
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,687 |
تعداد مقالات | 13,858 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,899,249 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,005,383 |
تاثیر ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی سازمان بورس و اوراق بهادار بر مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی و مدیریت واقعی سود | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نشریه پژوهش های حسابداری مالی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 59، آذر 1403، صفحه 1-26 اصل مقاله (1.23 M) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/far.2024.139571.2006 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اعظم ولی زاده لاریجانی* 1؛ ریحانه ایران پور2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1استادیار، گروه حسابداری، دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2کارشناس ارشد حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اجرای مناسب حاکمیت شرکتی در شرکتها میتواند نقشی جالب توجه در مدیریت و راهبری آنها، حفظ منافع سهامداران و پیشگیری از بروز رفتارهای فرصتطلبانۀ مدیران داشته باشد. با توجه به این موضوع و نوپا بودن دستورالعمل حاکمیت شرکتی در بازار سرمایۀ ایران، در این پژوهش، تأثیر ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی سازمان بورس و اوراق بهادار بر مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی و مدیریت واقعی سود بررسی شده است. نمونۀ آماری پژوهش شامل 117شرکت پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1394 تا 1401 است. نتایج پژوهش بر اساس تجزیه و تحلیل رگرسیون دادههای ترکیبی بیانگر این است که ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی بر مدیریت سود مبتنی بر دستکاری اقلام تعهدی تأثیری منفی و معنادار داشته است. همچنین، نتایج نشان داده است ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی تأثیری منفی و معنادار بر مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری هزینههای تولید، مبتنی بر دستکاری هزینههای اختیاری و مبتنی بر دستکاری جریانهای نقد عملیاتی داشته است؛ بنابراین، الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار در رابطه با حاکمیت شرکتی در بازار سرمایه توانسته است به حفظ حقوق سرمایهگذاران و بهبود کیفیت گزارشگری مالی شرکتها منجر شود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
دستورالعمل حاکمیت شرکتی؛ مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی؛ مدیریت واقعی سود | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بر اساس نظریۀ نمایندگی، مدیران به عنوان نمایندگان مالکان در شرکت، در پی کسب منافع شخصی، منافع مالکان و سرمایهگذاران را نادیده میگیرند؛ از این رو، همواره بین مدیران و صاحبان سرمایه تضاد منافع وجود دارد. با توجه به نظریۀ نمایندگی و تضاد منافع گفتهشده، مدیران شرکتها به منظور بیشینه کردن مطلوبیت خویش، اقدام به مدیریت سود میکنند (ولیزاده لاریجانی و همکاران، 1397). از آنجا که مدیران توانایی انتخاب رویههای حسابداری را دارند، میتوانند با انتخابهای فرصتطلبانه، خود اقدام به دستکاری سود کنند. حتی اگر انتخاب رویهها مطابق مقررات باشد، یعنی با استفاده از رویههای مجاز حسابداری انجام شود، مدیریت سود میتواند تدوام، قابلیت پیشبینی و مفید بودن سود را در تصمیمگیریهای اقتصادی کاهش دهد (Sun & Farooque, 2017). مدیریت سود به معنای بیان اشتباه عملکرد واقعی شرکت توسط افراد درونسازمانی نیز تعریف شده است (Nguyen et al., 2024). از آنجا که به دست آوردن اعتماد سهامداران باعث حفظ سلامت اقتصادی کشور میشود، مقررات نظارتی مانند حاکمیت شرکتی از طریق کاهش مدیریت سود میتواند اطمینان سهامداران را نسبت به عملکرد مدیران و بهبود کیفیت گزارشگری مالی و افشای شرکتها افزایش دهد و به این ترتیب، از حقوق مالکان، سهامداران و سایر ذینفعان حمایت میکند (علیزاده، 1393). به دلیل اهمیت اطلاعات در تصمیمگیریهای اقتصادی و اختیارات مدیران در گزارش سود و از آنجا که امکان نظارت مستقیم بر عملکرد مدیران وجود ندارد، برقراری حاکمیت شرکتی به عنوان یک سازوکار نظارتی میتواند در راستای کنترل و ارزیابی عملکرد مدیران و حفظ منافع مالکان و سهامداران مفید باشد (Leng, 2004). حاکمیت شرکتی میتواند فرصتهای مدیریت سود را کاهش دهد و اطمینان سرمایهگذاران را نسبت به عملکرد مدیران در گزارشگری مالی و افشای شرکتها افزایش دهد (Plessis et al., 2005). در سالهای گذشته، رسواییها و کلاهبرداریهای برخی از شرکتها در سراسر جهان نگرانیها را دربارۀ ساختار حاکمیت شرکتی ضعیف و ناکارآمد و همچنین، کیفیت کم گزارشگری مالی و افشای شرکتها افزایش داد. این موضوع باعث شد نهادهای نظارتی تصویب مقررات مربوط به حاکمیت شرکتی را در اولویتهای خود قرار دهند. در بسیاری از کشورها، مقرراتی در زمینۀ حاکمیت شرکتی تهیه و ابلاغ شده است که در آنها هم منافع مدیران و هم ثروت سهامداران در نظر گرفته شده است؛ بنابراین، مکانیسم حاکمیت شرکتی باید قادر باشد تصمیمهای مدیران و سهامداران را در یک راستا قرار دهد. مقررات حاکمیت شرکتی راهنمایی صریح مربوط به الزامات حاکمیت شرکتی را ارائه میدهد که باید در شرکتها اجرا شود و شرکتها را ملزم میکند تا ساختار حاکمیت شرکتی را به نحوی ایجاد کنند که از رفتار عادلانه با همۀ سهامداران اطمینان حاصل شود. انگیزههای مدیران برای مدیریت سود به میزان شفافیت در افشا و حاکمیتشرکتی موثر بستگی دارد؛ از این رو، مقررات حاکمیت شرکتی میتواند در کاهش مدیریت سود مؤثر واقع شود (Sun & Farooque, 2017). موضوع حاکمیت شرکتی از اوایل سال 2000 در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است و تقریباً هر کشوری در تلاش است تا شیوههای خوب حاکمیت شرکتی را در شرکتهای تجاری خود اجرا کند. حاکمیت شرکتی مجموعۀ روابط بین مدیران اجرایی، اعضای هیئتمدیره، سهامداران و سایر ذینفعان شرکت است که ساختاری را برای تدوین اهداف شرکت و راههای دستیابی به اهداف و نیز چگونگی ارزیابی و نظارت بر عملکرد تعیین میکند (OECD, 2004). نقش حاکمیت شرکتی کاهش مشکلات و هزینههای نمایندگی به منظور بیشینه کردن ثروت سهامداران است. پژوهشهای قبلی نشان دادهاند شرکتهایی که از حاکمیت شرکتی مناسبی برخوردار هستند دارای عملکرد مالی بهتر، نقدشوندگی سهام زیادتر و ریسک کمتر ورشکستگی هستند. حاکمیت شرکتی میتواند عدم تقارن اطلاعاتی بین درونسازمانیها و برونسازمانیها را کاهش دهد و موجب شفافیت بیشتر