پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شمارهها | 1,682 |
| تعداد مقالات | 13,778 |
| تعداد مشاهده مقاله | 32,290,369 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,769,409 |
ارائۀ مدل ساختاری تفسیری موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| پژوهش در مدیریت تولید و عملیات | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 5، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 28، فروردین 1401، صفحه 79-104 اصل مقاله (1.2 M) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/jpom.2022.131836.1412 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اکبر رحیمی* 1؛ قاسم تقی زاده2؛ سمیرا محمودآبادی3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1دکتری تخصصی گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2استادیار گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| امروزه، گستردگی روزافزون زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی، فرایند کنترل و تبدیل شعار «امنیت غذایی: از مزرعه تا سفره» را به واقعیت، سختتر کرده است. فناوری بلاکچین، یک فناوری جدید و نوظهور است که شفافیت، قابلیت ردیابی و امنیت دادهها را در مسیر حرکتی محصولات غذایی از مزرعه تا سفره تضمین میکند و نویدبخش ارتقای امنیت غذایی در زنجیرههای تأمینی است که تقلب و جعل به جزء جدانشدنی آنها تبدیل شده است؛ بنابراین بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی، چه در حال حاضر و چه در آیندهای نزدیک، ضرورتی انکارناپذیر است. ازجمله مهمترین الزامات بهکارگیری هر فناوری، شناسایی موانع پیش روی آن است. نشناختن دقیق این موانع، نهتنها به عدمموفقیت در پیادهسازی مناسب این فناوری در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی منجر میشود، هزینههای درخور توجهی را نیز بر آن تحمیل خواهد کرد؛ بنابراین این تحقیق با هدف شناسایی موانع کلیدی بهکارگیری فناوری بلاکچین و تدوین مدل سلسهمراتبی آن در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی تدوین شده است. بهمنظور دستیابی به این هدف، ابتدا مهمترین موانع شناسایی شده است، سپس با استفاده از مدلسازی ساختاری تفسیری، مدلی ارائه شد که روابط بین این موانع را نشان دهد. نتایج تحقیق، موانع درون سازمانی و همچنین موانع قانونی را مهمترین موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی نشان داد. بنابراین برای بهکارگیری این فناوری، باید تمرکز اصلی مدیران بر رفع این دسته از موانع، در سطوح پایین مدل سلسلهمراتبی ارائهشده در این تحقیق باشد. نظر به اینکه فناوری بلاکچین بهعنوان فناوری جدید نسل4 صنعت، بهتازگی در ایران درخور توجه قرار گرفته است، تحقیق حاضر اولین تحقیق در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی در کشور قلمداد میشود که موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین را در یک زنجیرۀ تأمین کامل (از مزرعه تا سفره) بررسی کرده است. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژهها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| زنجیرۀ تأمین؛ فناوری بلاکچین؛ مدلسازی ساختاری تفسیری؛ سازمان اتکا | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نقش و اهمیت نیروهای مسلح کشور در حفظ و ارتقای بازدارندگی دفاعی بر کسی پوشیده نیست و سلامت روحی و جسمی آنها از مؤلفههای بسیار اثرگذار در تأمین این هدف قلمداد میشود؛ بنابراین استفادۀ آنها از مواد غذایی سالم و به دور از هرگونه تقلب، در فرایند تولید و توزیع محصولات غذایی بسیار حیاتی است. رسالت سازمان اتکا، تأمین محصولات غذایی مطمئن برای نیروهای مسلح کشور است و بنایراین اعتماد از ارائۀ محصولات سالم به مشتریان، یکی از مهمترین دغدغههای این سازمان تلقی میشود. گرچه این سازمان تلاش میکند از طریق مزارع کشاورزی و دامپروری در اختیار، بخش درخور توجهی از محصولات غذایی موردنیاز نیروهای مسلح را در یک فرایند کامل و از مزرعه تا سفره به انجام برساند، پوشش محصولات غذایی متنوع موردنیاز همۀ مشتریان آن، بهطور کامل امکانپذیر نیست. بنابراین بهمنظور پوشش کامل نیازمندیهای غذایی نیروهای مسلح، برخی از محصولات را از طریق تأمین مواد اولیه و تولید آنها توسط خود این سازمان و برخی دیگر را نیز در قالب تولید توسط دیگر شرکتها و توزیع در فروشگاههای خود، تأمین میکند. زنجیرۀ تأمین این سازمان برای پوشش بخش درخور توجهی از نیازمندیهای مشتریان، چهار مرحلۀ تأمین، تولید، توزیع و فروش را در بر میگیرد. تعامل این سازمان با دیگر شرکتها در راستای تولید و تأمین محصولات غذایی و بهدلیل رویکرد این سازمان در استفاده از تمامی ظرفیتهای موجود کشور، مدیریت و کنترل را در آن بهشدت دشوار کرده و پارامترهایی مانند قابلیت ردیابی، سرعت، شفافیت و امنیت را به پارامترهای کلیدی و مهم در زنجیرۀ تأمین این سازمان تبدیل کرده است؛ بنابراین بهکارگیری روشهـای نوآورانـه و بهروز، برای تأمین این پارامترها ضروری است (سمیعمحمدی و یوسفینژاد، 2017). فناوری بلاکچین[i] یک فناوری جدید و نوظهور است که از طریق بهبود در قابلیت ردیابی، سرعت، شفافیت و امنیت، نقش درخور توجهی را در ارتقای عملکرد زنجیرۀ تأمین ایفا میکند (رجی و صادقی[ii]، 2019). فناوری بلاکچین بهعنوان یک فناوری بالقوه، کاملاً نقطۀ مقابل یک پایگاه دادۀ متمرکز و «غیر قابل اعتماد» است که امکان معاملات حتی در مقیاس جهانی را فراهم میکند و فرآیند متمرکز را از بین میبرد (کمبل و همکاران[iii]، 2020). رصد محصولات غذایی توسط مشتریان در زنجیرۀ تأمین و اطمینانیافتن آنها از مواد اولیۀ به کار گرفته شدۀ مرغوب، تولید در شرکتهای معتبر، تاریخ درست خروج از مزرعه و تولید در زمان مقرر، مدتزمان نگهداری کم در فرایند تولید و توزیع و رساندن محصولات نهایی به دست مشتریان در کمترین زمان ممکن، ازجمله مهمترین خواستهای مشتریان صنایع غذایی است که اطمینان از آنها میتواند در قالب بهکارگیری فناوری بلاکچین و قابلیت شفافسازی و ردیابی تضمین شود که این فناوری به همراه دارد (فنگ و همکاران[iv]، 2020). گرچه ویژگیهای درخور توجه فناوری بلاکچین، زنجیرۀ تأمین هر صنعت و بهویژه صنایع غذایی را بهدلیل حساسیت بالای نقش تأمینکنندگان در تولید اثربخش محصولات غذایی، به شناسایی و بهکارگیری آن ترغیب میکند، عجله در بهکارگیری این فناوری در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی نیز، بدون توجه به موانع پیش رو و شناخت دقیق آنها و تلاشنکردن برای رفع این موانع، به صرف هزینههای درخور توجه، بدون دستیابی به نتایج قابلانتظار منجر میشود. بهعبارتی نخستین قدم در این راه را میتوان شناسایی موانع و تلاش برای رفع آنها برشمرد تا پس از رفع این موانع، بتوان به نحو مناسبتری این فناوری را به کار گرفت و زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی را از مزیتهای درخور توجه آن منتفع کرد. با توجه به نقش و اهمیت بهکارگیری این فناوری در زنجیرۀ تأمین محصولات غذایی سازمان اتکا (بزرگترین سازمان تأمینکنندۀ محصولات غذایی نیروهای مسلح کشور) و ارتقای امنیت غذایی نیروهای مسلح و با توجه به اینکه تاکنون تحقیقی در این زمینه در کشور به انجام نرسیده است، تحقیق حاضر بهمنظور شناسایی موانع اصلی پیش روی بهکارگیری این فناوری در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی این سازمان، تدوین شده است و تلاش دارد تا در قالب یک مدل سلسلهمراتبی، اولویت این موانع را نیز برای رفع آنها احصا کند و از این طریق، بهکارگیری این فناوری را در زنجیرۀ تأمین محصولات غذایی سازمان اتکا تسهیل کند؛ بنابراین این پژوهش به دو سؤال پاسخ میدهد: الف) موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکا کدماند؟ و ب) رابطۀ سلسهمراتبی بین این موانع چگونه است؟ در این مقاله، پس از بیان مسئله و ضروت و اهمیت آن در مقدمه، پژوهشهای نظری و تحقیقات پیشین دربارۀ موضوع فناوری بلاکچین، کارکردها و موانع بهکارگیری آن ارائه شده و پس از تبیین نقش و جایگاه تحقیق حاضر در بین تحقیقات پیشین، متدولوژی تحقیق و فرایند انجام آن طرح شده است، مبتنی بر دادههای جمعآوریشده با ابزارهای لازم، یافتهها ارائه و تحلیل شده و دربارۀ نتایج نیز بحث شده و محدودیتها و پیشنهادهایی نیز برای تحقیقات آتی ارائه شده است.
