تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,658 |
تعداد مقالات | 13,565 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,206,765 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,292,843 |
طراحی مدل آیندهپژوهی نگرش کارکنان بانک ازلحاظ امنیت شغلی در مواجهه با بلاکچین در افق 2031 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مدیریت دارایی و تامین مالی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 2، دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 46، مهر 1403، صفحه 1-22 اصل مقاله (1.87 M) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/amf.2024.139968.1844 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سعید قاضی نژاد1؛ حسن درویش* 2؛ محمد محمودی میمند3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، دانشکدۀ مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2دانشیار، گروه مدیریت دولتى، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3دانشیار، گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
هدف: دیجیتالیشدن خدمات بانکی و رشد بانکداری الکترونیکی و دیجیتالی سبب شده است، بانکها با مازاد منابع انسانی روبهرو شوند و برای کاهش هزینههای مالی سعی بر تعدیل نیروهای خویش کنند؛ بنابراین، رشد فنّاوری و عرضۀ خدمات بانکی، صرف نظر از مزایای مثبتی که برای عملکرد بانک داشته است، این اثر منفی را نیز میتواند بر کارکنان اعمال کند که کارکنان ادراک کنند بهواسطۀ تغییر روش خدماتی بانک، جایگاه شغلی آنها تهدید شده است. یکی از مهمترین فنّاوریهایی که در خدمات بانکی تأثیرگذار است، فنّاوری بلاکچین است. هدف پژوهش حاضر طراحی و تبیین الگوی آیندهپژوهی نگرش کارکنان بانک ازلحاظ امنیت شغلی در مواجهه با بلاکچین در افق 2031 است. روش: با عطف بر مطالعات صورتپذیرفته، عوامل و پیشرانهای آیندهپژوهی نگرش کارکنان بانک ازلحاظ امنیت شغلی در مواجهه با بلاکچین در افق 2031 شناسایی شده است. پس از مشخصشدن شاخصها، کدگذاری و تمبندی صورت پذیرفت. پس از آن براساس نظر خبرگان، شاخصها و ابعاد انتخاب شد. آنگاه این ابعاد در فرمت پرسشنامه در میان خبرگان توزیع شد. در ادامه، ماتریس خودتعاملی، ماتریس دستیابی اولیه و ماتریس دستیابی نهایی مشخص و سطحبندی ابعاد انجام و نهایتاً مدل ارائه شد. نتایج: درک سودمندی توسط کارکنان، درک استفادۀ آسان، قصد و نیت رفتاری کارمند، باورها، هنجارها، ارزشها و فرهنگها، تهیه و بهروزرسانی زیرساختها، هزینه، ساختار بازار مالی و بانکی، مشکلات فنی و مزایای بلاکچین عوامل اصلی تشکیلدهندۀ مدل است. نوآوری: ازآنجاییکه تاکنون باتوجهبه مطالعات صورتگرفته و بررسی پیشینۀ پژوهش از حیث اهداف و ازحیث موضوع پژوهش مشابهی به طراحی و تبیین الگوی آیندهپژوهی نگرش کارکنان بانک ازلحاظ امنیت شغلی در مواجهه با بلاکچین در افق 1410 در ایران نپرداخته است، دارای نوآوری است. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بلاکچین؛ نگرش کارکنان؛ امنیت شغلی و مزایای بلاکچین | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقدمه نظام پولی _ مالی از ساختاری پیچیده و درهمتنیدهای تشکیل شده است. بسیاری کنشگران، سطوح اعتماد متفاوت و جریانهای اطلاعاتی پیوسته از مشخصههای این شبکه است. در طی زمان، ساختار فعلی رفتهرفته از حداقلهای اطمینانپذیری، بازدهی، شفافیت و قطعیت برخوردار شده است. اگرچه کاربرد فنّاوری در خدمات مالی چندان هم جدید نیست، در سالهای اخیر افزون بر فنّاوریهای اطلاعاتی، ورود ترکیبی از فنّاوریهای بسیار پیشرفته همچون اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی و بلاکچین سرعت و دامنۀ تحول را در ارائۀ خدمات مالی بسیار چشمگیر ساخته است (Edwards et al., 2019). توسعه و پذیرش فنّاوری بلاکچین و دفتر توزیعشده در صنعت بانکی، گامهای ابتدایی انطباق را طی میکند و همچنان مشکلات فراوانی در این مسیر دارد؛ اما به باور بسیاری از کارشناسان، این نوآوری قابلیت بالقوۀ بسیاری را برای فراهمکردن فرصتهای جدید در همۀ حوزههای مربوط به بانکداری خواهد داشت. تغییرات بسیار این فنّاوری و ظهور مفاهیم جدید در آن به حدی است که عملأ تشخیص این مطلب را دشوار میکنند که یک راهکار بلاکچین چه مشخصات و ویژگیهای خاصی دارد (Carson et al., 2018). بلاکچین به دلیل کارایی آن در پیشگیری از دستکاری دادهها مورد توجه قرار گرفته و سرویس بهعنوان بانک اطلاعاتی توزیعشده ارائه شده است (Wang et al., 2023). بلاکچین از سال 2009 بهعنوان فنّاوری اطلاعات بالقوه و انقلاب اینترنتی پذیرفته شده است. پس از بحران مالی جهانی سال 2008، جهان