اطلاعات شرکتی میشود (Nguyen et al., 2024). با توجه به تغییرات نظارتی و قانونی و روند حاکمیت شرکتی در همۀ کشورها و به صورت بینالمللی، امروزه اهمیت اجرای حاکمیت شرکتی مؤثر به طور مستمر در بازارهای سرمایه مورد توجه قرار گرفته است و شرکتها موظف هستند اقدامات مربوط به برقراری حاکمیت شرکتی خود را به عموم اطلاعرسانی کنند. در ایران نیز، در راستای حمایت از حقوق سرمایهگذاران، پیشگیری از وقوع تخلفات و نیز ساماندهی و توسعۀ بازار شفاف و منصفانۀ اوراق بهادار، دستورالعمل حاکمیت شرکتی در تیرماه 1397 در شش فصل تعاریف، هیئتمدیره و مدیرعامل، مجامع عمومی صاحبان سهام، نحوۀ انتخاب اعضای هیئتمدیره و عضو مستقل هیئتمدیره و پاسخگویی و افشای اطلاعات به تصویب هیئتمدیرۀ سازمان بورس و اوراق بهادار رسید و توسط سازمان یادشده به منظور رعایت شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ابلاغ شد. همچنین، این دستورالعمل در مراحل مختلف بازنگری شد که آخرین نسخۀ بازنگریشدۀ آن مربوط به سال 1401 است (سازمان بورس و اوراق بهادار، 1401). با توجه به مراتب بالا و با عنایت به نوپا بودن دستورالعمل حاکمیت شرکتی در بازار سرمایۀ ایران و نیز اهمیت اثرات مقررات گفتهشده بر شرکتها، موضوع اصلی این پژوهش بررسی اثر ابلاغ دستورالعمل مدنظر بر رفتار مدیریت سود شرکتها است. گفتنی است، تا کنون پژوهشی انجام نشده است که اثر ضوابط حاکمیت شرکتی داخلی را بر ابعاد مختلف کیفیت گزارشگری مالی بررسی کرده باشد و نتایج این پژوهش میتواند بیانگر نتیجۀ تلاشهایی باشد که در راستای تدوین مقررات حاکمیت شرکتی انجام شدهاند. در این پژوهش، مدیریت سود از طریق مدیریت اقلام تعهدی و مدیریت واقعی سود مورد توجه قرار گرفته است. همچنین، به منظور اندازهگیری مدیریت واقعی سود از مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری هزینههای تولید، هزینههای اختیاری و جریانهای نقد عملیاتی استفاده شده است. مبانی نظری و پیشینه پژوهش موضوع مدیریت سود، روشها، الگوها و انگیزههای مدیریت سود از جملۀ مباحث بااهمیت حسابداری از گذشته تا به امروز است. مدیریت سود تعاریفی متعدد دارد که در بطن همۀ آنها این موضوع نهفته است که مدیریت سود نمایش نادرست عملکرد یک شرکت است. شیفر[1]، در سال 1989، مداخلۀ هدفمند در فرایند گزارشگری مالی برونسازمانی با هدف به دست آوردن منافع شخصی را تعریف مدیریت سود در نظر گرفته است. مدیریت سود عبارت است از تلاش مدیران به منظور اثرگذاری بر صورتهای مالی با استفاده از روشهای ویژۀ حسابداری به منظور رسیدن به منافع شخصی خود (Barghathi et al., 2018). مدیریت سود به معنای این است که مدیران شرکتها با استفاده از انعطافپذیری که در روشها و استانداردهای حسابداری وجود دارد، اقدام به انتخاب روشهایی کنند که سود گزارششده را به سطحی مطلوب برسانند که مدنظر است. فعالیتهای مربوط به مدیریت سود از نظریۀ نمایندگی ناشی میشوند؛ زیرا مدیر به منظور گمراهی سهامداران و دستیابی به مطلوبیتهای خود، اقدام به دستکاری سود شرکت میکند (Suryaningsih & Simon, 2019). مدیریت سود از طریق سیستم و مبانی حسابداری و دستکاری رویههای حسابداری به عنوان مدیریت سود اقلام تعهدی یا مدیریت سود ساختگی شناخته میشود که شامل قضاوتها و برآوردهایی است که در مقررات یا استانداردهای حسابداری (مانند برآورد عمر مفید داراییهای بلندمدت یا حسابهای مشکوکالوصول) مجاز به حساب میآیند. در مدیریت اقلام تعهدی، مدیران بدون دستکاری فعالیتهای واقعی شرکت، با استفاده از رویههای حسابداری و اختیاری که دارند، اقدام به دستکاری سود میکنند (Thai & Lai, 2019). از طرف دیگر، مدیریت سود از طریق معاملات تجاری و واقعی شرکت به عنوان مدیریت واقعی سود شناخته میشود که شامل دستکاری معاملات واقعی برای تغییر سود به منظور دستیابی به اهداف مدیران است (Suryaningsih & Simon, 2019). بر اساس پژوهش گراهام[2] در سال 2005، تمایل مدیران برای مدیریت واقعی سود نسبت به مدیریت اقلام تعهدی بیشتر است؛ زیرا احتمال کشف مدیریت واقعی سود از طریق نهادهای ناظر و حسابرسان کمتر است. همچنین، مطابق پژوهش کوهن[3] و همکاران (2008)، اگرچه مدیریت واقعی سود تا قبل از بحرانهای مالی و قانون ساربنز آکسلی[4] بسیار کم بوده است، بعد از تدوین این قانون در سال 2002، به طرزی چشمگیر رشد داشته است. به عبارت دقیقتر، مدیران پس از وضع الزامات قانون ساربنز آکسلی، در میان تکنیکهای مدیریت سود از مدیریت اقلام تعهدی به مدیریت واقعی سود تغییر روش دادهاند. در این میان، بر اساس پژوهش های انجامشده، یکی از راهکارهایی که میتواند از بروز رفتارهای فرصتطلبانه و مدیریت سود مدیران پیشگیری کند، اجرای حاکمیت شرکتی به نحوی مناسب در سطح شرکتها است. سقوط شرکتهای بزرگ جهانی از جمله انرون و ورلدکام[5]، رسواییها و کلاهبرداریها در کشورهای امریکا، انگلیس، استرالیا و کانادا و اثرات منفی آنها بر فرصتهای سرمایهگذاری، موضوع نبود مکانیسمهای اثربخش حاکمیت شرکتی به منظور پیشگیری از گزارشگری ضعیف مالی را پررنگتر کرد و پس از آن، در بیشتر کشورها تلاش شده است تا روشهای مناسب حاکمیت شرکتی در سطح شرکتها و بازارهای سرمایه اجرا شوند( Shen & Chih, 2007; Iqbal et al., 2022; (Jo & Kim, 2007. اهمیت اثرگذاری حاکمیت شرکتی مؤثر بر کیفیت اطلاعات و گزارشهای مالی بسیاری از نهادهای نظارتی را بر آن داشت تا ضوابط و مقررات حاکمیت شرکتی را تدوین کنند یا اصلاحات اساسی را در رابطه با مقررات قبلی خود انجام دهند (Adams, 2011; Plessis, 2005). چنین موجهایی از اصلاحات انتظاراتی زیاد را در رابطه با ساختار حاکمیت شرکتی مؤثر و افشاگری برای جلوگیری از انگیزههای معاملاتی مدیریتی و کیفیت کم سود و افشا برای کمینه کردن هزینههای نمایندگی ایجاد کردند. حاکمیت شرکتی و افشای اطلاعات ابزارهای نظارتی هستند که در سیستم حاکمیت یک شرکت به کار گرفته میشوند و به نظر میرسد به طور بالقوه در کاهش عدم تقارن اطلاعات و همچنین هزینههای نمایندگی مفید هستند(Arcot & Bruno, 2011; Hope & Thomas, 2008). در پژوهشهای انجامشده در حوزۀ حاکمیت شرکتی، تا کنون تعاریفی مختلف از این عنوان توسط دانشگاهیان، اقتصاددانان و نظریهپردازان ارائه شدهاند. تعاریف موجود از حاکمیت شرکتی در دو دیدگاه مختلف قرار میگیرند که شامل دیدگاه محدود و دیدگاه گستردهتر هستند. در دیدگاه محدود، حاکمیت شرکتی به رابطۀ شرکت و سهامداران محدود میشود که این الگوی قدیمی حاکمیت شرکتی است و در قالب نظریۀ نمایندگی مطرح میشود. در دیدگاه گستردهتر، میتوان حاکمیت شرکتی را شبکهای از روابط بین شرکت و ذینفعان شامل کارکنان، مشتریان، تأمینکنندگان، مدیران، سهامداران، ناظران و سایر