخصی طبیعی بهبود بخشید؛ درنتیجه این مطالعه مبنایی برای ارائۀ مدلی جهت پاسخ به پیچیدگی فزآیندۀ گرایشهای رفتاری مصرفکنندگان است. مدیران و تولیدکنندگان این محصولات باتوجه به یافتههای پژوهش که در آن اثرهای مزایا و خطرهای درکشده بر قصد خرید نمایان شد، میتوانند استراتژیهای بازاریابی مؤثری را با تأکید بر عواملی چون روانشناسی، زیباییشناختی، مسئولیتپذیری زیستمحیطی (سلامت محصول) و ارضای حالتهای درونی مصرفکنندگان بالقوه توسعه دهند. به تولیدکنندگان محصولات مراقبت شخصی طبیعی پیشنهاد میشود که برای آگاهی بیشتر مصرفکنندگان از تبلیغات آگاهیدهنده، برچسبهای برروی محصول و بروشورها استفاده کنند. آگاهی از مزایا و ویژگیهای یک محصول برای تأثیرگذاری بر نگرش و قصد مصرفکننده جهت خرید محصولات مراقبت شخصی طبیعی مهم است (Ghazali et al., 2017). علاوه بر آن، باتوجه به اثر مخرب اخبار جعلی نیاز به بخش رسانهای و روابطعمومی قوی در مبارزه و رد ادعاها و حملات به برند بسیار ضروری است. درک مصرفکننده دربارۀ ارزش بهداشتی و ارزش سلامتمحور محصولات مراقبت شخصی طبیعی درصورتی افزایش مییابد که محصولات در آزمایشگاههای معتبر و با آزمایشهایی چون سمشناسی، آلرژیکنبودن محصول و سلامت پوست انجام شود. همچنین، باتوجه به بالابودن گشودگی دربرابر تغییر مشتریان محصولات ارگانیک، پیشنهاد میشود فعالیتهای مدیریتی ترکیبی همچون بازاریابی مشترک با خردهفروشان محصولات غذایی ارگانیک ایجاد شود. اعتبار نتایج پژوهش فقط باید با محدودیتهای آن درنظر گرفته شود. این پژوهش براساس یک نظرسنجی آنلاین از مصرفکنندگان در شهر اصفهان است؛ بنابراین توصیه میشود که پژوهشها به یک واحد سرزمینی بزرگتر گسترش یابد. در این مطالعه فقط افرادی که به رایانه و اینترنت دسترسی داشتند، میتوانستند در این پژوهش شرکت کنند؛ بنابراین محققان در پژوهشهای آینده میتوانند از هر دو روشِ نظرسنجی آنلاین و آفلاین (مانند روش رهگیری مراکز خرید) برای جبران ضعف هر روش استفاده کنند. یافتههای این مطالعه ممکن است برای سایر محصولات ارگانیک تعمیمپذیر نباشد؛ بنابراین به مطالعات بیشتر برای بهدستآوردن تعمیمپذیری بیشتر با انواع دستهبندی محصولات نیاز است. علاوه بر این، سازوکار تعامل بین محصولات مراقبت شخصی ناشناخته است که در این مطالعه بررسی نشد؛ بنابراین توصیه میشود که در پژوهشهای بعدی میزان تغییر عادتهای مصرفی هر دسته از محصولات مراقبت شخصی بررسی شود. بررسی عوامل تأثیرگذار بر نگرش و قصد خرید مشتریان به فروشگاههایی که محصولات ارگانیک ارائه میدهند نیز ارزشمند خواهد بود. دانش دقیق از ویژگیهای محصول، اطلاعات معتبر برای مصرفکنندگان و آموزش آگاهانۀ مصرفکنندگان نقش مهمی در تصمیمگیری آنها دارد. همچنین، عواملی چون میزان تأثیر سوابق تحصیلی، دانش سبک زندگی سالم، ارزشهای لذتجویانه و آگاهی از اثرهای مضر استفادۀ طولانی از محصولات تولیدی شیمیایی میتواند بر تغییر مدل و رفتار مصرفکنندگان با هدف تقویت این مدل مؤثر باشد. همچنین، توصیه میشود اثرهای سیستمهای نظارتی وزارت بهداشت و استاندارد یا اعمال شرایط مالیاتی اعم از تخفیف مالیات بر ارزش افزوده در خرید و توزیع این محصولات بررسی شود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
داوری، علی، و رضازاده، آرش (1393). مدلسازی معادلات ساختاری با Smart Pls . تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
آذر، عادل، و غلامزاده، رسول (1395). حداقل مربعات جزئی با نرمافزار .Smart Plsتهران: انتشارات نگاه دانش.