2-1- فناوری بلاکچین و کارکردهای آن در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی فناوری نوظهور بلاکچین، یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است، تفاوت آن با سیستمهای دیگر این است که اطلاعات ذخیرهشده بر این سیستم، میان همۀ اعضای شبکه ازجمله از خردترین تأمینکننده تا مصرفکنندۀ نهایی به اشتراک گذاشته میشود و با استفاده از رمزنگاری، امکان حذف و دستکاری اطلاعات ثبتشده، تقریباً غیرممکن است (الکسوپولوس و همکاران[v]، 2019). زنجیرۀ تأمین کالاهای با عمر کوتاه و فاسدشدنی ازجمله مواد غذایی، همواره یکی از بااهمیتترین و چالشبرانگیزترین مباحث مدیریتی زنجیرۀ تأمین این محصولات، در زمانهای مختلف بوده است (جی و همکاران[vi]، 2017). بهعلت تنوع در تعداد کالاهای تولیدشده در صنایع غذایی، نیاز به ردیابی و پیگیری جریان کالا در طی زنجیرۀ تأمین و نیاز به کنترل دما برای این محصولات، ضروری است (فنگ و همکاران، 2020). امروزه براثر جهانیشدن، تجارت مواد غذایی و مسافتی افزایش یافته است که غذا از تولیدکننده به مصرفکننده طی میکند؛ بنابراین، حفظ ایمنی و کیفیت مواد غذایی حساسیت زیادی دارد (آنگ و چانگ[vii]، 2014). جهانیسازی زنجیرۀ تأمین مواد غذایی، نیاز به اعتماد زیاد به اطلاعات رد و بدل شده را ایجاد میکند؛ بنابراین، به قابلیت ردیابی مواد غذایی باید توجه بیشتری داشت (راپالیس و حسین[viii]، 2020). یکی از ابزارهای مؤثر برای افزایش اعتماد مصرفکننده به ایمنی مواد غذایی و حمایت از مصرفکننده، قابلیت ردیابی است. سیستم ردیابی سنتی تا حد زیادی به سیستمهای مبتنی بر کاغذ یا سیستمهای رایانهای داخلی متکی است. ثبت کاغذی، زمانبر و با خطا همراه است. همچنین، ردیابی داخلی ممکن است برای دیگر شرکتها قابلاستفاده نباشد (رضایی و بابازاده، 2020). دانستن منبع و تاریخ مواد مصرفی، در مبارزه با محصولات تقلبی مهم است. بیشتر ذینفعان در به دست آوردن تصویری کلی از تمام تراکنشها و پیگیری منشأ محصولات، بهویژه مشتریان و تأمینکنندگانی مشکل دارند که فقط اطلاعاتی در کل زنجیرۀ تأمین دارند. این امر موجب ظهور محصولات تقلبی، بحران کیفیت محصول و تقلب اطلاعات در زنجیرۀ تأمین میشود (هلو و هائو[ix]، 2019). مشکلاتی مانند نبود اطلاعات زنجیرۀ صنعت و وجود دادههای جزیرهای، موجب بینظمی و تأخیر در پاسخگویی سیستم سنتی نظارت بر مواد غذایی شده است. فناوری بلاکچین، تحولی دیجیتالی را در فضای زنجیرۀ تأمین مواد غذایی نشان میدهد؛ بهگونهای که بر اهداف کلیدی زنجیرۀ تأمین، مانند انعطافپذیری، سرعت، کیفیت، هزینه و کاهش ریسک اثر میگذارد و باعث افزایش پاسخگویی و شفافیت میشود (بختیس و همکاران[x]، 2019). یکی از جنبههای مهم فناوری بلاکچین، روش طراحی آن است که در آن، دیگر کاربران امکان تغییر، حذف یا افزودن بلوکها یا اطلاعات در اطلاعات ذخیرهشده را بدون شناسایی ندارند. این امر، منشأ و اصالت معاملات را تضمین میکند و از این طریق، شفافیت کلی و اعتماد را دربارۀ محصولات افزایش میدهد (هولمبرگ و اکویست[xi]، 2018). با کمک فناوری بلاکچین میتوان اطلاعات محصول را در کل زنجیرۀ تأمین مواد غذایی ثبت کرد. دیجیتالیشدن سوابق و اسناد، علاوه بر صرفهجویی در زمان بررسی دستیِ کاغذ، خطرات ناشی از دستکاری دادهها و خطاها را نیز از بین میبرد. ذینفعان میتوانند اطلاعات بیشتری از جریان محصولات به دست بیاورند و سریعتر به شرایط واکنش نشان دهند (ژیانگ و همکاران[xii]، 2020). این فناوری، قابلیت زیادی در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی دارد و بهکارگیری آن، باعث کاهش زمان و هزینۀ گواهی تأیید محصول میشود و به کاهش فعالیتهای کلاهبرداری و پاسخگویی فرایندها کمک میکند (شارما و جوشی[xiii]، 2021). هرچه شفافیت روند تولید مواد غذایی بیشتر باشد، مصرفکنندگان اطلاعات بیشتری را برای تصمیمگیری هوشمندانه دربارۀ مواد غذاییشان خواهند داشت. فناوری بلاکچین امکان مشاهدۀ همۀ تراکنشها را بهصورت همزمان و آنی در اختیار کاربران قرار میدهد؛ برای نمونه، یک فروشندۀ خرد با این فناوری، میتواند ببیند که تأمینکنندهاش محصول مدنظر را از کدام کشاورز یا شرکت خریده است (وسترکامپ و همکاران[xiv]، 2020). نظر به اینکه این اطلاعات و تراکنشها در یک محل خاص ذخیره نمیشود و بر همۀ رایانههای موجود بر شبکه وجود دارد، راهی برای هک یا دستکاریکردن آن وجود ندارد، در این میان مشتریان به شکلی جدی از فناوری بلاکچین سود خواهند برد؛ برای نمونه، کافی است مشتریان گوشی خود را بر کد (QRCode[xv]) درجشده بر بستۀ گوشت موجود در یخچال سوپرمارکت ببرند تا اطلاعاتی نظیر تاریخ تولد حیوان، استفاده از آنتیبیوتیک، واکسیناسیون و نیز موقعیت و تاریخ کشتار را مشاهده کنند (ونگ و همکاران[xvi]، 2021). درمجموع میتوان گفت که تغییر روند کشاورزی از سنتی به تولید مبتنی بر نیاز، سلامت مواد غذایی، جلوگیری از تقلب در صنایع غذایی، پرداخت و تعاملات مالی سریعتر و دستیابی به مواد غذایی با اطمینان بالاتر، ازجمله کارکردها و مزیتهای فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی است. شکل1، نمایی شماتیک را از زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی در سازمان اتکا نشان میدهد؛ همچنان که مشخص است این زنجیره چهار سطح تأمین، تولید، توزیع و فروش دارد. محصولات کشاورزی و دامپروری بهعنوان مواد اولیهای در اختیار بخش تولید قرار میگیرند که بخش زیادی از آنها توسط خود هلدینگهای سازمان اتکا و بخشی از آنها هم از دیگر تأمینکنندگان تهیه میشود. در سطح تولید، بخش درخور توجهی از محصولات غذایی در قالب کارخانهها و خطوط تولید مختلف در این سازمان، تولید میشوند. کلیۀ محصولات تولیدشده در واحدهای تولیدی سازمان اتکا، توسط شرکت سفیر، مبتنی بر نیاز فروشگاههای زنجیرهای در سطح کل کشور توزیع میشود. شرکت سفیر حدود 80% محصولات خود سازمان اتکا را در فروشگاههای اتکا و حدود 20% را هم در دیگر سوپرمارکتها و فروشگاهها توزیع میکند. سطح چهارم زنجیره شامل فروشگاههایی است که محصولات غذایی را بهصورت مستقیم به مشتریان، به فروش میرسانند. فروشگاههای این سازمان علاوه بر محصولات تولیدی خود سازمان اتکا، برخی از محصولات تولیدکنندگان خارج از اتکا را نیز بهصورت مستقیم در فروشگاههای خود عرضه میکنند.
