تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,673 |
تعداد مقالات | 13,657 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,594,298 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,484,011 |
بررسی رابطه توسعه پایدار اجتماعی و سرمایه اجتماعی نمونه : ساکنان محله غیررسمی شمیران نو | ||
جامعه شناسی کاربردی | ||
مقاله 7، دوره 23، شماره 2، فروردین 1391، صفحه 139-164 اصل مقاله (379.45 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
محمدعلی شفیعا* 1؛ سعید شفیعا2 | ||
1دانشیار گروه مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران | ||
2کارشناس ارشد دانشگاه علامه طباطبایی | ||
چکیده | ||
توسعه شهرها و تمرکز منابع در نقاط محدود، زمینه ساز جذب جامعه بشری به این پهنههای انسان ساز شده است. نیاز اقشار کم درآمد به مسکن شهری، باعث افزایش تقاضا برای بازار غیررسمی مسکن شده و اسکان غیررسمی نوعی از سکونت در شهرها را پدید آورده است. مشکلات فراوان این سکونتگاهها برای توسعه پایدار شهری، مدیران شهری را به فکر تغییراتی در این سکونتگاهها انداخته است، تا زمینه ساز کاهش طردشدگی و عدم انسجام اجتماعی این محلات گردد. سرمایه اجتماعی به عنوان دارایی که در میان اجتماعات این سکونتگاهها جاری است، راه حلی مناسب برای کاهش هزینههای عمومی و ساماندهی این محلات به شمار میآید. این مقاله نتیجه پژوهشی با هدف ارزیابی تأثیرات سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار اجتماع غیر رسمی شمیران نو است، که با روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و جمع آوری 400 نمونه آماری از طریق پرسشنامه انجام شده است. هدف پژوهش، بررسی اثرگذاری سرمایه اجتماعی در پایداری اجتماعی یک محله غیررسمی است. بنابراین، در صورت تحقق این رابطه، مسیری درونزا و پایدار برای پایدارسازی اجتماعات غیررسمی تأیید میشود. در ضمن، این مهم هدفی کاربردی برای شهرداریها بوده، در راستای مبانی نظری توسعه پایدار سکونتگاههای غیررسمی است. نتایج نشان میدهد، رابطه مثبت و معناداری میان سرمایه اجتماعی و شاخصهای توسعه پایدار اجتماعی برقرار است که به وسیله اتصال به شبکهها و اعتماد، تقویت میگردد. در این میان شورای محله به عنوان مهمترین رکن این رابطه، باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد و هر اقدامی که باعث مردمی شدن این شورا گردد، گونهای از روشهای ظرفیت سازی به شمار میرود. بر اساس تحلیل چند متغیره، اعتماد و اتصال به شبکههای اجتماعی، بیشترین اهمیت را برای دستیابی به توسعه پایدار اجتماعی بازی میکنند. در نهایت، مشخص گردید که استفاده از مؤلفههای غیررسمی سرمایه اجتماعی روش بالفعل و توسعه مؤلفههای رسمی سرمایه اجتماعی، روش بالقوه دستیابی به توسعه پایدار اجتماعی خواهند بود. | ||
کلیدواژهها | ||
ظرفیت سازی؛ سرمایه اجتماعی؛ محله غیررسمی؛ شمیران نو؛ توسعه پایدار اجتماعی | ||
اصل مقاله | ||
1- ایراندوست، کیومرث. (1388). سکونتگاههای غیررسمی و اسطوره حاشیه نشینی، تهران : نشر شهر. 2- امیرکافی، مهدی. (1388)."بررسی احساس امنیت و عوامل مؤثر بر آن(مورد مطالعه: شهرتهران)"، فصلنامه تحقیقات علوم انتظام اجتماعی ایران، صص 33-56. 3- بیگلری، شادی. (1389). ارزیابی عملکرد مدیریت شهری در پایداری محلهای - ناحیه 2 شهرداری منطقه 4 تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیای شهری، تهران: دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس. 4- پیران، پرویز. (1373). "آلونک نشینی درایران - بخش اول"، اطلاعات سیاسی - اقتصادی، ش 34، صص 19-43. 5- پیران، پرویز؛ موسوی، میرطاهر؛ شیانی، ملیحه. (1385). "کارپایه مفهومی و مفهوسازی سرمایه اجتماعی ( با تأکید بر شرایط ایران)"، فصلنامه رفاه اجتماعی ، ش 23، صص 9-44. 6- توکلی نیا، جمیله؛ استادی سیسی، منصور. (1388)." تحلیل پایداری محلههای کلان شهر تهران با تأکید بر عملکرد شورایاریها نمونه موردی: محلههای اوین، درکه و ولنجک"، پژوهش های جغرافیای انسانی، ش 70، صص 29-43. 7- هال، پیتر. (1388). آینده شهری قرن 21 ، صادقی، تهران: جامعه مهندسان مشاور ایران. 