تلاشهای بسیاری را در تشدید فعالیتهای بانکی و مالی با مقررات سختتر انجام داده است؛ بااین حال، اثربخشی این سیاست همچنان بحثبرانگیز است (Krawiec & White, 2023). در حال حاضر بلاکچین مفهومی است که توجه زیادی را در فنّاوری مالی دریافت کرده است. این مبحث ترکیبی از چندین فنّاوری کامپیوتر است؛ ازجمله: ذخیرهسازی توزیع داده، انتقال نقطهبهنقطه، مکانیسم اجماع و الگوریتمهای رمزنگاری (Jiang et al., 2023). بلاکچین بهعنوان پیشرفت عمده در ذخیرهسازی دادهها و انتقال اطلاعات ممکن است اساسأ مدلهای عملیاتی موجود در امور مالی و اقتصاد را تغییر دهد که منجر به دور جدیدی از نوآوریهای فنّاوری و تغییرات صنعتی شود. در ابتدا بانکها و نهادهای مالی خصوصی به قابلیتهای ویژۀ بلاکچین در حل مشکلات نظام مالی و پولی توجه کردند و پس از آن، بهکارگیری این فنّاوری در بانکهای مرکزی مطرح شد و طرحهای عملیاتی و پژوهشهای متعددی در بانکهای مرکزی آغاز شد (Whig, 2023). طبق گزارش نظرسنجی که بانک تسویۀ جهانی از 66 کشور جهان انجام داده است، بیش از 50 بانک مرکزی در حال حاضر به پژوهش و توسعه در حوزۀ رمزارز بانک مرکزی میپردازند (Tan & Saraniemi, 2023). دیلویت در نظرسنجی جهانی بلاکچین 2020 با نزدیک به 1500 مدیر تجاری از صنایع مختلف در 14 کشور و منطقه مصاحبه کرد و دریافت که 55درصد از پاسخدهندگان، بلاکچین را پنج اولویت استراتژیک برتر در نظر میگیرند (Deloitte, 2020). باتوجهبه اهمیت موضوع بلاکچین در دنیا و در نظر گرفتن این موضوع که بانکهای ایران نیز نباید از این فنّاوری تحولزا غافل باشند، نیاز است پژوهشهایی انجام شود تا فضای شفافتری برای شناخت این فنّاوری و کاربردهای آن، باتوجهبه صنعت بانکداری و پرداخت کشور و ظرفیتهای بالفعل و بالقوه خود ترسیم شود. درواقع، مدیران در صنعت بانکداری به طور فزاینده با محیطی پویا، پیچیده و مملو از نبودن قطعیت که تصمیمگیری را سخت میکند رودررو هستند؛ بنابراین، به ابزارهایی برای ارزیابی محیطی که هرآن بر پیچیدگیهای آن افزوده میشود، نیاز است (Hashemi et al., 2021). صنعت بانکداری ایران از نظر دانش، فنّاوری، روند توسعه و مهارت دارای ضعف بوده و تنها نقطه قوت آن منابع آن است که آن نیز به وسیلۀ قوانین و دستورالعملهای متعدد محاصره شده است. بهطورکلی، مسیر بانکداری در ایران میبایست بر 1. حرکت در استراتژیهای بلاکچین و 2. حرکت در انتقال فنّاوری تمرکز کند (Mousavi et al., 2022)؛ از سوی دیگر ثبت و نگهداری اطلاعات مهم و حساس بر روی مراکز دادۀ بزرگ و محافظتشده ازسوی سازمانهای مرکزی انجام میشود و این موارد شامل بانکها و دادههای مخصوص آنها نیز میشود که موجب تحمیل محدودیت و افزایش هزینههایی به بانکها شده است. در شرایط کنونی باتوجهبه فاصلۀ بسیار زیادی که سیستم بانکی ایران با استانداردهای بینالمللی دارد، شاهد مشقتهایی هستیم که بر آن تحمیل شده است. شرکت خدمات انفورماتیک ایران برای رفع این تنگناهای سیستم بانکی، پتلفرمی با عنوان بلاکچین طراحی و ایجاد کرده است که پس از گذراندن مراحل قانونی و تثبیت آن بهعنوان مبنای قانونگذاری و بهکارگیری آن در بانک مرکزی و سایر بانکهای زیرمجموعۀ آن، دگرگونی بزرگی در صنعت بانکداری کشور ایجاد میکند. هدف از راهاندازی برنا (که مخفف بستر نوین اعتماد است) همانندسازی شبکۀ زیرساخت بانکی کشور و آسانسازی خدماترسانی مالی جدید و فنّاورانه با بهرهگیری از فنّاوری بلاکچین، عنوان شده است. بنا به دلایلی ازجمله: تشکیل مجموعهای از اعضا و مؤسسهها برای کنترل فعالیتهای تجاری مشترک، تضمین اعتماد متقابل، راهاندازی پایگاه دادۀ اشتراکی غیراختصاصی، ارتباط بیواسطه و مستقیم بین اعضا و تعریف ارزش مالی و تجاری برای اطلاعات به اشتراکگذاشته از بلاکچین برای تحقق اهداف خود استفاده کرده است (Mohammadi & Ghanbari, 2021). در این راستا، دیجیتالیشدن خدمات بانکی و رشد بانکداری الکترونیکی و دیجیتالی سبب شده است، بانکها با مازاد منابع انسانی روبهرو شوند و برای کاهش هزینههای مالی سعی بر تعدیل نیرو کنند. براساس صورتهای مالی سال 1401 بانکها، تعداد کارکنان بانک از 34 هزار و 76 نفر به 32 هزار و 470 نفر رسیده است (Ebrahimaian & Mirsepasi, 2019). برایناساس، پژوهش حاضر با هدف طراحی و تبیین الگوی آیندهپژوهی نگرش کارکنان ازلحاظ امنیت شغلی در مواجهه با بلاکچین در افق 2031 است و از چندین منظر از اهمیت و ضرورت فراوانی برخوردار است. باتوجهبه این که بلاکچین یک حوزۀ جدیدی است که بهتازگی شکل گرفته و در ایران نیز کمتر بررسی شده است، بنابراین بررسی آن از اهمیت فراوانی برخوردار است. پژوهشهایی که در زمینۀ بلاکچین صورت گرفته است کمتر کاربردی بوده و بیشتر آن را توصیف کرده است.