ذینفعان تعریف کرد. مطابق این دسته از تعاریف، شرکتها نه فقط در برابر سهامداران، بلکه در برابر کل جامعه، نسلهای آتی و منابع زیستمحیطی مسئولیت دارند؛ به عبارتی، دیدگاه گستردهتر طیفی وسیعتر از ذینفعان را شامل میشود. برای مثال، کمیتۀ کادبری[6] حاکمیت شرکتی را یک سیستم کنترل میداند که در آن هیئتمدیره در مرکز مفهوم حاکمیت شرکتی قرار دارد؛ همچنین، حاکمیت شرکتی را مکانیسمی برای متعادل کردن اهداف اجتماعی و اقتصادی و در عین حال، ساختاری برای افزایش کارایی و پاسخگویی به کلیۀ ذینفعان میداند؛ از این رو، رویههای تعهدی و نحوۀ تصمیمگیری شرکت که قوانین و سیاستهای شرکتی را برای ارائۀ عملکرد شرکت بیان میکنند به عنوان سازوکار حاکمیت شرکتی در نظر گرفته شدهاند. از سوی دیگر، سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه حاکمیت شرکتی را سیستمی تعریف میکند که برای دستیابی به اهداف و نظارت بر عملکرد شرکت به کار برده میشود. حاکمیت شرکتی خوب باید اهداف مدیران را در راستای اهداف سهامداران قرار دهد، فعالیتهای نظارتی را به طور مؤثر انجام دهد و از این طریق، مدیران را به استفادۀ کاراتر از منابع تشویق کند (OECD, 2004). با بزرگ شدن واحدهای تجاری، از کنترل سهامداران بر فعالیتهای تجاری کاسته و شخصیت مالکان از مدیران جدا شده است؛ بنابراین، همۀ مسئولیتهای اجرایی به عهدۀ مدیران گذارده میشوند. سامداران مالکان شرکت هستند و مدیران به نمایندگی از آنها باید منابع را به صورتی تخصیص دهند که بیشترین عایدی نصیب سهامداران شود. با توجه به شکلگیری شرکتهای بزرگ و تفکیک مالکیت از مدیریت و نیز به دلیل وقوع بحرانهای مالی در سالهای گذشته، موضوع حاکمیت شرکتی مورد توجه بسیاری از شرکتها به ویژه شرکتهای بزرگ قرار گرفته است (O'Sullivan, 2000). در زمینۀ صنایع و بازار سرمایه، مشاهده میشود اهمیت حاکمیت شرکتی به طرزی فزاینده در بازارهای سرمایۀ جهانی مطرح شده است و اقتصاد کشورها بیش از پیش تحت تأثیر کیفیت حاکمیت شرکتی اجراشده در شرکتها قرار گرفته است. ناکاراییها در بازار سرمایه، بحرانهای مالی و عدم موفقیت در گزارشدهی مالی مناسب، بازارها را مجبور به توجه بیشتر به حاکمیت شرکتی کردهاند. در اقتصاد جهانی، حاکمیت شرکتی با نظم و انضباط مؤثر بازار ارتباطی تنگاتنگ دارد. یک شرکت با سرمایهگذاری عظیم و تجارت در سطح جهانی باید فرهنگ ثبات و سلامت صحیح تجارت را پرورش دهد؛ در نتیجه، ارتباط خوب بین مدیریت شرکت و نقش مدیران اجرایی حیاتی شده است و نیاز به حاکمیت شرکتی خوب وجود دارد. حاکمیت شرکتی خوب از منافع سهامداران و سایر ذینفعان محافظت و به کارایی تجارت کمک میکند و همچنین، عاملی برای افزایش ثروت اجتماعی و بهبود رفاه مادی اقتصاد جهانی است (Bhandari, 2018). با توجه به بحرانهای مالی شرکتهای بزرگ در جهان و آثار سوء رفتار مدیریت سود در آنها، در بسیاری از کشورها، مقرراتی مشخص برای اجرای حاکمیت شرکتی در شرکتها تدوین شده است که از جملۀ مهمترین آنها تدوین قانون ساربنز آکسلی در سال 2002 در ایالات متحدۀ امریکا و قانون حاکمیت شرکتی انگلستان در سال 2010 است. در بیشتر این ضوابط، به رفتار منصفانه با همۀ سهامداران به ویژه سهامداران خرد اشاره شده است. نظام حاکمیت شرکتی در ایران موضوعی است که طی سالهای گذشته مورد توجه قرار گرفته است و اقداماتی به منظور اجرا شدن ابعاد گوناگون آن به صورت غیرمنسجم در بازارهای پول و سرمایه انجام شدهاند (ولیزاده لاریجانی و همکاران، 1399). در سطح بازار سرمایه، دستورالعمل حاکمیت شرکتی پس از انجام بحثها و بررسیهای طولانی در نهایت در سال 1397 به تصویب سازمان بورس و اوراق بهادار رسید (نسخۀ اصلاحیه مربوط به سال 1401 است) و رعایت آن برای کلیۀ شرکتهای پذیرفتهشده در بورس تهران و فرابورس ایران الزامی شد. هدف از اصول حاکمیت شرکتی در این دستورالعمل کمک به خطمشیگذاران در ارزیابی و بهبود چارچوب قانونی، مقرراتی و نهادی برای حاکمیت شرکتی با هدف حمایت از اثربخشی، کارایی، رشد پایدار و ثبات مالی شرکت است. طبق دستورالعمل ابلاغشدۀ سازمان بورس و اوراق بهادار، اصول حاکمیت شرکتی به شرح زیر هستند (سازمان بورس و اوراق بهادار، 1401):
در خصوص موضوع رابطۀ بین حاکمیت شرکتی با مدیریت یا کیفیت سود تا کنون پژوهشهایی متعدد از منظر نظریههای مختلف مانند نظریۀ نمایندگی و نظریۀ علامتدهی انجام شدهاند. نظریۀ نمایندگی موضوع تصمیمگیری مدیران در راستای منافع خود و نه در راستای افزایش ثروت سهامداران را مدنظر قرار میدهد. در چنین شرایطی، وجود سیستم حاکمیت شرکتی ضعیف میتواند مدیریت سود گزارششده را به منظور دستیابی به اهداف مدیران تسهیل کند. همچنین، بر اساس نظریۀ علامتدهی، شرکتها باید با استفاده از سیگنالدهی موجب کاهش عدم تقارن اطلاعاتی شوند؛ اما در صورت وجود حاکمیت شرکتی ضعیف، مدیران ممکن است از این سیگنالها به منظور دستیابی به اهداف خود از طریق دستکاری سود اقدام کنند (Hong et al., 2023). نگوین و همکاران با بررسی دادههای مربوط به 800 شرکت غیرمالی بورس ویتنام طی سال های 2008 تا 2018، نشان دادند تدوین ضوابط حاکمیت شرکتی قوی موجب کاهش اقدامات فرصتطلبانۀ مدیریت سود میشود (Nguyen et al., 2024). تولکانازا-پریتو و لی در پژوهشی اثر تعدیلکنندگی حاکمیت شرکتی را بر رابطۀ بین مدیریت واقعی سود و ارزش شرکت در شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار کره طی سالهای 2003 تا 2011 بررسی کردند و نشان دادند حاکمیت شرکتی اثراتی جالب توجه بر رابطۀ بین رفتارهای فرصتطلبانه و مدیریت واقعی سود باارزش شرکت دارد (Tulcanaza-Prieto & Lee , 2022). بیسواس و همکاران اثر حاکمیت شرکتی بر مدیریت سود را در میان بانکهای تجاری کشور هند طی سالهای 2010 تا 2019 بررسی کردند و نشان دادند حاکمیت شرکتی اثر بازدارندۀ پرقدرتی برای انجام مدیریت سود دارد (Biswas et al., 2022). سولیخاه و همکاران در پژوهشی رابطۀ بین مکانیسمهای حاکمیت شرکتی و کیفیت سود را با در نظر گرفتن اثر تعدیلی اندازۀ شرکت در میان شرکتهای تولیدی پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار اندونزی طی سالهای 2013 تا 2016 بررسی کردند. نتایج این پژوهش نشان داده است بین مکانیسمهای حاکمیت شرکتی و کیفیت سود رابطۀ مثبت بااهمیتی وجود دارد و اندازۀ شرکت میتواند این رابطه را تشدید کند (Solikhah et al., 2022). هونگ و همکاران رابطۀ بین حاکمیت شرکتی، تأمین مالی خارجی و مدیریت سود را در میان شرکتهای بورس اوراق بهادار ویتنام طی سالهای 2010 تا 2020 بررسی کردند و نشان دادند حاکمیت شرکتی مکانیسمی مفید برای کنترل مدیریت سود است؛ اما زمانی که شرکتها مایل به تأمین مالی خارجی هستند، حاکمیت شرکتی