شکل - نمایی شماتیک از زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکا Fig. 1- Schematic view of the food industry supply chain of Etka organization.
2-2- موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین استفاده از فناوری بلاکچین، نیازمند بررسی همۀ جوانب و عوامل دخیل در زنجیرۀ تأمین است که این موضوع فراتر از عوامل تکنولوژیکی است. این در حالی است که پژوهشهای موضوعی دربارۀ فناوری بلاکچین، بهتازگی ظهور کرده است و اکثراً متمرکز بر ساختارهای فناوری و متمایل به نادیدهگرفتن پیچیدگیهای سازمانی، در پذیرش این فناوریاند. با رویکرد نگاه چندبعدی به این فناوری و براساس مرور جامع پژوهشهای انجامشده، مجموع چالشها و موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین، در چهار دستۀ اصلی تقسیمبندی شده است که در جدول1، آورده شدهاند.
جدول1- موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین، احصاشده از بررسی تحقیقات پیشین Table1- Barriers to the use of blockchain technology, identified from previous research reviews
2-3- نقش و جایگاه پژوهش حاضر در مقایسه با تحقیقات پیشین نظر به اینکه تمرکز اصلی تحقیق حاضر بر شناسایی موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی و همچنین ارائۀ مدل سلسلهمراتبی آنهاست، بنابراین تلاش شد بهمنظور نشاندادن جایگاه تحقیق حاضر در بین تحقیقات پیشین، تحقیقاتی درخور توجه قرار گیرند که متمرکز بر شناسایی موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین بوده و از تکنیکهای مشابه تحقیق حاضر استفاده کردهاند. با توجه به اینکه تحقیقات اندکی در زمینۀ موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی انجام شده است، تلاش شد که به تحقیقات مشابه در حوزۀ کشاورزی و زنجیرۀ تأمین سبز نیز اشاره شود. جدول2، مطالعات مرتبط پیشین دربارۀ موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین و همچنین جایگاه تحقیق حاضر را در بین آنها نشان میدهد.
جدول2- جایگاه تحقیق حاضر در بین تحقیقات پیشین Table 2- The position of the present study among previous researches
با توجه به آنچه جدول2 نشان میدهد، فناوری بلاکچین بهعنوان فناوری جدید نسل4 صنعت، بهتازگی در ایران درخور توجه قرار گرفته است، تحقیق حاضر اولین تحقیق در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی در کشور قلمداد میشود که موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین را در یک زنجیرۀ تأمین کامل (از مزرعه تا سفره) بررسی کرده است. احصا و دستهبندی موانع ارائهشده در تحقیقات پیشین، در قالب چهار دسته و 21 مانع و در قالب جدول 1، از دیگر سهمهای علمی تحقیق حاضر قلمداد میشود. به علاوه اینکه در این تحقیق از روش غربالگری فازی برای بومیسازی موانع، مبتنی بر نظرهای متخصصان فعال در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکا استفاده شده و مدل نهایی تحقیق، مبتنی بر روابط بین کلیۀ موانع (18 اقدام تأییدشده از تحقیقات پیشین و 4 اقدام پیشنهادی خبرگان) و نه فقط چهار دسته موانع اصلی (موانع فنی و تکنولوژیکی، موانع درون سازمانی، موانع بین سازمانی و موانع قوانین و مقرراتی)، ارائه شده است.
پژوهش حاضر از نوع پژوهشهای کمی و توصیفی است و ازنظر هدف، پژوهشی کاربردی است که متمرکز بر شناسایی موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی بوده و از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری برای ارائۀ مدل سلسلهمراتبی موانع، استفاده کرده است. این پژوهش در سه مرحله به انجام رسیده است. شکل2، گامهای اجرایی این تحقیق، جامعۀ آماری، روش نمونهگیری و ابزار تحلیل دادههای تحقیق را در هر مرحله نشان میدهد. پرسشنامههای تحقیق، براساس موانع شناساییشده در تحقیقات پیشین (جدول 1)، بهصورت محقق ساخته بوده و پس از احصای نظر خبرگان دربارۀ روایی آنها توزیع و جمعآوری شده است که از نظر خبرگان نیز تأیید شد. جدول 3 و 4 بهترتیب ویژگیهای جمعیتشناختی، پاسخدهندگان پرسشنامههای مرحلۀ دوم و سوم تحقیق را نشان میدهد. تعداد 2 نفر از این افراد عضو هیئتعلمی دانشگاهاند و بهعنوان مشاور در حوزههای طرح و برنامه و مالی اقتصادی سازمان اتکا نیز فعالیت میکنند و علاوه بر دانش آکادمیک، شناخت مناسبی نیز از فرایندها و زنجیرۀ تأمین این سازمان دارند.
جدول 3- ویژگیهای جمعیتشناختی خبرگان در مرحلۀ دوم تحقیق (غربالگری فازی) Table 3- Demographic characteristics of experts in the second phase of research (fuzzy screening)
شکل 2- مراحل و فرایند انجام تحقیق Fig. 2- Steps and Process of Research
جدول 4- ویژگیهای جمعیتشناختی خبرگان در مرحلۀ سوم تحقیق (مدلسازی ساختاری تفسیری) Table 4- Demographic characteristics of experts in the third phase of research (ISM)
روش خبرهسنجی یا غربالگری، دقیقاً همان تکنیک دلفی است، با این تفاوت که تنها در یک راند انجام میگیرد و هدف اصلی آن غربال اولیۀ معیارها یا شاخصها از منظر متخصصان در یک حوزۀ تخصصی است. نظر به اینکه تعداد موانع احصاشده از پیشینۀ موضوع تحقیق نسبتاً زیاد است و انجام تکنیک دلفی و در چندین راند مختلف امکان جمعبندی و توافق نهایی را به حداقل ممکن میرساند، معمولاً در این شرایط از تکنیک غربالگری بهجای دلفی معمولی استفاده میشود (الفت و شهریارینیا، 1394). در روش غربالگری فازی[liii]، خبرگان براساس طیف 5 گزینهای لیکرت پاسخ خود را ارائه میکنند، اما با توجه به اینکه در نظر گرفتن عدد قطعی برای هرکدام از گزینهها (مثلاً خیلیکم=1 و خیلیزیاد =5) بیانکنندۀ برداشت دقیق از ذهن پاسخدهنده است و در عمل این موضوع با احتمال بسیار کم، محتمل است (وقتی یک پاسخدهنده گزینۀ خیلیکم را انتخاب میکند، از کجا مشخص است که دقیقاً عدد یک مدنظر او بوده است که در تحلیل همان عدد قطعی یک را در نظر بگیریم). بنابراین در تحلیل دادهها بهجای اعداد قطعی از اعداد فازی استفاده میکنند. بنابراین به دلیل اینکه ارزیابیهای خبرگان متکی بر شایستگی افراد و ذهنی است، بهتر است بهجای اعداد قطعی از اعداد فازی استفاده شود. به همین دلیل در این تحقیق، از روش غربالگری فازی استفاده شد. در تحقیق حاضر، روابط بین موانع از جنس علت و معلولی نیست، بلکه از جنس تسهیلکنندگی و کمککنندگی است. بنابراین نظر به اینکه تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری یک فرایند متعامل است که در آن مجموعهای از عناصر مختلف و مرتبط با همدیگر در یک مدل سیستماتیک جامع ساختاربندی میشود و روابط درونی بین متغیرها را تشخیص میدهد و تعامل یک متغیر با دیگر متغیرها را تجزیهوتحلیل میکند، کمک زیادی به برقراری نظم در روابط پیچیدۀ میان عناصر یک سیستم میکند. به علاوه اینکه میتواند به اولویتبندی و تعیین سطح عناصر یک سیستم کمک کند و با نمایش گرافیکی بین عناصر یک سیستم، کمک بسیار شایانی نیز به درک مدیران برای اجرای بهتر مدل طراحیشده کند. بنابراین به دلیل اینکه در این تحقیق اولاً روابط بین موانع از جنس تسهیلکنندگی برای رفع یکدیگر بوده است و نه رابطۀ علت و معلولی و دوم اینکه این تحقیق بهدنبال ارائۀ سلسلهمراتب موانع جهت تمرکز مدیران برای رفع آنها در راستای بهکارگیری موفق فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی است، بنابراین از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری استفاده شده است.
