پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 44 |
| تعداد شماره‌ها | 1,472 |
| تعداد مقالات | 12,039 |
| تعداد مشاهده مقاله | 22,271,837 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,787,160 |
تأثیر قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی با نقش میانجی نوآوری اجتماعی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| تحقیقات بازاریابی نوین | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 46، آذر 1401، صفحه 111-132 اصل مقاله (1.46 M) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/nmrj.2022.134023.2715 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| سیده خدیجه تقی‌نژاد1؛ حوریه دهقانپوری* 2؛ مجتبی رجبی2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1کارشناس ارشد مدیریت ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2استادیار مدیریت ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| هدف این پژوهش، بررسی تأثیر قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی با نقش میانجی نوآوری اجتماعی بود. این پژوهش به‌لحاظ هدفْ کاربردی و ازنظر روشْ توصیفی و از نوع پیمایشی است. ازنظر ارتباط بین متغیرها نیز از نوع همبستگی و به‌لحاظ زمانی مقطعی است. جامعۀ آماری موردمطالعه تمامی فروشنده‌های فروشگاه‌های ورزشی محلۀ منیریۀ تهران در سال ۱۴۰۰ بودند. تعداد جامعۀ آماری بررسی‌شده نامعلوم بود که ازطریق نرم‌افزار جی‌پاور، ۱۲۷ نفر برآورد شد. روش نمونه‌گیری، غیراحتمالی دردَسترس و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بود. روایی و پایایی پرسشنامه‌های استفاده‌شده، بررسی و تأیید شده است. درمجموع، ۱۲7 پاسخ‌دهنده به‌صورت بی‌نقص به پرسشنامه‌های توزیع‌شده پاسخ دادند. از مدل‌سازی معادلات ساختاری شامل تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل مسیر برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده شد. نرم‌افزارهای استفاده‌شده برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها SPSS و SMART PLS بود. نتایج نشان داد نوآوری اجتماعی نقش میانجی در رابطۀ قابلیت‌های فناوری اطلاعات با رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی دارد؛ ازاین‌رو، استفاده از فناوری اطلاعات و نوآوری اجتماعی توسط فروشندگان فروشگاه‌های ورزشی برای دست‌یابی به موقعیت بهتر نسبت به رقبا امری اساسی است | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| بازاریابی؛ رقابت‌پذیری؛ کسبوکار؛ فناوری اطلاعات؛ نوآوری اجتماعی؛ فروشگاه ورزشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
مقدمه رقابت‌پذیری، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های تجارت و فعالیت در محیط پویا و رقابتی است (بالان، بالاوره و وگهش[1]، ۲۰۰۹). رقابت‌پذیریْ موضوعی محوری در سراسر دنیا است و از آن بهعنوان وسیله‌ای برای دست‌یابی به رشد اقتصادی مطلوب و توسعۀ پایدار یاد می‌شود. در یک اقتصاد جهانی‌شده، رقابت‌پذیربودن به‌معنای امکان به‌دست‌آوردن موقعیت مناسب و پایدار در بازارهای بین‌المللی است (شورچولو[2]، ۲۰۰۲). درواقع، رقابت‌پذیری تعیین‌کنندۀ اصلی جهت‌گیری اقتصاد است. سودآوری هر شرکتی به‌دلیل رقابت‌پذیری افزایش می‌یابد (فوتونگ، آنونتاورانیچ، چاندراچای و پیرومسوپا[3]، 2022). درنتیجه، یکی از ویژگی‌های شرکت‌های موفق، برخورداری از قدرت رقابت‌پذیری است و در‌عین‌حال، ویژگی بارز شرکت‌های ناموفق برخوردار‌نبودن از این ویژگی است (زندحسامی و آشتیانی‌پور، 1392). در طی دهة گذشته به‌شکل فزاینده‌ای بر مؤلفة رقابت‌پذیری تأکید شده است و پژوهشگران چندین عامل تأثیرگذار بر این مهم را بررسی کرده‌اند. باوجودِاین، هنوز برخی عوامل در مباحث کنونی رقابت‌پذیری ناشناخته مانده است (نظرپوری، محمدیاری و بیرانوند، ۱۴۰۰). بااین‌حال، مشخص شده که سازمان‌ها برای پاسخ‌گویی مؤثر به تغییر موقعیت‌های داخلی و محیط‌های خارجی خود باید ازطریق قابلیت‌های متمایز در تعامل نزدیک با تغییرات باشند تا راهبرد رقابتی بسیار مستحکمی را تشکیل دهند (دی[4]، ۲۰۱۱). در این میان، قابلیت فناوری اطلاعات که امکان توسعۀ برنامه‌های فناوری اطلاعات و پشتیبانی از فرایندهای کسبوکار را در نظر دارد (سندرز و پریموس[5]، ۲۰۰۵)، می‌تواند بهعنوان قابلیت‌های سازمانی برای به‌دست‌آوردن، پیاده‌سازی، ترکیب و پیکربندی مجدد منابع فناوری اطلاعات در دست‌یابی به مزیت‌های رقابتی کمک‌کننده باشد (وید و هالند[6]، 2004). به‌طور دقیق، قابلیت فناوری اطلاعات یک پلتفرم داده و فرایند یکپارچه را فراهم می‌کند که به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا به تغییرات در ترجیحات مشتری واکنش سریع نشان دهد (سیپدا و آریاس‌پرز[7]، 2018). درخصوص تأثیر فناوری اطلاعات و قابلیت‌های مختلف آن بر رقابت‌پذیری پژوهش‌های پراکنده‌ای در حوزه‌های مختلف انجام شده است (ایخوانا و دیانتی[8]، 2022؛ فتح‌آبادی، ایمان‌خان و محمودزاده، 1398) که بر تأثیر مثبت فناوری اطلاعات بر رقابت‌پذیری و نیز مزیت رقابتی تأکید کرده‌اند. ازطرف دیگر، قابلیت‌های فناوری اطلاعات به‌تنهایی در دست‌یابی به رقابت‌پذیری کافی به نظر نمی‌رسد. یک شرکت باید فعالیتهای متفاوت‌تری نسبت به رقبای خود انجام دهد یا فعالیتهای مشابه را به‌اشکال مختلف انجام دهد تا مزیت رقابتی پایدار ایجاد کند (دوگان[9]، 2016). بنابراین در آینده، مزیت راهبردی نصیب سازمان‌هایی خواهد شد که بتوانند بهتر از سایرین، بهترین‌ها را جذب کنند، پرورش دهند و نگه دارند. اهمیت این مسئله به‌گونه‌ای است که اگر شرکت، گروه یا