عادل، حسین، علیرضایی، ابوتراب، و جلالی، سید مهدی (1397). شناسایی نقش مؤثر میانجی گرایش اعتماد و جنسیت مصرفکننده در قصد خرید مجدد و بازاریابی آنلاین با رویکرد آیندهنگاری (مطالعۀ موردی: مجتمع سینا اسکان غرب). مدیریت بازاریابی، 13 (40)، 82-63. https://jomm.srbiau.ac.ir/article_15009_380827e3a4cb96fbfaed8404c037933a.pdf
Adel, H., Alirezaie, A., & Jalali, S. M. (2018). Identifying the effective role of trust orientation and consumer gender in repurchase intention and online marketing with foresight approach (Case study: Sina Integrated Settlement Complex). Jounal of Marketing Management, 13(40), 63-82 [In Persian].
Adeola, F. O. (2007). Nativity and environmental risk perception: An empirical study of native-born and foreign-born residents of the USA. Human Ecology Review, 14(1), 13–25. https://scirp.org/reference/referencespapers.aspx?referenceid=1081614
Ahmed, S. Y., Ali, B. J., & Top, C. (2021). Understanding the impact of trust, perceived risk, and perceived technology on the online shopping intentions: Case study in Kurdistan region of Iraq. Journal of Contemporary Issues in Business and Government, 27(3), 264-303. Doi: 10.47750/cibg.2021.27.03.264
Akbar, M. M., & Parvez, N. (2009). Impact of service quality, trust, and customer satisfaction on customers’ loyalty. ABAC Journal, 29(1), 24–38. http://www.assumptionjournal.au.edu/index.php/abacjournal/article/view/526.
Akroush, M. N., Zuriekat, M. I., Al Jabali, H. I., & Asfour, N. A. (2019). Determinants of purchasing intentions of energy-efficient products: The roles of energy awareness and perceived benefits. International Journal of Energy Sector Management, 13(1), 128-148. Doi: 10.1108/IJESM-05-2018-0009
Allcott, H., & Gentzkow, M. (2017). Social media and fake news in the 2016 election. Journal of Economic Perspectives, 31(2), 211–236. Doi: 10.1257/jep.31.2.211
Amberg, N., & Fogarassy, C. (2019). Green consumer behavior in the cosmetics market. Resources, 8(3), 137-156. Doi: 10.3390/resources8030137
Asioli, D., Varela, P., Hersleth, M., Almli, V. L., Olsen, N. V., & Næs, T. (2017). A discussion of recent methodologies for combining sensory and extrinsic product properties in consumer studies. Food Quality and Preference, 56, 266–273. Doi: 10.1016/j.foodqual.2016.03.015
Aydin, G., Ar, A. A., & Taskin, C. (2014). The role of brand trust on parents purchase intentions of baby-care products. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 15(2), 165-180. https://dergipark.org.tr/en/pub/doujournal/issue/66671/1043088.
Azar, A., & Gholamzadeh, R. (2018). Advanced issues in partial least squares structural equation modeling. Tehran: Negahdanesh Publication [In Persian].
Bakir, V., & McStay, A. (2018). Fake news and the economy of emotions: Problems, causes, solutions. Digital Journalism, 6(2), 154–175. Doi: 10.1080/21670811.2017.1345645
Bandura, A. (1977). Social learning theory. Prentice-Hall.
Basit, A., & Siddiqui, D. A. (2020). Authentic leadership and openness to change in Pakistani service industry: The mediating role of trust and transparent communication. Social Science Research Network. Doi: 10.2139/ssrn.3757483
Berthon, P. R., & Pitt, L. F. (2018). Brands, truthiness and post-fact: Managing brands in a post-rational world. Journal of Macro-marketing, 38(2), 218–227. Doi: 10.1177/0276146718755869
Bonn, M. A., Chang, H. S., & Cho, M. (2020). The environment and perceptions of wine consumers regarding quality, risk and value: Reputations of regional wines and restaurants. Journal of Hospitality and Tourism Management, 45, 203–212. Doi: 10.1016/j.jhtm.2020.08.004
Cakmak, I. (2016). The role of brand awareness on brand image, perceived quality and effect on risk in create brand trust. New Trends and Issues Proceedings on Humanities and Social Sciences, 2(2), 177-186.
