اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات42
تعداد شماره‌ها1,537
تعداد مقالات12,639
تعداد مشاهده مقاله26,036,068
تعداد دریافت فایل اصل مقاله10,697,722
تهامی پور زرندی, مرتضی, انصاری, علی, خزائی, علیرضا. (1400). برآورد ارزش حفاظتی و گردشگری بوستان‌های شهری: مطالعه موردی بوستان ارتش. سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه اصفهان, 6(2), 39-54. doi: 10.22108/ue.2023.134926.1229
مرتضی تهامی پور زرندی; علی انصاری; علیرضا خزائی. "برآورد ارزش حفاظتی و گردشگری بوستان‌های شهری: مطالعه موردی بوستان ارتش". سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه اصفهان, 6, 2, 1400, 39-54. doi: 10.22108/ue.2023.134926.1229
تهامی پور زرندی, مرتضی, انصاری, علی, خزائی, علیرضا. (1400). 'برآورد ارزش حفاظتی و گردشگری بوستان‌های شهری: مطالعه موردی بوستان ارتش', سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه اصفهان, 6(2), pp. 39-54. doi: 10.22108/ue.2023.134926.1229
تهامی پور زرندی, مرتضی, انصاری, علی, خزائی, علیرضا. برآورد ارزش حفاظتی و گردشگری بوستان‌های شهری: مطالعه موردی بوستان ارتش. سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه اصفهان, 1400; 6(2): 39-54. doi: 10.22108/ue.2023.134926.1229

برآورد ارزش حفاظتی و گردشگری بوستان‌های شهری: مطالعه موردی بوستان ارتش

اقتصاد شهری
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 10، آبان 1400، صفحه 39-54    اصل مقاله (822.79 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/ue.2023.134926.1229
نویسندگان
مرتضی تهامی پور زرندی* 1؛ علی انصاری2؛ علیرضا خزائی3
1استادیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2دانشجوی کارشناسی ارشد کارآفرینی، دانشکده کارآفرینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3دانشجوی دکتری اقتصاد پولی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
در فعالیت‌های تولید و عرضة محصولات صنایع دستی توجهی به مبحث انتخاب و طراحی مدل کسب‌و‌کار نشده است. در این تحقیق به روش آمیختة‌ تبیینی متوالی، ابتدا در بخش کمّی، مجموعه روش‌های استفاده‌شده در کسب‌و‌کار سفالگری لالجین در استان همدان، به روش ارزیابی استروالدر، با انجام تحلیل توصیفی بررسی شد. 152 مجموعه‌ فعال سفالگری در شهر جهانی صنایع دستی لالجین به‌عنوان نمونه به‌صورت غیراحتمالی مدنظر قرار گرفتند. مشخص شد الگوی استروالدر، در تعدادی از عناصر و روش‌های پیشنهادی خود، کسب‌و‌کارهای حوزة سفالگری را پوشش نمی‌دهد. در بخش کیفی به شیوة داده‌بنیاد جمعی‌ساختی، براساس نظریه امکان‌گرایی سارازواتی، فعالیت‌های حوزة صنایع دستی با هدف دستیابی به الگوی کسب‌و‌کار مناسب کدگذاری شدند. با استفاده از مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و با روش نمونه‌گیری نظری، گردآوری اطلاعات از 24 نفر فعال تخصصی، اجرایی و دانشگاهی صورت گرفت و الگوی کسب‌و‌کار جدیدی طراحی شد. در این الگوی جدید که مدل کسب‌وکار ماهی نام‌گذاری شد، نظریه امکان‌گرایی سارازواتی به مدل عملیاتی کسب‌و‌کارهای حوزة‌ صنایع دستی، تبدیل و در عین حال از تجربیات الگوی کسب‌و‌کار استروالدر بهره گرفته شد.
کلیدواژه‌ها
مدل کسب‌وکار امکان‌گرا؛ صنایع دستی؛ مدل کسب‌و‌کار ماهی؛ شهر جهانی لالجین
اصل مقاله

مقدمه

در خلال دو سده گذشته، فعالیت‌های انسان در کره زمین از چنان ابعادی برخوردار شده است که آثار و پیامدهای آن بیش‌ازپیش بقای او و سایر زیستمندان را در معرض تهدیدها قرارداده است و بسیاری از نظام‌های طبیعی که حاصل میلیون‌ها سال تکامل‌اند را در معرض انواع مخاطرات قرار داده است. کاهش ذخایر آبزیان، نابودی جنگل‌ها، فرسایش شدید خاک، تخریب جنگل‌ها و مراتع، گسترش بیابان‌ها، افزایش میزان دی‌اکسیدکربن جو و افزایش درجه حرارت زمین، افت سفره‌های آب زیرزمینی، آلودگی شدید هوا و آب‌های سطحی و زیرزمینی و ... بحران‌هایی هستند که با ابعاد مختلف در سطوح محلی، منطقه‌ای و بین‌المللی به شدت بر وضع نهایی تمامی جوامع توسعه‌یافته و درحال توسعه تأثیر گذاشته‌اند و سالانه خسارات اقتصادی هنگفتی را بر بسیاری از کشورها تحمیل می‌کنند. بررسی‌ها حاکی از آن است که حداقل بخشی از فرایندهای تخریب محیط زیست در جهان ناشی از عدم ادغام ملاحظات زیست‌محیطی یا به عبارتی هزینه‌های تخریب محیط زیست و ارزش دارایی‌های طبیعی در حساب‌های ملی است. در این حالت، ارزش‌گذاری برای پایداری و تصمیم‌گیری دربارة محیط زیست نیاز به در نظر گرفتن جنبه‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی دارد که سه رکن ارزش‌گذاری یکپارچه در نظر گرفته می‌شوند (Dendoncker et al., 2014).

با توجه به اینکه روند آلودگی محیط زیست و تخریب سرزمین و پیامدهای آن مانند گرمایش جهانی و تغییر اقلیم بیش‌ازپیش اهمیت یافته است، ارزش‌گذاری اقتصادی مواهب طبیعی و الگوهای پرداخت برای بهره‌مندی از مواهب طبیعی می‌توانند سبب کاهش تخریب محیط زیست و پیامدهای آن شوند. با وجود اینکه ارزش‌گذاری اقتصادی خدمات محیط زیست می‌تواند به جلوگیری از اکوسیستم‌های عرضه‌کنندة این خدمات کمک کند، اقتصاددانان محیط زیست بر این نکته تأکید دارند که ارزش‌گذاری هدف نیست، بلکه بخشی از فرایندی است که باید ارزش واقعی محیط زیست‌ را نشان دهد. محیط زیست کالاها و خدمات مختلفی تولید می‌کند و این محصولات ارزش‌های اقتصادی و غیراقتصادی دارند؛ با این حال، کل ارزش‌ اقتصادی محیط زیست را نمی‌توان با جمع کلیه ارزش‌های انفرادی خدمات آن برابر دانست؛ زیرا برخی از این محصولات و در نتیجه ارزش‌های آنها از یکدیگر مستقل نیستند.

همچنین برآورد ارزش اقتصادی به تنهایی کمکی به حفظ محیط زیست نخواهد کرد؛ در نتیجه، تأکید می‌شود ارزش‌گذاری ابزاری است که باید برای یک هدف مشخص به کار گرفته شود تا پاسخی روشن برای مسئله‌ای مشخص بیابد. ارزش‌گذاری یکی از نیازهای مهم برای سیاست‌گذاری‌های زیست‌محیطی در جهت استفاده از ابزارهای اقتصادی است؛ در غیر این صورت، ارزش‌گذاری تنها اعداد و ارقامی به دست می‌دهد که ارزشی ندارند.

هریک از بوستان‌های شهری، از شمار زیادی اجزای فیزیکی، بیولوژیکی یا شیمیایی تشکیل شده است و آب، خاک، گیاه و مواد غذایی معرف این اجزا هستند که در پیوند با یکدیگر در یک سیستم یکپارچه، این اکوسیستم را به وجود می‌آورند. کارکردهای اکوسیستم جنگلی و بوستان‌های شهری را می‌توان به چندین شیوه طبقه‌بندی کرد. رایج‌ترین روش، روشی است که ازطریق ارزیابی اکوسیستم به کار برده می‌شود. همان‌طور که در جدول زیر مشخص است، این کارکردها به 4 دسته تقسیم می‌شوند ([i]MEA, 2005; Salzman, 2009).