مبانی نظری برای فنّاوری بلاکچین تعاریف متفاوتی ارائه شده است که هرکدام از زوایا و جنبههای متفاوتی این موضوع را توصیف کردهاند؛ اما همۀ این تعاریف، یک مفهوم کلی را میرساند که به بیان ساده عبارتاند از: بلاکچین یک دفتر کل توزیعشده[1] و غیرمتمرکز است که قابلیت ذخیرهسازی میزان زیادی از اطلاعات مربوط به تراکنشهای مختلف را در خود دارد و تمام این اطلاعات ذخیرهشده را دردسترس تمام اعضای شبکه قرار میدهد. دفتر کل توزیعشده یک سیستم دیجیتالی برای ثبت تراکنش داراییها است که در آن تراکنشها و جزئیات آنها در چندین مکان به طور همزمان ثبت میشود. بر خلاف پایگاه دادههای سنتی، دفتر کل توزیعشده هیچگونه ذخیرۀ مرکزی داده یا عملکرد مدیریتی ندارند (Kohan & Pakzad, 2018). فنّاوری بلاکچین را میتوان باتوجهبه اجزاء و مفاهیم کلیدی آن تعریف کرد. بلاکچین یک دفتر کل توزیعشده برای ثبت سوابق دادههای تراکنش بهصورت پویا و بدون نهاد مرکزی با استفاده از سازوکار مبتنی بر توافق همگانی بهمنظور بررسی اعتبار معاملات است. در فنّاوری بلاکچین، دفتر کل، اصلیترین نگهدارندۀ سوابق است که لیست بلوکها را نگهداری میکند. هر بلوک، داده یا اطلاعات را ذخیره میکند. این داده و اطلاعات میتواند هر مختصات و کیفیتی داشته باشد. در حالت معمولی، یک دستگاه مرکزی قرار دارد که مسئول تمام دادهها است و میتواند هر کاری که بخواهد با آنها انجام دهد (Bünger & Arias, 2014). توزیعشدگی بلاکچین ازنظر قابلیت دسترسپذیری آن نیز قابل بحث است؛ بدین معنا که دفترکل میان همۀ افرادی که در یک شبکۀ بلاکچین قرار دارند، به اشتراک گذاشته میشود. هنگامیکه چیزی در هر نقطه از شبکه به آن اضافه شود، یک نسخۀ کپی از تمام دفتر کل در اختیار تکتک اعضای آن بلاکچین قرار میگیرد. برای درک بهتر دفترکل توزیعشده میتوان بلاکچین را قرارداد دیجیتالی در نظر گرفت که به شخص این اجازه را میدهد تا معامله یا تسویه حسابی را مستقیماً و بهصورت همتابههمتا به شخصی دیگر انجام دهد. منظور از مفهوم همتابههمتا این است که تمام اطلاعات تراکنشها در شبکهای ذخیره میشود که تمام کامپیوترهایی که در آن شبکه هستند، به اطلاعات آن دسترسی دارند. برای درک بهتر میتوان عملکرد بلاکچین را با یک مثال ساده از یک تراکنش مالی به شرح ذیل توضیح داد (Gadekallu et al., 2023). بلاکچین فنّاوری نوظهور است و در اصل پایگاه دادۀ توزیعشده از سوابق یا دفترکل عمومی از همۀ تراکنشهای اجراشده یا رویدادهای دیجیتالی است که بین مشارکتکنندگان در شبکه به اشتراک گذاشته میشود (Arora & Sachdeva, 2023). تأیید و ثبت هر تراکنش در این دفترکل نیازمند توافق اکثریت مشارکتکنندگان در شبکه است، بهنحویکه هر تراکنش یا اطلاعات مربوط به آن پس از ورود به دفترکل هرگز نمیتوانند پاک شود یا تغییر کند. درواقع، بدین سبب که بلاکچین بر شبکههای همتابههمتا و امضای دیجیتال متکی است، دادههایی که آنها ذخیره میکنند، شفاف و تغییرناپذیرند (Alam & Shamsi, 2022). پیشبینی میشود حجم بازار این فنّاوری با قابلیت و مکانیسمهای مدیریتی در تراکنشها و ارتباطات در صنایع گوناگون تا سال 2031 بالغ بر 3 تریلیون دلار شود و حتی دور از ذهن نیست که 10 تا 20درصد زیرساختهای اقتصاد جهانی مبتنی بر نظامهای غیرمتمرکز بلاکچینی توسعه یابند. برخی صنایع بین پنج تا ده سال و در معدودی از صنایع دیگر سن بلوغ در پذیرش این فنّاوری، بیش از ده سال به درازا خواهد کشید. این درحالی است که تاکنون صنعت بانکداری پذیرای صنعت در بهرهبرداری از این فنّاوری شناخته