8- خاکپور، براتعلی؛ مافی، عزت الله؛ باوان پوری، علیرضا. (1388). نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار محلهای (نمونه : کوی سجادیه مشهد). مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای، (12)، صص 55-81. 9- دانایی فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی؛ آذر، عادل .(1389). روش شناسی پژوهش کمّی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران: انتشارات صفار-اشراقی. 10- ربانی، رسول؛ کلانتری، صمد؛ یاوری، نفیسه. (1383)."پدیده حاشیه نشینی و پیامدهای اجتماعی، فرهنگی آن (ارزنان و دارک اصفهان)"، پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان ، ش 17، صص 119-154. 11- ربیعی، کامران. (1383). "یک بازی یک نفره"، (اسفند تدوین)، کتاب ماه علوم اجتماعی، صص 62-65. 12- رفیعیان، مجتبی؛ عسگری، علی؛ عسکری راد، زهرا. (1388). " سنجش میزان رضایتمندی سکونتی ساکنان محله نواب"، پژوهشهای جغرافیای انسانی ، ش 67، صص 53-68. 13- سالک، نما. (1386). عوامل مؤثر بر پایداری توسعه در فرآیند برنامه ریزی شهری، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی شهری، تهران: دانشگاه تربیت مدرس. 14- سیامکی، سالار. (1389). ارزیابی کارکرد شهرداری در ارتقاء کیفیت زندگی شهری – مطالعهای در منطقه 4 شهرداری تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت شهری، تهران : دانشگاه علامه طباطبایی. 15- شریفیانی ثانی، مریم. (1380). مشارکت شهروندی، حکمروایی شهری و مدیریت شهری، فصلنامه مدیریت شهری، ش 8، صص42-55. 16- شریفیانی ثانی، مریم؛ ملکی سعید آبادی، امیر. (1385). سرمایه اجتماعی به مثابه یک سیستم پیچیده، فصلنامه رفاه اجتماعی، ش 23، صص 45-65. 17- شفیعا، سعید.(1389). رابطه ظرفیت اجتماعی ساکنین سکونتگاههای غیررسمی با توسعه پایدار محلهای، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت شهری، دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی. 18- شفیعا، سعید. (1390) . بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار اقتصاد محله- بررسی : فعالان اقتصادی محله غیررسمی شمیران نو، مجموعه مقالات اولین همایش اقتصاد شهری، مشهد، صص1-16. 19- عزیزی، محمدمهدی. (1385). محله مسکونی پایدار : مطالعه موردی نارمک. هنرهای زیبا، ش 27، صص 35-46. 20- غفاری، غلامرضا ؛ امیدی، رضا. (1388). کیفیت زندگی شاخص توسعه اجتماعی، تهران : نشر شیرازه . 21- فیلد، جان. (1388). سرمایه اجتماعی، انتشارات کویر، تهران. 22- قرخلو، م. (1385). شاخصهای توسعه پایدار شهری. فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیهای، ش 8، صص 157-177. 23- کاظمیان، غلامرضا؛ سعیدی رضوانی، نوید. (1381). امکان سنجی واگذاری وظایف جدید به شهرداریها - جلد دوم. سازمان شهرداریها، تهران. 24- گیدنز، آنتونی. (1377). پیامدهای مدرنیت. (مترجم: ثلائی) تهران: نشر مرکز. 25- کتابی، محمود؛ گنجی، محمد؛ احمدی، یعقوب. (1383). دین، سرمایه اجتماعی و توسعه اجتماعی فرهنگی، پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، ش 17، صص 169-192. 26- محمدی، علی رضا؛ روستا، مجید. (1384). توسعه اجتماع- محور(CDD): سازوکاری برای ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی، هفت شهر، ش23 و 4 ، صص 88-105. 27- مرکز سکونتگاههای انسانی سازمان ملل. (1388). شهرها در فرآیند جهانی شدن : گزارش جهانی سکونتگاههای انسانی 2001، تهران : مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران. 28- مومنی، منصور؛ فعال قیومی، علی. (1389). تحلیلهای آماری با استفاده از Spss، تهران: نشر مؤلف. 29- مهندسین مشاور عرصه. (1388). طرح تفصیلی منطقه 4 شهرداری تهران. تهران: مهندسین مشاور عرصه. 30- ناطق پور، محمد جواد؛ فیروزآبادی، سید احمد. (1384). سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکل گیری آن در شهر تهران. جامعه شناسی ایران (24)، صص 59-91. 31- نراقی، یوسف. (1380).جامعه شناسی و توسعه، تهران : نشر و پژوهش فرزان روز. 32- نوابخش، مهرداد؛ ارجمند سیاه پوش، اسحق، (1388) ، مبانی توسعه پایدار شهری. تهران: انتشارات جامعه شناسان. 