Chae, H., Kim, S., Lee, J., & Park, K. (2020). Impact of product characteristics of limited edition shoes on perceived value, brand trust, and purchase intention; focused on the scarcity message frequency. Journal of Business Research, 120, 398-406. Doi: 10.1016/j.jbusres.2019.11.040
Shaharudin, M. R., Pani, J. J., Mansor, S. W., Elias, S. J., & Sadek, D. M. (2010). Purchase intention of organic food in Kedah, Malaysia; A religious overview. International Journal of Marketing Studies, 2(1), 96.
Chaudhuri, A., & Holbrook, M. B. (2001). The chain of effects from brand trust and brand affect to brand performance: The role of brand loyalty. Journal of Marketing, 65(2), 81–93. Doi: 10.1509/jmkg.65.2.81.18255
Chen, M. F. (2020). The impacts of perceived moral obligation and sustainability self-identity on sustainability development: A theory of planned behavior purchase intention model of sustainability-labeled coffee and the moderating effect of climate change skepticism. Business Strategy and the Environment, 29(6), 2404–2417. Doi: 10.1002/bse.2510
Chen, Z. F., & Cheng, Y. (2019). Consumer response to fake news about brands on social media: The effects of self-efficacy, media trust, and persuasion knowledge on brand trust. Journal of Product and Brand Management, 29(2), 188–198. Doi: 10.1108/JPBM-12-2018-2145
Childers, L., Carr, C. L., Peck, J., & Carson, S. (2001). Hedonic and utilitarian motivations for online retail shopping behavior. Journal of Retailing, 77(4), 511–535. Doi: 10.1016/S0022-4359(01)00056-2
Chinomona, R., & Maziriri, E. T. (2017). The influence of brand awareness, brand association and product quality on brand loyalty and repurchase intention: A case of male consumers for cosmetic brands in South Africa. Journal of Business and Retail Management Research, 12(1).
Choi, N. H., Qiao, X., & Wang, L. (2020). Effects of multisensory cues, self-enhancing imagery and self goal-achievement emotion on purchase intention. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(1), 141-151. Doi: 10.13106/jafeb.2020.vol7.no1.141
Claudy, M. C., Garcia, R., & O’Driscoll, A. (2015). Consumer resistance to innovation—a behavioral reasoning perspective. Journal of the Academy of Marketing Science, 43(4), 528–544. Doi: 10.1007/s11747-014-0399-0
Cuong, D. T. (2020). The role of brand trust as a mediator in the relationship between brand satisfaction and purchase intention. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(6), 14726-14735.
Cushman, F. (2019). Rationalization is rational. Behavioral and Brain Sciences, 43, 112-135. Doi: 10.1017/S0140525X19001730
Dam, T. C. (2020). Influence of brand trust, perceived value on brand preference and purchase intention. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(10), 939–947.
Davari, A., & Rezazadeh, A. (2013). Structural equation modeling with PLS. Tehran: Jahad Daneshgahi Press [In Persian].
Davis, T. R., & Luthans, F. (1980). A social learning approach to organizational behavior. Academy of Management Review, 5(2), 281–290. Doi: 10.5465/amr.1980.4288758
Delgado-Ballester, E., Munuera-Aleman, J. L., & Yague-Guillen, M. J. (2003). Development and validation of a brand trust scale. International Journal of Market Research, 45(1), 35–53.