سازمانی درجهت افزایش سطح نوآوری[10] خود گام برندارد، قادر نخواهد بود از عهدۀ چالش‌های راهبردی که وجود دارند، برآید (کشتکارهرانکی، 1397). درواقع، یکی از ویژگی‌های بارز جامعۀ ما تلاش بی‌وقفه برای ایجاد، پذیرش و انتشار نوآوری‌ها است (کاجایبا-سانتانا[11]، 2014). انواع مختلفی از نوآوری وجود دارد؛ برای مثال، تجاری و اجتماعی و هنری. اگرچه نوآوری در کسبوکار، مولد فراگیر رفاه انسان است، نوآوری‌های دیگری نیز وجود دارد که تأثیر چشمگیری بر عملکرد اجتماعی دارند (پول و ویل[12]، 2009). بیشتر این نوآوری‌ها دیگر صرفاً محدود به حوزۀ فناوری نیست و مفهوم وسیع‌تری شامل مدیریت پویا، شیوه‌های بازاریابی جدید و همکاری خارجی، فعالیت هوشمندانه، مدیریت منابع انسانی، شکل‌گیری الگوهای جدید تعاملات افراد سازمان، تغییرات و تحولات سازمانی و نهادی، توسعۀ مهارت‌ها و نظایر آن را دربرمی‌گیرد. از این نوآوری‌ها با نام «نوآوری اجتماعی» یاد می‌شود (کشتکارهرانکی، 1397) که به‌تازگی این اصطلاح نوآوری اجتماعی وارد گفتمان اجتماعی شده است (پول و ویل، 2009) و در نظریه‌های مختلف نوآوری، تلاش‌هایی برای تأکید بر ویژگی «اجتماعی» فرایندهای نوآوری صورت گرفته است (واسین، گامیدولایوا و روستوفسکایا[13]، 2017). این زمینۀ نوظهور تلاش می‌کند تا بفهمد چگونه افراد، سازمان‌ها و شبکه‌ها ممکن است برای تولید، انتخاب و نهادینه‌سازی راه‌حل‌های جدید با اهداف اجتماعی خاص و گاهی محیطی کار کنند؛ اما این کار را از دیدگاه‌های متعدد انجام می‌دهد (اولسون، مور، وستلی و مک‌کارتی[14]، 2017)؛ بنابراین، نوآوری‌های اجتماعی ترکیبات جدیدی از شیوه‌ها (همراه با ترکیبی از محصولات، فناوری‌ها و...) هستند که می‌توانند مزایای زیادی به همراه داشته باشند (واسین و همکاران، 2017). نوآوری‌های اجتماعی می‌توانند مزایای زیادی ازجمله افزایش سطح اعتماد به دولت، بهبود فرایندهای تصمیم‌گیری در داخل مقامات و ظهور هنجارها، ارزش‌ها و شیوه‌های اجتماعی جدید به همراه داشته باشند که رفتار و تفکر نوآورانه را نهادینه می‌کنند (واسین و همکاران، 2017). درواقع، پیامدهای نوآوری اجتماعی از بهبود شرایط زندگی افراد محروم گرفته تا رفع نیازهای اساسی برآورده‌نشده برای کل جامعه، با اهداف نهایی ازجمله عدالت، انصاف، رفاه، حفظ محیط‌زیست، بهبود سلامت، هنر و فرهنگ، و آموزش بهتر متغیر است (کوی، پان، نیوول و کوی[15]، 2017). به‌طور کلی، جامعة نوین امروزی با چهار موضوع کلیدی مواجه است و این موضوعات موجب گسترش نوآوری‌های اجتماعی می‌شود: 1- موضوعات زیست‌محیطی، 2- تغییرات در ساختارهای تولید و شیوه‌ها، 3- تغییرات فناورانه‌ای و 4- تغییر از تولید محصول به ارائة خدمات. درنتیجة تحولات و دگرگونی‌های اساسی جوامع، اعتقاد بر این است که مبنای زندگی برپایة خدمات‌محور تغییر یافته است (به‌نقل از کشتکارهرانکی، 1397). به‌طور کلی، ظهور چالش‌های اجتماعی، زیست‌محیطی و جمعیتی جدید که دارای ویژگی پیچیدۀ چندرشته‌ای هستند و تعداد فزاینده‌ای از شرکت‌کنندگان را دربرمی‌گیرند، آگاهی روزافزون جامعه را به موضوع نوآوری اجتماعی در سراسر جهان سوق داده است. نوآوری‌های اجتماعی نقش عمده‌ای در غلبه و حل این مشکلات و چالش‌ها دارند (واسین و همکاران، 2017؛ مور، وستلی و نیکولز[16]، 2012). همان‌طور که در اهمیت نوآوری اجتماعی اذعان شده است، تعداد فزاینده‌ای از پژوهشگران دراین‌زمینه قدم گذاشته‌اند و درحال‌حاضر آگاهی از نیاز به نوآوری اجتماعی به‌طور مداوم در حال افزایش است؛ بااین‌حال، پژوهش‌های مربوطه هنوز محدود است (بولوت و همکاران، 2013) و ازسوی دیگر، آثار موجود درزمینه‌های مختلفی مانند توسعۀ شهری و منطقه‌ای، سیاست‌گذاری عمومی، مدیریت، روان‌شناسی اجتماعی و کارآفرینی اجتماعی پراکنده است (کاجایبا-سانتانا، 2014). ازطرف دیگر، می‌توان ادعا کرد که در اکثر کشورهای با سطح توسعۀ نسبتاً پایین، از ظرفیت نوآورانۀ افراد و سازمان‌ها بسیار کمتر استفاده می‌شود. یکی دیگر از دلایل احتمالی این امر، ماهیت نهادینه‌سازی شیوه‌های اجتماعی در این مناطق است که اغلب از اقدامات نوآورانه در میان جمعیت عمومی جلوگیری می‌کند و درعوض، از رفتار منفعلانه حمایت می‌کند (واسین و همکاران، 2017)؛ بنابراین، ازآنجاکه نوآوری اجتماعی در جامعۀ مدرن نقش مهمی دارد (کوی و همکاران، 2017) و ما فقط بینش محدودی دراین‌زمینه داریم، نیاز به بهبود پژوهش و عمل دراین‌زمینه وجود دارد. در این میان، صنعت کالاهای ورزشی بهعنوان مهم‌ترین بخش در صنعت ورزش کشور که مشتریان بسیاری نیز دارد، در محیطی قرار گرفته که با رقابت‌های بسیاری در داخل و خارج مواجه است و در معرض ریسک‌ها و خطرات متعددی قرار دارد و درواقع، به‌سمت رقابتی‌شدن پیش می‌رود (شریفیان، یوسفی‌زرندی و قهرمان‌تبریزی، ۱۳۹۵). آنچه بهعنوان چالش مطرح است، این است که به‌دلیل پیدایش و ایجاد فناوری‌های اطلاعاتی نوین در بخش فروشگاه‌های ورزشی به‌خصوص در شهرهای بزرگ همچون تهران که تنوع فراوانی هم دارد، رقابت شدیدی بین فروشگاه‌ها برای جلب‌نظر مشتریان و بازاریابی به وجود آمده است. درنتیجه، نقش فروشگاه‌ها و فروشنده‌ها بسیار مهم است که درک کنند چگونه ازطریق فناوری اطلاعات و نوآوری اجتماعی جدیدتر و بهتر، تصویر مثبتی را بر مشتریان خود به جای بگذارند و بتوانند در رقابتی که بین آنها است، موفق شوند؛ بنابراین، باتوجه‌به مطالب فوق و با اشاره به اهمیت متغیرهای موردبحث در تمامی حوزه‌ها، به‌خصوص بازاریابی و فروشگاه‌های ورزشی، پژوهش حاضر به‌دنبال پاسخ به این سؤال است که آیا قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی تأثیر دارد یا خیر و نقش نوآوری اجتماعی در این ارتباط چیست.