میشود و برخی راهکارهای مبتنی بر آن در جهان پیادهسازی شده است. پیشبینی میشود تا سال 2031، بلاکچین تا 30درصد از هزینههای بانکها را بهسبب تحول در معماری نظامهای تسویۀ بین بانکی کاهش دهد (Hashemi et al., 2021). بلاکچین دارای نسلهای مختلفی است. اولین نسل این فنّاوری در سال 2009 با شبکه بیتکوین آغاز به کار کرد که به بلاکچین1.0 معروف است. در این نسل، اولین رمزارزها ایجاد شد. تمام ایدهها دربارۀ پرداخت و ویژگیهای آن برای تولید ارز دیجیتال بود. در نسل دوم فنّاوری بلاکچین، قرارداد هوشمند و خدمات مالی برای برنامههای مختلف در سال 2010 معرفی شد. توسعۀ بلاکچین با چارچوبهای اتریم و دفاتر توزیعشده در این نسل ارائه شد. در نسل سوم از بلاکچینها، همگرایی به سمت برنامههای غیرمتمرکز ایجاد شد. زمینههای مختلف پژوهشی ازجمله: بهداشت، حاکمیت، اینترنت اشیاء، زنجیرۀ تأمین، تجارت و شهر هوشمند برای ساخت برنامههای غیرمتمرکز در نظر گرفته شد. در این سطح، سیستمعاملهایی استفاده میشوند که توانایی رمزگذاری قراردادهای هوشمند را برای انواع برنامههای غیرمتمرکز دارند. در نسل چهارم عمدتاً بر روی خدماتی مانند دفتر عمومی و پایگاههای دادۀ توزیعشده بهصورت بیدرنگ متمرکز شدهاند. این سطح دارای یکپارچهسازی است. از آن در قرارداد هوشمند استفاده میشود که نیاز به قراردادهای کاغذی را برطرف میکند و با توافق در شبکه تنظیم میشود (Thajil et al., 2022). چارچوب آمادگی پذیرش بلاکچین بیش از آنکه مسئلهای فنی است، مسئلهای مدیریتی است و سازمانها میبایست به لحاظ مدیریتی معیارهایی را برای سنجش آن تدوین کنند. اگرچه مسئلۀ فنی، به طور قطع یکی از مهمترین فاکتورها است؛ برای مثال ممکن است دو شرکت، زیرساختهای فنی لازم برای عقد قرارداد هوشمند را داشته باشند، ولی بهدلیل اینکه زیرساختهای قانونی در صورت بروز اختلاف و مرجع رسیدگی ادعاها وجود نداشته، عملأ قرارداد هوشمند کارایی لازم را نداشته است. درواقع، قابلیت همکاری متقابل در کاربرد بلاکچین، شامل ابعاد فنی و نیز ابعاد سازمانی و ساختاری و بینسازمانی است (Kubicek, 2018). ازجمله سؤالات کلیدی در کاربست بلاکچین زمان استفاده از آن است. از منظر فنی، فنّاوری بلاکچین را در سناریوهای متعددی میشود اجرا کرد، اما قطعاً هر موقعیتی برای این کار مناسب نیست. به طور خاص، موقعیتهایی وجود دارد که کاربست فنّاوری بلاکچین در مقابل فنّاوریهای موجود ارزش چشمگیری خلق میکند. البته باید اطمینان حاصل شود که از ظرفیتهای اصلی بلاکچین استفاده شود و سرمایهگذاریهای کلان، ارزش لازمه را دارد. پاسخ مثبت به سؤالهایی چون: آیا طرفهای مختلف، اطلاعات را به اشتراک میگذارند؟ یا آن را به روزرسانی میکنند؟ آیا نیاز به تأییدیه وجود دارد؟ آیا واسطهها قابل حذفشدن هستند و این کار به کاهش هزینه و پیچیدگی منجر میشود؟ نشان میدهد که یک سناریوی بالقوه برای کاربست بلاکچین وجود دارد (Rodrigo et al., 2022). عموماً، ادبیات متفاوتی دربارۀ ویژگیهای بلاکچین وجود دارد بااینحال تمامی آنها به ماهیت یکسانی اشاره کردهاند. بهطورکلی، چهار مفهوم اساسی در بلاکچین موجود است که شامل دفترکل توزیعشده، اجماع، رمزنگاری و قرارداد هوشمند است. دفترکل توزیعشده پایگاه دادهای مشترک و توزیعشده است که شامل اطلاعات مربوط به کلیۀ معاملات انجامشده در شبکه است. دفترکل ساختار دادهای متشکل از لیست سفارشدادهشده از معاملات است (Bodemer, 2018). اجماع محتوای دفترچه نشانگر حالات تاریخی و فعلی است که توسط بلاکچین حفظ شده است. تکرار