Demir, A., Shawkat, S., Majeed, B. N., & Budur T. (2019). Fuzzy AHP and VIKOR to select best location for bank investment: Case study in Kurdistan region of Iraq. In Effective Investments on Capital Markets. Springer. Doi: 10.1007/978-3-030-21274-2_33
Domenico, G. D., & Visentin, M. (2020). Fake news or true lies? Reflections about problematic contents in marketing. International Journal of Market Research, 62(4), 409–417. Doi: 10.1177/1470785320934719
Fandos, C., & Flavian, C. (2006). Intrinsic and extrinsic quality attributes, loyalty and buying intention: An analysis for a PDO product. British Food Journal, 108(8), 646–662. Doi: 10.1108/00070700610682337
Ferreira, C. C., Robertson, J., & Kirsten, M. (2019). The truth (as I see it): Philosophical considerations influencing a typology of fake news. Journal of Product and Brand Management, 29(2), 150–158. Doi: 10.1108/JPBM-12-2018-2149
Fleseriu, C., Cosma, S. A., & Bocanet, V. (2020). Values and planned behaviour of the Romanian organic food consumer. Sustainability, 12(5), 1722. Doi: 10.3390/su12051722
Forsythe, S., Liu, C., Shannon, D., & Gardner, L. C. (2006). Development of a scale to measure the perceived benefits and risks of online shopping. Journal of Interactive Marketing, 20(2), 55-75. Doi: 10.1002/dir.20061
Fugate, M., & Kinicki, A. J. (2008). A dispositional approach to employability: Development of a measure and test of implications for employee reactions to organizational change. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 81(3), 503–527. Doi: 10.1348/096317907X241579
Garbarino, E., & Johnson, M. S. (1999). The different roles of satisfaction, trust, and commitment in customer relationships. Journal of Marketing, 63(2), 70–87. Doi: 10.1177/002224299906300205
Ghazali, E., Soon, P. C., Mutum, D. S., & Nguyen, B. (2017). Health and cosmetics: Investigating consumers’ values for buying organic personal care products. Journal of Retailing and Consumer Services, 39, 154–163. Doi: 10.1016/j.jretconser.2017.08.002
Gubitosa, J., Rizzi, V., Fini, P., & Cosma, P. (2019). Hair care cosmetics: From traditional shampoo to solid clay and herbal shampoo—a review. Cosmetics, 6(1), 13-24. Doi: 10.3390/cosmetics6010013
Gupta, A., & Arora, N. (2017). Understanding determinants and barriers of mobile shopping adoption using behavioral reasoning theory. Journal of Retailing and Consumer Services, 36, 1–7. Doi: 10.1016/j.jretconser.2016.12.012
Hair Jr, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., Sarstedt, M., Danks, N. P., & Ray, S. (2021). Partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) using R: A workbook. Springer Nature. Doi: 10.1007/978-3-030-80519-7
Hakim, M. P., Zanetta, L. D. A., & Cunha, D. T. (2021). Should I stay, or should I go? Consumers’ perceived risk and intention to visit restaurants during the COVID-19 pandemic in Brazil. Food Research International, 141, 110152. Doi: 10.1016/j.foodres.2021.110152
Hansen, T., Sørensen, M. I., & Eriksen, M. L. R. (2018). How the interplay between consumer motivations and values influences organic food identity and behavior. Food Policy, 74, 39-52. Doi: 10.1016/j.foodpol.2017.11.003
Hyun, J., Lee, K., & Kim-Vick, J. (2021). Consumer responses to trade-offs in eco-friendly clothing: The moderating effects of fashion leadership and regulatory focus. Journal of Retailing and Consumer Services, 59, 102365. Doi: 10.1016/j.jretconser.2020.102365
Kim, A., & Dennis, A. R. (2019). Says who? The effects of presentation format and source rating on fake news in social media. MIS Quarterly, 43(3), 1025–1039. Doi: 10.2139/ssrn.2987866
Kumar, S., Talwar, S., Krishnan, S., Kaur, P., & Dhir, A. (2021). Purchasing natural personal care products in the era of fake news? The moderation effect of brand trust. Journal of Retailing and Consumer Services, 63, 102668. Doi: 10.1016/j.jretconser.2021.102668
Lim, N. (2003). Consumers’ perceived risk: Sources versus consequences. Electronic Commerce Research and Applications, 2(3), 216-228. Doi: 10.1016/S1567-4223(03)00025-5
Luomala, H., Puska, P., Lähdesmäki, M., Siltaoja, M., & Kurki, S. (2020). Get some respect–buy organic foods! When everyday consumer choices serve as pro-social status signaling. Appetite, 145, 104492. Doi: 10.1016/j.appet.2019.104492
Mainardes, E. W., de Araujo, D. V. B., Lasso, S., & Andrade, D. M. (2017). Influences on the intention to buy organic food in an emerging market. Marketing Intelligence & Planning, 35(7), 858-876. Doi: 10.1108/MIP-04-2017-0067
Martín-Consuegra, D., Faraoni, M., Díaz, E., & Ranfagni, S. (2018). Exploring relationships among brand credibility, purchase intention and social media for fashion brands: A conditional mediation model. Journal of Global Fashion Marketing, 9(3), 237-251. Doi: 10.1080/20932685.2018.1461020
Ma, Y. J., & Lee H. (2011). Understanding consumption behaviours for fair trade non-food products: Focusing on self-transcendence and openness to change values. International Journal of Consumer Studies, 36(6), 622-634. Doi: 10.1111/j.1470-6431.2011.01037.x
Mehrabian, A., & Russell, J. A. (1974). An approach to environmental psychology. First Edition. The MIT Press. https://psycnet.apa.org/record/1974-22049-000.