33- نوابخش، مهرداد؛ فدوی، جمیله. (1387). بررسی ابعاد سرمایه اجتماعی و نقش آن در توسعه شهری (مطالعه موردی منطقه 5 شهر تهران). پژوهش نامه علوم اجتماعی، ش 3، صص 25-47. 34- نوریان، فرشاد. (1385) . تبیین معیارها و شاخصهای پایداری در محله مسکونی، نشریه شهرنگار، ش 2، صص21-34. 35- نصیری، معصومه. (1387). بررسی نقش سازمانهای غیر دولتی در مشارکت اجتماعی ساکنان محلات، مجموعه مقالات همایش توسعه محله ای، تهران: انتشارات طرح نو، صص 11-39. 36- هاروی، دوید. (1376). عدالت اجتماعی و شهر. (ترجمه حائری, منادی زاده) ، تهران: شرکت پردازش و برنامهریزی شهری. 37- یاراحمدی، داریوش؛ عزیزی، قاسم. (1386). تحلیل چند متغیره ارتباط میزان بارش فصلی ایران و شاخصهای اقلیمی، نشریه پژوهشهای جغرافیایی، صص161-174. 38- Asadi, Ali; Akbari, Morteza; Shabanali Fami, Hossain; Iravani, Hoshang; Rostami, Farahnaz; Sadati, Abolhasan. (2008), Poverty Alleviation and Sustainable Development: The Role of Social Capital. Journal of Social Sciences 4 (3): 202-215. 39- Bhuiyan, Shahjahan; Evers, Hans-Dieter. (2005), Social Capital and Sustainable Development:Theories and Concepts, Bonn : Department of Political and Cultural Change-University of Bonn. 40- BNIA. (2005), Vital Signs: Measuring Baltimore’s progress towards strong neighborhoods and a thriving city. Baltimore: BNIA. 41- Buck, N. (2005), Social Cohesion in Cities. In Changing Cities : Rethinking Urban Competetiveness,cohesion and governance (pp. 44-61). London: Plagrave Macmillan. 42- Carroll, T. F. (2001), Social Capital,Local Capacity Building, and Poverty Reduction. Manila: Office of Environment and Social Development Asian Development Bank. 43- De Vita, Carol J; Fleming, Cory; Twombly, Eric C. (2001), Building Noneprofit Capacity:A Framework for Addressing the Problem. In C. J. De Vita, & C. Fleming, Building Capacity in Noneprofit Organizations (pp. 5-33), Washinton D.C : The Urban Institute. 44- Edwards, R W. (2004), Measuring Social Capital , An Australian Framework and Indicators. CANBERRA TIME, the Australian Bureau of Statistics. 45- Eade, Deborah; Williams, Suzanne. (1995), The Oxfam Handbook of development and Relief. London: Oxfam Publication. 46- Harper, R., & Kelly, M. (2003), Measuring Social Capital in the United Kingdom. London: Office for National Statistics. 47- Jozsa, Alex and Brown, Brown . (2005), Neighbourhood sustainablity indectors reporst on a best practice workshop, McGill University and the Urban ecology center, Montreal. 48- Kates, Robert; parris, Thomas; Leiserowitz, Anthony. (2005), WHAT IS SUSTAINABLE DEVELOPMENT? GOALS, INDICATORS, VALUES, AND PRACTICE. Science and policy for Sustainable Developmen , 32:8-21. 49- Mignone, J. (2003), Measuring Social Capital. (Ottawa, Ed., & C. I. Information, Trans.) Ottawa, Measuring Social Capital: 2003. 50- Narayan, D; Pritchett, L. (1999), Cents and Sociability: Household Income and Social Capital in Rural Tanzania. Economic Development and Cultural Change, 47(4): 871-897. 51- OECD. (2001), The well-being of Nations: the role of human and social capital, Paris:ODEC Publication 52- Onyx, J., & Bullen, P. (2000), Sources of social capital. Social Capital and Public Policy in Australia , 105-134. 53- Sampson,R ; Raudenbush,S,W. (1999), Systematic social observation of public space: new look at disorder in urban neighbourhoods, American Journal of Sociology, 105,3, 51-603. | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,563 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 812 |