و بهروزرسانی دفترکل باید توسط همۀ طرفها توافق شود. بهعبارتدیگر، چندین حزب باید به اتفاقنظر برسند که به این امر اجماع میگویند (Mistrey et al., 2020). یکی از ویژگیهای کلیدی سیستم بلاکچین بیاعتماد گروهها به یکدیگر است؛ به این معنی که ممکن است برخی از رفتارهای بیزانس[2] رخ دهد؛ به گفتهای دیگر احتمال دارد اجزای سیستم شکست بخورند و اطلاعات ناقصی دربارۀ اینکه یک جزء شکست خورده است، وجود دارد؛ بنابراین، پروتکل اجماع باید شکستهای بیزانس را تحمل کند (Kaushik, 2023). ادبیات پژوهش دربارۀ پروتکل اجماع گسترده است و بسته به نوع بلاکچین سازوکارهای مختلف اجماع وجود دارد. معروفترین آن اثبات کار است که در بیتکوین استفاده میشود و وظیفه دارد تا هرگونه اقدام برای جلوگیری از تسلط یک گرۀ استخراجکننده بر کل شبکه را تأیید کند و از دستکاری تاریخ معاملات جلوگیری کند. در اثبات کار وقتی یک بلوک جدید به زنجیره اضافه شود، کلیۀ کاربران شرکتکننده در شبکۀ بلاکچین با تلاش برای حل فرایند پیچیدۀ محاسباتی و ایجاد بلوک رمزگذاریشدۀ واقعی از معاملات بهدنبال بلوک بعدی است تا آن را به دفتر کل اضافه کنند و برای تولید بلوک جدید رقابت میکنند. اولین کاربری که بتواند بلوک اصلی را به زنجیره اضافه کند، پاداش میگیرد. دیگر پروتکلهای اجماعی که در بلاکچین کاربرد زیادی دارند، میتوان به اثبات سهام و تحمل خطا بیزانس اشاره کرد. سیستمهای بلاکچین برای اطمینان از یکپارچگی دفاترکل از تکنیکهای رمزنگاری استفاده میکنند. یکپارچگی در اینجا به توانایی تشخیص دستکاری دادههای بلاکچین اشاره میکند (Bodemer, 2018). قراردادهای هوشمند در اصل حاوی کدهایی هستند که توافقنامههای قراردادی دنیای واقعی را در حوزۀ سایبر رمزگذاری و منعکس میکنند. پیشفرض اساسی برای قراردادها این است که آنها توافق الزامآور بین دو یا چند طرف را تشکیل میدهند، جایی که هر نهاد باید طبق توافقنامه به تعهدات خود عمل کند. عنصر مهم دیگر این است که توافقنامه توسط قانون اجراشدنی است (Cui et al., 2022). بنابراین، رشد فنّاوری و عرضۀ خدمات بانکی، صرف نظر از مزایای مثبتی که میتواند برای عملکرد بانک اعمال کند، این اثر منفی را نیز میتواند بر کارکنان تحمیل کند که کارکنان ادراک کنند، بهواسطۀ تغییر روش خدماتی بانک، جایگاه شغلی آنها تهدید شده است. این شرایط میطلبد تا کارکنان برای دوری از احساس ناامنی شغلی برای دیجیتالیشدن امور بانکی، خود را بهگونهای تغییر دهند که جایگاه شغلی آنها از امنیت لازم شغلی برخوردار باشد. امنیت شغلی جنبۀ ذهنی و روانی دارد و تاحدودی به برداشت فرد از محیط کار بستگی دارد. ارتباط بین نداشتن امنیت شغلی، نگرش کارکنان و نپذیرفتن قوانین کاری میتواند ازطریق نظریههای مختلف فشار کاری استنباط شوند. پژوهش بر روی فشارهای کاری نشان داده است که اجتناب از موقعیتهای اضطرابآور، واکنش عمومی در مقابله با اینگونه فشارها و تنشها است که این امر میتواند موجبات نپذیرفتن فنّاوریهای نوین را اعمال کند (Zheng et al., 2018)؛ برایناساس، تأثیرپذیری نگرش کارکنان در قبول فنّاوری و تأثیری که از امنیت شغلی میپذیرد، از عوامل حیاتی است. نگرش شغلی به معنای طرز تفکر فرد به جنبههای مختلف شغل است و نوعی سنجش روحیه در انجام وظیفه محسوب میشود؛ بدین معنی که نشان میدهد فرد از شغل خود دارای رضایت یا عدم رضایت شغلی است. نگرش شغلی نظری است که افراد دربارۀ چیزها یا رویدادهای مختلف شغلی ابراز میکند و منعکسکنندۀ نوع احساس فرد دربارۀ آن است (Amin, 2021).