Mills, A. J., & Robson, K. (2019). Brand management in the era of fake news: Narrative response as a strategy to insulate brand value. Journal of Product and Brand Management, 29(2), 159–167. Doi: 10.1108/JPBM-12-2018-2150
Munzel, A. (2016). Assisting consumers in detecting fake reviews: The role of identity information disclosure and consensus. Journal of Retailing and Consumer Services, 32, 96–108. Doi: 10.1016/j.jretconser.2016.06.002
Nyilasy, G. (2019). Fake news: When the dark side of persuasion takes over. International Journal of Advertising, 38(2), 336–342. Doi: 10.1080/02650487.2019.1586210
Paek, H., & Hove, T. (2017). Risk perceptions and risk characteristics. In Oxford Research Encyclopedia of Communication. Doi: 10.1093/acrefore/9780190228613.013.283
Pham, T. H., Nguyen, T. N., Phan, T. T. H., & Nguyen, N. T. (2019). Evaluating the purchase behaviour of organic food by young consumers in an emerging market economy. Journal of Strategic Marketing, 27(6), 540-556. Doi: 10.1080/0965254X.2018.1447984
Raajpoot, N. A., & Sharma, A. (2006). Perceptions of incompatibility in customer-customer interactions: Examining individual level differences. Journal of Services Marketing, 20(5), 324–332. Doi: 10.1108/08876040610679936
Rasouli, N., Rasoolimanesh, S. M., Rahmani, A. K., Momayez, A., & Torabi, M. A. (2022). Effects of customer forgiveness on brand betrayal and brand hate in restaurant service failures: Does apology letter matter? Journal of Hospitality Marketing & Management, 31(6), 662-687. Doi: 10.1080/19368623.2022.2043800
Sadgrove, N. J. (2021). Honest nutraceuticals, cosmetics, therapies, and foods (NCTFs): Standardization and safety of natural products. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 62(16), 4326-4341. Doi: 10.1080/10408398.2021.1874286
Sahu, A. K., Padhy, R. K., & Dhir, A. (2020). Envisioning the future of behavioral decision-making: A systematic literature review of behavioral reasoning theory. Australasian Marketing Journal, 28(4), 145-159. Doi: 10.1016/j.ausmj.2020.05.001
Sanny, L., Arina, A., Maulidya, R., & Pertiwi, R. (2020). Purchase intention on Indonesia male’s skin care by social media marketing effect towards brand image and brand trust. Management Science Letters, 10(10), 2139-2146. Doi: 10.5267/j.msl.2020.3.023
Saragih, M. G., Surya, E. D., Rahayu, S., Harianto, H., Harahap, R., & Widodo, S. (2019). Analysis of brand experience and brand satisfaction with brand loyalty through brand trust as a variable mediation. In Proceedings of the 5th International Conference of Project Management (ICPM) Yogyakarta. pp. 139-148. Doi: 10.32535/jicp.v2i3.655
Schwartz, S. (2006). A theory of cultural value orientations: Explication and applications. International Journal of Comparative Sociology, 5(2–3), 137–182. Doi: 10.1163/156913306778667357
Shaaban, H., & Alhajri, W. (2020). Usage patterns of cosmetic and personal care products among female population in Saudi Arabia: Important factors for exposure and risk assessment. Journal of Environmental and Public Health. Doi: 10.1155/2020/8434508
Sharma, N., Saha, R., Sreedharan, V. R., & Paul, J. (2020). Relating the role of green self-concepts and identity on green purchasing behaviour: An empirical analysis. Business Strategy and the Environment, 29(8), 3203–3219. Doi: 10.1002/bse.2567
Shin, S. K. S., Amenuvor, F. E., Basilisco, R., & Owusu-Antwi, K. (2019). Brand trust and brand loyalty: A moderation and mediation perspective. Current Journal of Applied Science and Technology, 38(4), 1–17.
Takaya, R. (2019). The effect of celebrity endorsement on brand image and trust brand and its impact to purchase intention Case study: Oppo Smartphone. Business and Entrepreneurial Review, 17(2), 183-198. https://e-journal.trisakti.ac.id/index.php/ber/article/view/5228.