نقش بازدارندۀ مشخصی را برای پیشگیری از مدیریت اقلام تعهدی و مدیریت واقعی سود ایفا نمیکند (Hong et al., 2023). گرگید و همکاران با بررسی 100 شرکت اردنی طی سالهای 2010 تا 2014، نشان دادند مکانیسمهای حاکمیت شرکتی در طی سالهای مورد بررسی اثری ناهمگون بر مدیریت سود داشتهاند و در برخی از سالها مدیریت سود را افزایش و در برخی از سالها آن را کاهش دادهاند (Gerged et al., 2023). کاجرلند و همکاران در پژوهشی رابطۀ بین حاکمیت شرکتی و مدیریت سود را در شرکتهای اروپایی طی سالهای 2014 تا 2017 بررسی کردند. نتایج پژوهش آنها نشان داد حضور نمایندۀ کارکنان در هیئتمدیره، وجود کمیتۀ حسابرسی، استقلال هیئتمدیره و مالکیت سهام توسط مدیران از جملۀ شاخصهای حاکمیت شرکتی هستند که به کاهش مدیریت سود منجر شدهاند (Kjærland et al., 2020). الحداد و ویتینگتون اثر مکانیسمهای حاکمیت شرکتی را در مدیریت اقلام تعهدی و مدیریت سود قبل و پس از تصویب قانون حاکمیت شرکتی کشور اردن در میان 108 شرکت اردنی طی دورۀ زمانی 2010 تا 2014 بررسی کردهاند. یافتههای این پژوهش نشان میدهد حاکمیت شرکتی از طریق ویژگی ساختار مالکیت، استفاده از مدیریت واقعی سود و مدیریت اقلام تعهدی را محدود میکند؛ این در حالی است که حاکمیت شرکتی از طریق ویژگی هیئتمدیره به افزایش مدیریت واقعی سود منجر میشود (Al-Haddad & Whittington, 2019). همچنین، در میان پژوهشهای داخلی، شجاعی و همکاران (1400) در پژوهشی نقش حاکمیت شرکتی را بر کاهش مدیریت سود بررسی کردند. طی انجام این پژوهش، ده مقالۀ داخلی طی سالهای 1387 تا 1399 و پنج مقالۀ خارجی در سال 2020 و 2021 بحث و بررسی شدهاند. نتایج پژوهش بیانگر این بود که بررسیها در خصوص رابطۀ بین مکانیسمهای حاکمیت شرکتی و مدیریت سود به نتایج مختلف و متفاوت منجر شدهاند که این تفاوت ناشی از سنجش متغیرها به روشهای مختلف، انجام پژوهش در بازار سرمایۀ کشورهای مختلف و دورههای زمانی متفاوت بوده است. حیدری و همکاران (1401) اثر حاکمیت شرکتی بر مدیریت سود و عملکرد شرکتها را با در نظر گرفتن نقش تعدیلگری مدیریت ریسک یکپارچۀ شرکتها در میان شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1393 تا 1399 بررسی کردند. نتایج نشان داد بین دوگانگی وظیفۀ مدیرعامل و استقلال هیئتمدیره با مدیریت واقعی سود شرکتها بهترتیب رابطهای معنادار وجود ندارد/دارد. همچنین، بین دوگانگی وظیفۀ مدیرعامل و استقلال هیئتمدیره با نرخ بازده داراییها بهترتیب رابطهای معنادار وجود دارد/ندارد. علاوه بر این، نتایج این پژوهش نشان داد مدیریت ریسک یکپارچۀ شرکتها روابط تأییدشدۀ بالا را تضعیف میکند. ولیزاده لاریجانی و همکاران (1399) در پژوهشی اثر تعاملی کیفیت اقلام تعهدی و کیفیت حاکمیت شرکتی بر نوسان پذیری عملکرد را در میان شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ بررسی کردند و نشان دادند کیفیت اقلام تعهدی و کیفیت حاکمیت شرکتی با نوسانپذیری عملکرد شرکت رابطهای منفی و معنادار داشته است. همچنین، کیفیت حاکمیت شرکتی رابطۀ منفی بین کیفیت اقلام تعهدی با نوسانپذیری عملکرد شرکت را تشدید کرده است. صالحی کردآبادی و زاددوستی (1399) در پژوهشی نقش ویژگیهای حاکمیت شرکتی بر متغیرهای مدیریت سود و عملکرد مالی شرکت های بورس تهران را طی سالهای 1390 تا 1396 بررسی کردند. نتایج بیانگر این بود که ارتباطی منفی و معنادار بین حاکمیت شرکتی و مدیریت سود وجود داشته است. مالکیت نهادی، استقلال هیئت مدیره و اتکاء بر بدهی با مدیریت سود رابطهای منفی و معنادار داشتهاند. رابطۀ بین تمرکز مالکیت و مدیریت سود معنادار نبوده است؛ اما رابطۀ بین مدت زمان تصدی مدیرعامل و دوگانگی وظیفه با مدیریت سود معنادار بوده است. محمدی خانقاه و همکاران (1398) رابطۀ بین کیفیت حاکمیت شرکتی و مدیریت واقعی سود را در بورس اوراق بهادار تهران طی بازۀ زمانی 1388 تا1396 بررسی کردند و نشان دادند کیفیت حاکمیت شرکتی بر مدیریت واقعی سود اثر معکوس و معنادار داشته است. با توجه به مطالب بالا و با عنایت به مطالب پیشگفته در بیان موضوع پژوهش، فرضیههای این پژوهش به شرح زیر طراحی شدهاند: فرضیۀ اول: ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی بر مدیریت سود مبتنی بر دستکاری اقلام تعهدی تأثیر منفی معناداری دارد. فرضیۀ دوم: ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی بر مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری هزینههای تولید غیرعادی تأثیر منفی معناداری دارد. فرضیۀ سوم: ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی بر مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری هزینههای اختیاری غیرعادی تأثیر منفی معناداری دارد. فرضیۀ چهارم: ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی بر مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری جریان نقد عملیاتی غیرعادی تأثیر منفی معناداری دارد. همانگونه که ملاحظه میشود، در فرضیۀ اول موضوع اثر الزامات اخیر حاکمیت شرکتی در ایران بر مدیریت اقلام تعهدی و در فرضیههای دوم تا چهارم اثر الزامات بر مدیریت واقعی سود مورد توجه قرار گرفته است. روش پژوهش پژوهش پیشرو در دستۀ پژوهشهای کاربردی قرار میگیرد؛ زیرا هدف اساسی آن پیدا کردن راهحل برای مشکلات موجود و شرایط فعلی است. معمولاً برای انجام این نوع پژوهش از دادههای ثانویه استفاده میشود. در این پژوهش، پژوهشگر چگونگی موضوع مدنظر را توصیف میکند؛ بنابراین، این پژوهش از نوع پژوهشهای توصیفی به شمار میآید. همچنین، پژوهش حاضر را میتوان از نوع پژوهشهای همبستگی نیز دانست؛ زیرا رابطۀ بین متغیرها را بررسی میکند و توضیح میدهد. به طور کلی، برای انجام هر پژوهش به دو نوع اطلاعات بخش کتابخانهای و بخش تجربی نیاز است؛ در این پژوهش، به منظور جمعآوری اطلاعات کتابخانهای و تجربی بهترتیب از کتب، مجلات و مقالهای تخصصی، صورتهای مالی، یادداشتهای توضیحی و همچنین، بانکهای اطلاعاتی موجود مانند رهآورد نوین، سامانۀ اطلاعرسانی ناشران (کدال) و سایت اینترنتی بورس اوراق بهادار استفاده شده است. نرمافزار استفادهشده برای آزمون کلیۀ مدلهای این پژوهش نسخۀ نهم ایویوز[7] است. جامعه و نمونه آماری جامعۀ آماری این پژوهش کلیۀ شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1394 تا 1401 هستند. انتخاب نمونه از میان شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار با استفاده از معیارهای زیر انجام شد:
با توجه به موارد گفتهشده و با عنایت به نگارۀ زیر، از میان تمامی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران، تعداد 117 شرکت به عنوان شرکتهای مورد بررسی در این پژوهش مدنظر قرار گرفتند.