  1. خدمات تأمینی[ii] (محصولات به‌دست‌آمده از اکوسیستم)؛
  2. خدمات کنترلی یا تنظیمی[iii] (مزایای به‌دست‌آمده از کنترل فرایندهای اکوسیستم)؛
  3. خدمات فرهنگی[iv] (مزایای غیرمادی که مردم از اکوسیستم‌ها ازطریق غنی‌سازی معنوی، رشد شناختی، تفکر، تجارب زیباشناختی و تفریحی به دست می‌آورند) که به‌طور مستقیم بر افراد تأثیر می‌گذارند؛
  4. خدمات پشتیبانی[v] (خدمات مورد نیاز برای حفظ سایر خدمات).

اکوسیستم‌های طبیعی، کالاها و خدمات بسیاری فراهم می‌کنند که به رفاه انسان کمک می‌کنند؛ حتی اگر این کالاها و خدمات الزاماً در بازار قیمتی نداشته باشند (خلیلیان و همکاران، 1390).

 

مبانی نظری و روش تحقیق

برای اولین‌بار مفاهیم کارکردها، کالاها و خدمات اکوسیستم و ارزش‌های اقتصادی آنها در دهه 1960 و اوایل دهه 1970 میلادی مطرح شده‌اند. ارزش اقتصادی مواهب طبیعی با به دست آوردن مجموع تمایل به پرداخت افراد محاسبه می‌شود. این تمایل به پرداخت نیز به‌نوبه‌خود، علاقه افراد نسبت به منفعت بحث‌شده را نشان می‌دهد؛ بنابراین در زمینة محیط زیست، ارزش‌گذاری اقتصادی به اندازه‌گیری علاقه افراد برای منافع زیست‌محیطی یا علیه زیان‌های زیست‌محیطی اطلاق می‌شود.

فرایند ارزش‌گذاری، انسان‌محور است. ارزش‌گذاری‌های حاصله به‌صورت پولی ارائه می‌شوند و این امر به‌دلیل نحوه آشکارشدن خواسته و علاقه صورت می‌گیرد؛ یعنی یا تمایل به پرداخت از مردم سؤال می‌شود یا تمایل به پرداخت مردم از راه‌های دیگر استنباط می‌شود. علاوه بر این، استفاده از پول به‌عنوان معیار اندازه‌گیری، مقایسه‌ای را امکان‌پذیر می‌کند که باید میان «ارزش‌های زیست‌محیطی» و «ارزش‌های توسعه اقتصادی اجتماعی» صورت گیرد.

بسیاری از مردم معتقدند مواهب طبیعی دارای ارزش‌های ذاتی هستند؛ یعنی این موهبت‌ها به‌خودی‌خود ارزشمندند و فقط به انسان‌ها تعلق ندارند. این ارزش وجودی است و دلیل وجود آنها فقط این امر نیست که یکایک انسان‌ها به آنها علاقه دارند. در این ارتباط، دو رویکرد ارزش‌گذاری اقتصادی محیط زیست شامل دو رویکرد «تعیین ارزش علاقه افراد به له یا علیه تغییر زیست‌محیطی – ارزش‌های اقتصادی» و «تعیین ارزشی به‌طور ذاتی در مواهب طبیعی وجود دارد – ارزش وجودی» می‌شود.

ارزش‌گذاری اقتصادی مواهب طبیعی اساساً به کشف منحنی تقاضای کالاها و خدمات زیست‌محیطی مربوط می‌شود؛ یعنی ارزشی که انسان برای محیط‌ زیست قائل می‌شود. استفاده از پول به‌عنوان معیار اندازه‌گیری کار ما را تسهیل می‌کند؛ زیرا پول یکی از راه‌های معدودی است که افراد به‌وسیله آن تمایل به پرداخت خود را نشان می‌دهد.

پس از پذیرش اینکه هر دو شکل ارزش وجود دارد، موضوع دیگر این است که کدام ارزش باید فرایند انتخاب را هدایت کند؛ چون وجود هر دو در تصمیم‌گیری ضروری است، باید هر دو در نظر گرفته شوند. تصمیم‌گیری که فقط براساس ارزش‌های اقتصادی صورت گرفته باشد، تصمیم‌گیری‌های واقعی را توصیف نمی‌کند. یکی از تفاوت‌هایی که بین ارزش وجودی و رویکرد ارزش اقتصادی وجود دارد این است که اصولاً می‌توان ارزش‌های اقتصادی را اندازه‌گیری کرد، اما اندازه‌گیری ارزش‌های ذاتی به راحتی امکان‌پذیر نیست.

مشکل ارزش‌گذاری اقتصادی مواهب طبیعی استنتاج ارزیابی‌های موثق آن در شرایطی است که یا بازاری وجود ندارد یا بازارها بسیار ناکارآمد هستند. اگر بتوان از راه استنتاج به این ارزش‌ها دست یافت، برخی از معیارهای علاقه افراد نیز خواهند توانست به نحوی از انحاء بخشی از چیزی را ارائه دهند که ارزش ذاتی نامیده می‌شود. این امر در صورتی تحقق می‌یابد که افرادی که ارزش‌های مربوط به تغییر زیست‌محیطی بحث‌شده را ارائه می‌کنند برداشتی کلی از ارزش ذاتی اشیا در ذهن داشته باشند. در این صورت ممکن است آنها تا اندازه‌ای درحال ارزش‌گذاری محیط‌ زیست به‌عنوان یک موجود دارای ماهیت باشند. بسیاری از مواهب طبیعی که مردم معمولاً اهمیت بسیار زیادی برای آنها قائل‌اند، در کشورهای درحال توسعه قرار دارند. نمونه‌های درخور توجه این مواهب شامل «جنگل‌های استوایی»، «تالاب‌هایی که از لحاظ اکولوژیکی بسیار ارزشمندند» و «گونه‌های در خطر انقراض» هستند.

معمولاً به محیط ‌زیست به‌عنوان کالایی تجملی نگریسته می‌شود که باید در آینده به آن پرداخت؛ نه در زمان حاضر که تلاش برای توسعه درحال انجام است. ارائه ارزش‌های ذاتی در سیاست‌گذاری‌ها ممکن است در اینگونه شرایط زیان‌بخش باشد و پذیرش آن به‌عنوان صرف‌نظرکردن از منافع توسعه تلقی شود. اگر بتوان نشان داد حفظ منابع طبیعی و استفاده پایدار از منابع، ارزش اقتصادی دارد ممکن است نحوه نگرش به گفتمان میان طرفداران توسعه و طرفداران حفظ منابع طبیعی تغییر کند؛ یعنی این دو لزوماً مخالف یکدیگر نخواهد بود؛ بلکه می‌توانند یکدیگر را کامل کنند. مرحله دیگری که فراروی کشورهای درحال توسعه قرار دارد، یافتن راه‌هایی برای کسب منافع حاصل از حفظ منابع طبیعی است. اگر طرفداران محیط ‌زیست در کشورهای ثروتمند، ارزش حفظ جنگل‌های استوایی در کشوری فقیر را درک کنند این امر نتیجه‌ای برای کشورهای فقیر در بر نخواهد داشت؛ مگر اینکه احتمالاً نقدینگی یا انتقال فناوری از این راه حاصل شود.

براساس مطالب فوق، ارزش کامل اقتصادی یک منبع طبیعی را می‌توان به دو قسمت تقسیم کرد: ارزش استفاده‌ای[vi] و ارزش غیراستفاده‌ای[vii]. ارزش استفاده‌ای که بیشتر شناخته شده است، به ظرفیت کالا یا خدمت در ایجاد رضایت برای ترجیحات و نیازهای انسان می‌پردازد. ارزش‌های استفاده‌ای به دو دسته ارزش مصرفی مستقیم و ارزش مصرفی غیرمستقیم تقسیم می‌‌شوند. ارزش‌های استفاده‌ای مربوط به مصارف مستقیم شامل مواردی نظیر برداشت‌های مستقیم از منابع و ذخایر و ارزش‌های استفاده‌ای غیرمستقیم شامل استفاده از منابع به‌عنوان اردوگاه، کوه‌پیمایی و دیدار از مناظر طبیعی هستند. ارزش‌های غیرمستقیم شامل خدمات زیست‌محیطی نظیر حفاظت از سیستم هیدرولوژیکی، ثبات اقلیمی (مانند جذب کربن) و تثبیت خاک نیز هستند. شکل 1، تقسیم‌بندی ذکرشده را نشان می‌دهد.