2- مبانی نظری پژوهش: به‌طور خلاصه، مبانی نظری مربوط به متغیرهای قابلیت‌های فناوری اطلاعات، رقابت‌پذیری و نوآوری اجتماعی ارائه شده است. 1-2- قابلیت‌های فناوری اطلاعات[17]: قابلیت‌های فناوری اطلاعات توانایی بسیج و استقرار منابع مبتنی بر فناوری اطلاعات در ترکیب با منابع و قابلیت‌های دیگر است (بهارادواج[18]، 2000). سه قابلیت مرتبط با فناوری اطلاعات عبارت‌اند از: قابلیت زیرساخت فناوری اطلاعات، قابلیت هم‌سویی فناوری اطلاعات و قابلیت تجاری و فعال فناوری اطلاعات (لو و رامورتی[19]، 2011). قابلیت زیرساخت، پایه‌ای است که شرکت برای به‌اشتراک‌گذاری و پردازش اطلاعات دارد (لیوکاس، رویر و زولو[20]، 2016). قابلیت هم‌سویی، نشان‌دهندۀ فرایندهای یکپارچه‌سازی بین بخش فناوری اطلاعات یک شرکت با سایر بخش‌های عملکردی یک شرکت و هم‌سویی برنامه‌ریزی راهبردی فناوری اطلاعات است (چن و تسو[21]، 2012). قابلیت تجاری و فعال نیز توانایی شرکت برای کشف و بهره‌برداری از منابع تکنولوژیکی خود بهعنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری از فرصت‌های تجاری است که بازار ایجاد می‌کند (سیپدا و آریاس‌پرز، 2018). قابلیت‌های فناوری اطلاعات همچنین انواع مختلفی ازجمله مدیریتی، فنی و ارتباطی دارد. قابلیت مدیریتی ممکن است شامل هماهنگی پروژه و مهارت‌های رهبری باشد (بهارادواج، 2000). قابلیت فنی اغلب بر مزیت رقابتی و عملکرد تأثیر مستقیم دارد. قابلیت ارتباطی نیز دارایی‌های درون‌شرکتی یا دارایی‌های راهبردی هستند که با هدف ایجاد و حفاظت از مزیت‌های رقابتی توسط مدیریت توسعه یافته است (گاریسون، ویکفیلد و کیم[22]، 2015). 2-2- رقابت‌پذیری[23]: رقابت، توانایی شرکت برای تحقق پایدار هدف دوگانۀ خود یعنی برآورده‌کردن تقاضای مشتری همراه با سود است (چیکان، چاکو، کیس دوبرونی و لوسونچی[24]، 2022). رقابت‌پذیری را می‌توان از سه رویکرد رفتاری، ساختاری و عملکردی تعریف کرد. براساس رویکرد رفتاری، شناسایی راهبردهای منحصربه‌فردی است که کسب‌وکارها در موقعیت رقابتی به کار می‌گیرند تا اثربخشی ملی تقاضا را تأمین کنند. رویکرد ساختاری بهعنوان راهبردی توصیف می‌شود که به‌موجب آن، مقرراتی ازنظر تولید وجود دارد. رویکرد عملکردی نیز رقابت‌پذیری را بهعنوان یک عامل تعیین‌کنندۀ اصلی رشد اقتصادی توصیف می‌کند که ناشی از معرفی راهبردهای توسعه و نوآورانه توسط کسب‌وکارها است (فوتونگ و همکاران، 2022). به‌طور کلی، دست‌یابی به رقابت‌پذیری مستلزم سازگاری مداوم شرکت با هنجارها و شرایط متغیر اجتماعی و اقتصادی است (چیکان، 2008). 3-2- نوآوری اجتماعی[25]: در نظریه‌های مختلف مدیریت، نوآوری اجتماعی به‌معنای تغییرات سازمانی، یعنی بهبود سرمایۀ اجتماعی به‌منظور افزایش اثربخشی سازمانی تلقی می‌شود (مولارت، مارتینلی، سوینگدوو و گونزالس[26]، 2005). فیلز[27] نوآوری اجتماعی را «فرایند ابداع، تأمین حمایت و اجرای راه‌حل‌های جدید برای نیازها و مشکلات اجتماعی» می‌داند (فیلز، دیگلمایر و میلر[28]، 2008، 36). فیلز، دیگلمایر و میلر (2008) سه مکانیسم برای نوآوری اجتماعی شناسایی کردند که شامل تبادل عقاید و ارزش‌ها، تغییر در نقش‌ها و روابط و ادغام سرمایۀ خصوصی با حمایت‌های مردمی و بشردوستانه می‌شود. از دیدگاه کولیه‌گریس، دیویس، پاتریک و نورمن[29] (2012، 18) «نوآوری‌های اجتماعی راه‌حل‌های جدیدی (محصولات، خدمات، مدل‌ها، بازارها، فرایندها و...) هستند که به‌طور هم‌زمان یک نیاز اجتماعی را برآورده می‌کنند (به‌طور مؤثرتر از راه‌حل‌های موجود) و به قابلیت‌ها و روابط جدید یا بهبودیافته و استفادۀ بهتر از دارایی‌ها و منابع منجر می‌شوند». اهداف خرد نوآوری‌های اجتماعی شامل ارضای نیازهای اجتماعی، بهبود مستمر استانداردهای زندگی، غنی‌سازی قابلیت‌های افراد یا گروه‌ها و افزایش ظرفیت تولید یک سازمان است. در سطح کلان نیز نوآوری اجتماعی با تغییر کلی در جامعه، رفع نابرابری‌ها و ایجاد توسعۀ پایدار مرتبط است (بوچگر و اورنتسد[30]، 2000).