نگارۀ 1. نمونۀ آماری پژوهش Figure 1. Statistical sample of research
الگوها و متغیرهای پژوهش به منظور آزمون فرضیههای پژوهش، از الگوی رگرسیونی (1) استفاده شده است (Sun & Farooque, 2017):
Emit (متغیر وابسته): مدیریت سود است که در این پژوهش برای آزمون فرضیۀ 1 از مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی با استفاده از مدل جونز تعدیلشده (Dechow etal., 1995) به شرح الگوی (2) و برای آزمون فرضیههای 2 تا 4 از مدلهای مدیریت واقعی سود (Roychowdhury, 2006) (بهترتیب قدر مطلق مقادیر باقیماندۀ الگوهای (3) تا (5)) استفاده شده است. در این رابطه، گفتنی است مقدار قدر مطلق خطا در الگوهای (2) تا (5) بهترتیب بیانگر میزان اقلام تعهدی اختیاری، هزینههای تولید غیرعادی، هزینههای اختیاری غیرعادی و جریانهای نقد عملیاتی غیرعادی است (Sun & Farooque, 2017). CGit (متغیر مستقل): ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی است و برای سالهای 1397 تا 1400 که رعایت دستورالعمل حاکمیت شرکتی از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار برای شرکت های پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران الزامی شده است، عدد یک و برای سالهای قبل از آن عدد صفر در نظر گرفته شده است (Sun & Farooque, 2017). SIZEit (متغیر کنترلی): اندازۀ شرکت است که از طریق لگاریتم ارزش بازار حقوق صاحبان سهام شرکت حاصل شده است. بر اساس پژوهشهای گذشته، شرکتهای بزرگ به منظور دستیابی به انتظارات سرمایهگذاران خود به احتمالی بیشتر از ابزارهای مدیریت سود برای دستیابی به سودهای پیشبینی شده استفاده میکنند؛ به همین دلیل، از این متغیر به عنوان متغیر کنترلی استفاده شده است (Sun & Farooque, 2017). GROWTHit (متغیر کنترلی): فرصت رشد شرکت است که از طریق نسبت تغییرات فروش نسبت به سال قبل بر کل داراییهای شرکت محاسبه شده است. مطابق پژوهشهای قبلی، شرکتهایی که از رشدی جالب توجه برخوردار هستند، برای حفظ سطح رشد خود به احتمالی بیشتر دست به اقدامات مدیریت سود میزنند و بنابراین، عامل رشد میتواند بر میزان مدیریت سود شرکت اثرگذار باشد (Sun & Farooque, 2017). PROFITit (متغیر کنترلی): سودآوری شرکت است که از طریق نسبت سود خالص بر جمع داراییهای شرکت حاصل شده است. در این رابطه، گفتنی است سودآوری شرکت از یک طرف، برای حفظ رضایت سرمایهگذاران و کسب سود مشابه با سود سالهای قبل ممکن است به افزایش احتمال مدیریت سود منجر شود و از طرف دیگر، در رابطه با شرکتهایی که هزینههای سیاسی زیادی دارند ممکن است موجب کاهش احتمال مدیریت سود شود؛ بنابراین، این متغیر به عنوان یک متغیر کنترلی در نظر گرفته شد (Sun & Farooque, 2017). LEVERAGEit (متغیر کنترلی): اهرم شرکت است که بیانگر نسبت کل بدهیها به کل داراییهای شرکت است. در این رابطه، بیان این نکته ضروری است که شرکتهایی که اهرم زیادی دارند ممکن است به منظور پیشگیری از انحراف از قراردادهای بدهی و افزایش هزینههای مربوط به آن از روشهای مدیریت سود به میزانی بیشتر استفاده کنند (Sun & Farooque, 2017). CAPITALit (متغیر کنترلی): سرمایهبری شرکت است که به صورت جمع بهای تمامشدۀ داراییهای ثابت مشهود تقسیم بر کل داراییهای شرکت محاسبه شده است. دلیل استفاده از این متغیر کنترلی این است که شرکتهایی که سهمی جالب توجه از داراییهای آنها به داراییهای ثابت مربوط است، ممکن است امکان استفاده از روشهای مختلف مدیریت سود مانند مدیریت زمان فروش موجودی کالا، دستکاری اقلام تعهدی مرتبط با هزینۀ استهلاک و غیره را داشته باشند و این امر ممکن است بر میزان مدیریت سود شرکت اثرگذار باشد (Sun & Farooque, 2017). الگوی (2) (الگوی اندازهگیری مدیریت اقلام تعهدی) (Dechow etal., 1995):
TACCit: مجموع اقلام تعهدی است که به صورت سود خالص منهای جریانهای نقدی عملیاتی محاسبه میشود. TAit-1: مجموع داراییهای شرکت در سال قبل است. ΔREVit: تغییرات خالص درآمد فروش نسبت به سال گذشته است. TAit: مجموع داراییهای شرکت در سال جاری است. ΔARit: تغییرات دریافتنیها نسبت به سال گذشته است. PPEit: جمع ارزش دفتری داراییهای ثابت مشهود شرکت است. الگوی (3) (الگوی اندازهگیری مدیریت واقعی سود مبتنی بر هزینههای تولید غیرعادی) (Roychowdhury, 2006):
Prodit: منظور هزینههای تولید است که از جمع بهای تمامشدۀ کالای فروشرفته و تغییرات موجودی مواد و کالا محاسبه میشود. REVit: درآمد فروش شرکت در سال جاری است. ΔREVit-1: تغییرات خالص درآمد فروش سال قبل نسبت به دو سال قبل است. الگوی (4) (الگوی اندازهگیری مدیریت واقعی سود مبتنی بر هزینههای اختیاری غیرعادی) (Roychowdhury, 2006):
DiscExpit: منظور هزینههای اختیاری شرکت است که برای اندازهگیری آن از مجموع هزینههای اداری، عمومی و فروش استفاده میشود. الگوی (5) (الگوی اندازهگیری مدیریت واقعی سود مبتنی جریانهای نقد عملیاتی غیرعادی) ( Roychowdhury, 2006):
CFOit: منظور خالص جریانهای نقد عملیاتی شرکت است. یافتههای پژوهش نتایج آمار توصیفی متغیرهای پژوهش به شرح نگارۀ (2) و فراوانی متغیرهای مجازی پژوهش به شرح نگارۀ (3) ارائه شدهاند: نگارۀ 2. آمار توصیفی متغیرهای پژوهش Figure 2. Descriptive statistics of research variables
نگارۀ 3. فراوانی متغیرهای مجازی Figure 3. Frequency of dummy variables