روش پژوهش با عطف بر مطالعات صورتپذیرفته، عوامل و پیشرانهای آیندهپژوهی نگرش کارکنان بانک ازلحاظ امنیت شغلی در مواجهه با بلاکچین در افق 2031 شناسایی شده است. پس از مشخصشدن شاخصها کدگذاری و تمبندی صورت پذیرفت و نمادهای در ادامه استفاده شد: EP بهعنوان کدهای مقالات خارجی و FP بهعنوان کدهای مقالات فارسی. پس از کدگذاری و تمبندی عوامل و پیشرانهای براساس نظر خبرگان، شاخصها و ابعاد انتخاب شد. پانل خبرگان این پژوهش شامل مدیران و نخبگان بانکداری و خبرگان دانشگاهی است که حداقل واجد یکی از این ویژگیهای بوده باشند: حداقل یک بار بهعنوان معاون یا مدیر ارشد بانکها و مؤسسات مالی منصوب شدهاند؛ اعضای هیئتعلمی دانشگاهها با بیش از 4 سال سابقۀ تدریس باشند؛ مدیران و مشاوران بانک که حداقل 10 سال سابقه خدمت داشته باشند. برایناساس، 16 نفر خبره براساس اشباع نظری انتخاب و آنگاه این ابعاد در فرمت پرسشنامه در میان خبرگان توزیع شد. خبرگان مطابق با روش قضاوتی انتخاب و تعداد خبرگان 16 نفر بوده است. در ادامه، ماتریس خودتعاملی، ماتریس دستیابی اولیه و ماتریس دستیابی نهایی مشخص و سطح بندی ابعاد انجام شد و نهایتاً مدل اولیه، بر طبق مرور پیشینه و دلایل منطقی بازبینی و اصلاح شد. برای بررسی روایی، از نسبت روایی محتوایی لاوشه و برای سنجیدن پایایی، از روش اقتباسی و نیز از دو فرمول 1- قابلیت اطمینان هولستی و 2- مایلز و هوبرمن استفاده شد. برای محاسبۀ روایی محتوایی لاوشه از نظرات کارشناسان متخصص در زمینۀ محتوای آزمون مورد نظر استفاده میشود.
باتوجهبه نسبت روایی محتوایی 1 در فرمول و ضریب پایایی به میزان 73/79 در فرمول ، روایی و پایایی مورد تأیید است.
یافتهها برای شناسایی عوامل مؤثر بر نگرش کارکنان بانک ازلحاظ امنیت شغلی در مواجهه با بلاکچین در افق 2031، مراحل ذیل صورت پذیرفت؛ مرحلۀ اول تدوین سؤال پژوهش: براساس هدف اصلی پژوهش، سؤالات پژوهش بهمنظور بررسی ادبیات پژوهش به شرح ذیل بوده است: چارچوب مناسب شناسایی عوامل مؤثر بر نگرش کارکنان بانک ازلحاظ امنیت شغلی در مواجهه با بلاکچین در افق 1410چه ابعاد و شاخصهایی است؟ مرحلۀ دوم جستوجوی ادبیات موجود: در این بخش، مقالات و کتب معتبر داخلی و خارجی براساس کلیدواژههایی مانند بلاکچین در افق 2031، امنیت شغلی، پذیرش بلاکچین صورت پذیرفت؛ مرحلۀ سوم تعیین تحلیل محتوای پژوهش: در پژوهش حاضراز تکنیک تحلیل محتوای جهتدار (رویکرد جهتدار) استفاده شده است؛ مرحلۀ چهارم فرایند کدگذاری: پس از گردآوری مقالات و کتابها، کدگذاری باز صورت پذیرفت. کدهای مقالات لاتین با علامت EP و کدهای مقالات فارسی با علامت FP نمایه شد. اعداد تدوینشده در فرایند کدگذاری بیانگر شمارندۀ مقالات است. نتایج ابتدایی احصای شاخصها براساس مدل TOE در جدول (1) به صورت گزیده تشریح شده است. جدول (1): شاخصهای احصاءشده Table (1): Discovered indices
در این بخش مطابق جدول2 شاخصها گروهبندی شدهاند.
جدول (2): گروهبندی شاخصها Table (2): Indices classification
مرحلۀ 5 ،6 و 7 ارزیابی کدگذاری، استخراج و تحلیل نتایج حاصل از کدگذاری: پس از طی مراحل کدگذاری، دستهبندی عوامل صورت پذیرفت. در این مرحله دستهبندی صورتپذیرفته در چارچوب تم دادههای بالقوه انجام شد. دادههای کدگذاریشده در قالب تمها مرتبسازی شد. برایناساس 11 تم ایجاد شد که در جدول (3) تشریح شده است. شایان ذکر است که دستیابی به 11 تم نتیجۀ مراحل رفتوبرگشتی در مدتزمان طولاتی و تأییدیۀ خبرگان است.
جدول (3): تمبندی نهایی Table (3): Final theming
تعیین و ترسیم ارتباطات مفهومی مطابق با مدلسازی ساختاری تفسیری مطابق با فرایندهای زیر صورت میپذیرد: الف- تشکیل ماتریس خودتعاملی ساختاری: با هدف دستیابی به مدل ابتدایی ISSI در بخش اول، پرسشنامهای مشمول 11 بُعد مدل ISSI در اختیار 16 نفر از متخصصان و خبرگان حوزۀ بانکداری قرار گرفت. خبرگان با استفاده از راهنمای ذیل ماتریسها را تکمیل کردند: V یعنی𝒊 منجر به 𝒋 میشود؛ A یعنی𝒋 منجر به 𝒊 میشود؛ X یعنی برای نشاندادن تأثیر دوطرفه بین 𝒊 و 𝒋؛ O یعنی برای نشاندادن عدم تأثیر بین 𝒊 و 𝒋. آنگاه پاسخهای مشابهای که دارای فراوانی بیشتری است، انتخاب شد. تشریح آن را میتوان در منطق عقلایی مدلسازی بیان کرد. مدلسازی ساختاری تفسیری براساس تکنیکهای ناپارامتریک و مبتنی بر مد در فراوانیها است؛ برایناساس، ماتریس خودتعاملی ساختاری به تشریح جدول 4 است.