3- تدوین فرضیه‌ها و مدل پژوهش 3-1- نقش قابلیت‌های فناوری اطلاعات در نوآوری اجتماعی فروشگاه‌های ورزشی: نتایج برخی از مطالعات نشان داده است که فناوری اطلاعات با انواع نوآوری در صنایع مختلف در ارتباط است (بنیادی‌نائینی، احدزاده‌نمین و امینی، 1395؛ چن، وانگ، نوو، بنیتز-آمادو و کو[31]، 2015؛ واسین و همکاران، 2017). دراین‌خصوص، واسین و همکاران (2017) به این نتیجه دست یافتند که مکانیسم‌های کلیدی نوآوری اجتماعی، استفاده از قابلیت‌های فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی است و قابلیت‌های مختلف سیستم‌های اطلاعاتی و ارتباطی در ارتقای نوآوری‌های اجتماعی بسیار مؤثر هستند. کوی و همکاران (2017) نیز در پژوهش خود اظهار کردند که اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در نوآوری‌های اجتماعی در مناطق روستایی با منابع محدود بهعنوان یک منبع هماهنگ‌سازی منابع، اهمیت حیاتی دارد. به‌طور کلی، شبکه‌های دیجیتال بهعنوان یکی از اشکال فناوری اطلاعات و ارتباطات فرصت‌های جدیدی را برای نوآوری اجتماعی فراهم می‌کنند (دینانت، فلوخ، ویلارینیو و اولیویرا[32]، 2017). در همین راستا، کشتکارهرانکی و پورمظاهری (1397) در پژوهش خود به این نتیجه دست یافتند که شبکه‌های اجتماعی مجازی بر نوآوری اجتماعی تأثیر مثبت و معنی‌داری دارد. نتایج پژوهش چن و همکاران (۲۰۱۵) نیز نشان داد نوآوری تمایل به تحریک فعالیت‌ها دارد و قابلیت فناوری اطلاعات بر نوآوری تأثیر مثبتی دارد. نتایج پژوهش یو، نگوین و چن[33] (۲۰۱۶) نیز نشان داد ویژگی‌های فوق‌العادۀ فناوری اطلاعات با نوآوری‌ها و فرصت‌های جدیدی که برای بنگاه‌ها فراهم می‌کند، می‌تواند منبع مزیت رقابتی باشد. براین‌اساس، فرضیۀ اول پژوهش حاضر این است: قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر نوآوری اجتماعی فروشگاه‌های ورزشی تأثیر دارد. 3-2- نقش نوآوری اجتماعی در رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی: نتایج مطالعات نشان داده است که انواع نوآوری با رقابت‌پذیری در ارتباط هستند (امیردیوانی و محقق، 1400؛ دهقانپوری، سرلاب، جاوشی و دنیاپور، 1399؛ توکلی، خدادادحسینی و سهرابی، 1399؛ بویچوا[34]، 2017؛ لیپتاک[35]، 2019). برای مثال، امیردیوانی و محقق (۱۴۰۰) در پژوهش خود به این نتیجه دست یافتند که نوآوری بازاریابی بر رقابت‌پذیری شرکت ماموت تأثیر مثبت دارد. دهقانپوری و همکاران (۱۳۹۹) نیز در پژوهشی به این نتیجه دست یافتند که عملکرد نوآورانه بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های آنلاین ورزشی در سطح شهرستان تبریز تأثیر دارد. نتایج پژوهش توکلی و همکاران (۱۳۹۹) نیز نشان داده است که نوآوری در کسبوکار بر رقابت‌پذیری شرکت‌های نوپا تأثیر دارد. همچنین، در منابع موجود نوآوری اجتماعی بهعنوان تغییر فردی و یا نهادی برای افزایش رقابت سازمانی تعریف می‌شود (بولوت و همکاران، 2013). براساس پژوهش بویچوا (2017) نیز رقابت‌پذیری صنایع را می‌توان ازطریق انواع مختلف نوآوری افزایش داد. دراین‌راستا، دوگان (2016) نیز در پژوهش خود به این نتیجه دست یافت که نوآوری بهعنوان مبنای توسعه و پویایی در همۀ اقتصادها از عوامل تعیین‌کنندۀ رقابت است. لیپتاک (2019) نیز در پژوهش خود اظهار کرد که نوآوری اجتماعی و رقابت‌پذیری در ارتباط قوی با یکدیگر هستند. براین‌اساس، فرضیۀ دوم پژوهش حاضر عبارت است از: نوآوری اجتماعی بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی تأثیر دارد. 3-3- نقش قابلیت‌های فناوری اطلاعات در رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی: نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد فناوری اطلاعات در رقابت‌پذیری شرکت‌ها مؤثر است (ایخوانا و دیانتی، 2022؛ بنیادی‌نائینی و همکاران، 1395؛ همایس، باروس و رزا[36]، 2005). ایخوانا و دیانتی (2022) و زندحسامی و آشتیانی‌پور (۱۳۹۲) در پژوهش خود به این نتیجه دست یافتند که فناوری اطلاعات و ابعاد قابلیت‌های نوآوری فناورانه بر مزیت رقابتی شرکت‌های کوچک و متوسط تأثیر دارد. نتایج پژوهش بنیادی‌نائینی و همکاران (۱۳۹۵) نیز نشان داد به‌کارگیری فناوری بر کارایی توانمندهای نوآوری و رقابت‌پذیری شرکت‌های داروسازی تأثیر مثبت دارد. فتح‌آبادی و همکاران (۱۳۹۸) نیز به این نتیجه دست یافتند که شاخص‌های ضریب نفوذ اینترنت و تلفن همراه بهعنوان جایگزین‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات اثر مثبت و معناداری بر سطح رقابت‌پذیری کل کشورها دارد. به‌طور کلی، توسعۀ قابلیت فناوری اطلاعات سازمان را قادر می‌سازد تا فرایندهای تجاری را بهینه و خودکار کند. امکان پیکربندی مجدد سریع فرایندهای داخلی شرکت را فراهم و پذیرش تغییرات غیرمنتظره را تسهیل می‌کند (سیپدا و آریاس‌پرز، 2018). براین‌اساس و باتوجه‌به رابطۀ بین متغیرهای موردبحث، فرضیۀ سوم پژوهش عبارت است از: قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی تأثیر دارد. 3-4- نقش قابلیت‌های فناوری اطلاعات در رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی با نقش میانجی نوآوری اجتماعی: موضوعی که تقریباً به‌اتفاق آرا پذیرفته شده، این است که رقابت‌پذیری شرکت‌ها به توانایی آنها در نوآوری و گرایش آنها به فناوری و اطلاعات بستگی دارد (دوگان، 2016). مسیر رقابت‌پذیری اقتصادهایی که شرکت‌های آنها در معرض رقابت هستند، از نوآوری می‌گذرد. این امر شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا به‌سرعت با تغییرات فناورانه سازگار شوند تا رقابت‌پذیری را افزایش دهند (سیوکانل و پاولسکو[37]، 2015). براین‌اساس، می‌توان فرضیۀ چهارم پژوهش حاضر را باتوجه‌به نقش میانجی عملکرد نوآورانه به‌این‌صورت مطرح کرد: نوآوری اجتماعی در رابطۀ بین قابلیت‌های فناوری اطلاعات و رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی نقش میانجی دارد.
3-5- مدل مفهومی پژوهش: در این پژوهش، براساس مبانی نظری و متغیرهای موردنظر و بیان استدلال درخصوص روابط میان آنها، مدل مفهومی به‌صورت شکل 1 ارائه شده است:
شکل1: مدل مفهومی پژوهش
ازاین‌رو، پژوهش حاضر به‌دنبال بررسی تأثیر قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر رقابت‌پذیری فروشندگان ورزشی منطقۀ منیریۀ تهران با میانجی‌گری نوآوری اجتماعی است. بررسی این هدف نه‌تنها برای فروشندگانی که به‌دنبال اجرای نوآوری‌های اجتماعی و دست‌یابی به مزیت رقابتی هستند، مفید خواهد بود، بلکه این پژوهش به‌ویژه به‌لحاظ نظری باتوجه‌به دردَسترس‌بودن محدود منابع مربوط به نوآوری اجتماعی بسیار مفید خواهد بود و به توسعۀ فزایندۀ منابع مرتبط با نوآوری اجتماعی کمک خواهد کرد.