در نگارۀ (2)، شاخصهای مرکزی و پراکندگی متغیرهای پژوهش ارائه شدهاند. شاخصهای مرکزی بیانگر مرکزیت دادهها هستند که مشاهدات حول آنها واقع هستند. میانگین مهمترین و اصلیترین شاخص مرکزی است که بیانگر مرکز ثقل جامعه یا نقطۀ تعادل آن است. زمانی که اعداد میانگین و میانه نزدیک به هم باشند، این امر بیانگر نرمال بودن آن متغیر است. با توجه به اینکه این ویژگی در میانگین و میانۀ متغیرهای پژوهش وجود دارد، میتوان گفت متغیرهای پژوهش از توزیع نسبتاً نرمالی برخوردار هستند. میانگین اهرم مالی در نگارۀ بالا بیانگر این است که شرکتهای مورد بررسی به طور متوسط معادل 52 درصد از داراییهای خود را از محل بدهیها تأمین کردهاند. همچنین، دادههای مربوط به سودآوری نشان میدهد بازده داراییهای شرکتهای مورد بررسی به طور متوسط حدود 16 درصد است. متغیر حاکمیت شرکتی متغیری مجازی است که بر اساس نگارۀ (3)، در 468 مشاهده مقدار آن یک (مربوط به بازۀ زمانی قبل از ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی) و در 351 مشاهده مقدار آن صفر (مربوط به بازۀ زمانی پس از ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی) است. تجزیه و تحلیل نتایج آزمون فرضیه ها پیش از ارائۀ نتایج آزمون فرضیهها، نتایج آزمون برخی از پیشفرضهای رگرسیون به شرح نگارههای (4) و (5) ارائه شده است. همانگونه که در نگارۀ (4) ملاحظه میشود، مدلها با مشکل ناهمسانی واریانس جملات خطا مواجه نیستند. همچنین، نتایج آزمون بروش گادفری[8] در نگارۀ (5) نشان میدهد بین خطاها خودهمبستگی وجود ندارد. نگارۀ 4. نتایج آزمون ثابت بودن واریانس خطاها Figure 4. Results of consistency test of the variance of the errors
نگارۀ 5. نتایج آزمون استقلال خطاها Figure 5. Results of independence of errors test
در ادامه، نتایج آزمونهای F لیمر و هاسمن[9] به منظور تعیین الگوی رگرسیون (تلفیقی یا تابلویی) در نگارۀ (6) ارائه شده است که نشان میدهد برای آزمون فرضیههای 1 و 3، از الگوی رگرسیونی تابلویی با اثرات تصادفی و برای آزمون فرضیههای 2 و 4، از الگوی رگرسیونی تابلویی با اثرات ثابت استفاده شده است. نگارۀ 6. نتایج آزمون الگوی رگرسیون (تلفیقی یا تابلویی) Figure 6. Results of the regression model test (pool or panel)
نتیجۀ آزمون فرضیههای 1 تا 4 بهترتیب در نگارههای (7) تا (10) ارائه شده است. بر اساس اطلاعات ارائهشده در این نگارهها، معناداری الگوها از نظر آماری با توجه به اینکه سطح معناداری آمارۀ F کمتر از سطح خطای 05/0 است، تأیید میشود. ضریب تعیین تعدیلشدۀ الگوها بیانگر میزان توضیحدهندگی متغیرهای مستقل و کنترلی از متغیر وابسته است. به منظور بررسی استقلال باقیماندههای الگوی برازششده از آزمون بروش گادفری استفاده شده است که نتایج آن پیشتر بیان شد. بر اساس اطلاعات ارائهشده در نگارۀ (7)، متغیر حاکمیت شرکتی با ضریب 023/0- و سطح معناداری 043/0 ارتباطی منفی و معنادار با مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی دارد، از این رو، فرضیۀ اول در سطح خطای 05/0 رد نشده است و بنابراین ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی به کاهش بااهمیت مدیریت اقلام تعهدی منجر شده است. همچنین، نتیجۀ بررسی متغیرهای کنترلی بیانگر این است که متغیرهای اندازه و سودآوری شرکت ارتباطی مثبت و معنادار و متغیرهای رشد شرکت و سرمایهبری ارتباطی منفی و معنادار با مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی دارند؛ اما متغیر اهرم مالی ارتباطی معنادار با مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی ندارد.
بر اساس اطلاعات ارائه شده در نگارۀ (8)، متغیر حاکمیت شرکتی با ضریب 038/0- و سطح معناداری 012/0 ارتباطی منفی و معنادار با مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری هزینههای تولید داشته است؛ از این رو، فرضیۀ دوم پژوهش در سطح خطای 05/0 رد نشده است و بنابراین، ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی به کاهش مدیریت واقعی سود از طریق دستکاری هزینههای تولید منجر شده است. همچنین، نتیجۀ بررسی متغیرهای کنترلی بیانگر این است که متغیرهای اندازه و فرصتهای رشد شرکت ارتباطی مثبت و معنادار با مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری هزینههای تولید دارند و متغیر سرمایهبری ارتباطی منفی و معنادار با مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری هزینه های تولید دارد؛ اما متغیرهای اهرم مالی و سودآوری ارتباطی معنادار با این نوع مدیریت واقعی سود ندارند.
بر اساس نتایج ارائهشده در نگارۀ (9)، متغیر حاکمیت شرکتی با ضریب 003/0- و سطح معناداری 001/0 ارتباطی منفی و معنادار با مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری هزینههای اختیاری دارد؛ از این رو، فرضیۀ سوم پژوهش در سطح خطای 05/0 رد نشده است و بنابراین، ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی به کاهش مدیریت واقعی سود از طریق دستکاری هزینههای اختیاری منجر شده است. همچنین، نتیجۀ بررسی متغیرهای کنترلی بیانگر این است که متغیرهای اندازه و فرصتهای رشد شرکت ارتباطی مثبت و معنادار با مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری هزینههای اختیاری غیرعادی دارند و متغیر اهرم مالی ارتباطی منفی و معنادار با مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری هزینههای اختیاری غیرعادی دارد؛ اما متغیرهای سرمایهبری و سودآوری ارتباطی معناداری با مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری هزینههای اختیاری غیرعادی ندارند.