 

 

 

 

 

 

ارزش کامل اقتصادی منبع زیست‌محیطی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ارزش استفاده‌ای

 

 

 

 

ارزش غیراستفاده‌ای

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ارزش مصرفی مستقیم (برداشت نی، تفریح و تفرج، علوفه خشک، پرورش ماهی و سایر تولیدات آبزی، اکوتوریسم)

 

ارزش مصرفی غیرمستقیم (ذخیره آب، مدیریت بحران، کاهش سیلاب، حفاظت از تنوع زیستی، چرخه مواد مغذی، ترسیب کربن..)

 

ارزش میراثی (حفاظت برای نسل‌های آینده)

 

ارزش وجودی (مانند ارزش حیاتی آب، تنوع زیستی)

 

ارزش انتخابی (مانند ارزش‌های آتی)

شکل 1- طبقه‌بندی ارزش‌های اقتصادی

 

 

ارزش‌های غیراستفاده‌ای چنانکه از نام آنها پیداست، در کالاها به‌صورت تفکیک‌ناپذیر موجود هستند؛ بدین معنا که رضایتمندی که از کالا به دست می‌آید تنها به مصرف آن کالا ارتباط ندارد؛ بلکه بخشی از ارزش یک کالای زیست‌محیطی را ارزش‌های وجودی، میراثی و ارزش انتخابی آن تشکیل می‌دهد. ارزش وجودی از منافعی که یک شخص با اطلاع از اینکه یک منبع در زمان حاضر وجود دارد یا در آینده وجود خواهد داشت، صرف‌نظر از اینکه تا به حال این منبع را ندیده باشد یا استفاده نکرده باشد یا قصد دیدن یا استفاده از آن را در آینده داشته باشد، ناشی می‌شود؛ ارزش آب به‌عنوان ماده حیاتی و وال به‌عنوان یک گونه جانوری مثال‌هایی از این موضوع‌اند. ارزش‌های میراثی با اطلاع افراد از اینکه منابع برای استفاده فرزندان آنها و نسل‌های بعدی باقی خواهند ماند به دست می‌آید.

ارزش‌های مصرفی مستقیم را می‌توان به راحتی با قیمت‌های بازار یا ابزارهای دیگر اندازه‌گیری کرد و در فرایندهای تصمیم‌گیری دخالت داد؛ اما مشکل اصلی اندازه‌گیری ارزش‌های مصرفی غیرمستقیم است؛ زیرا اینها مبادله نمی‌شوند و بنابراین، نمی‌توان آنها را با استفاده از قیمت‌های بازاری ارزش‌گذاری کرد. براساس مطالعات انجام‌شده ارزش‌های مصرفی غیرمستقیم می‌توانند بخش مهمی از ارزش کل را به خود اختصاص دهند. به‌دلیل این اهمیت تلاش می‌شود با استفاده از روش‌های ارزش‌گذاری غیربازاری آنها را اندازه‌گیری کرد.

در یک دسته‌بندی کلی می‌توان قیمت‌گذاری کالاها و خدمات محیط زیستی را به دو شکل بازاری و غیربازاری انجام داد. قیمت‌گذاری بازاری زمانی اتفاق می‌افتد که برای کالاها و خدمات محیط زیست تابع تقاضا و قیمت در بازار وجود داشته باشد و در غیر این صورت از روش‌های غیربازاری استفاده و سعی می‌شود جایگزینی برای قیمت بازاری ایجاد شود. Willis و Bateman (1999) چهار رهیافت عمده دربارة ارزش‌گذاری اقتصادی منابع محیط زیستی و برآورد هزینه‌های تخریب و آلودگی محیط‌ زیست را در قالب قیمت‌گذاری غیربازاری به شرح زیر در نظر گرفته‌اند:

  • رهیافت مبتنی بازار واقعی یا تمایل به پرداخت نسبت داده شده[viii]؛
  • رهیافت بازار فرضی یا تمایل به پرداخت بیان‌شده[ix]؛
  • رهیافت بازار جایگزین یا تمایل به پرداخت آشکارشده[x]؛
  • رهیافت انتقال منافع[xi].

البته روش‌های مذکور روش‌های غیربازاری هستند و می‌توان در یک دسته‌بندی کلان‌تر روش قیمت‌گذاری بازاری را نیز به این مجموعه اضافه کرد.

روش‌های مبتنی بر ترجیحات یا تمایل به پرداخت نسبت داده شده (بازار واقعی):

رهیافت‌های تمایل به پرداخت نسبت داده‌ شده، میزان استفاده از رفتار افراد در بازارهای واقعی، به‌منظور استنباط ارزش یک کالا یا خدمت زیست‌محیطی را ارائه می‌کنند. تعدادی از خدمات زیست‌محیطی یا اکوسیستمی‌ مانند مناظر زیبا یا اماکن تفریحی، به‌طور مستقیم در بازار خرید و فروش می‌شوند؛ بنابراین، قیمت این خدمات به‌عنوان ارزش آنها تلقی می‌شود.

روش‌های مبتنی بر ترجیحات یا تمایل به پرداخت بیان‌شده (بازار فرضی):

زمانی که تغییرات زیست‌محیطی ازطریق تغییرات در محصولات بازاری بنگاه‌ها بروز نمی‌یابند، اطلاعات هزینه‌های مرتبط با آنها می‌تواند برای دست‌یابی به برآوردهای اثرات رفاهی استفاده شود. افراد ممکن است توانایی انجام واکنش نسبت به تغییرات زیست‌محیطی را داشته باشند؛ به‌طور ‌مثال، برای اجتناب یا کاهش اثرات سلامتی ناشی از افزایش آلودگی آب، ممکن است خانوارها مخارج بازدارنده مانند خرید بطری‌های آب‌معدنی، صرف انرژی و زمان برای جوشاندن آب، استفاده از وسایل تصفیه آب و غیره را انجام دهند؛ بنابراین، ارزش تعدادی از خدمات اکوسیستم می‌تواند با برآورد آنچه مردم تمایل به پرداخت دارند، اندازه‌گیری شود. به عبارت دیگر، اگر این خدمات از بین بروند یا خدمات مضر و زیان‌آور دیگری را جایگزین کنند، تمایل به پرداخت آنها برای اجتناب از اثرات زیان‌آوری که رخ می‌دهند، چقدر است؛ برای مثال، تالاب‌ها اغلب از بروز سیلاب‌ها جلوگیری می‌کنند. مقدار هزینه‌ای که مردم می‌پردازند تا از خسارت سیل در منطقه مشابه جلوگیری شود، به‌عنوان ارزش تالاب برای جلوگیری از سیل در نظرگرفته می‌شود تا تمایل به پرداخت را برای خدمات حفاظتی تالاب‌ها برآورد کند.

روش‌های مبتنی بر ترجیحات یا تمایل به پرداخت آشکارشده (بازار جایگزین):

مهم‌ترین روش‌ها در این دسته، روش‌های هزینه سفر و ارزش‌گذاری براساس لذت‌گرایی هستند. این روش‌ها از برخی جهات متکی به نحوه ارزیابی افراد از کالاهای زیست‌محیطی هستند. این امر از میزان خرید کالاهای قیمت‌گذاری‌شده بازاری (بنزین، خانه و غیره) که استفاده یا مصرف از آن، با کالاهای زیست‌محیطی (تفریح، صلح و آرامش و غیره) ارتباط دارند، مشخص می‌شود که مبتنی بر ترجیحات آشکارشده هستند؛ اما بسیاری از خدمات اکوسیستم نمی‌توانند در بازار معامله شوند و به هیچ کالای بازاری وابسته یا در ارتباط نیستند؛ بنابراین، ارزش این خدمات باید در قالب یک بازار جایگزین و از روی تمایل به پرداخت آشکارشده افراد در مورد کالاها یا خدمات مرتبط اندازه‌گیری شود.

 

روش انتقال منافع:

روش انتقال منافع، به فرایندی اطلاق می‌شود که با آن،‌ یک ارزش یا تابع تقاضای یک ویژگی یا گروهی از ویژگی‌های زیست‌محیطی به‌دست‌آمده از هر روش ارزش‌گذاری در یک منطقه (منطقه اصلی)، برای ارزیابی ارزش‌های زیست‌محیطی در محیط دیگری (انتقال منطقه) به کار برده می‌شود. این روش برای برآورد ارزش‌های اقتصادی خدمات منابع زیست‌محیطی با انتقال اطلاعات قابل دسترس (موجود) از مطالعات تکمیل‌شده در یک مکان یا یک مورد به کار می‌رود؛ به‌طور ‌مثال، اگر تصمیم گرفته شود ارزش‌های منافع میراثی خاص در یک منطقه برآورد شوند، می‌توان با استفاده از ارزش‌های میراثی از یک مطالعه دیگر استفاده کرد که قبلاً به دست آمده است؛ بنابراین هدف اصلی انتقال منافع، برآورد منافع برای یک نمونه به‌وسیله تعدیل و اقتباس یک برآورد منافع از موارد انجام‌شده مرتبط دیگر است.