4-1- تعیین موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکا در این بخش، بر مبنای موانع احصاشده از تحقیقات پیشین (جدول 1)، پرسشنامهای مشتمل بر 21 گویه، که هر گویه به یک مانع از بهکارگیری فناوری بلاکچین اشاره داشت، تهیه و در اختیار خبرگان قرار گرفت. سؤال اصلی به این صورت بود که به نظر شما هریک از موانع، به چه میزان مانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین سازمان اتکا میشود؟ برای پاسخ به این پرسش از طیف 5 گزینهای لیکرت (خیلیکم، کم، متوسط، زیاد، خیلیزیاد) استفاده شد. در این مرحله از تکنیک غربالگری فازی برای سنجش میزان تناسب و سازگاری موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکا استفاده شد و از اعضای تیم تصمیمگیرنده خواسته شد قضاوت خود را دربارۀ میزان درجهاهمیت هر مانع توسط گزینههای تصمیم، بهصورت عبارات کلامی (جدول5) بیان کنند. همچنین از آنها خواسته شد که اگر موانعی ازنظر آنها وجود دارد که در تحقیقات پیشین به آنها اشارهای نشده است آن موانع را نیز پیشنهاد دهند. جدول5- طیف لیکرت (حبیبی و همکاران، 1393) Table 5- Likert spectrum
پس از انجام محاسبات لازم، براساس روابط و فرمولهای روش غربالگری فازی، نتایج در جدول 6، ارائه شد.
جدول 6- نتایج خبرهسنجی برای تعیین موانع زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکا (غربالگری فازی) Table 6- Expertise Results to Determine Barriers to the Food Industry Supply Chain of Etka Organization (Fuzzy Screening)
با توجه به نتایج ارائهشده در جدول6، تعداد 18مانع از منظر خبرگان تأیید شدند و سه مانع «پردازش کند تراکنشها و عدم مقیاسپذیری، وجودنداشتن ایمنی لازم، عدم استانداردسازی و پیچیدگی استفاده «بهدلیل داشتن مقادیر دیفازیشدۀ کمتر از 0.7، تأیید نشدند و حذف شدند. با توجه به اینکه برخی موانع نیز توسط خبرگان در این مرحله پبشنهاد شد؛ بنابراین برای تأیید مجدد 18مانع شناساییشده و پیشنهادهای خبرگان، گروهی کانونی از خبرگان تشکیل دادند و در این گروه از نظرهای هفتنفر از خبرگان مرحلۀ دوم بهره گرفته شد که علاقهمندی بیشتری به موضوع داشتند، همکاری بیشتری کردند و وقت بیشتری را به محققان اختصاص دادند. چهار مانع بهعنوان پیشنهاد خبرگان، شامل نبود شناخت نسبتبه تبادل هزینۀ منفعت بهکارگیری این فناوری در بین شرکای زنجیرۀ تأمین، درکنکردن چگونگی کارکرد قراردادهای هوشمند و تعاملات مالی در زنجیره، ریسک تقلب در اجماعهای غیراخلاقی و نبود افراد متخصص در حوزۀ بلاکچین در سازمانها نیز در این مرحله احصا و از طرف گروه خبرگان تأیید شدند. تعداد 22مانع (18مانع از تحقیقات پیشین تأییدشده بهوسیلۀ خبرگان و 4مانع جدید بهعنوان پیشنهاد جدید خبرگان)، موانع ورودی برای تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری در نظر گرفته شدند. برای بهکارگیری تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری، موانع نهایی بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکا، طبق جدول7، کدگذاری شدند. این کدها در پرسشنامۀ مقایسات زوجی بین آنها نیز استفاده شدند. جدول7- موانع فناوری بلاکچین زنجیرۀ تأمین حاصل از مرحلۀ غربالگری فازی Table 7- Barriers to supply chain blockchain technology resulting from the fuzzy screening stage
2-4- نتایج مدلسازی ساختاری تفسیری موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکا مدلسازی ساختاری تفسیری، فرآیندی تعریف شده است که هدف آن کمک به انسان برای درک بهتر آنچه باور دارد و تشخیص واضحتری از آن چیزی است که نمیداند. این روش ابتدا عوامل مؤثر و اساسی موضوع تحقیق را شناسایی میکند و سپس براساس نظر صاحبنظران، روابط بین این عوامل را شناسایی میکند و در قالب یک مدل گرافیکی نمایش میدهد. این روش، از این نظر کیفی است که در محاسبۀ درک ذهنی کارشناسان از روابط بین عوامل موضوع میکوشد و از این نظر کمّی است که براساس پرسشنامه و تحلیل عددی بهدنبال نشاندادن روابط بین متغیرها در یک مدل ساختاری است؛ به همین دلیل آن را روش کیفی کمی و ساختاری تفسیری نامیدهاند. این روش برای تجزیهوتحلیل رابطۀ بین چندین متغیر یا عاملی استفاده میشود که برای یک مسئله تعریف شده است (سینق و آگراوال، 2021). مدلسازی ساختاری تفسیری در قالب یکسری مراحل انجام میشود. با توجه به اینکه این تکنیک، یک مدل شناختهشده در زمینههای مدیریت و مهندسی صنایع است، در این مقاله از جزئیات هر مرحله اجتناب و تنها بر نتایج نهایی و تحلیل آنها تمرکز میشود. پس از شناسایی موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکا (22مانع در جدول7)، این موانع در قالب پرسشنامه طراحی و برای مقایسۀ زوجی، برای تدوین و تحلیل مدل ساختاری تفسیری، در اختیار هفتنفر از خبرگان مرحلۀ قبل قرار گرفت که علاقهمندی بیشتری به موضوع داشتند، همکاری بیشتری کردند و وقت بیشتری را به محققان اختصاص دادند و در سه جلسۀ مشترک با همۀ خبرگان، پرسشنامۀ مقایسۀ زوجی تکمیل شد. برای تجزیهوتحلیل دادهها در بخش مدلسازی، از نرمافزار Excel و MATLAB استفاده شد. جدول 8 خروجی نرمافزار متلب را برای سطحبندی موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین سازمان اتکا نشان میدهد. کد متلب توسعه داده شده برای تکتیک مدلسازی ساختاری تفسیری در پیوست 1 مقاله، ارائه شده است.
جدول 8- خروجی نرمافزار MATLAB برای سطحبندی موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین Table 8- MATLAB software output for leveling barriers to blockchain technology
پس از تعیین سطوح سلسلهمراتب موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکا در جدول8 و همچنین موانع پیشنیازی که در خلال انجام مراحل تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری تعیین شد، مدل نهایی ترسیم و روابط بین موانع با خطوط جهتدار مشخص شد. شکل3، دیاگرام نهایی ایجادشده را نشان میدهد که با حذف حالتهای تعدی و نیز با استفاده از بخشبندی سطوح مختلف بهدستآمده است.