جدول (4): ماتریس خودتعاملی Table (4): Self-interaction matrix
ب – ایجاد ماتریس دستیابی اولیه: در این بخش، ماتریس SSIM به ماتریس 1 – 0 تغییر کرد و ماتریس دستیابی اولیه حاصل شد (جدول 5).
جدول(5): ماتریس دستیابی ابتدائی Table (5): Initial achievement matrix
ج- تشکیل ماتریس دستیابی نهایی: براساس شکلگیری ماتریس دستیابی ابتدائی، ماتریس دستیابی نهایی حاصل شد که در جدول ذیل تشریح شده است. اعداد مندرج در داخل سلولهای سازگارشده مبتنی بر قانون اگر A منجر به B شود وB منجر به C شود، آنگاه A نیز منجر به C میشود و به شکل*1 در جدول 6 گزارش شده است. جدول (6 ): ماتریس دستیابی نهایی Table (6): Final achievement matrix
د- تعیین سطح شاخصها: بهمنظور مشخصکردن اولویت متغیرها، مجموعۀ دستیابی و مجموعۀ مقدم به تفکیک هریک از متغیرها تعیین شده است. در تعریف مجموعۀ قابل دستیابی برای هر عنصر قابل تشریح است که مجموعهای است که مقدار عددی در سطرهای ماتریس مذکور به شکل یک است. در مجموعۀ مقدم، ستونها به شکل یک مشخص شدهاند. با اشتراکگذاری این دو مجموعۀ ذکرشده، مجموعۀ مشترک حاصل شده است. عواملی که در مجموعۀ مشترک با مجموعۀ قابل دستیابی برابر است، اولویت اول را شکل میدهند. برایناساس، پس از مشخصشدن این متغیرها، از جدول حذف میشوند و براساس متغیرهای باقیمانده، جدول بعدی شکل میگیرد. در جدول بعدی نیز مشابه جدول اول متغیرهای دارای اولویت اول مشخص میشوند و این فرایند تا مشخصشدن اولویتهای همۀ متغیرها ادامه مییابد؛ برایناساس، در این پژوهش براساس سه مرحله اولویتها و سطوح سه گانه مشخص است که به شرح جدول 7، 8 و9 است.
جدول (7): سطح اول Table (7): First level
جدول (8 ): سطح دوم Table (8): Second level
جدول (9): سطح سوم Table (9): Third level
ه- ترسیم مدل: بر پایۀ اولویتبندی صورتپذیرفته، مدل مفهومی پژوهش به تشریح شکل 1 است.
شکل (1): مدل پژوهش Figure (1): Conceptual model of the research
ازنظر نوع ارتباط عوامل میتوان به الگوی مفهومی پژوهش اشاره کرد و نوع رابطۀ هریک از معیارها را بر یکدیگر مشاهده کرد. بین معیار رفتار حرفهای بهکارگیری و مزایای بلاکچین رابطۀ مستقیم و مثبتی وجود دارد؛ همچنین بین مشکلات فنی و قصد و نیت رفتاری کارمند رابطۀ مستقیم و مثبت وجود دارد. درحالیکه دیگر عوامل با یکدیگر، ارتباطی غیرمستقیم دارند. نتیجهگیری این پژوهش با هدف طراحی و تبیین الگوی آیندهپژوهی نگرش کارکنان بانک ازلحاظ امنیت شغلی در مواجهه با بلاکچین در افق 2031 صورت گرفت. ضرورت این پژوهش زمانی مشخص میشود که به این نکته توجه شود که هر پژوهش در راستای اولویتهای پژوهشی نیازهای جامعه و بخشهای خدماتی طراحی و ارائه شده است؛ بهنحویکه انتخاب موضوع را با نیازسنجی پژوهشی صورت داده و مسلماً موضوع انتخابشده در بانکهای مطالعهشده دارای نوآوری لازم و ضرورت اجرا است. پژوهش حاضر، ازآنجاییکه تاکنون باتوجهبه مطالعات صورتگرفته و بررسی پیشینۀ پژوهش از حیث اهداف و ازحیث موضوع پژوهش مشابهی به طراحی و تبیین الگوی آیندهپژوهی نگرش کارکنان بانک ازلحاظ امنیت شغلی در مواجهه با بلاکچین در افق 1410 در ایران نپرداخته است، دارای نوآوری و خلاقیت است؛ بنابراین، پژوهش حاضر هم از منظر موضوع مهم است، هم از منظر جامعۀ پژوهش و روش پژوهش دارای نوآوری است. در پژوهش حاضر در ابتدا، باتوجهبه مرور ادبیات، براساس پژوهشهای صورتگرفته پیشرانها استخراج شده است، سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی در قالب نظرات خبرگان پیشرانهای کلیدی طبقهبندی شد. این پیشرانها در قالب جدول 10 ارائه شده است. جدول (10): پیشرانهای کلیدی شناساییشده Table (10): Identified key drivers