انتقال منافع اغلب زمانی استفاده می‌شود که اجرای مطالعه ارزش‌گذاری، پرهزینه یا زمان کمی برای انجام این کار در اختیار باشد. این نکته بسیار حائز اهمیت است که صحت این روش فقط می‌تواند به اندازه مطالعات انجام‌گرفته روی مورد قبلی باشد. مطالعات انتقال ارزش منافع، متکی بر تقاضا یا برآوردهای نقطه‌ای به‌دست‌آمده از مطالعات گذشته است. به عقیده Brookshire و Neil (1992)، این انتقال منافع می‌تواند حتی از یافته‌های مطالعه اصلی، قابل اعتمادتر نیز باشد. برخی مواقع تحلیل‌گران باید به مطالعات با کیفیت پایین و تقریباً همیشه به مطالعاتی که با هدف برآورد ارزش انتقال منافع صورت نگرفته‌اند، استناد کنند؛ بنابراین، گفتنی است تحلیلگران باید از فروض، قضاوت‌ها و تعدیل‌های متبحرانه در هنگام انتقال برآوردهای موجود استفاده کنند. به‌کارگیری روش انتقال منافع در موارد زیر، بسیار درخور اطمینان و اعتماد است:

الف- زمانی که تغییرات زیست‌محیطی برای دو مکان خیلی مشابه (شبیه) باشند؛

ب- زمانی که مطالعه ارزش‌گذاری اصلی (اولیه) به‌درستی اجرا شده و روش‌های ارزش‌گذاری بدون عیب باشد.

عمدتاً به دو دلیل محدودیت‌های منابع و اثربخشی هزینه، انتقال ارزش‌های زیست‌محیطی توصیه شده است. درواقع تحلیلگران به‌ندرت می‌توانند امکانات لازم برای انجام مطالعات اصلی را فراهم کنند؛ بنابراین، زمانی که انجام یک مطالعه کاملاً ضروری یا در زمان مدنظر امکان‌پذیر نیست، مطالعات انتقالی ممکن است روش اقتصادی مناسبی برای راهنمایی پژوهشگران باشد. مراحل انجام روش انتقال منافع به شرح زیر هستند:

الف- تخصیص و شناسایی مطالعات موجود یا ارزش‌هایی که می‌توانند برای انتقال منافع به کار گرفته شوند.

ب-   تصمیم دربارة اینکه آیا ارزش‌های موجود ‌انتقال‌پذیر هستند. به عبارت دیگر، ویژگی‌ها و کیفیت مکان‌ها یا اکوسیستم‌ها مشابه‌اند و خصوصیات جمعیتی مزبور قابل‌ مقایسه‌اند.

ج-   ارزیابی کیفیت مطالعاتی که باید منتقل شوند. هرچه کیفیت مطالعات اولیه بهتر باشد، ارزش منتقل‌شده دقیق‌تر و مفیدتر خواهد بود. این مستلزم قضاوت و دید حرفه‌ای متخصص و پژوهشگر خواهد بود.

د-    تعدیل و تطبیق ارزش‌های موجود (از نظر سال و واحدهای پولی) برای بازتاب و نتیجه‌گیری بهتر ارزش‌ها، با استفاده از اطلاعاتی که مناسب بوده و قابل دسترس است.

 

الگوی تجربی

با توجه به محدودیت‌ داده‌ها و زمان‌بر و هزینه‌بر بودن مطالعات میدانی، از روش انتقال منافع استفاده شده است. برای این منظور ابتدا لازم است فراتحلیل کاملی در خصوص مطالعات داخلی و خارجی انجام شود که در این مطالعه به آن پرداخته شده است و به‌عنوان بخشی از خروجی این مطالعه برای خوانندگان می‌تواند استفاده و بهره‌برداری شود.

همچنین یکی از مهم‌ترین موانع برای استفاده از نتایج ارزش‌گذاری‌های انجام‌شده در کشورهای دیگر، عدم امکان به‌کارگیری این نتایج به‌طور مستقیم برای کشور ایران است. عدم تناسب ساختار اقتصادی - اجتماعی کشورها سبب می‌شود این امر جز با به کار بردن ضرایب تعدیل مناسب امکان‌پذیر نباشد. به همین منظور، روش با استفاده از روش تبدیل تعدیل‌شده توسط بانک توسعه آسیایی پیشنهاد و در مطالعات گوناگون به کار گرفته شده است. در روش تبدیل تعدیل‌شده شاخص تعدیل مناسب از نسبت مقادیر  GDPppp ایران به GDPppp کشور مبدأ با در نظر گرفتن سال برآورد مقادیر (با استفاده از شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) همسان‌سازی زمانی صورت می‌گیرد) و قیمت برابری ارز در برابر ریال محاسبه شده است.

با توجه به مطالب بیان‌شده و محدودیت‌های زمان و هزینه، در این گزارش برای ارزش‌گذاری منافع گردشگری، میراثی و محیط زیستی باغ 06، از رهیافت انتقال منافع و برای برآورد ارزش خدمات مدیریت بحران این سایت از روش هزینه جایگزین استفاده شده است. برای این منظور، مطالعات مرتبط با ارزش‌گذاری میراثی و حفاظتی و تفریحی ابنیه تاریخی و فضاهای سبز و باغ شهری در داخل و خارج کشور بررسی شده‌اند که نتایج آنها در ادامه ارائه می‌شوند.

 

نتایج و بحث

الف- مطالعات ارزش‌گذاری کارکردهای تاریخی و میراث نظامی باغ 06:

در جدول 1، نمونه مطالعات ارزش‌گذاری اقتصادی میراث نظامی و فرهنگی و همچنین ارزش‌گذاری تفریحی - گردشگری و حفاظتی فضاهای سبز شهری در کشورهای مختلف ارائه شده که مرتبط با موضوع تحقیق بوده است.

 

 

جدول 1- نمونه مطالعات موردی ارزش میراث نظامی و فرهنگی

ردیف

نام نویسنده

سناریو ارزش‌گذاری

روش و تعریف تمایل به پرداخت (WTP)

تعداد نمونه بررسی‌شده

سال (جمع‌آوری) داده

تمایل به پرداخت هر بازدید فردی (دلار آمریکا)

تمایل به پرداخت هر بازدید فردی 2021 با inflation calculator

تمایل به پرداخت هر بازدید فردی - ریال

1

Alberini et al (2003)

ارزش‌گذاری پروژه‌های بازآفرینی برای میدان کلیسای جامع سنت آن، بلفاست

CE ، قیمت‌های حاشیه‌ای برای ویژگی‌های مربوط به پروژه‌های بازسازی

244

2001

15/5

77/7

1825950

2

Alberini et al (2004)

ارزش‌گذاری کیفیت محیط زیستی و بهبود میراث ازطریق برنامه کارهای عمومی در جزیره سنت اراسمو، ونیز، ایتالیا

CV (DC) ، تمایل به پرداخت به‌ازای هر خانوار، مالیات یکباره

1326

2002

45/26

26/39

9226100

3

Bedate et al (2004)

ارزش استفاده‌ای حاصل از بازدید از میراث فرهنگی در Castilla y León ، اسپانیا1 . کلیسای جامع پالنسیا 2. شهر دیوار کشیده‌شده اورنا

TC (ZTCM)، CS به‌ازای هر بازدید

320

1998

51/3

75/5

1351250

4

Beltrán and Rojas (1996)

ارزش‌گذاری بازدیدها و حفاظت از اماکن باستانی در مکزیک

CV : ۱. تمایل به پرداخت به‌ازای هر بازدید، ۲. تمایل به پرداخت ماهانه برای حفاظت

3500

1996

00/5

51/8

1999850

5

Brown (2004)

ارزش‌گذاری نگهداری از مجموعه‌ها در خانه آپتون، وارویک شایر

CV (PC) ، CE ، تمایل به پرداخت در هر بار بازدید، کمک مالی اهدایی

370

2001

28/7

94/10

2570900

6

Chambers et al (1998)

