
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,724 |
تعداد مقالات | 14,101 |
تعداد مشاهده مقاله | 34,261,437 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,710,881 |
بازخوانی نظریّه ابداعی ابن سینا در اتّحاد مفهومی و مصداقی صفات خداوند و تأمّلی در نقدهای آن | ||
متافیزیک | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اردیبهشت 1404 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/mph.2025.143831.1610 | ||
نویسنده | ||
علیرضا مصدقی حقیقی* | ||
استادیار گروه معارف اسلامی،دانشکده الهیات و معارف اسلامی،دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
ابن سینا در راه اثبات بساطت ذات خداوند از هرگونه حیثیّت، نظریه اتّحاد مفهومی و مصداقی صفات برمی گزیند. این نظریّه با چالش هایی روبه روست .از یک سو وی در خصوص رابطه وجودی صفات با ذات رویکردهای به ظاهر متفاوتی ارائه نموده است و در برخی مواضع با ارجاع همه اوصاف کمالی به علم عنایی، آنها را لازمه ذات خداوند دانسته و در موضعی دیگر با توجّه به برخی قواعد کلّی فلسفی، نظریّه عینیّت را می پذیرد و گاه نیز با بازگرداندن همه صفات به سلب و اضافه، به الهیّات سلبی تقریب می یابد. از دیگر سو به رغم گفتار صریح در نفی تغایر مفهومی صفات خداوند، آن را مستدل بیان ننموده است. برخی متأخّرین و به طور ویژه ملاصدرا دیدگاه او را از منظر وجودشناختی و معناشناسی مورد انتقادات جدّی قرار داده اند.در این پژوهش، به نقدهای وارد بر نظریّه خاصّ ابن سینا پرداخته و نشان می دهیم وی در پاسخ به اشکالات، کدامین اصول و مبانی اتّخاذ می نماید. در تحلیلی واقع بینانه ابن سینا از منظر وجودی، صفات کمال را لازم تبعی ماهیّت موجوده خداوند و نه لازم وجود خارجی آن برمی شمرد.همچنین در پرتو «نظریّه کاربردی معنا»، «نحوه مفهوم سازی ذهن» و توجّه ویژه ابن سینا به مبانی اصلی فلسفه خویش، می توان تبیینی سازگار از نظریّه عینیّت مفهومی ارائه داد. در این طریق از به هم پیوستگی صفات کمال خداوند در هنگام کاربرد الفاظ سخن به میان می آید،به گونه ای که اطلاق یک صفت بر خداوند تداعی دیگر صفات را به همراه دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
خداوند؛ صفات؛ ابن سینا؛ اتّحاد مفهومی؛ ملاصدرا؛ عینیّت وجودی | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 25 |