4- روش‌شناسی پژوهش حاضر به‌لحاظ هدفْ کاربردی و ازنظر روشْ توصیفی و پیمایشی است که به‌صورت میدانی انجام شد. ازنظر ارتباط بین متغیرها از نوع همبستگی و به‌لحاظ زمانی نیز مقطعی است. جامعۀ آماری تمامی فروشنده‌های فروشگاه‌های ورزشی منطقۀ منیریۀ شهر تهران در سال ۱۴۰۰ بودند. تعداد جامعۀ آماری نامعلوم بود و به‌دلیل نامشخص‌بودن تعداد جامعه آماری، از نرم‌افزار جی‌پاور برای برآورد حجم نمونۀ آماری استفاده شد. 127 نمونه توسط نرم‌افزار با توان آزمون 8۵/0 و اندازۀ اثر ۱/۰ و معناداری ۰۵/۰، بهعنوان حداقل حجم نمونه در نظر گرفته شد. جمع‌آوری اطلاعات در دو بخش کتابخانه‌ای و میدانی انجام شد. در بخش کتابخانه‌ای از کتاب‌ها، مقالات و پایان‌نامه‌ها و در بخش میدانی هم از پرسشنامه استفاده شد که شامل چهار بخش است. بخش اول اطلاعات جمعیت‌شناختی مانند سن، جنسیت، تأهل، میزان تحصیلات و سابقۀ فعالیت در فروشگاه‌های ورزشی بود. بخش دوم پرسشنامۀ استاندارد قابلیت‌های فناوری اطلاعات سوتو‌ـ‌آکوستا، پوپا و مارتینز‌ـ‌کونسا[38] (2018) شامل 10 گویه و دو بعد دانش فناوری اطلاعات و بودجه و عملیات پشتیبانیشده از فناوری اطلاعات بود. بخش سوم پرسشنامۀ استاندارد رقابت‌پذیری اوزدمیر و اصلان[39] (۲۰۱۱) با ۱۱ گویه و ۴ بعد هزینه[40]، تحویل و رسیدگی[41]، انعطاف‌پذیری[42] و کیفیت[43] بود. بخش چهارم نیز برگرفته از پرسشنامۀ نوآوری اجتماعی بولوت و همکاران (2013) حاوی 5 گویه بود. پرسشنامه‌ها در طیف 5گزینه‌ای لیکرت (۱ تا ۵ به‌ترتیب کاملاً مخالفم، مخالفم، نظری ندارم، موافقم، کاملاً موافقم) بودند. در جدول 1 اطلاعات مربوط به گویه‌های پرسشنامه‌ها ارائه شده است. روایی و پایایی پرسشنامۀ قابلیت فناوری اطلاعات در پژوهش سوتو‌ـ‌آکوستا و همکاران (2018) تأیید شده است. روایی و پایایی پرسشنامۀ رقابت‌پذیری نیز در پژوهش دهقانپوری و همکاران (۱۳۹۹) بررسی و تأیید شده است. در این پژوهش نیز با عنایت به ضرورت برخورداری ابزار پژوهش از روایی لازم، از ۱۲ نفر استاد و متخصص مدیریت ورزشی و بازاریابی تقاضا شد که نظرات خود را دربارۀ جنبه‌های مختلفی که روایی محتوایی پرسشنامه‌ها را تعیین می‌کند، بیان کنند. پس از توزیع و عودت پرسشنامه، نظرات و پیشنهادها برای اصلاح ادبی بررسی شد و در پرسشنامۀ نهایی لحاظ شد. همچنین، برای بررسی روایی سازه پس از تکمیل پرسشنامه‌ها از شیوۀ تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد که در بخش یافته‌ها به‌طور کامل شرح داده شده است. درکل، 1۴7 پرسشنامه در بین فروشنده‌های ورزشی در منطقۀ منیریۀ تهران به‌روش نمونه‌گیری غیراحتمالی دردسترس و به‌صورت حضوری و با کسب اجازه و هماهنگی با دانشگاه و همچنین، مدیریت اتحادیۀ فروشندگان توزیع شد که درنهایت، 127 پرسشنامۀ کامل برای تجزیه‌وتحلیل استفاده شد. پس از جمع‌آوری اطلاعات ازطریق پرسشنامه به‌منظور توصیف اندازه‌های نمونه از آمار توصیفی استفاده شد. سپس باتوجه‌به قضیۀ حد مرکزی و اینکه اگر چولگی و کشیدگی بین ۲+ و ۲- باشد داده‌ها در وضعیت نرمال قرار دارند، نرمال‌بودن توزیع داده‌ها تأیید شد؛ بنابراین، در ادامۀ تحلیل‌ها از روش‌های آماری پارامتریک استفاده شد. یعنی برای تعیین روایی سازۀ پرسشنامه‌ها از تحلیل عاملی تأییدی برای پیش‌بینی سهم و نقش متغیر پیش‌بین بر متغیر ملاک و متغیر میانجی از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شد. به‌این‌منظور، از دو نرم‌افزار SMART PLS و SPSS استفاده شد.
5- یافته‌ها آمار توصیفی پژوهش حاضر نشان داد بیشترین افراد در طبقۀ سنی 21 تا 25 سال و 26 تا 30 (هر طبقه 34 نفر)، دارای جنسیت مرد (120 نفر) و تحصیلات لیسانس (45 نفر)، مجرد (66 نفر) و با سابقۀ فعالیت 6 تا 10 سال (53 نفر) هستند. برای تحلیل مدل‌ها در روش مدل‌سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی از رویکرد برازش مدل اندازه‌گیری، برازش مدل ساختاری استفاده شد. در بررسی برازش مدل اندازه‌گیری از شاخص‌های پایایی و روایی استفاده شد. برای بررسی پایایی از معیار ضرایب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شد. ملاک برای مناسب‌بودن بارهای عاملی، حداقل 7/0 است. باتوجه‌به اینکه سؤالات Q5، Q17دارای بار عاملی کمتر از 7/0 بودند، از مدل خارج و مدل دوباره اجرا شد. پس از اجرای مجدد مدل همان‌طور که در جدول 1 و شکل ۲ مشخص است، تمامی بارهای عاملی سؤالات بالای 7/0 است.
جدول 1: نتایج بار عاملی و معناداری سؤالات مدل اندازه‌گیری پژوهش
شکل 2: مدل اندازه‌گیری اولیه در حالت بار عاملی
شکل 3: مدل اندازه‌گیری در حالت معناداری
ملاک برای مناسب‌بودن مقدار آلفا کرونباخ نیز حداقل 7/0 است. مقدار پایایی ترکیبی (CR) نیز برای هر مؤلفه باید بالای 7/0 شود تا نشان از پایداری درونی مناسب برای مدل اندازه‌گیری باشد؛ بنابراین، باتوجه‌به جدول 2 مقدار ضریب پایایی ترکیبی (CR) و آلفای کرونباخ برای تمامی ابعاد مدل موردمطالعه بیشتر از 7/0 است؛ پس می‌توان ادعا کرد که مدل اندازه‌گیری از پایایی قابل‌قبولی برخوردار است.
جدول 2: شاخص‌های پایایی و روایی مدل اندازه‌گیری
برای بررسی روایی از 2 معیار روایی همگرا و روایی واگرا استفاده شد. از شاخص AVE برای سنجش روایی سازه استفاده شد. باتوجه‌به شاخص میانگین واریانس استخراج‌شدۀ AVE با مقادیر بالاتر از 5/0 نشان‌دهندۀ روایی مناسب سازه است. برای بررسی روایی واگرا[44] نیز از روش فورنل و لارکر[45] (1981) استفاده شد. از نتایج جدول 3 مشخص است در هر ستون جذر AVE هر سازه از ضرایب همبستگی آن سازه با سازه‌های دیگر بیشتر شده که این مطلب حاکی از قابل‌قبول‌بودن روایی واگرای سازه‌ها است. با تأیید روایی همگرا و واگرا، روایی کلی مدل اندازه‌گیری نیز مورد قبول واقع می‌شود.