ارزش‌گذاری نگهداری از آکادمی سنت ژنوویو، یک ساختمان مدرسه تاریخی، میسوری، ایالات متحده آمریکا

CV (PC) ، تمایل به پرداخت به‌ازای هر خانوار، اهدای کمک مالی در موقع مناسب

161

۱۹۹۳

92/1

55/3

834250

7

Del Saz Salazaar and Marques (2005)

ارزش‌گذاری مرمت یک برج عرب قرون وسطایی، والنسیا، اسپانیا

CV (DC & OE) ، تمایل به پرداخت به‌ازای هر خانوار، کمک مالی اهدایی، دو پرداخت برنامه‌ریزی‌شده

252

۲۰۰۲

71/12

87/18

4434450

8

Garrod et al (1996)

ارزش‌گذاری نوسازی بناهای تاریخی در شهر گراینگر، نیوکاسل

CV (OE) ، تمایل به پرداخت به‌ازای هر خانوار در سال، مالیات

217

۱۹۹۵

75/5

08/10

2368800

9

Kling et al (2004)

ارزش‌گذاری نگهداری از هتل شمالی در فورت کالینز، کلرادو، ایالات متحده آمریکا

CV (DC)  و مقایسه زوجی (تمایل به پرداخت)، تمایل به پرداخت برای هر خانوار، مالیات یک باره

177

2004

17/13

62/18

4375700

10

Mourato et al (2002)

ارزش‌گذاری نگهداری از صومعه‌های بلغارستان

CV (OE) ، تمایل به پرداخت برای هر خانوار در سال، مالیات

487

۱۹۹۷

27/0

45/0

105750

11

Pagiola (2001)

ارزش‌گذاری مرمت مرکز تاریخی اسپلیت، کرواسی

CV (DB DC)، تمایل به پرداخت برای هر نفر در هر بار بازدید، مالیات

269

2001

00/44

39/66

15601650

12

Pollicino and Maddison (2002)

ارزش‌گذاری تغییرات زیبایی شناسی در کلیسای جامع لینکلن به دلیل آلودگی هوا

CV (DB DC)، تمایل به پرداختبرای هر خانوار در سال، مالیات

328

۱۹۹۸

63/18

52/30

7172200

13

Pollicino and Maddison (2004)

ارزش‌گذاری اقدامات نگهداری برای رسیدگی به خسارات ناشی از آلودگی هوا واردشده به ساختمان‌های تاریخی در آکسفورد

CV (PC) ، تمایل به پرداخت برای هر خانوار در سال، مالیات

649

۲۰۰۱

77/13

78/20

4883300

14

Poor and Smith (2004)

ارزش استفاده‌ای حاصل از بازدیدها از شهر تاریخی سنت مری، مریلند، ایالات متحده

TC (ZTCM) ، CS  در هر بازدید

92

2001

50/20

93/30

7268550

15

Powe and Willis (1996)

ارزش‌گذاری مزایای بازدیدکنندگان از قلعه وارکورث

CV (OE) ، تمایل به پرداخت برای هر نفر در هر بازدید، هزینه مبلغ ورودیه

201

۱۹۹۴

51/1

72/2

639200

16

Santagata and Signorello (2002)

ارزش‌گذاری حفظ برنامه عمومی برای دسترسی به اماکن فرهنگی در ناپولی، ایتالیا

CV (SB DC)، تمایل به پرداخت برای هر نفر در سال، اهدای کمک مالی

468

۱۹۹۷

50/7

48/12

2932800

17

Willis (1994)

ارزش‌گذاری دسترسی به کلیسای جامع دورهام

CV (OE) ، تمایل به پرداخت برای هر نفر در هر بازدید، هزینه مبلغ ورودیه

92

۱۹۹۲

15/1

19/2

514650

18

Cuccia and Signorello

(2018)

ارزش‌گذاری دهکده نوتو (Noto)، سیسیلی، ایتالیا

روش ارزش‌گذاری مشروط (CVM)/ پرسش‌نامه دوگانه دوبعدی، تمایل به پرداخت به‌ازای هر فرد

۵۶۰

2000

62/13

18/21

4977300

19

Tran and Navrud (2007)

ارزش‌گذاری برنامه‌های حفاظتی برای سایت فرهنگی - میراثی My Son  در ویتنام

روش ارزش‌گذاری مشروط (CV) / روش مدل‌سازی انتخاب (CM)، تمایل به پرداخت به‌ازای هر فرد

468

۲۰۰۵

00/6

20/8

1927000

20

Choi et al (2010)

ارزش‌گذاری مجلس پارلمان قدیم شهر کانبرا، استرالیا

روش مدل‌سازی انتخاب (CM) /D-efficient design  تمایل به پرداخت به‌ازای هر خانوار

4000

2006

64/3

82/4

1132700

21

ARIFFIN (2015)

مدیریت محلی حفاظت از میراث در مالزی، شهر جورج تاون، پنانگ

روش ارزش‌گذاری مشروط

442

2015

50/2

82/2

662700

22

Chansina and Udomsak (2017)

ارزش‌گذاری حفاظت از بناهای تاریخی در Vat Phou (معبدی در لائوس) و شهرک‌های باستانی وابسته به آن

روش ارزش‌گذاری مشروط (CVM)/ پرسش‌نامه دوگانه دوبعدی، تمایل به پرداخت به‌ازای هر فرد

۱۰۹۹

۲۰۱۳

80/4

50/5

1292500

23

Lawton et al (2018)

ارزش‌گذاری شهرهای تاریخی کانتربری، یورک، وینچستر و لینکلن و کلیساهای جامع آنها

روش ارزش‌گذاری مشروط / روش انتقال فایده، تمایل به پرداخت به‌ازای هر فرد

1584

2018

72/9

34/10

2429900

جدول 2- ادامه مطالعات موردی ارزش میراث نظامی و فرهنگی

ردیف

نام نویسنده

سناریو ارزش‌گذاری

تعداد نمونه بررسی‌شده

سال (جمع‌آوری) داده

تمایل به پرداخت هر بازدید فردی (دلار آمریکا)

تمایل به پرداخت هر بازدید فردی 2021 با inflation calculator

تمایل به پرداخت هر بازدید فردی - ریال

24

Mourato, Kontoleon and Denchev (2002)

صومعه‌های بلغارستان

487

2002

27/0

4/0

94000

25

Pollicino and Maddison (2001)

کلیسای جامع لینکلن، انگلستان

328

2001

50/0

76/0

178600

26

Mourato et al (2001)

مرکز تاریخSurrey ، انگلستان

60

2001

67/9

71/14

3456850

27

Mourato et al (2001)

کتابخانه عکس هولتون گتی، انگلستان

35

2001

33/2

54/3

831900

28

Santagata and Signorello (2000)

موزه Aperti ناپولی، ایتالیا

468

2000

00/11

2/17

4042000

29

Hett and Mourato (2000)

ماچو پیچو، پرو

1014

200

00/26

65/40

9552750

30

Kling, Revier and Sable (2000)

هتل شمالی، فورت کالینز، ایالات متحده آمریکا

--

2000

67/28

82/44

10532700

31

Holt, Elliott and Moore (1999)

کتابخانه‌های عمومی سنت لوئیس، ایالات متحده آمریکا

336

1999

33/1

15/2

505250

32

Harless and Allen (1999)

کتابخانه Cabell، ویریجینیا، دانشگاه مشترک‌المنافع

382

1999

00/11

77/17

4175950

33

Coulton (1999)

نقاشی‌های ماقبل تاریخ در غار، منطقه پیک، انگلستان

--

1999

00/14

62/22

5315700

34

Bolling and Iversen (1999)

شهر سنگی، زنگبار

--

1999

00/20

32/32

7595200

35

Carson et al (1997)

Fes Medina، مراکش

471

1997

00/22

90/36

8671500

36

Morey et al (1997)

بناهای تاریخی در واشنگتن دی سی

272

1997

33/5

94/8

2100900

37

Beltran and Rojas (1996)

سایت‌های باستانی مکزیکی

6403

1996

75/1

00/3

705000

38

Garrod et al (1996)

بناهای تاریخی در Grainger City، نیوکاسل، انگلستان

217

1996

33/6

86/10

2552100

39

Powe and Willis (1996)

قلعه وارکورث، انگلستان

201

1996

00/4

86/6

1612100

جدول 3- برخی از مطالعات داخلی برآورد ارزش میراث و فضاهای تاریخی

ردیف

نام نویسنده

سناریو ارزش‌گذاری

روش و تعریف تمایل به پرداخت (WTP)