شکل3- مدل نهایی ساختاری تفسیری موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکا Fig. 3- The final interpretive structural model of barriers to the use of blockchain technology in the food industries supply chain of Etka
شکل4- نمودار تجزیهوتحلیل قدرت نفوذ و وابستگی (میک مک) Fig. 4- Influence and Dependency Analysis Chart (MicMac)
در فرایند مدلسازی ساختاری تفسیری، در ماتریس دستیابی نهایی، جمع سطری مقادیر برای هر مانع بیانگر میزان نفوذ و جمع ستونی بیانگر میزان وابستگی خواهد بود. براساس این دو عامل، 22مانع در قالب الزامات خودمختار (ربع۱نمودار)، وابسته (ربع۲نمودار)، مرتبط (ربع۳ نمودار) و مستقل و اثرگذار (ربع۴ نمودار) شناسایی شدند که در ماتریس تجزیهوتحلیل قدرت نفوذ و وابستگی (MICMAC)، در قالب شکل 4 به نمایش گذاشته شدهاند. این ماتریس نشان میدهد موانعی که در ناحیۀ وابسته قرار گرفتهاند، قدرت نفوذ پایین و وابستگی بالایی دارند. وابستگی بالای آنها نشان میدهد آنها نیاز دارند که دیگر موانع، قبل از آنها برطرف شود تا در هنگام رفع این موانع، تأثیر دیگر موانع و پیشنیازها بر آنها به حداقل برسد. همچنین موانعی که در ناحیۀ رابط قرار دارند، قدرت تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بالایی دارند و هر تغییر کوچکی بر این متغیرها باعث تغییرات اساسی در سیستم میشود. همچنین موانعی که در ناحیۀ مستقل قرار دارند، تأثیرگذاری بالا و تأثیرپذیری کمی دارند.
براساس نتایج بهدستآمده در این تحقیق (شکلهای 3 و 4)، سازمان اتکا ابتدا باید به این باور برسد که این فناوری میتواند نقش درخور توجهی را در بهبود عملکرد زنجیرۀ تأمین آن ایجاد کند. برای اینکه این باور در آن شکل بگیرد، نیاز است بدنۀ دانشی آن، آموختههای خود را دربارۀ این فناوری به بدنۀ مدیریتی و اجرایی منتقل کند و نمونههای کاربردی از بهکارگیری این فناوری و نقش آن را در بهبود عملکرد زنجیرۀ تأمین به آنها نشان دهد. نظر به اینکه بهکارگیری این فناوری معمولاً در فرایندها، ساختارها و بهطور کلی در مجموعه فعالیتهای سازمان، تغییرات درخور توجهی را ایجاد خواهد کرد، طبیعی است که سازمان اتکا با رویکرد محافطهکارانه با موضوع برخورد کند و اینرسی به عدم تغییر، یک مانع کلیدی برای بهکارگیری آن در عمل باشد. بهعبارتی تا مدیران سازمان اتکا به باورپذیری اثر آن بر عملکرد زنجیره، اطمینان حاصل نکنند واز بهکارگیری آن نیز حمایت جدی نکنند، پیادهسازی آن غیرممکن خواهد بود. تعهدنداشتن مدیریت ارشد سازمان اتکا، مانع از یکپارچگی فعالیتهای بهکارگیری بلاکچین و فرآیندهای زنجیرۀ تأمین میشود. فقدان آگاهی و تعهد مدیریت در زنجیرۀ تأمین عاملی است که تخصیص مناسب منابع و تصمیمات مالی را به چالش میکشد؛ زیرا پذیرش فناوری بلاکچین برای جمعآوری اطلاعات، به سرمایهگذاری در سختافزار و نرمافزار جدید نیاز دارد که هزینۀ آن برای سازمان اتکا چالشی مهم تلقی میشود. بهکارگیری فناوری بلاکچین در فرآیندهای زنجیرۀ تأمین، نیازمند تعریف نقشها، مسئولیتها و تخصص جدید برای حمایت از جنبههای مختلف اتخاذ تکنولوژی است. پذیرش فناوری بلاکچین ممکن است تغییرات زیادی را در سازمان اتکا ایجاد کند، زیرا فناوری بلاکچین یک فناوری تحولآفرین محسوب میشود و نیاز به تغییر یا جایگزینی سیستم فعلی را ضروری میکند. تبدیل سیستمهای قدیمی به سیستمهای جدید ممکن است فرهنگ سازمانی یا سلسلهمراتب را تغییر دهد و موجب مقاومت افراد شود و متناسب با این تغییرات، قدرت برخی از عناصر سازمانی را کاهش دهد؛ از این رو استفاده از فناوری بلاکچین به مقاومت برخی از عناصر درون سازمانی منجر میشود. معرفی یک سیستم اطلاعات جدید مانند فناوری بلاکچین، قطعاً روش کار سازمان را تغییر خواهد داد، طریقۀ ورود دادهها تغییر و فرمتهای گزارش نیز نسبتبه وضعیت قبل از بهکارگیری آن تغییر میکند. تخصص و دانش فنی محدود در استفاده از فناوری بلاکچین، بهعنوان چالشی برای پذیرش این فناوری جدید عمل میکند. اگرچه علاقۀ رو به رشدی به بلاکچین وجود دارد، تعداد محدود توسعهدهندگان فنی بلاکچین نیز چالش دیگری محسوب میشود. اگر سازمان اتکا بخواهد زنجیرۀ تأمین پایدار را با پشتیبانی از فناوری بلاکچین به دست آورد، باید شیوههای پایداری را در چشمانداز و رسالت سازمانی خود بگنجاند. برنامههای فعال برای دستیابی به شفافیت و ردیابی و درنهایت پایداری، در تمام سطوح سازمانی و در کل زنجیرۀ تأمین آن نیز موردنیاز است. بهکارگیری فناوری بلاکچین، تغییرات گستردهای را در فرایندهای زنجیرۀ تأمین ایجاد میکند که این تغییرات مستلزم ترکیب فرایندهای زنجیره با این فناوری است و این عمل به خودی خود چالشی مهم محسوب میشود؛ زیرا کاری بسیار حساس و پیچیده است. قراردادهای هوشمند ازجمله مهمترین دستاوردهای بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمیناند و تا زمانی که قوانین لازم و مشخص برای پشتیبانی حقوقی از قراردادهای هوشمند، تدوین و مصوب نشود، عملاً استفاده از این فناوری در محیط واقعی این سازمان غیرممکن است. وجودنداشتن قانون شفاف برای جرایم مالی و سایبری در بستر فناوری بلاکچین و همچنین وجودنداشتن قانون مشخص بر بیمه و مالیات مترتب بر معاملات در بستر این فناوری، ازجمله موانع قانونی بهکارگیری این فناوری در سازمان اتکا قلمداد میشوند. این گروه از چالشها برخواسته از مواردی است که بهطور مستقیم در فرایندهای زنجیرۀ تأمین نقشی ندارند، اما به نحوی بر این فعالیتها تأثیر میگذارند. وجودنداشتن سیاستهای مناسب دولت، مانعی برای دستیابی به سازوکارهای پیشرفتۀ پشتیبان فناوری است. قوانین و مقررات دولتی هنوز دربارۀ کاربرد تکنولوژی بلاکچین مشخص نیست. در حقیقت سیاستهای زیانآور منتشرشده توسط دولتها دربارۀ بیت کوین، یک نگرانی برای سازمان اتکا قلمداد میشود که بر تصمیم استفادۀ وسیع از فناوری بلاکچین برای اهداف تجاری تأثیر میگذارد. برای اینکه تکنولوژی بلاکچین بهطور گستردهای اجرا شود، قوانین فعلی حاکم بر بیمه، مالیات، قراردادهای هوشمند و...