تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,675 |
تعداد مقالات | 13,674 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,689,923 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,519,575 |
گونهشناسی «تفکر انتقادی» و واکاوی آن در تمدن اسلامی ـ ایرانی (از اواخر قرن 3 تا اوایل قرن 7) | ||
الهیات تطبیقی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 آبان 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/coth.2024.140616.1886 | ||
نویسندگان | ||
مسعود مطهری نسب* 1؛ عبدالرسول مشکات1؛ محمد بید هندی2 | ||
1گروه آموزشی معارف اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه اصفهان اصفهان، ایران | ||
2گروه آموزشی فلسفه اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه اصفهان اصفهان، ایران | ||
چکیده | ||
هدف این مقاله تبیین معنای درست تفکر انتقادی و نقش آن در فراز و فرود تمدن ها است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی در ابتدا دو گونه رویکرد ایجابی یا «تفکر نقّادِ پذیرنده و سازنده»؛ و رویکرد سلبی یا «تفکر نقّادِ ستیزنده و مخرّب» از هم بازشناسی گردید و در ادامه نشان داده شد که تفکر انتقادی ایجابی، بر خلاف نوع سلبی آن، همواره توأم با گونهای از تساهل و خلاقیت است و از لوازم پیشرفت جوامع بشری محسوب می شود. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان دهنده آن است که یکی از عوامل مهم شکوفایی تمدن اسلامی (از قرن سوم تا اواسط قرن پنجم) وجود فضای آزادی اندیشه توأم با تفکر انتقادی ایجابی بوده است. در این دوره رابطه متقابل نهاد سیاست و نهاد علم موجب هم افزایی شده و دانشمندان و حاکمان (به ویژه سامانیان و آلبویه) در تعاملی دوسویه نقش خود را در بالندگی تمدن اســـلامی به خوبی ایفا می کنند. در نقطة مقابل در قرون بعدی بواسطه ایجاد فضایی با منطق تک گفتاری و جزمی، شاهد سیر نزولی این تمدن درخشان هستیم. پیشینة تمدنی مذکور و تأمل در آن میتواند چراغ راهی در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی ـ ایرانی در آینده باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
تمدّن اسلامی ـ ایرانی؛ تفکر نقّاد ایجابی؛ تفکر نقّاد سلبی؛ تساهل | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 36 |