نمونه

تمایل به پرداخت هر بازدید فردی - ریال

۱

مصطفی رجبی و سیده نساء موسوی (1394)

ارزش‌گذاری اقتصادی گردشگری میراث فرهنگی، مورد مطالعه: مسجد جامع عباسی - در اصفهان

روش ارزش‌گذاری مشروط

۵۵۰

۱۲۸۳۰۶۳

۲

مصطفی رجبی و سیده نساء موسوی (1393)

برآورد ارزش‌های گردشگری و حفاظتی میدان نقش جهان اصفهان

روش ارزش‌گذاری مشروط

۱۱۰۰

۴۱۴۴۸

۳

حمیده خاکسارآستانه، وحید کلاته عربی و علی سردار شهرکی (1391)

برآورد تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان مجموعه تاریخی شهر سوخته

روش ارزش‌گذاری مشروط

۲۵۰

۴۶۰۰۸

 

 

ب- مطالعات ارزش‌گذاری کارکردهای حفاظتی، گردشگری و تفریحی باغ 06

در این بخش، منابع استفاده‌شده برای ارزش‌گذاری کارکردهای حفاظتی، گردشگری و تفریحی باغ‌ها و بوستان‌های شهری ذکر می‌شوند.

 

 

جدول 4- برخی از مطالعات خارجی برآورد ارزش اقتصادی خدمات حفاظتی - گردشگری

ردیف

نام نویسنده

سناریو ارزش‌گذاری

روش و تعریف تمایل به پرداخت (WTP)

نمونه بررسی‌شده

تمایل به پرداخت هر بازدید فردی (دلار آمریکا)

تمایل به پرداخت هر بازدید فردی 2021 با inflation calculator

تمایل به پرداخت هر بازدید فردی - ریال

1

Aynur Demir (2012)

برآورد تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان باغ گیاه‌شناسی سلطنتی (RBG) در کیو (KEW) انگلستان

روش ارزش‌گذاری مشروط (CVM)

460

2/7

62/8

2025700

2

Guy Garrod and Ken Willis (1993)

ارزش‌گذاری چهار باغ گیاه‌شناسی در انگلستان

روش هزینه سفر فردی (ITCM)

کمبریج  201، ادینبورگ 202، شفیلد 310، وستنبیرت 414

3/1

61/2

613350

3

Hadker et a (1997)

تمایل به پرداخت برای پارک جنگلی بوریوالی (جدیداً گاندی)

روش ارزش‌گذاری مشروط

  

47/0

85/0

199750

4

Bertram and Larondelle (2017)

سایت جنگلی تفریحی بزرگ شهری گرون‌والد برلین آلمان

روش هزینه سفر

1294 پرسشنامه

81/17

79/18

4415650

 

 

جدول 5- برخی از مطالعات داخلی برآورد ارزش اقتصادی خدمات حفاظتی - گردشگری

ردیف

نام نویسنده

سناریو ارزش‌گذاری

روش و تعریف تمایل به پرداخت (WTP)

سال (جمع‌آوری) داده

تمایل به پرداخت هر بازدید فردی - ریال

۱

تهامی‌پور و همکاران (1398)

ارزش‌گذاری خدمات باغ گیاه‌شناسی ملی تهران

روش ازش‌گذاری مشروط

۱۳۹۶

۶۳۵۳۴۰

۱

مؤیدفر و همکاران (1396)

برآورد ارزش تفریحی پارک ناژوان شهر اصفهان با استفاده از روش هزینه سفر فردی

روش هزینه سفر فردی و رویکرد ترجیحات آشکارشده

۱۳۹۶

۶۷۱۷۸۴

۲

امینی و شهبازی کوچکله (1394)

برآورد ارزش تفریحی جنگل‌های بلوط شهرستان‌های سیروان و چرداول

روش ارزش‌گذاری مشروط

۱۳۹۴

۱۸۳۷۶۲

۳

منصوری و همکاران (1394)

برآورد ارزش تفرجی منطقه جنگلی حسن گاویار

روش ارزش‌گذاری مشروط و روش هزینه سفر فردی

۱۳۹۲

۷۳۹۸۳

۴

خداوردی‌زاده و همکاران (1393)

برآورد ارزش پولی کارکردها و خدمات منطقه حفاظت‌شده مراکان

روش آزمون انتخاب

۱۳۹۱

۷۷۹۴۴

 

 

با توجه به بررسی مطالعات انجام‌شده و تطبیق و تعدیلات مربوط به سال مطالعه و برابری قدرت خرید و واحدهای پولی، در ادامه متوسط وزنی ارزش اقتصادی (با وزن 80 درصد داخلی و 20 درصد خارجی) ارائه شده است.

 

 

جدول 6- نتایج برآورد ارزش اقتصادی فردی خدمات و کارکردهای میراثی و محیط زیستی (ریال)

ردیف

 

نوع ارزش

ارزش خدمات به‌ازای هر فرد در سال براساس مطالعات

متوسط وزنی ارزش اقتصادی خدمات به‌ازای هر فرد در سال

1

 

ارزش حفاظتی مطالعات داخلی

328562

625572

2

 

ارزش حفاظتی مطالعات خارجی

1813613

1

 

ارزش میراثی مطالعات داخلی

456840

1102607

2

 

ارزش میراثی مطالعات خارجی

3685675

 

ردیف

 

نوع ارزش

ارزش خدمات به‌ازای هر فرد در سال

1

 

ارزش میراثی

625572

2

 

ارزش حفاظتی - گردشگری

1102607

 

جمع

1728179

 

 

براساس نتایج جدول فوق، ارزش خدمات میراثی به‌ازای هر نفر بازدیدکننده در سال، حدود 110 هزار تومان و ارزش خدمات حفاظتی - گردشگری به‌ازای هر نفر بازدیدکننده در سال، حدود 62 هزار تومان و مجموع ارزش کل خدمات میراثی و حفاظتی و گردشگری باغ 06 به‌ازای هر نفر بازدیدکننده در سال حدود 172 هزار تومان برآورد شده است.

چنانچه صرفاً برای برآورد ارزش خدمات میراثی و حفاظتی - گردشگری از مطالعات داخلی استفاده شود، براساس مطالعات بررسی‌شده، ارزش حفاظتی حدود 328 هزار ریال و ارزش میراثی حدود 457 هزار ریال و در مجموع حدود 785 هزار ریال است.

چنانچه ارقام برآوردشدة فوق در جمعیت بازدیدکننده از مجموعه باغ 06 در سال ضرب شود، ارزش اقتصادی کل خدمات و منافع غیرمستقیم سالانه حاصل خواهد شد. بدین منظور، از برآورد جمعیتی تیم مطالعات ترافیک کمک گرفته شده است و در قالب دو سناریوی جمعیتی در جدول زیر نتایج آن ارائه شده‌اند.

 

جدول 7- نتایج برآورد ارزش اقتصادی کل خدمات و کارکردهای میراثی و محیط زیستی

سناریو

ارزش خدمات به‌ازای هر فرد در سال (ریال)

سناریو (تعداد بازدیدکننده نفر)

ارزش کل سالانه (میلیون ریال)

1

1728179

5040000

8710024

2

1728179

10080000

17420048

 

سناریوی جمعیتی 1 با فرض 14000 پیک در یک بازدید در روز در کل سال و سناریوی جمعیتی 2 با فرض  14000 پیک در دو بازدید در روز در کل سال شکل گرفته است. نتایج جدول فوق بیان می‌کند چنانچه جمعیت پیک حدود 14 هزار نفری (که تقریباً در حد تعداد بازدیدکنندة 5 میلیون نفری سالانه پارک ارم در غرب تهران است)[xii] مدنظر قرار گیرد، ارزش منافع حدود 871 میلیارد تومان در سال برآورد می‌شود و چنانچه فرض شود این جمعیت پیک دوبار در سال بازدید داشته باشند، ارزش کل حدود 1742 میلیارد تومان در سال خواهد شد. درواقع در این سناریو فرض می‌شود جمعیت 10 میلیون نفری (جمعیت تقریبی شهر تهران)، یکبار در سال  از مجموعه باغ 06 بازدید کنند یا برای حفظ خدمات و ارزش‌های اقتصادی و ذاتی (وجودی و میراثی) آن حاضر باشند مبلغی معادل 172 هزار تومان پرداخت کنند.