، باید بازنویسی یا اصلاح شوند؛ همچنین مسائلی از قبیل امنیت دادهها باید بهعنوان موضوعی با اهمیت فزاینده، درخور توجه قرار گیرند. بهدلیل وجودنداشتن اقدامات حفاظتی مناسب، برخی از هکرها میتوانند به اطلاعات ثبتشده در بلاکچین دسترسی داشته باشند و از آن برای فعالیتهای نادرست، مانند فروش اطلاعات به رقبا و یا دستکاری قیمتها استفاده کنند؛ درنتیجه، باید یک تعادل شفاف بین سطح شفافیت و نیاز به حفاظت از اطلاعات حساس از طریق قوانین حریم خصوصی وجود داشته باشد. گروهی دیگر از موانع، چالشهای مربوط به ارتباط شرکای زنجیرۀ تأمین است. در اصل، مدیریت زنجیرۀ تأمین به مدیریت روابط بین شرکا برای ایجاد ارزش برای ذینفعان مربوط است؛ با این حال، روابط بین شرکا میتواند چالشبرانگیز باشد، بهویژه هنگامی که صحبت از ادغام فناوری اطلاعات و شفافیت باشد. فناوری بلاکچین به اشتراکگذاری اطلاعات از طریق زنجیرۀ تأمین کمک میکند. اگرچه شفافیت اطلاعات و صحتسنجی، به ارزیابی عملکرد پایدار یک زنجیرۀ تأمین نیاز دارد، برخی از شرکای سازمان اتکا ممکن است اطلاعات را یک مزیت رقابتی فرض کنند و تمایلی به اشتراکگذاری اطلاعات ارزشمند و مهم خود نداشته باشند. تردید در افشای اطلاعات برخی شرکا، مزایای کامل استفاده از فناوری بلاکچین را محدود میکند و مانع اجرای موفقیتآمیز این فناوری میشود. بهدلیل شفافیت اطلاعات در فناوری بلاکچین، قوانین و سیاستهای به اشتراک گذاری اطلاعات، باید در شبکۀ زنجیرۀ تأمین تعریف و مدیریت شوند. فقدان قوانین محکم برای به اشتراک گذاری اطلاعات، سرانجام بر همکاری بین همکاران زنجیره، تأثیر میگذارد. بهمنظور پیادهسازی بلاکچین، سازمان اتکا باید بتواند بر مقاومت فرهنگی مشتریان نیز غلبه کند. لازم است مشتریان این واقعیت را بپذیرند که تمام تراکنشهای الکترونیکی آنها در بستر فناوری بلاکچین ایمنتر و کاملتر است. واسطهها نیز به سرمایهگذاری و اصلاح پلتفرمهای خود برای تبدیلشدن به یک سازمان بلاکچینمحور نیاز دارند؛ در حالی که همچنان به ارائۀ خدمات و ارتباط بیشتر با مشتری مشغولاند. قراردادهای هوشمند، به اجرای خودکار مفاد قرارداد بین دو طرف معامله منجر میشود و نبود درک مناسب قراردادهای هوشمند بین شرکای زنجیرۀ تأمین، چالش مهمی برای بهکارگیری این فناوری در زنجیرۀ تأمین اتکاست. عدم گسترۀ یکنواخت تکنولوژی بین همۀ اعضای زنجیرۀ تأمین اتکا نیز امری بدیهی است؛ زیرا زنجیرۀ تأمین آن از سازمانهای بزرگ و همچنین سازمانهای کوچک و متوسط تشکیل شده است که دسترسی همۀ آنها به فناوری بلاکچین چالشی دیگر برای بهکارگیری این فناوری محسوب میشود. این موارد ازجمله مهمترین موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکاست که باید درخور توجه مدیران ارشد قرار گیرد و تلاش درخور توجهی نیز برای رفع آنها صورت گیرد. مدیران این زنجیره باید دقت نظر داشته باشند که بدون توجه به موانع پیادهسازی فناوری بلاکچین، به سراغ بهکارگیری آن نروند؛ زیرا توجهنکردن به این موانع و تلاشنکردن برای رفع آنها، بهکارگیری اثربخش این فناوری را در زنجیرۀ تأمین غیرممکن میکند.
امنیت غذایی نیروهای مسلح، نقش انکارناشدنی در سلامت جسمی و روحی آنها دارد و به جرئت میتوان گفت که بهعنوان یک متغیر اثرگذار در ارتقای بازدارندگی دفاعی قلمداد میشود. از سویی دیگر بهبود بازدارندگی دفاعی، متأثر از ارتقای سطح خلاقیت و توانمندی نیروهای مسلح در خلق محصولات نظامی بهروز و با کیفیت است. سازمان اتکا، یکی از سازمانهای بزرگ در مجموعۀ وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است که وظیفۀ تأمین محصولات غذایی نیروهای مسلح را در اختیار دارد و تأمین محصولات غذایی سالم و با کیفیت مناسب، ازجمله دغدغههای کلیدی آن محسوب میشود. رویکرد استفاده از تمامی ظرفیتهای ملی و پتانسیلهای موجود در سازمان اتکا، به برونسپاری بخشی از فعالیتهای زنجیرۀ تأمین بهمنطور دستیابی به چابکی، افزایش کیفیت و کاهش هزینهها منجر شده است. این برونسپاریها، زنجیرۀ تأمین این سازمان را گسترده و مدیریت آن را نسبتبه قبل، سختتر کرده است. قابلیت ردیابی مواد اولیۀ موردنیاز، کیفیت و اطمینان از اصالت آنها، سرعت تأمین آنها، سرعت چرخۀ اطلاعات، شفافیت و امنیت، ازجمله دغدغههایی است که کنترل آنها در زنجیرۀ تأمین گستردۀ اتکا، سخت و پیچیده است؛ بنابراین بهکارگیری دانش نوین برای رفع این چالشها ضرورتی اولویتدار است. نظر به اینکه فناوری بلاکچین یک فناوری نوین است که شفافیت، قابلیت ردیابی و امنیت را تضمین میکند، نویدبخش کاهش برخی از مشکلات موجود زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکاست. بهکارگیری این فناوری مانند دیگر فناوریها به شناسایی موانع پیش روی آن نیاز دارد تا بتوان با رفع این موانع، بستر اولیه و مناسبی را برای پیادهسازی آن ایجاد کرد. توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین اثر تسهیلکنندگی بر یکدیگر دارند و توجهنکردن به این موضوع، برای بهکارگیری این فناوری در زنجیرۀ تأمین، اثربخش نخواهد بود. بهعبارتی توجه به روابط بین موانع در مدل سلسهمراتبیای بسیار ضروری است که ارائه شده است. به همین دلیل تمرکز این تحقیق بر شناسایی موانع اصلی پیش روی این فناوری برای بهکارگیری در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکا بود و تلاش شد تا در قالب یک مدل سلسلهمراتبی، اولویت این موانع برای رفع آنها نیز مشخص شود. نتایج نشان داد برخی از موانع قدرت نفوذ بالا و وابستگی حداقلی دارند و از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردارند؛ در حالی که برخی دیگر، شامل موانعی است که وابستگی بالایی دارند و قبل از بهکارگیری آنها، باید تمام تلاشها برای برطرفکردن موانع محرک صورت گیرد. این طبقهبندی یک ابزار مفید برای مدیران زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی سازمان اتکاست که مبتنی بر آن میتوانند بر رفع موانع موجود اثرگذار پیش رو، برای پیادهسازی فناوری بلاکچین (شروع به رفع موانع سطح چهار و حرکت بهسمت موانع سطح یک مدل نهایی تحقیق) متمرکز شوند. گرچه تعدادی از پژوهشگران در دو سال اخیر (2020 و 2021) مانند ماتیو و همکاران، لیو و همکاران، شارما و همکاران، کوهیزاده و همکاران و ژو و همکاران (در سال2021)، رحیمی و همکاران، صاحبی و همکاران، بگ و همکاران، یادوا و همکاران، فاروک و همکاران (در سال 2020)، تلاش کردهاند که در مطالعات خود موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین را در زنجیرۀ تأمین بررسی کنند، که شرح کامل آنها در جدول 2 آمده است، با توجه به اینکه هرکدام از آنها تنها بر تعدادی از موانع اشارهشده در این تحقیق متمرکز شدهاند و از جامعیت تحقیق حاضر برخوردار نیستند، بنابراین بهطور دقیقی نمیتوان نتایج آنها را با تحقیق حاضر دربارۀ سلسلهمراتب ارائهشدۀ موانع مقایسه کرد، علیرغم اینکه بسیاری از موانع ارائهشده توسط آنها در این تحقیق تأیید شده است. بهعبارتی باید گفت برخی از موانعی که در این تحقیق بهعنوان یک مانع اساسی در بهکارگیری فناوری بلاکچین طرح شدهاند، در تحقیقات پیشین یا وجود نداشته و یا در لایههای سلسلهمراتبی متفاوتی قرار گرفتهاند. از سویی دیگر تعداد چهار مانع بهصورت اختصاصی زنجیرۀ تأمین سازمان اتکا، توسط خبرگان این تحقیق ارائه شد که در تحققات قبلی ارائه نشده بود. این موانع شامل نداشتن شناخت نسبتبه تبادل هزینۀ منفعت بهکارگیری این فناوری در بین شرکای زنجیرۀ تأمین، درکنکردن چگونگی کارکرد قراردادهای هوشمند و تعاملات مالی