پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,724 |
| تعداد مقالات | 14,101 |
| تعداد مشاهده مقاله | 34,261,732 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,710,934 |
دو روایت از دو تدوین خدای‌نامه در منابع حمزۀ اصفهانی | ||
| متن شناسی ادب فارسی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 اردیبهشت 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/rpll.2025.144174.2426 | ||
| نویسنده | ||
| سید علی محمودی لاهیجانی* | ||
| دانش‌آموختۀ دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| کتاب خدای‌نامه یکی از منابع تاریخی به شمار می‌رفته که در اوایل دورۀ اسلامی بارها از پهلوی به عربی ترجمه شده است. از خدای‌نامه مطالب متفاوتی در متون تاریخی دیده می‌شود که دو دیدگاه متفاوت را دربارۀ این کتاب به وجود آورده است: دیدگاه نخست، خدای‌نامه را اثری مفصّل با تحریرهای گوناگون (شاهی، دینی، پهلوانی) می‌داند؛ درحالی‌که دیدگاه دوم آن را کتابی مختصر و محدود به فهرست شاهان و روایت‌های کوتاه تاریخی به شمار می‌آورد که نسخه‌های خطّی متعددی داشته است. با درنظرگرفتن این دو دیدگاه، در این پژوهش، به روش تحلیل اسناد سال‌شمار شاهان ساسانی در متن‌های تاریخی چهار قرن نخست اسلامی مقایسه شده و با تمرکز بر روایت حمزۀ اصفهانی در کتاب تاریخ سنی ملوک الأرض و الأنبیاء کوشش شده است تا به پرسش‌های زیر پاسخ داده شود: آیا سال‌شمار شاهان ساسانی در کتاب‌های دورۀ اسلامی برگرفته از خدای‌نامۀ پهلوی بوده است؟ تفاوت سال‌شمار شاهان ساسانی ناشی از تحریرهای مختلف خدای‌نامه بوده یا ناشی از تفاوت در نسخه‌های خطّی این کتاب بوده است؟ مقایسۀ سال‌شمارهای شاهان ساسانی در متن‌های تاریخی نشان می‌دهد که این سال‌شمارها به چهار گروه و سه روایت مختلف تقسیم می‌شود. روایت نخست به خدای‌نامه‌ای مربوط می‌شود که در زمان خسرو انوشیروان تدوین شده و تا دورۀ اسلامی نسخه‌برداری شده است. روایت دوم به تحریر دیگری از خدای‌نامه مربوط می‌شود که احتمالاً نزدیک به دورۀ اسلامی یا در قرن اوّل اسلامی تدوین شده است. منابع حمزۀ اصفهانی ترکیبی از این دو روایت را نشان می‌دهد، هرچند تأثیر تدوین دوم خدای‌نامه در آن بیشتر بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| "؛ خدای‌نامه"؛ سیر ملوک الفرس"؛ سال‌شمار شاهان ساسانی"؛ ؛ "؛ حمزۀ اصفهانی"؛ : "؛ تاریخ سنی ملوک الأرض و الأنبیاء" | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 13 |
||