تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,686 |
تعداد مقالات | 13,791 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,391,447 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,793,630 |
بررسی دیدگاه فیلسوفان مسلمان پیرامون خودگرایی روانشناختی (ذاتی) | ||
الهیات تطبیقی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 آذر 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/coth.2024.141692.1903 | ||
نویسنده | ||
سید جابر موسوی راد* | ||
استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
خودگرایی روانشناختی به این معنا است که غایت تمام افعال انسان، خودش است و محال است انسان کاری را ذاتا به هدف رساندن نفعی به دیگران انجام دهد. در این مقاله اثبات میشود که قاعدهی «بازگشت غایت به فاعل» که توسط فیلسوفان مسلمان مورد پذیرش قرار گرفته، به نوعی پذیرش خودگرایی روانشناختی است. سپس در مرحلهی بعد این دیدگاه نقد شده و روشن میشود که گرچه غایت بسیاری از کارهای انسان، نفعی است که به خودش میرسد (نفع دنیوی یا اخروی)، اما به لحاظ عقلی، انجام کاری ذاتا به هدف دیگران را نمیتوان محال عقلی دانست. در مورد خداوند نیز میتوان خودگرایی و دگرگرایی ذاتی را به این معنا مطرح کرد که آیا غایت تمام افعال خداوند ذاتش است یا این که ممکن است خداوند فعلی را به غایتی غیر از ذاتش انجام دهد. بر اساس این معنا، در این مقاله تبیین میشود که فیلسوفان مسلمان نوعی خودگرایی ذاتی را نسبت به خداوند قبول نمودهاند و بر این اساس، غایت فعل الهی را اصالتا ذات الهی دانسته اند. این انگاره نیز در این مقاله تبیین گردیده و بدین صورت مورد نقد قرار میگیرد که هرگز محال نیست که فعل خداوند غایتی خارج از ذات داشته باشد که نفع آن ذاتا به مخلوقات برسد. این مقاله با روش تحلیلی-انتقادی، دیدگاه فیلسوفان مسلمان درباره خودگرایی ذاتی (روانشناختی) در مورد خدا و انسان را تبیین نموده و مورد بررسی و نقد قرار میدهد. | ||
کلیدواژهها | ||
خودگرایی روانشناختی؛ دگرگرایی روانشناختی؛ غایت فعل الهی؛ غایت افعال | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 23 |