جدول 3: سنجش روایی واگرا متغیرهای پژوهش
توجه: عناصر قطر ماتریس، مجذور میانگین واریانس استخراج‌شده برای هر سازه است. در بررسی مدل ساختاری نیز از معیارهای معناداری مقادیر t، معیار R2 و برای پیش‌بینی قدرت مدل از شاخص Q2 استفاده شد. برازش مدل ساختاری با استفاده از ضرایب T (ضرایب معناداری یا مقادیر t-value) به‌این‌صورت است که این ضرایب باید از 96/1 بیشتر باشد تا بتوان در سطح اطمینان ۹۵درصد معناداربودن آنها را تأیید کرد. معیار R2 مهم‌ترین شاخص تست یک مدل علّی است که در آن نشان می‌دهد متغیرهای مستقل درمجموع چقدر از رفتار متغیر وابسته را پیش‌بینی می‌کنند و با سه مقدار 19/0، 33/0، 67/0 بهعنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی مقایسه می‌شود. R2 متغیر رقابت‌پذیری 56/0 و نوآوری اجتماعی 23/0 شده است که نشان می‌دهد متغیرهای قابلیت‌های فناوری و نوآوری اجتماعی 56/0 از مقدار متغیر رقابت‌پذیری را پیش‌بینی می‌کنند که این پیش‌بینی در حد قوی است. همچنین، متغیر قابلیت‌های فناوری 23/0 از مقدار متغیر نوآوری اجتماعی را پیش‌بینی می‌کند که این پیش‌بینی در حد متوسط است. برای بررسی کیفیت مدل ساختاری از شاخص Q2 (شاخص استون و گیسر[46]) استفاده شد. این مقدار برای تمامی متغیرهای وابسته (مدل‌های انعکاسی) محاسبه می‌شود و با سه عدد 02/0، 15/0، 35/0 بهعنوان مقادیر ضعیف، متوسط، قوی مقایسه می‌شود. مقدار دو متغیر رقابت‌پذیری و نوآوری اجتماعی به‌ترتیب 28/0 و 16/0 شده است که نشان می‌دهد پیش‌بینی رفتار متغیر رقابت‌پذیری دارای کیفیت قوی و پیش‌بینی رفتار متغیر نوآوری اجتماعی دارای کیفیت متوسطی است. برای بررسی فرضیات اگر مقدار T بیشتر از 96/1 باشد، یعنی اثر مثبت وجود دارد و فرضیه معنی‌دار است. اگر بین 96/1+ و 96/1- باشد، اثر معنی‌داری وجود ندارد و اگر کوچک‌تر از 96/1- باشد، یعنی اثر منفی دارد.
جدول 4: آزمون فرضیات
مطابق با جدول 4 می‌توان گفت که قابلیت فناوری بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی تأثیر مثبت و معناداری می‌گذارد و میزان این تأثیر برابر با 28/0 است. قابلیت فناوری بر نوآوری اجتماعی فروشگاه‌های ورزشی تأثیر مثبت و معناداری دارد و میزان این تأثیر 48/0 است. نوآوری اجتماعی نیز بر رقابت‌پذیری فروشگاه ورزشی تأثیر مثبت و معناداری می‌گذارد و میزان این تأثیر 27/0 است. همچنین، باتوجه‌به اینکه مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم معنادارند، فرض صفر رد و فرض پژوهش تأیید می‌شود؛ بنابراین، نوآوری اجتماعی نقش میانجی در رابطۀ قابلیت‌های فناوری با رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی دارد. یعنی بخشی یا کل اثر قابلیت‌های فناوری بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی منوط به حضور متغیر نوآروی اجتماعی است.
6- بحث و نتیجه‌گیری پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر رقابت‌پذیری با نقش میانجی نوآوری اجتماعی در بین فروشگاه‌های ورزشی منطقۀ منیریۀ تهران انجام شده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد قابلیت فناوری اطلاعات بر نوآوری اجتماعی فروشگاه‌های ورزشی تأثیر مثبت و معناداری دارد. این قسمت از یافته‌ها با نتایج پژوهش‌های کشتکارهرانکی و پورمظاهری، 1397؛ واسین و همکاران، 2017؛ کوی و همکاران، 2017؛ دینانت و همکاران، 2017؛ چن و همکاران، 2015؛ یو و همکاران، 2016 هم‌خوانی دارد. براین‌اساس، می‌توان اظهار کرد که توسعۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات اخیراً به تسریع نوآوری اجتماعی کمک کرده است (کوی و همکاران، 2017). همان‌گونه که آدامیدیس و کاراکاپیلیدیس[47] (2020) نیز در پژوهش خود به این نتیجه دست یافتند که تعدادی از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات وجود دارد که می‌تواند برای افزایش قابلیت‌های پویای مرتبط با نوآوری استفاده شود. همۀ این موارد به‌نوعی نشان‌دهندۀ این موضوع مهم است که فناوری اطلاعات و نوآوری اجتماعی از بسترهای نوینی هستند که به‌سرعتِ تمام در حال تأثیرگذاشتن بر تمام فضای کسبوکار هستند. امروزه بسیاری از فعالیتهای سازمان یا فروشگاه‌ها با استفاده از فناوری و نوآوری صورت می‌گیرد. این امر موجب افزایش سرعت انجام فعالیت‌ها شده است و می‌توان اظهار کرد که اگر این دو مورد در سازمان یا فروشگاهی وجود نداشته باشد، قطع‌به‌یقین انجام بسیاری از فعالیت‌ها یا غیرممکن می‌شود و یا انجام آنها با دشواری روبه‌رو می‌شود و سطح کارایی کاهش می‌یابد. دراین‌زمینه، اگر فروشگاه‌های ورزشی بودجۀ چشمگیری را برای پیاده‌سازی و حفظ و نگهداری فناوری اطلاعات و ارتباطات (مثل سخت‌افزار، نرم‌افزار و نیروی فنی) در فروشگاهشان اختصاص دهند یا اینکه فروشگاهشان درجۀ بالایی از تخصص برای استفاده، حفظ و نگهداری از فناوری اطلاعات جدید (مانند وب‌سایت‌ها و شبکه‌های پیام‌رسان داخلی و خارجی) داشته باشد و اگر فروشگاه از استارت‌آپ‌های فعال در حوزۀ نوآوری اجتماعی حمایت کند، می‌توانند باعث توسعۀ کسبوکار ازطریق فناوری اطلاعات و نوآوری اجتماعی شوند. از دیگر نتایج پژوهش حاضر این است که نوآوری اجتماعی بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی تأثیر مثبت و معناداری دارد. این قسمت از پژوهش با یافته‌های لیپتاک، 2019؛ بویچوا، 2017؛ دوگان، 2016؛ بولوت و همکاران، 2013 هم‌سو است. به‌طور کلی، کسب‌وکارها اگر می‌خواهند مدل کسبوکار خود را با شرایط جامعه تطبیق دهند، به‌وضوح به نوآوری اجتماعی نیاز دارند (اوه، واندر توره، واس و دهندت[48]، 2019)؛ بنابراین، می‌توان