بر اساس نتایج ارائهشده در نگارۀ (10)، متغیر حاکمیت شرکتی با ضریب 022/0 و سطح معناداری 0001/0 تأثیری منفی و معنادار بر مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری جریانهای نقد عملیاتی غیرعادی داشته است؛ از این رو، فرضیۀ چهارم پژوهش در سطح خطای 05/0 رد نشده است و بنابراین، ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی به کاهش مدیریت واقعی سود از طریق دستکاری جریانهای نقد عملیاتی منجر شده است. همچنین، نتیجۀ بررسی متغیرهای کنترلی بیانگر این است که متغیرهای سودآوری شرکت ارتباطی مثبت و معنادار با مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری جریان نقد عملیاتی غیرعادی داشتهاند و متغیر سرمایهبری ارتباطی منفی و معنادار با مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری جریان نقد عملیاتی غیرعادی داشته است؛ اما متغیرهای اندازۀ شرکت، اهرم مالی و فرصت رشد شرکت ارتباطی معنادار با مدیریت واقعی سود مبتنی بر دستکاری جریان نقد عملیاتی غیرعادی نداشتهاند. بحث و نتیجه گیری همانگونه که پیشتر بیان شد، نتایج حاصل از آزمون فرضیههای این پژوهش نشان داد هیچ یک از فرضیههای مورد بررسی در این پژوهش رد نشدند و ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی بر مدیریت سود (مدیریت اقلام تعهدی و مدیریت واقعی سود بر اساس دستکاری هزینههای تولید، هزینههای اختیاری و جریانهای نقد عملیاتی) اثرات منفی معناداری داشته است و به کاهش دستکاریهای فرصتطلبانۀ مدیران منجر شده است. بر اساس نتیجۀ فرضیۀ اول، ابلاغ دستورالعمل حاکمیت شرکتی سازمان بورس و اوراق بهادار به کاهش مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی منجر شده است. در تفسیر این نتیجه، میتوان گفت الزامات مندرج در دستورالعمل گفتهشده در راستای تقویت سازوکارهای حاکمیت شرکتی در سطح شرکتهای بازار سرمایه توانسته است انگیزۀ احتمالی مدیران برای دستکاری سود با استفاده از رویههای مجاز حسابداری و از طریق اقلام تعهدی را کاهش دهد و بنابراین، به نظر میرسد نهاد ناظر بر بازار سرمایه به کمک این دستورالعمل توانسته است به هدف نهایی خود نزدیک شود که حمایت از سهامداران به ویژه سهامداران خرد است. به عبارتی، الزامات اخیر حاکمیت شرکتی موفق به بهبود کیفیت گزارشگری مالی و کیفیت سود شرکتها شده است و این نوید را به سرمایهگذاران میدهد که میتوانند با اعتماد و اطمینان بیشتر به گزارشهای مالی شرکتها در رابطه با گزینههای سرمایهگذاری خود در بازار سرمایه تصمیمگیری کنند. علاوه بر این، مطابق نتایج فرضیههای دوم تا چهارم این پژوهش، میتوان گفت برقراری الزامات حاکمیت شرکتی در بازار سرمایۀ ایران به کاهش مدیریت واقعی سود از طریق دستکاری هزینههای تولید، هزینههای اختیاری و جریانهای نقد عملیاتی منجر شده است. در این رابطه، همانگونه که در برخی از پژوهشهای پیشین بیان شده بود، برقراری الزامات و ضوابط افشا و حاکمیت شرکتی به تغییر رویههای مدیریت سود از مدیریت اقلام تعهدی به مدیریت واقعی سود منجر شده است؛ این در حالی است که بر اساس نتایج این پژوهش، اجرای سازوکارهای حاکمیت شرکتی اثرات منفی جالب توجهی بر مدیریت واقعی سود نیز داشته است. از جملۀ دلایل این امر میتوان به این دلیل اشاره کرد که در ضوابط حاکمیت شرکتی موجود، موضوع معاملات با اشخاص وابسته که خود از ابزارهای استفادهشده برای مدیریت واقعی سود بوده است به صورت ویژه مورد توجه قرار گرفته است. همچنین، در فصل سوم دستورالعمل حاکمیت شرکتی، ویژگیهای لازم برای اعضای هیئتمدیره و مدیرعامل شرح داده شدهاند؛ مبنی بر اینکه آنها باید دارای تحصیلات و تجربۀ لازم و فاقد محکومیت قطعی کیفری یا انضباطی مؤثر موضوع قوانین و مقررات بازار سرمایه باشند و به نظر میرسد با این الزامات، مدیرانی نسبتاً آگاهتر در هیئتمدیرۀ شرکتها ایفای نقش کردهاند و توانستهاند انگیزۀ مدیران اجرایی برای دستکاری فعالیتهای واقعی شرکت در راستای مدیریت واقعی سود را نیز کاهش دهند. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش و با توجه به اثرات بازدارندۀ اجرای حاکمیت شرکتی بر مدیریت سود شرکتها، به نهادهای نظارتی از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر شرکتهای بورسی و فرابورسی پیشنهاد میشود نظارت و کنترلی بیشتر بر اجرای اصول حاکمیت شرکتی و ضوابط مربوط به آن داشته باشند؛ زیرا نتایج این پژوهش نشان داده است برقراری این ضوابط میتواند اقدامات فرصتطلبانۀ مدیران را کاهش دهد. همچنین، پیشنهاد میشود با برگزاری دورهای مستمر آموزشی در رابطه با اجرای هرچه بهتر دستورالعمل حاکمیت شرکتی سازمان بورس و اوراق بهادار، شرایط بهبود توانایی و مهارت اعضای هیئتمدیرۀ شرکتها فراهم شود. علاوه بر این، به اعتباردهندگان، سهامدارن و سرمایهگذاران پیشنهاد میشود در بررسی وضعیت شرکت و تصمیمگیریهای خود، میزان رعایت دستورالعمل حاکمیت شرکتی را در آنها در نظر بگیرند؛ زیرا رعایت هرچه بهتر این دستورالعمل احتمال وجود رفتار مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی و مدیریت واقعی سود در شرکتها را کاهش میدهد. بر اساس نتایج این پژوهش، به پژوهشگران آتی پیشنهاد میشود اثر ابلاغ ضوابط حاکمیت شرکتی را بر کیفیت صورتها و گزارش های مالی و نیز کیفیت گزارش کنترلهای داخلی شرکتها بررسی کنند. همچنین، با توجه به ارتباط موضوع حاکمیت شرکتی با حسابرسان مستقل، پیشنهاد میشود تأثیر ابلاغ ضوابط گفتهشده بر کیفیت حسابرسی مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر این، بررسی مقایسهای فرضیههای این پژوهش به تفکیک صنایع توصیه میشود.
[1] Shifer [2] Graham [3] Cohen [4] Sarbanes- Oxley Act [5] Enron & Worldcom [6] Cadbury Committee [7] Eviews [8] Breusch-Godfery test [9] F-Limer and Hausman | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سازمان بورس و اوراق بهادار تهران (1401). دستورالعمل حاکمیت شرکتی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران. https://cmr.seo.ir/ShowRules?Id=51101&VersionId=62244&Title
حیدری، شهرام، بیگلر، کیومرث، و رضایی، فرزین (1401). تأثیر حاکمیت شرکتی بر مدیریت سود و عملکرد شرکتها و نقش تعدیلگری مدیریت ریسک یکپارچۀ شرکتها. اولین کنفرانس ملی تحقیقات کاربردی در علوم مدیریت و حسابداری نوین. https://civilica.com/doc/1642328
شجاعی، معصومه، نعیمی، راضیه، بختیاری، فاطمه، کرمی، آزاده، و شریفی، محمدرضا (1400). بررسی نقش حاکمیت شرکتی بر کاهش مدیریت سود. کنفرانس ملی مدیریت و تجارت الکترونیک، مؤسسۀ پژوهشی مدیریت مدبر، تهران. https://civilica.com/doc/1246144
صالحی کردآبادی، سجاد، و زاددوستی، فرزانه (1399). رابطۀ حاکمیت شرکتی، مدیریت سود و عملکرد مالی در شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامۀ چشمانداز حسابداری و مدیریت، 3(26)، 92- 109. https://www.jamv.ir/article_113362.html
عسگریان، هاله، و شیرازی، شایان (1395). بررسی رابطۀ میان سیاست پرداخت سود سهام و مدیریت سود (شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران). کنفرانس بینالمللی ایدههای نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری. https://civilica.com/doc/1671649
علیزاده، نرگس (1393). بررسی رابطۀ بین حاکمیت شرکتی، مدیریت سود و عملکرد مالی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران ]پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاداسلامی[.
