تعداد نشریات | 42 |
تعداد شمارهها | 1,513 |
تعداد مقالات | 12,475 |
تعداد مشاهده مقاله | 24,709,327 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,427,884 |
چگونگی ایجاد زنجیره هم ارزیِ گفتمان مهدویت در عصر صفویه | ||
پژوهش های تاریخی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 تیر 1402 اصل مقاله (1.71 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/jhr.2023.136484.2477 | ||
نویسندگان | ||
زهرا سادات کشاورز* 1؛ مریم سعیدیان جزی2 | ||
1پژوهشگر پسادکتری گروه معارف اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
2دانشیار گروه معارف اسلامی- دانشکده ادبیات و علوم انسانی - دانشگاه اصفهان- اصفهان- ایران | ||
چکیده | ||
آنگاه که امری همچون مهدویت از حدود قلمروهای عقیدتی فراتر میرود و به پدیدهای سیاسی-اجتماعی بدل میگردد از ظرفیتهای لازم جهت مطالعه بهمثابه یک گفتمان برخوردار میگردد و مهدویت در عصر صفویه از چنین ظرفیتی برخوردار بوده است. به منظور تحقق چنین مطالعهای و با مبنا قرار دادن نظریه گفتمان ارنستو لاکلائو و شانتال موفه، براساس روشی تاریخی-تحلیلی، سؤال اساسی آن است که ساختار سیاسی-اجتماعی عصر صفویه چگونه توانسته است چنین زنجیره هم ارزی نسبتاً فراگیری را مستقر سازد؟ در همین راستا فرضیه پژوهش آن است که مهدویت از طریق یکی از اصول و ارکان گفتمان یعنی زنجیره هم ارزی این قابلیت را یافته است که قاطبه جامعه را فارغ از تفاوتهای جنسیتی، قومیتی، جغرافیایی، سیاسی و حتی دینی، در یک همگرایی چشمگیر قرار دهد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که مفصلبندی حاکمیت صفوی براساس مهدویت، در توازی با ایجاد زنجیره هم ارزی، از طریق عمومیت باور به منجی، بهمنزله سازوکارهای گفتمانی، موفق به ایجاد همگرایی اجتماعی فارغ از تفاوتهای موجود شده است و از طریق عدم مفصلبندی دال منجی، بهمثابه دالهای تهی، چنین پوششی را رقم زده است. همچنین ژرف ساختهای هژمونیکسازی صفویه از جمله تاریخنگری و تاریخنگاریها و مواضع و متون فقهی علمای شیعه امکان ایجاد این زنجیره را فراهم نمودهاند. این مقاله، برگرفته از طرح پسادکتری در دانشگاه اصفهان با عنوان «بررسی نقش اندیشه موعودگرایی در جامعه ایران عصر صفویه» است. | ||
کلیدواژهها | ||
زنجیره هم ارزی؛ دال تهی؛ مفصل بندی؛ گفتمان مهدویت؛ صفویه | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 57 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 19 |