اظهار کرد که نوآوری با ارزش منحصربه‌فرد مرتبط است و مزیت رقابتی را ایجاد می‌کند که برای رقابت‌پذیری یک سازمان، منطقه یا حتی اقتصاد ملی تعیین‌کننده است (بالاتون و وارگا[49]، 2017). همان‌گونه که اسن، آسیک‌دیزدار و مادن[50] (2015) نیز دراین‌زمینه استدلال می‌کنند، نوآوری اجتماعی نقش مهمی در افزایش رقابت‌پذیری مناطق ایفا می‌کند. این مباحث نشان می‌دهد با وجود نوآوری اجتماعی، کار فروشندگان ورزشی می‌تواند دقیق‌تر و با هوشمندی بیشتری انجام شود و این امر موفقیت فروشگاه را نسبت به رقیبانش افزایش خواهد داد؛ بنابراین، فروشگاه ورزشی که به‌دنبال توسعۀ محصول جدید و خدمت جدید متناسب با نیاز جامعۀ ورزشی باشد، به نوآوری اجتماعی نیاز خواهد داشت. دراین‌خصوص، اگر تلاش کند که قابلیت عرضۀ محصولات جدید را بالا ببرد، مسلّماً در رقابت‌پذیری با دیگر فروشگاه‌های ورزشی موفق خواهد شد. پس هر اندازه نوآوری اجتماعی در فروشگاه ورزشی متناسب با نیازهای روز باشد، باعث می‌شود فروشگاه جزء اولین فروشگاه‌های موفق باشد. براین‌اساس و برای بهبود کارایی نوآوری اجتماعی، نیاز به توسعۀ مشارکت‌های دولتی و خصوصی در اجرای سیستم‌های نوآوری اجتماعی وجود دارد. ایجاد انگیزه در بین فروشنده‌های فروشگاه‌های ورزشی برای سرمایه‌گذاری در نوآوری‌های اجتماعی و ایجاد شرایط مطلوب برای تحقق ابتکارات و نوآوری می‌تواند بسیار مؤثر باشد. یافتۀ بعدی حاکی از این است که قابلیت فناوری اطلاعات بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی تأثیر مثبت و معنی‌داری دارد. این قسمت از نتایج با یافته‌های فتح‌آبادی و همکاران، 1398؛ زندحسامی و آشتیانی‌پور، 1392؛ ایخوانا و دیانتی، 2022؛ بنیادی‌نائینی و همکاران، 1395؛ همایس و همکاران، 2005 هم‌خوانی دارد. به‌طور کلی، نتایج مطالعات نشان می‌دهد انواع قابلیت‌های فناوری اطلاعات و کیفیت بالاتر تجربۀ کسبوکار فناوری اطلاعات بر مزیت رقابتی شرکت‌ها تأثیر مثبت خواهد داشت (بات و گروور[51]، 2005)؛ همان‌گونه که فتح‌آبادی و همکاران (1398) نیز در پژوهش خود به این نتیجه دست یافتند که فناوری اطلاعات و ارتباطات و شاخص‌های مختلف آن اثر مثبت و معناداری بر سطح رقابت‌پذیری کل کشورها دارد. براین‌اساس، می‌توان اظهار کرد که فناوری اطلاعات ارتباط تنگاتنگی با رقابت‌پذیری دارد و رقابت‌پذیری برای اندازه‌گیری موفقیت فروشگاه‌ها درمقابل رقبا است؛ بنابراین، فروشندگان ورزشی باید توجه فراوانی به این نکته داشته باشند؛ چراکه استفاده از فناوری‌های جدید ازجمله طراحی سایت به زیباترین و جذاب‌ترین شکل ممکن، استفاده از شبکه‌های مجازی به‌گونه‌ای که مصرف‌کنندگان را از وجود محصول جدید و باکیفیت و با هزینۀ به‌صرفه و مناسب آگاه کند، موفقیت فروشگاه را افزایش خواهد داد. آخرین یافتۀ پژوهش حاضر حاکی از این است که نوآوری اجتماعی در رابطۀ بین قابلیت‌های فناوری اطلاعات و رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی نقش میانجی دارد. این قسمت از یافته‌ها با نتایج پژوهش دوگان، 2016 و سیوکانل و پاولسکو، 2015 هم‌خوانی دارد؛ بنابراین، نوآوری اجتماعی و فناوری اطلاعات باعث موفقیت بیشتر در رقابت‌پذیری نسبت به رقبا می‌شود. 1-6- جمع‌بندی: به‌طور کلی، یافتۀ اصلی پژوهش حاضر این بود که نوآوری اجتماعی در رابطۀ بین قابلیت‌های فناوری اطلاعات و رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی نقش میانجی دارد؛ درنتیجه، قابلیت‌های فناوری اطلاعات و نوآوری اجتماعی، رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی در منطقۀ منیریۀ تهران را تحتتأثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین، فروشندگان فروشگاه‌های ورزشی در منطقۀ منیریۀ تهران باید به‌طور مؤثر از قابلیت‌های فناوری اطلاعات، سایت جدید و به‌روز و نوآوری‌های جدید به‌منظور ارائۀ محصولات موردنیاز مصرف‌کنندگان با کیفیت مطلوب استفاده کنند تا این امر باعث شود که نسبت به رقبای خود از موقعیت بهتری برخوردار باشند. 2-6- پیشنهادهای اجرایی: براساس نتایج فرضیۀ اول پژوهش پیشنهاد می‌شود که فروشندگان فروشگاه‌های ورزشی ازطریق فناوری‌های جدید ازجمله سایت و شبکه‌های مجازی، محصولات باکیفیت و متنوع‌تر خود را معرفی کنند. همچنین، تلاش شود فروشگاه ازطریق نوآوری اجتماعی به‌دنبال ایجاد بستری برای تعامل با گروه‌های هدف به‌منظور اشتراک‌گذاری اطلاعات باشد. باتوجه‌به نتایج فرضیۀ دوم پیشنهاد می‌شود که فروشندگان ورزشی آگاهی خود را دربارۀ نوآوری اجتماعی افزایش دهند، راهبرد نوآوری اجتماعی تدوین کنند، از توسعۀ شبکه‌ها و قابلیت‌های نوآوری اجتماعی برای ایجاد تمرکز و هماهنگی بیشتر فعالیتهای نوآورانه اجتماعی در فروشگاه اطمینان حاصل کنند و برای ایجاد فعالیتهای نوآوری اجتماعی برنامه‌ریزی کنند. باتوجه‌به نتایج فرضیۀ سوم پیشنهاد می‌شود که فروشگاه ورزشی از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای فعالیتهای مربوط به طراحی محصولات فروشگاه استفاده کند. همچنین، برای مصرف‌کننده امکانات ویژه مثل ارسال رایگان ارائه دهند. باتوجه‌به نتایج فرضیۀ چهارم نیز پیشنهاد می‌شود که فروشنده‌ها ازطریق فناوری اطلاعات نظرات مشتریان را جویا شوند و به‌نوعی محصولی به مشتری ارائه شود که خود او قبلاً آن را پیشنهاد داده است. همچنین، فروشگاه به‌دنبال بستر آموزش و مهارت آموزش برای فروشندگان خود باشد. اگر به افرادی که در یک فروشگاه ورزشی فعالیت دارند، انواع قابلیت‌های اینترنتی مثل اینستاگرام، سایت و اطلاع‌رسانی پیامکی کشوری آموزش داده شود و آن افراد به‌صورت صحیح و