در زنجیره، ریسک تقلب و نبود افراد متخصص در حوزۀ بلاکچین در اتکا بود. احصای موانع ارائهشده از پژوهشهای پیشین در قالب چهار دسته و 21مانع، ارائۀ چهار مانع جدید، استفاده از روش غربالگری فازی برای بومیسازی موانع و تمرکز بر موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین صنایع غذایی، بهعنوان اولین تحقیق در کشور، ازجمله مهمترین نوآوریهای این تحقیق است. خبرگان این تحقیق را صرفاً افرادی تشکیل دادند که در سازمان اتکا (سطح میاندست زنجیره)، فعال بودند و علیرغم اینکه شناخت مناسبی نسبتبه زیستبوم این سازمان و زنجیرۀ تأمین آن داشتند، اما فاقد تجربۀ عملی در بهکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین بودند. نبود امکان استفاده ازنظر خبرگان با تجربۀ بخش خصوصی و دیگر سطوح زنجیرۀ تأمین سازمان اتکا، شامل سطوح تأمین و مشتری، در این مطالعه میتواند بهعنوان یکی از مهمترین محدودیتهای تحقیق حاضر بیان شود. با توجه به اینکه مدلسازی ساختاری تفسیری بر مبنای قضاوت ذهنی خبرگان صورت میگیرد، میتوان مدلسازی معادلات ساختاری(SEM[liv]) را برای تأیید اعتبار آماری مدل پیشنهادی به کار گرفت. استفاده از آن برای تأیید مدل ساختاری تفسیری ارائهشده در این تحقیق، برای تحقیقات آتی پیشنهاد میشود. با توجه به اینکه سنجش رابطۀ بین موانع بهکارگیری فناوری بلاکچین در یک بازۀ فازی میتواند نظر خبرگان را بهصورت واقعیتر نسبتبه بازۀ غیرفازی نشان دهد، بهکارگیری مدلسازی ساختاری تفسیری فازی نیز بهعنوان پیشنهادی دیگر برای تحقیقات آتی مطرح میشود.
[i]. Blockchain [ii]. Raji & Sadeghi [iii]. Kamble et al [iv]. Feng et al [v]. Alexopoulos et al [vi]. Ge et al [vii]. Aung & Chang [viii]. Rapalis & Hossain [ix]. Helo & Hao [x]. Bechtsis et al [xi]. Holmberg and Aquist [xii]. Xiong et al [xiii]. Sharma & Joshi [xiv]. Westerkamp et al [xv]. Quick Response Code [xvi]. Wong et al [xvii]. Krishnan et al [xviii]. O'Leary [xix]. Dng et al [xx]. Czachorowski et al [xxi]. Biswas & Gupta [xxii]. Sanka et al [xxiii]. Mathivathanan et al [xxiv]. Caldarelli et al [xxv]. Hughes et al [xxvi]. Zhou et al [xxvii]. Krigsholm et al [xxviii]. Kleinman [xxix]. Gubta [xxx]. Yadav et al [xxxi]. Lin et al [xxxii]. Andoni et al [xxxiii]. Sahebi et al [xxxiv]. Kopyto et al [xxxv]. Prewett et al [xxxvi]. Öztürk et al [xxxvii]. Azzi et al [xxxviii]. Denial of Service [xxxix]. Radio Frequency Identification [xl]. Internet of Things [xli]. Wireless Sensor Network [xlii]. Toufaily et al [xliii]. Panos et al [xliv]. Bag et al [xlv]. Lohmer et al [xlvi]. Saberi et al [xlvii]. Liu et al [xlviii]. Palande & Parkhi [xlix]. Dutta et al [l]. Farooque et al [li]. Enterprise Resource Planing [lii]. Hastig & Sodhi [liii]. Fuzzy Scrining [liv]. Structural Equation Modeling | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Alexopoulos, C., Charalabidis, Y., Androutsopoulou, A., Loutsaris, M. A., & Lachana, Z. (2019), “Benefits and obstacles of blockchain applications in e-government”, Hawaii International Conference on System Sciences, DOI:10.24251/HICSS.2019.408 Andoni, M., Robu, V., Flynn, D., Abram, S., Geach, D., Jenkins, D., & Peacock, A. (2019), “Blockchain technology in the energy sector: A systematic review of challenges and opportunities”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 100, 143-174. Aung, M. M., & Chang, Y. S. (2014), “Traceability in a food supply chain: Safety and quality perspectives”, Food control, 39, 172-184. Azzi, R., Chamoun, K., and Sokhn, M. (2019), “The Power of a Blockchain-Based Supply Chain”, Computers and Industrial Engineering, 135 : 82-592. Bag, S., Viktorovich, D.A., Sahu, A.K. and Sahu, A.K. (2021), “Barriers to adoption of blockchain technology in green supply chain management”, Journal of Global Operations and Strategic Sourcing, Vol. 14 No. 1, pp. 104-133. https://doi.org/10.1108/JGOSS-06-2020-0027 Bechtsis, D., Tsolakis, N., Bizakis, A., & Vlachos, D. (2019), “A blockchain framework for containerized food supply chains”, In Computer Aided Chemical Engineering, Vol. 46, No 2, pp. 1369-1374. Biswas, B., & Gupta, R. (2019), “Analysis of barriers to implement blockchain in industry and service sectors”, Computers & Industrial Engineering, 136, 225-241. Caldarelli, G., Zardini, A., & Rossignoli, C. (2021), “Blockchain adoption in the fashion sustainable supply chain: Pragmatically addressing barriers”, Journal of Organizational Change Management, Vol. 34 No. 2, pp. 507-524 Czachorowski K., Solesvik M., Kondratenko Y. (2019). “The application of blockchain technology in the maritime industry”, Green IT Engineering: Social, Business and Industrial Applications, volume 171, pp. 561–577. Dang, T. K., Küng, J., Takizawa, M., & Chung, T. M. (Eds.). (2020). “Future Data and Security Engineering”, 7th International Conference, FDSE 2020, Quy Nhon, Vietnam, November 25-27, 2020, Proceedings, Vol. 12466. Dutta, P., Choi, T.-M., Somani, S., & Butala, R. (2020), “Blockchain technology in supply chain operations: Applications, challenges and research opportunities”, Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 142, 102067. Farooque, M., Jain, V., Zhang, A., & Li, Z. (2020), “Fuzzy DEMATEL analysis of barriers to Blockchain-based life cycle assessment in China”, Computers & Industrial Engineering, 147, 106684. Feng, H., Wang, X., Duan, Y., Zhang, J., & Zhang, X. (2020), “Applying blockchain technology to improve agri-food traceability: A review of development methods, benefits and challenges”, Journal of Cleaner Production, 260, 121031. Ge, L., Brewster, C., Spek, J., Smeenk, A., Top, J., van Diepen, F., & de Wildt, M. D. R. (2017), “Blockchain for agriculture and food: Findings from the pilot study”, Wageningen Economic Research, No. 112. Gupta, R. and Biswas, B. (2019), “Analysis of barriers to implement blockchain in industry and service sectors”, Computers & Industrial Engineering, Vol. 136, No. 2, pp. 225-241.