Talwar, S., Dhir, A., Kaur, P., Zafar, N., & Alrasheedy, M. (2019). Why do people share fake news? Associations between the dark side of social media use and fake news sharing behavior. Journal of Retailing and Consumer Services, 51, 72–82. Doi: 10.1016/j.jretconser.2019.05.026
Talwar, S., Jabeen, F., Tandon, A., Sakashita, M., & Dhir, A. (2021). What drives willingness to purchase and stated buying behavior toward organic food? A Stimulus–Organism–Behavior Consequence (SOBC) perspective. Journal of Cleaner Production, 293, 125882. Doi: 10.1016/j.jclepro.2021.125882
Tran, Q., & Cox, C. (2009). Building brand equity between manufacturers and retailers. In Glynn, M. S., and Woodside, A. (Eds.), Business-to-business brand management: Theory, research and executive case studies exercises. Advances in business marketing and purchasing. pp. 115–194. Doi: 10.1108/S1069-0964(2009)0000015008
Tsiotsou, R. (2006). The role of perceived product quality and overall satisfaction on purchase intentions. International Journal of Consumer Studies, 30(2), 207-217. Doi: 10.1111/j.1470-6431.2005.00477.x
Vafeiadis, M., Bortree, D. S., Buckley, C., Diddi, P., & Xiao, A. (2019). Refuting fake news on social media: Nonprofits, crisis response strategies and issue involvement. Journal of Product and Brand Management, 29(2), 209–222. Doi: 10.1108/JPBM-12-2018-2146
Vieira, L. M., de Barcellos, M. D., Hoppe, A., & da Silva, S. B. (2013). An analysis of value in an organic food supply chain. British Food Journal, 115(10), 1454-1472. Doi: 10.1108/BFJ-06-2011-0160
Visentin, M., Pizzi, G., & Pichierri, M. (2019). Fake news, real problems for brands: The impact of content truthfulness and source credibility on consumers’ behavioral intentions toward the advertised brands. Journal of Interactive Marketing, 45(1), 99–112. Doi: 10.1016/j.intmar.2018.09.001
Vollmer, D. L., West, W. A., & Lephart, E. D. (2018). Enhancing skin health: By oral administration of natural compounds and minerals with implications to the dermal microbiome. International Journal of Molecular Sciences, 19(10), 3059. Doi: 10.3390/ijms19103059
Wang, G., Dou, W., & Zhou, N. (2008). Consumption attitudes and adoption of new consumer products: A contingency approach. European Journal of Marketing, 42, 238–254. Doi: 10.1108/03090560810840998
Wang, S., Wang, J., Yang, F., Wang, Y., & Li, J. (2018). Consumer familiarity, ambiguity tolerance, and purchase behavior toward remanufactured products: The implications for remanufacturers. Business Strategy and the Environment, 27(8), 1741–1750. Doi: 10.1002/bse.2240
Wang, W. Y. (2017). Liar, liar pants on fire: A new benchmark dataset for fake news detection. Association for Computational Linguistics. https://aclanthology.org/P17-2067. Doi: 10.18653/v1/P17-2067
Westaby, J. D. (2005). Behavioral reasoning theory: Identifying new linkages underlying intentions and behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 98(2), 97–120. Doi: 10.1016/j.obhdp.2005.07.003
Whelan, E., Islam, A. K. M. N., & Brooks, S. (2020). Applying the SOBC paradigm to explain how social media overload affects academic performance. Journal of Computers in Education, 143, 103692. Doi: 10.1016/j.compedu.2019.103692
Wu, P. C. S., Yeh, G. Y. Y., & Hsiao, C. R. (2011). The effect of store image and service quality on brand image and purchase intention for private label brands. Australasian Marketing Journal, 19(1), 30–39. Doi: 10.1016/j.ausmj.2010.11.001
Yasa, N. N. K., Rahmayanti, P. L. D., Telagawathi, N. L. W. S., Witarsana, I. G. A. G., & Liestiandre, H. K. (2021). COVID-19 perceptions, subjective norms, and perceived benefits to attitude and behavior of continuous using of medical mask. Linguistics and Culture Review, 5(S2), 1259-1280. Doi: 10.21744/lingcure.v5nS2.1805
Yuan, S. T. D., Chou, S. Y., Yang, W. C., Wu, C. A., & Huang, C. T. (2017). Customer engagement within multiple new media and broader business ecosystem—A holistic perspective. Kybernetes, 46(6), 1000–1020. Doi: 10.1108/K-01-2017-0042
Zollo, F., & Quattrociocchi, W. (2018). Misinformation spreading on Facebook. In S. Lehmann and Y. Y. Ahn (Eds.), Complex spreading phenomena in social systems. Springer. pp. 177–196. Doi: 10.1007/978-3-319-77332-2_10
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 803 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 453 |