مناسب از نوآوری اجتماعی و فناوری استفاده کنند، موفقیت در رقابت‌پذیری حاصل خواهد شد. 3-6- محدودیت‌ها و پیشنهادهای پژوهشی: جنبه‌هایی وجود دارد که می‌توان در پژوهش‌های آینده به آنها پرداخت. اول اینکه جامعۀ موردمطالعه در این پژوهش، فروشندگان لوازم ورزشی منطقۀ منیریۀ تهران بودند که باتوجه‌به گستردگی و پراکندگی، دسترسی به همۀ فروشنده‌های ورزشی تهران محقق نشد. ممکن است این یافته‌ها به سایر فروشنده‌های ورزشی در سایر شهرها و استان‌ها نیز تعمیم داده شود؛ زیرا به نظر می‌رسد وضعیت فناوری در فروشگاه‌های ورزشی منطقۀ منیریۀ تهران مشابه سایر استان‌ها و شهرها در ایران باشد؛ بااین‌حال، انجام پژوهش در مقیاسی وسیع‌تر برای سایر فروشگاه‌های ورزشی در سایر نقاط تهران با هدف تعمیم یافته‌های پژوهش حاضر پیشنهاد می‌شود. دوم، ازآنجاکه همۀ داده‌ها در منطقۀ منیریۀ تهران جمع‌آوری شده است، نتایج ممکن است تحتتأثیر پیش‌زمینۀ کسب‌وکارهای ورزشی در آن منطقه قرار گرفته باشد؛ بنابراین، درحالی‌که در پژوهش حاضر نشان داده شد که قابلیت‌های فناوری اطلاعات و نوآوری اجتماعی متغیرهایی هستند که بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی تأثیر می‌گذارند، این پژوهشْ فرهنگ یا سایر متغیرها را ارزیابی نکرده است؛ بنابراین، بهتر است پژوهش‌های آتی این پژوهش را در محیط‌های مختلف فرهنگی یعنی در سایر شهرها و استان‌ها بررسی کنند و همچنین، پژوهش‌های آینده می‌توانند تأثیر عوامل دیگری مانند رهبری و نوآوری باز را نیز در نظر بگیرند. سوم، پژوهش حاضر در طول همه‌گیری کووید‌ـ19 انجام شد که دسترسی به شرکت‌کنندگان را دشوار می‌کرد؛ درنتیجه، به‌دلیل حجم نمونۀ کوچک ممکن است که نتایج دچار انحراف شود. یک نظرسنجی جامع‌تر با حجم نمونۀ بزرگ‌تر می‌تواند دقت و قابلیت اطمینان آن را بهبود بخشد. چهارم، داده‌های آماری جمع‌آوری‌شده در این پژوهش از زمان مشخصی برخوردار هستند و این پژوهش تصویری ایستا و مقطعی از عوامل مؤثر بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی را نشان می‌دهد که پرداختن به این موضوع را دشوار می‌کند؛ این در حالی است که چگونگی تأثیر و اهمیت متغیرهای موردبحث ممکن است در طول زمان تغییر کند؛ به‌همین‌دلیل، انجام این پژوهش در سایر مقاطع زمانی نیز پیشنهاد می‌شود و حتی پژوهشِ طولی می‌تواند یافته‌ها را غنی‌تر کند. پنجم، در این پژوهش، نوآوری اجتماعی به‌طور کلی در نظر گرفته شده است؛ این در حالی است که مکانیسم‌های توسعۀ نوآوری اجتماعی ممکن است از صنعتی به صنعت دیگر متفاوت باشد که تحتتأثیر عوامل سیاسی، تاریخی و... شکل گرفته است؛ بنابراین، بهتر است برای انطباق بیشتر الگوی نوآوری اجتماعی در صنایع دیگر نیز به‌صورت جداگانه بررسی شود. ششم، در این پژوهش از دیدگاه فروشنده‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شد که با این روش، داده‌ها فقط نظرات فروشنده‌ها را منعکس می‌کنند. مطالعات آتی می‌توانند امکان جمع‌آوری داده‌ها را از چندین پاسخ‌دهنده (مانند فروشنده‌ها و مشتریان) فراهم کنند؛ بنابراین، پژوهش‌های آینده می‌توانند دیدگاه‌های ذی‌نفعان مختلف، مانند دولت‌ها، خریداران و فروشنده‌ها را در نظر بگیرند تا به‌این‌وسیله پژوهش‌های مرتبط با رقابت‌پذیری غنی شود. تشکر و قدردانی: این مقاله برگرفته از پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ تربیت بدنی و علوم ورزشی، گرایش مدیریت ورزشی دانشگاه صنعتی شاهرود با عنوان «تأثیر قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر رقابت‌پذیری فروشگاه‌های ورزشی با نقش میانجی نوآوری اجتماعی» است.
[1]. Balan, Balaure, & Veghes [2]. Shurchuluu [3]. Phuthong, Anuntavoranich, Chandrachai & Piromsopa [4]. Day [5]. Sanders & Premus [6]. Wade & Hulland [7]. Cepeda & Arias-Pérez [8]. Ikhwana & Dianti [9]. Doğan [10]. innovation [11]. Cajaiba-Santana [12]. Pol & Ville [13]. Vasin, Gamidullaeva & Rostovskaya [14]. Olsson, Moore, Westley & McCarthy [15]. Cui, Pan, Newell & Cui [16]. Moore, Westley & Nicholls [17]. information technology capabilities [18]. Bharadwaj [19]. Lu & Ramamurthy [20]. Lioukas, Reuer & Zollo [21]. Chen & Tsou [22]. Garrison, Wakefield & Kim [23]. competitiveness [24]. Chikán, Czakó, Kiss-Dobronyi & Losonci [25]. social innovation [26]. Moulaert, Martinelli, Swyngedouw & Gonzalez [27]. Phills [28]. Phills, Deiglmeier & Miller [29]. Caulier-Grice, Davies, Patrick & Norman [30]. Buchegger & Ornetzede [31]. Chen, Wang, Nevo, Benitez-Amado & Kou [32]. Dinant, Floch, Vilarinho & Oliveira [33]. Yu, Nguyen & Chen [34]. Boycheva [35]. Lipták [36]. Hemais, Barros & Rosa [37]. Ciocanel & Pavelescu [38]. Soto-Acosta, Popa & Martinez-Cones [39] .Ozdmer & aslan [40]. cost [41]. delivery and handling [42]. flexibility [43]. quality [44]. discriminant validity [45]. Fornell & Larcker [46]. Stone and Geisser criterion [47]. Adamides & Karacapilidis [48]. Oeij, Van Der Torre, Vaas & Dhondt [49]. Balaton & Varga [50]. Esen, Asik-Dizdar & Maden [51]. Bhatt & Grover | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Persian References
English References
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 138 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 71 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||