Habibi, Arash, Izadyar, Sdigheh and Srafrazi, Azam, (2013), “Fuzzy Multi-Criteria Decision Making”, Rasht, Katibeh Gil Publications. (In Persian) Hastig G.M., & Sodhi M.S. (2020). “Blockchain for supply chain traceability: business requirements and critical success factors”, Prod. Oper. Manag. 29 (4) pp.935–954. Helo, P., & Hao, Y. (2019), “Blockchains in operations and supply chains: A model and reference implementation”, Computers & Industrial Engineering, 136, 242-251. Holmberg, A., and Aquist, R. (2018), “Blockchain Technology in Food Supply Chains”, Master Thesis, Faculty of Health Science and Technology, Karlstad University. Hughes, L., Dwivedi, Y. K., Misra, S. K., Rana, N. P., Raghavan, V., & Akella, V. (2019). “Blockchain research, practice and policy: Applications, benefits, limitations, emerging research themes and research agenda”, International Journal of Information Management, vol. 49, 114-129. Kamble, S. S., Gunasekaran, A., & Sharma, R. (2020), “Modeling the blockchain enabled traceability in agriculture supply chain”, International Journal of Information Management, 52, 101967. Kleinman, Y. (2019), “The implications of blockchain technology on supply chain management and the potential benefits and barriers to its utilization in procurement, http://digital.library.wisc.edu/1793/79330 Kopyto, M., Lechler, S., von der Gracht, H, A., & Hartmann, E. (2020). “Potentials of blockchain technology in supply chain management: Long-term judgments of an international expert panel”, Technological Forecasting & Social Change, V 161, Article 120330. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2020.120330 Kouhizadeh, M., Saberi, S., & Sarkis, J. (2021), “Blockchain technology and the sustainable supply chain: Theoretically exploring adoption barriers”, International Journal of Production Economics, 231, 107831. Krigsholm, P., Ridanpää, K., & Riekkinen, K. (2019), “Blockchain as a Technological Solution in Land Administration–What Are Current Barriers to Implementation?”, Geospatial information for a smarter life and environmental resilience, 22-26. Krishnan, S., Balas, V. E., Golden, J., Robinson, Y. H., Balaji, S., & Kumar, R. (Eds.). (2020). Handbook of research on blockchain technology. Academic Press. Lin, Q., Wang, H., Pei, X., Wang, J. (2019). “Food Safety Traceability System Based on Blockchain and Epcis”, IEEE, Vol.7, No.3, PP: 206-237. Liu, P., Hendalianpour, A., Hamzehlou, M., Feylizadeh, M. R., & Razmi, J. (2021), “Identify and rank the challenges of implementing sustainable Supply Chain Blockchain Technology using the Bayesian Best Worst Method”, Technological and Economic Development of Economy, 27 (3), 656-680. Lohmer, J., Bugert , N., and Lasch, R. (2020), “Analysis of resilience strategies and ripple effect in blockchain-coordinated supply chains: An agent-based simulation study”, International Journal of Production Economics, vol. 228, issue 3. Mathivathanan, D., Mathiyazhagan, K., Rana, N. P., Khorana, S., & Dwivedi, Y. K. (2021), “Barriers to the adoption of blockchain technology in business supply chains: a total interpretive structural modelling (TISM) approach”, International Journal of Production Research, 1-22. O'Leary D.E. (2019). “Some issues in blockchain for accounting and the supply chain, with an application of distributed databases to virtual organizations”. Intel. Syst. Account. Finance Manage, 26 (3),137–149. Olfat, L, and Shahriarinia, A. (2014), “Interpretive structural modeling of factors on partner selection in agile supply chain”, Journal of production and operation management, 5 (2), 109-128. (In Persian). Öztürk, C., & Yildizbaşi, A. (2020), “Barriers to implementation of blockchain into supply chain management using an integrated multi-criteria decision-making method: a numerical example”, Soft Computing, 24, 1-19. Palande, H., & Parkhi, S. (2021), “Effectiveness of Blockchain in overcoming barriers in Humanitarian Supply Chain”, Psychology and Education Journal, 58 (1), 2228-2235. Panos, A., Kapnissis, G., & Leligou, H. (2020), “The Blockchain and DLTs in the Maritime Industry: Potential and Barriers”, European Journal of Electrical Engineering and Computer Science, Vol 4 No 5. Prewett, K. W., Prescott, G. L., & Phillips, K. (2020), “Blockchain adoption is inevitable—Barriers and risks remain”, Journal of Corporate accounting & finance, 31 (2), 21-28. Rahimi, Akbar and Abbasi, Leila, (2020), “Study of Barriers to the Application of Blockchain Technology in the Defense Supply Chain”, 2nd International Conference on Knowledge Management, Blockchain and Economics, Tehran. (In Persian) Raji, Nasser, and Sadeghi, Hossein (2019), “Smart Contracts: Legal Agreements in the Light of Blockchain”, Legal Research, 18 (37), 261-288. (In Persian) Rapalis, G. & Hossain, S. S. (2020). “Traceability in the Food Industry; How can Blockchain Technology benefit food traceability within the supply chain?”, Master thesis, Department of Informatics, School of economics and management, LUND University. Rezaei, Lily and Babazadeh, Reza (2020), “Investigating the relationships between effective blockchain indicators to improve the competitiveness of the food industry”, Journal of Production and Operations Management, No. 11 (3), 95-116. (In Persian) Saberi, S., Kouhizadeh, M., Joseph Sarkis & Lejia Shen, (2019), “Blockchain technology and its relationships to sustainable supply chain management”, International Journal of Production Research, 57:7, 2117-2135, DOI: 10.1080/00207543.2018.1533261. Sahebi, I. G., Masoomi, B., & Ghorbani, S. (2020), “Expert oriented approach for analyzing the blockchain adoption barriers in humanitarian supply chain”, Technology in Society, Volume 63, 101427. Samimohamadi, Mohammad, yousefineghad, Mehdi, (2017), “Multi-Layer Modeling of Supply Chain Products with Limited Lifespan of Etka Chain Stores Company (Case Study: Olive Oil)”, Journal of Industrial Management Studies, 12 (40), 29-48. (In Persian). Sanka, A. I., Irfan, M., Huang, I., & Cheung, R. C. (2021), “A survey of breakthrough in blockchain technology: Adoptions, applications, challenges and future research”, Computer Communications, Vol. 169, No. 1, pp.179-201. Sharma, M., & Joshi, S. (2021), “Barriers to blockchain adoption in health-care industry: an Indian perspective”, Journal of Global Operations and Strategic Sourcing, Vol. 14 No. 1, pp. 134-169. Singh, P. and Agrawal, G. (2021), “Modelling the barriers of weather index insurance service adoption integrating expert mining and ISM Fuzzy-MICMAC", Benchmarking: An International Journal, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/BIJ-04-2021-0183 Toufaily, E., Zalan, T., & Dhaou, S. B. (2021), “A framework of blockchain technology adoption: An investigation of challenges and expected value”, Information & Management, 58 (3), 103444. Utakaeva, I. K. (2019), “Directions and features of application of the blockchain technology”, Journal of Physics: Conference Series. Vol. 1353, No. 1, pp. 103-128. Wang, Y., Singgih, M., Wang, J., & Rit, M. (2019), “Making sense of blockchain technology: How will it transform supply chains?”, International Journal of Production Economics, 211, 221-236. Westerkamp, M., Victor, F., and Kupper, A. (2020), “Tracing Manufacturing Processes Using Blockchain-Based Token Compositions”, Digital Communications and Networks, 6 (2): 167-176. Wong, L.-W., Tan, G. W.-H., Lee, V.-H., Ooi, K.-B., & Sohal, A. (2021), “Psychological and System-Related Barriers to Adopting Blockchain for Operations Management: An Artificial Neural Network Approach”, IEEE Transactions on Engineering Management., 1-15, DOI: 10.1109/TEM.2021.3053359 Xiong, H., Dalhaus, T., Wang, P., & Huang, J. (2020), “Blockchain technology for agriculture: applications and rationale”, Frontiers in Blockchain”, Vol. 3, No.7. Yadav, V. S., Singh, A. R., Raut, R. D., & Govindarajan, U. H. (2020). “Blockchain technology adoption barriers in the Indian agricultural supply chain: an integrated approach”, Resources, Conservation and Recycling, 161, 104877. Zhang, P., Schmidt, D. C., White, J., & Lenz, G. (2018), “Blockchain technology use cases in healthcare”, In Advances in computers, Vol. 111, pp. 1-41. Zhou, J., Wu, Y., Liu, F., Tao, Y., & Gao, J. (2021), “Prospects and obstacles analysis of applying blockchain technology to power trading using a deeply improved model based on the DEMATEL approach”, Sustainable Cities and Society, 70, 102910. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,385 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,491 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||