محمدی خانقاه، گلشن، پیری، پرویز، و منصورفر، غلامرضا (1398). مدیریت سـود واقعـی، کیفیـت حاکمیـت شـرکتی و رتبـۀ اعتباری. فصلنامۀ بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 26(4)، 595-614. https://doi.org/10.22059/acctgrev.2020.287779.1008254
ولیزاده لاریجانی، اعظم، حسینی، علی، و طهماسبی آشتیانی، مهسا (1399). اثر تعاملی کیفیت اقلام تعهدی و کیفیت حاکمیت شرکتی بر نوسانپذیری عملکرد شرکت. فصلنامۀ بررسی های حسابداری و حسابرسی، 27(3)، 454-472. https://doi.org/10.22059/acctgrev.2020.302232.1008377
ولیزاده لاریجانی، اعظم، رحمانی، علی، و ساده، شقایق (1397). رابطۀ بین افشای گزارش کنترلهای داخلی، هزینههای نمایندگی و مدیریت سود. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7(25)، 29-40. https://www.jmaak.ir/article_11764.html
References Adams, R. B. (2011). Governance and the financial crisis. International Review of Finance, 12(1), 7-38. https://doi.org/10.1111/j.1468-2443.2011.01147.x Al-Haddad, L., & Whittington, M. (2019). The impact of corporate governance mechanisms on real and accrual earnings management practices: evidence from Jordan. Corporate Governance: The International Journal of Business in Society, 19(6), 1167-1186. https://doi.org/10.1108/CG-05-2018-0183 Alizadeh, N. (2014). Investigating the relationship between corporate governance, profit management and financial performance of companies listed on the Tehran Stock Exchange [Master's thesis, Islamic Azad University] https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/e2064523d44f77c041de0cecadf4093e?sample=1 [In Persian] Arcot, S. R., & Bruno, V. G. (2011). Silence is not golden: Corporate governance standards, transparency and performance. Working paper, Available at: https://www.parisschoolofeconomics.eu/IMG/pdf/sarcot_1105.pdf. Asgarian, H., & Shirazi, S. H. (2016). Investigating the Relationship between Payment Policy and earnings Management (Evidence of Tehran Stock Exchange). International Conference on New Ideas in Management, Economics and Accounting. https://civilica.com/doc/1671649 [In Persian] Barghathi, Y., Collison, D., & Crawford, L. (2018). Earnings management and audit quality: stakeholders’ perceptions. Journal of Management and Governance, 22, 629-659. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4003978 Bhandari, A. (2018). Corporate Governance - A conceptual Guideline. In Strategic Management - A Conceptual Framework. McGraw Hill Education. https://www.researchgate.net/publication/322569189_Strategic_Management__A_Conceptual_Framework Biswas, S., Bhattacharya, M., Sadarangani, P. H., & Jin, J. Y. (2022). Corporate governance and earnings management in banks: An empirical evidence from India. Cogent Economics & Finance, 10(1). https://doi.org/10.1080/23322039.2022.2085266 Cohen, D. A., Dey, A., & Lys, T. Z. (2008). Real and accrual-based earnings management in the pre- and post-Sarbanes-Oxley periods. The Accounting Review, 83(3), 757–787. https://doi.org/10.2308/accr.2008.83.3.757 Dechow, P. M., Sloan, R. G., & Sweeney, A. P. (1995). Detecting Earnings Management. The Accounting Review, 70, 193-225. https://www.jstor.org/stable/248303 Heidari, SH., Biglar, K., & Rezaee, F. (2022). The effect of corporate governance on profit management and the performance of companies and the moderating role of integrated risk management of companies. The First national conference of applied research in modern management and accounting sciences. https://civilica.com/doc/1642328/ [In Persian] Hong, N. T. H., Anh, N. T., Hoang, N. T. V., & Minh, D. N. (2023). Corporate governance, external financing, and earnings management: new evidence from an emerging market. Future Business Journal, 9(1), 27. https://doi.org/10.1186/s43093-023-00206-3 Hope, O-K., & Thomas, W. B. (2008). Managerial empire building and firm disclosure. Journal of Accounting Research, 46(3), 591-624. https://doi.org/10.1111/j.1475-679X.2008.00289.x Iqbal, A., Sharofiddin, A., Farooq, Z., & Khan, S. A. (2022). Corporate Governance and Earnings Management Practices: Moderating Role of Audit Committees. Journal of Positive School Psychology, 57-72. https://journalppw.com/index.php/jpsp/article/view/14584 Jo, K., & Kim, Y. (2007). Disclosure frequency and earnings management. Journal of Financial Economics, 84, 561-590. https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2006.03.007 Kjærland, F., Haugdal, A. T., Søndergaard, A., & Vågslid, A. (2020). Corporate Governance and Earnings Management in a Nordic Perspective: Evidence from the Oslo Stock Exchange. Journal of Risk and Financial Management, 13(11), 256. https://doi.org/10.3390/jrfm13110256 Kordabadi, S., & Zaddusti, F. (2020). The relationship between corporate governance, earnings management and financial performance in companies listed on the Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting and Management Vision, 3(26), 92-109. https://www.jamv.ir/article_113362.html [In Persian] Leng, A. (2004). The impact of corporate governance practices on firms' financial performance: Evidence from Malaysian companies. Asean Economic Bulletin, 21(3), 308-318. https://doi.org/10.1353/ase.2011.0056 Mohammadi khanghah, G., Piri, P., & Mansourfar, Gh. (2019). Real Earnings Management, Corporate Governance Quality and Credit Rating. Accounting and Auditing Review, 26(4), 595- 614. https://doi.org/10.22059/acctgrev.2020.287779.1008254 [In Persian] Nguyen, Q., Kim, M. H., & Ali, S. (2024). Corporate governance and earnings management: Evidence from Vietnamese listed firms. International Review of Economics & Finance, 89, 775-801. https://doi.org/10.1016/j.iref.2023.07.084 OECD. (2004). The OECD principles of corporate governance. Contaduría y Administración, 216, 183-194. https://doi.org/10.1787/9789264015999-en O'Sullivan, M. (2000). The innovative enterprise and corporate governance. Cambridge Journal of Economics, 24(4), 393-416. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=236933 Plessis, J., McConvill, J., & Bagaric, M. (2005). Principles of contemporary corporate governance. Cambridge University Press. Roychowdhury, S. (2006). Earnings management through real activities manipulation. Journal of accounting and economics, 42(3), 335-370. https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2006.01.002 Securities and Exchange Organisation (2023). Corporate Governance Code for Listed Companies in Tehran Exchange and Iran Farabours. https://cmr.seo.ir/ShowRules?Id=51101&VersionId=62244&Title [In Persian] Shen, C-H., & Chih, H-L. (2007). Earnings management and corporate governance in Asia’s emerging markets. Corporate Governance: An International Review,15(5), 999-1021. https://doi.org/10.1111/j.1467-8683.2007.00624.x Shojaee, M., Naeemi, R., Bakhtiari, F., Karami, A., & Sharifi, M. R. (2021). Maximining the role of corporate governance on the reduction of earnings management. National Conference on Management and Electronic Commerce, Modbar Management Research Institute, Tehran. https://civilica.com/doc/1246144 [In Persian] Solikhah, B., Wahyudin, A., Al-Faryan, M. A. S., Iranda, N. N., Hajawiyah, A., & Sun, C. M. (2022). Corporate governance mechanisms and earnings quality: is firm size a moderation variable?. Journal of Governance and Regulation, 11(1), 200-210. https://doi.org/10.22495/jgrv11i1siart1 Gerged, A. M., Albitar, K., & Al‐Haddad, L. (2023). Corporate environmental disclosure and earnings management—The moderating role of corporate governance structures. International Journal of Finance & Economics, 28(3), 2789-2810. https://doi.org/10.1002/ijfe.2564 Sun, L., & Farooque, O. (2017). An Exploratory Analysis of Earnings Management Before and after the Governance and Disclosure Regulatory Changes in Australia and New Zealand. https://doi.org/10.2139/ssrn.2912567 Thai, S. B., & Lai, M. M. (2019). An examination of prevalence of earnings management in Asia REITs. International Journal of Business and Management, 14(5), 75-83. https://doi.org/10.5539/ijbm.v14n5p75 Suryaningsih, R., & Simon, F. (2019). Earnings Management and Fraudulent Financial Reporting. Acc. Fin. Review, 4(2), 50-55. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3438241 Tulcanaza-Prieto, A. B., & Lee, Y. (2022). Real earnings management, firm value, and corporate governance: Evidence from the Korean market. International Journal of Financial Studies, 10(1), 19. https://doi.org/10.3390/ijfs10010019 Valizadeh Larijani, A., Hosseini, S. A., & Tahmasebi Ashtiani, M. (2020). The Interaction Impact of Accruals Quality and Corporate Governance Quality on Performance Variability. Accounting and Auditing Review, 27(3), 454-472. https://doi.org/10.22059/acctgrev.2020.302232.1008377 [In Persian] Valizadeh Larijani, A., Rahmani, A., & Sadeh, Sh. (2018). Internal Control Report Disclosure, Agency Cost and Earnings Management Internal Control Report Disclosure, Agency Cost and Earnings Management. Management Auditing and Accounting Knowledge, 7(25), 29-40. https://www.jmaak.ir/article_11764.htm [In Persian]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 397 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 184 |