گفتنی است با توجه به موقعیت باغ 06 و همچنین اهمیت موضوع مدیریت بحران در شهر تهران که پتانسیل سیلاب و زلزله و خطرات طبیعی دیگر را دارد، سایت پروژه می‌تواند خدمات مدیریت بحران را در شرایط اضطراری ارائه کند. به عبارت دیگر، دارای ارزش غیرمستقیم مدیریت بحران است که در قالب جدول زیر با روش هزینه جایگزین و با فرض پوشش‌دادن خدمات یک مجموعه 10 هزار مترمربعی مدیریت بحران محاسبه و ارائه شده است.

 

جدول 8- نتایج برآورد ارزش منافع غیرمستقیم مدیریت بحران باغ 06

نوع ارزش

ارزش هر مترمربع (میلیون ریال)

ارزش کل (میلیون ریال)

ارزش مدیریت بحران ساختمان 10000 متری

150

1500000

درواقع جدول فوق بیان می‌کند چنانچه وجود و احیای باغ 06 بتواند حداقل جایگزین یک سایت مدیریت بحران 10 هزار مترمربعی در تهران شود، حداقل با روش هزینه جایگزین 150 میلیارد تومان به قیمت سال پایه 1400 در هزینه‌های مدیریت شهری و خدمات مردم منطقه و شهر تهران صرفه‌جویی خواهد کرد که به‌عنوان ارزش‌های اقتصادی غیرمستقیم آن تلقی می‌شود.

در جدول زیر در قالب دو سناریوی جمعیتی ذکرشده، جمع ارزش‌ها و منافع غیرمستقیم سالانه شامل ارزش‌های میراث باستانی و نظامی، ارزش‌های حفاظتی و گردشکری و ارزش‌های مدیریت بحران جمع‌بندی و ارائه شده است.

 

جدول 9- نتایج برآورد کل منافع غیرمستقیم اقتصادی سالانه باغ 06

ردیف

گزینه

ارزش کل سالانه (میلیون ریال)

1

گزینه حداقل جمعیتی

10210024

2

گزینه حداکثر جمعیتی

18920048

 

بنابراین، حفظ باغ 06 در قالب سناریوی بازآفرینی، می‌تواند منافع و ارزش اقتصادی سالانه‌ای بین 1021 تا 1892 میلیارد تومان برای مردم شهر تهران و ایران داشته باشد.

علاوه بر این، چنانچه ارزش‌های سالانه منافع غیرمستقیم صرفاً براساس انتقال فایده از مطالعات داخلی محاسبه شود، با در نظر گرفتن سناریوی جمعیتی اول و مدنظر قرار دادن ارزش مدیریت بحران، ارزش کل سالانه معادل 5458428 میلیون ریال یا حدود 548 میلیارد تومان در سال خواهد بود.

همچنین توجه شود ارزش‌های سالانه منافع میراثی و حفاظتی - گردشگری درواقع منافع غیرمستقیم باغ هستند و علاوه بر این منافع منجر به تأمین سرانه خدمات شهری، فضای سبز، فضاهای مدیریت بحران و بسیاری خدمات دیگر در شهر می‌شوند.

 

پیشنهادها

منابع زیست‌محیطی در جهان کنونی سرمایه‌های ارزشمندی هستند که حفظ آنها باید در زمره اساسی‌ترین تلاش‌های انسان قرار گیرد. امروزه کمیابی مواهب طبیعی و رشد اقتصادی در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و زیست‌محیطی کشورهای پیشرفته و درحال توسعه به‌طور فزاینده‌ای نقش محوری و اساسی پیدا کرده است. علاوه بر این، نتایج ارزش‌گذاری اقتصادی اکوسیستم‌های طبیعی مانند بوستان‌ها و پارک‌های جنگلی روشن می‌کند که محیط زیست یک منبع محدود است؛ هرچند برای آن بازار مشخصی وجود نداشته باشد؛ ازاین‌رو، ارزیابی و ارزش‌گذاری اقتصادی محیط زیست می‌تواند کمیابی نهاده‌ای به نام محیط زیست را بیشتر نمایان کند. ارزیابی و ارزش‌گذاری اقتصادی می‌تواند سیاست‌گذاران بخش دولتی را نسبت به استفاده بهتر از ابزارهای تنظیم محیط زیست مانند مالیات یا یارانه‌ها یاری کند؛ بنابراین، براساس یافته‌های به‌دست‌آمده، پیشنهاد می‌شود حفظ و بازآفرینی باغ 06 به‌عنوان یک بوستان شهری در شرق تهران حمایت شود. ارزش‌های برآوردشده برای این بوستان نمایان‌کنندة آن است که تخصیص بودجه برای حفظ خدمات میراثی و اکوسیستمی این بوستان دارای صرفه اقتصادی است؛ زیرا منافع سالانه آن حدوداً بین 1000 تا 2000 میلیارد تومان در سال برای مردم شهر تهران و ایران است.

 

[i] Millennium Ecosystem Assessment

[ii] provisioning services

[iii] regulating services et al

[iii] provisioning services

[iii] regulating services

[iv] cultural services

[v] supporting services

[vi] Economic or Use Value

[vii] Intrinsic or Non-use Value

[viii] Attributed Willingness to Pay

[ix] Stated Willingness to Pay

[x] Revealed Willingness to Pay

[xi] Benefit Transfer

[xii] این جمعیت بازدیدکننده براساس مطالعات گردشگری شرکت مشاور نگین شهر تهران برای باغ 06 برآورد شده است.

مراجع

امینی، عباس و شهبازی کوچکله، زینب (1394). «برآورد ارزش تفریحی جنگل‌های بلوط شهرستان‌های سیروان و چرداول با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط (CVM)»، نشریه برنامه‌ریزی فضایی، دوره 5، شماره 1، ص 27-48.

تهامی‌پور، مرتضی و همکاران (1398). «برآورد ارزش اقتصادی خدمات تفرجی – حفاظتی باغ گیاه‌شناسی ملی ایران»، نشریه اقتصاد محیط زیست و منابع طبیعی، دوره 3، شماره 7، ص 27-50.

خاکسارآستانه، حمیده و همکاران (1391). «برآورد تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان مجموعه تاریخی شهر سوخته با استفاده از روش (CVM) ارزش‌گذاری مشروط»، نشریه مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 7، شماره 20، ص 167-184.

خداوردی‌زاده، محمد و همکاران (1393). «برآورد ارزش پولی کارکردها و خدمات منطقه حفاظت‌شده مراکان با استفاده از روش آزمون انتخاب»، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، دوره 3، شماره 10، ص 267-290.

خلیلیان، صادق و همکاران (1390). «تعیین ارزش حفاظتی تالاب قوریگل و کاربرد رهیافت فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) به‌منظور تمایز ارزش‌های مصرفی و غیرمصرفی»، نشریه محیط‌شناسی، دوره 37، شماره 60، ص 23-34.

رجبی، مصطفی و موسوی، سیده نساء (1393). «برآورد ارزش‌های گردشگری و حفاظتی میدان نقش جهان اصفهان (کاربرد روش ارزش‌گذاری مشروط)»، نشریه اقتصاد مالی، دوره 8، شماره 27، ص 127-146.

رجبی، مصطفی و موسوی، سیده نساء (1394). «ارزش‌گذاری اقتصادی گردشگری میراث فرهنگی، مورد مطالعه: مسجد جامع عباسی در اصفهان»، فصلنامه علمی – تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی، دوره 4، شماره 2، ص 1-18.

منصور، معصومه و همکاران (1394). «برآورد ارزش تفرجی منطقه جنگلی حسن گاویار با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط و روش هزینه سفر فردی»، مجله جنگل ایران، سال 7، شماره 4 (زمستان 1394)، ص 507-521.

مؤیدفر، رزیتا و همکاران (1396). «برآورد ارزش تفریحی پارک ناژوان شهر اصفهان با استفاده از روش هزینه سفر فردی»، نشریه اقتصاد شهری، دوره 2، شماره 1 ، ص 51-66.

Alberini, A., Riganti, P. and Longo, A. (2003). Can People Value the Aesthetic and Use Services of Urban Sites? Evidence from a Survey of Belfast Residents. Journal of Cultural Economics, 27(3-4), 193–213.

Alberini, A., Rosato, P., Longo, A. and Zanatta, V. (2004) 'Information and Willingness to Pay in a Contingent Valuation Study: The Value of the S. Erasmo in the Lagoon of Venice', FEEM Working Paper Series, 19.2004.