براساس قیاس صورتپذیرفته پژوهش حاضر با پژوهشهای دیگر، در ابتدا لازم به ذکر است که در مطالعات پیشین تعداد اندکی از آنها الگوی آیندهپژوهی نگرش کارکنان بانک را ازلحاظ امنیت شغلی در مواجهه با بلاکچین در افق 2031 بررسی کردهاند و در پژوهش صورتگرفته توسط بودمر مدل پذیرش بلاکچین در زنجیرۀ تأمین کشور هند، براساس مدلهای TRI TAM و TPB طراحی شد؛ سپس با استفاده از روش SEM و با نرمافزار AMOS به بررسی کمی پرداختند (Bodemer, 2018)؛ اما در پژوهش حاضر، شاخصهای مدل براساس آیندهپژوهی نگرش کارکنان بانک ازلحاظ امنیت شغلی در مواجهه با بلاکچین در افق 2031 است. باتوجهبه بررسیهای انجامشده در پژوهش کراویک و وایت مفهوم سودمندی درکشده از TAM را برای شرکتهای پذیرش بلاکچین بهمنظور اندازهگیری ابعاد زنجیرۀ تأمین خدمات در هند گسترش دادند و این مدل طراحیشده را براساس روش SEM با استفاده از نرمافزار AMOS بررسی کمی کردند (Krawiec & White, 2023)؛ درنهایت، مطالعهای که توسط بیسواس و گوبتا انجام شد، موانع پذیرش و اجرای موفقیتآمیز فنّاوری بلاکچین را در میان صنایع و خدمات مختلف بررسی کردند. همچنین، با استفاده از روش DEMATEL چارچوب پیشنهادی خود را بررسی کردند و در آخر، روابط علی میان عوامل براساس درجۀ برجستگی رتبهبندی شده است. این مطالعه از حیث عوامل پذیرش بلاکچین که شامل چالشهای فنّاوری ساختار بازار هزینههای پایداری و قوانین و مقررات است، تشابه کمی با پژوهش حاضر دارد (Biswas & Gupta, 2019). بهطورکلی بیشترین وجه اشتراک مطالعات صورتگرفته با پژوهش حاضر در استفاده از روش کمی چارچوب پیشنهادی و استفاده از TAM بود؛ درحالیکه وجه تمایز آنها بیشتر در شاخصهای پذیرش بلاکچین و تجزیهوتحلیل تکمرحلهای این مطالعات بود. براساس نتایج به دست آمده و قیاس با پژوهش دیگر، پیشنهادات ذیل ارائه شد:
همچنین به پژوهشگران دیگر پیشنهاد میشود:
[1] Distributed Ledger Technology (DLT)
[2] Byzantine | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ابراهیمیان، مرضیه، و میرسپاسی، نیلوفر (1397). تأثیر توسعۀ بانکداری الکترونیک بر بهرهوری منابع انسانی در بانکهای ایرانی. کنفرانس بینالمللی مدیریت، کارآفرینی و توسعۀ اقتصادی، 25 دی 1397، تهران.
اسمعیلی، هاشم، و رجبزاده قطرمی، علی (1398). فنّاوری بلاکچین در زنجیرۀ تأمین: چالشهای پیش روی اتخاذ بلاکچین در زنجیرۀ تأمین .شانزدهمین کنفرانس بینالمللی مدیریت، 16 اسفند 1398، تهران.
رحیمی، اکبر، و بوشهری، علیرضا (1398). بررسی نقش فنّاوری بلاکچین در بهبود عملکرد زنجیرۀ تأمین صنایع دفاعی. اولین کنفرانس بینالمللی مدیریت دانش، بلاکچین و اقتصاد، 27 آذر 1398، تهران. https://civilica.com/doc/968458
زاهدی، محمدرضا، النچری، عطیه، و نقدی خناچاه، شایان (1398). ارائۀ مدل زنجیرۀ تأمین مشارکتی شبکۀ همکاران برمبنای بلاکچین. اولین کنفرانس بینالمللی مدیریت دانش، بلاکچین و اقتصاد، 27 دی 1398، تهران.
زاهدی، محمدرضا، و نقدی خناچاه، شایان (1398). استفاده از بلاکچین، رویکردی کاربردی در رسیدن به اهداف مدیریت زنجیرۀ تأمین قطعات یدکی خودرو .اولین کنفرانس بینالمللی مدیریت دانش، بلاکچین و اقتصاد بلاکچین و اقتصاد، 27 دی 1398، تهران. https://civilica.com/doc/968453
کهن هوشنژاد، روحالله، و پاکزاد، سیدمهدی (1397). اقتصاد بلاکچین. انتشارات چالش.
موسوی، پریسا، صالحان، علیرضا، و یوسفی زنوز، رضا (1401). شناسایی و بررسی حوزهها و روندهای پژوهشی فنّاوری بلاکچین. مطالعات مدیریت کسبوکار هوشمند، 10(39)، 163-195. https://doi.org/10.22054/ims.2021.64182.2074
هاشمی، مسعود، صفدری رنجبر، مصطفی، و نوربخش، عسگر (1400). شناسایی پنجرههای فرصت فنّاوری بلاکچین در صنعت بانکداری ایران. سیاستنامه علم و فنّاوری، 11(2)، 35-53. https://stpl.ristip.sharif.ir/article_22210.html
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 231 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 178 |