Ariffin N. F. M. (2015). Willingness to pay value of cultural heritage and its management for sustainable conservation of George Town, World heritage site, Thesis submitted in fulfilment of the requirement for the degree of (Doctor of Philosophy), Faculty of Built environment University of Malaya Kuala Lumpur.

Aynur, D. (2012). The visitor profile and conservation value of royal botanic garden, Kew, Energy Education Science and technology Part B: Social and Educational Studies 2012 Volume (issue) Special Issue: 1037-1043.

Bateman, I. and Willis, K. G. (1999). Valuing Environmental Preferences: Theory and Practice of the Contingent Valuation Method in the US, EU and Developing Countries. Oxford University Press.

Beltran, E. and Rojas, M. (1996). Diversified funding methods in Mexi-can archaeology. Annals of Tourism Research, 23(2), 463-478.

Bertram, C. and Larondelle, N. (2017). Going to the Woods Is Going Home: Recreational Benefits of a Larger Urban Forest Site — A Travel Cost Analysis for Berlin, Germany. Ecological Economics, Elsevier, 132(C), 255-263.

Bolling, J. and Iversen, V. (1999). Tourists' willingness to pay for restora-tion of stone town to its original state and stopping habitat destruction in Jozani Forest Reserve, Zanzibar. M.Sc. thesis, Agricultural Univer-sity of Norway.

Brookshire, D. S. and Neil, H. R. (1992). Benefit transfers: conceptual and empirical issues. Water Resources Research, 28, 651– 655.

Brown, J. (2004). ‘Economic Values and Cultural Heritage Conservation: Assessing the Use of Stated Preference Techniques for Measuring Changes in Visitor Welfare’, Ph.D Thesis, Imperial College London.

Carson, R. T., Mitchell, R. C., Conaway, M. B., & Navrud, S. (1997). Non-Moroccan Values for Rehabilitating the Fes Medina. Report to the World Bank on the Fes Cultural Heritage Rehabilitation Project.

Chambers et al. (1998). Valuing preservation of St. Genevieve Academy, a historic school building, Missouri, USA.

Chansina K. and Seenprachawong, U. (2017). Willingness to Pay for Historic Structures Preservation: An Empirical Study of Vat Phou at Champasak Province, Lao PDR. Development Economic Review, 11(1).

Choi, A., Ritchiea, B., Papandrea, F., and Bennett, J. (2010). Economic valuation of cultural heritage sites: a choice modeling approach. Tourism Management, 31(2), 213-220.

Coulton, J. C. (1999). Optimal cultural heritage allocation: A model and contingent valuation study. M.Sc. thesis, University College London.

Del Saz Salazar, S. and Marques, J. (2005). Valuing cultural heritage: the social benefits of restoring and old Arab tower. Journal of Cultural Heritage, 6(1), 69-77.

Dendoncker, N., Keune, H., Jacobs, S. and Gómez-Baggethun, E. (2014). Inclusive ecosystem services valuation. In: Jacobs, Ecosystem Services: Global Issues, Local Practices. Elsevier, New York, 3–12.

Garrod G. and Willis, K. (1993). The economic value of botanic gardens: A recreational perspective. Geoforum, 24(2), 215-224.

Garrod, G. D., Willis, KG., Bjarnadottir, H. and Cockbain, P. (1996). The non-priced benefits of renovating his-toric buildings: A case study of Newcastle Grainger Town. Cities, 13(6), 423-30.

Hadker, N., Sharma, S., David, A. and Muraleedharan, T. R. (1997). Willingness-to-pay for Borivli National Park: evidence from a Contingent Valuation. Ecological Economics, Elsevier, 21(2), 105-122.

Harless, D. W, and Allen, F. R. (1999). Using the contingent valuation method to measure patron benefits of reference desk service in an academic library. College and Research Libraries, 60(1), 56-69.

Hett, T, and Mourato, S. (2000). Sustainable management of Machu Picchu: A stated preference approach. Department of Environmental Science and Technology, Imperial College of Science, Technology, and Medicine, London. Mimeograph.

Holt, G. E., Elliott, D., and Moore, A. (1999). Placing a value on public library services. Public Libraries, pp. 98-108.

Kling, R., Revier, C. and Sable, K. (2000). Estimating the public good value of preserving a local historic landmark: The role of non-substitutability and information in contingent valuation. Paper presented to the Association for Cultural Economics Conference, Minneapolis.

Lawton, R., Fujiwara, D., Mourato, S., Bakhshi, H., Lagarde, A. and Davies, J. (2018). The Economic Value ofHeritage: A Benefit Transfer Study, https://media.nesta.org.uk/documents/Cathedrals_and_Historic_Cities_report_Nesta_and_Simetrica_021018.pdf

M.E.A. (2005). A Report of the Millennium Ecosystem Assessment. Ecosystems and Human Well-Being. Island Press, Washington DC.

Maddison, D. and Mourato, S. (2002). 'Valuing Different Road Options for Stonehenge', in Navrud, S. and Ready, R. (eds) (2002) Valuing Cultural Heritage: Applying Environmental Valuation Techniques to Historic Buildings, Monuments and Artefacts, Edward Elgar, Cheltenham, UK.

Morey, E., Rossmann, K., Chestnut, L. and Ragland, S. (2002). 'Valuing Acid Deposition Injuries to Cultural Resources: Marble Monuments in Washington D.C.', in Navrud, S. and Ready, R. (eds) (2002). Valuing Cultural Heritage: Applying Environmental Valuation Techniques to Historic Buildings, Monuments and Artefacts, Edward Elgar, Cheltenham, UK.

Mourato, S. and Mazzanti, M. (2002). Economic valuation of cultural heritage: evidence and prospects, Getty Conservation Institute, http://eprints.lse.ac.uk/id/eprint/23284

Pagiola, S. (2001). ‘Valuing the Benefits of Investments in Cultural Heritage: The Historic Core of Split’, Paper presented at the International Conference on Economic Valuation of Cultural Heritage, Cagliari, October 19-20.

Pollicino, M. and Maddison, D. (2002). 'Valuing the impacts of air pollution on Lincoln Cathedral,' in Navrud, S. and Ready, R. (eds) (2002) Valuing Cultural Heritage: Applying Environmental Valuation Techniques to Historic Buildings, Monuments and Artefacts, Edward Elgar, Cheltenham, UK.

Pollicino, M. and Maddison, D. (2004). ‘Using Contingent Valuation to Value Maintenance Options for Oxford’s Historic Buildings’, unpublished paper, Institute of Archaeology, University College London and Institute of Economics, University of Southern Denmark.

Pollicino, M. and Maddison, D. (2001). Valuing the benefits of cleaning Lincoln Cathedral. Journal of Cultural Economics, 25(2), 131-48.

Poor, P. J. and Smith, J. M. (2004). Travel Cost of a Cultural Heritage Site: the case of historic St Mary’s City of Maryland. Journal of Cultural Economics, 28(3), 217-229.

Powe, N. A. and Willis, G. K. (1996). Benefits received by visitors to her-itage sites: A case study of Warkworth Castle. Journal of Environmental Planning and Management, 15(5), 611-19.

Powe, N. and Willis, K. (1996). Benefits Received by Visitors to Heritage Sites: A Case Study of Warkworth Castle. Leisure Studies, 15, 259-275.

Salzman, J. (2009), Policy Maker's Guide to Designing Payments for Ecosystem Services. Asian Development Bank.

Santagata, W. and Signorello, G. (2000). Contingent valuation and cul-tural policy design: The case of Napoli Musei Aperti. Journal of Cultural Economics, 24(3), 181-204.

Santagata, W. and Signorello, G. (2002). 'Individual preferences and allocation mechanisms for a Cultural Public Good: Napoli Musei Aperti', in Navrud, S. and Ready, R. (eds) (2002) Valuing Cultural Heritage: Applying Environmental Valuation Techniques to Historic Buildings, Monuments and Artefacts, Edward Elgar, Cheltenham, UK.

Sanz, J. A., Herrero, L. C. and Bedate, A. M. (2003). Economic valuation of the cultural heritage: application to four case studies in Spain. Journal of Cultural Heritage, 5, 101–111.

Tran T. H. and Stale, N. (2007). Valuing cultural heritage in developing countries: comparing and pooling contingent valuation and choice modelling estimates. Environ Resource Econ, 38, 51–69

Willis, K. G. (1994). Paying for Heritage: What Price for Durham Cathedral?. Journal of Environmental Planning and Management, 37(3).

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 125
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 68


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب