تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,486 |
تعداد مقالات | 12,203 |
تعداد مشاهده مقاله | 23,241,141 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,021,568 |
رهیافتها و شیوههای مبالغهپردازیِ مولوی در مثنوی | ||
متن شناسی ادب فارسی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 خرداد 1402 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/rpll.2023.136054.2168 | ||
نویسندگان | ||
سیّدناصر جابری* 1؛ مجاهد غلامی2 | ||
1گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران | ||
2استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران. | ||
چکیده | ||
آنچه در نوشتههای بلاغی دربارۀ آرایۀ «مبالغه» آمده و عمدتاً از گونهبندی عرفی و عقلی آن به «مبالغه»، «اغراق» و «غلوّ» نیز فراتر نمیرود، چنانکه باید قدر و قرب این آرایه را نمینمایاند. هدف از جستار پیش رو که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و به پشتوانۀ منابع کتابخانهای فراهم آمدهاست، آن بوده که شگردهای مولوی(604- 672ﻫ .ق) را در ایجاد مبالغه در مثنوی با افعال، ابعاد و اندازهها واکاوی نماید و در ضمن آن به بازشناختی از آرایۀ «مبالغه» و نگاهی نقّادانه به آرای بلاغیون دربارۀ آن، نائل آید. بررسیها حکایت از آن دارد که در بخش «افعال»، اسناد مجازی یکی از پرکاربردترین ابزارهای ایجاد مبالغه در مثنوی و هنریترین شکل آن است؛ بهویژه آنکه با تضاد و تناقض و دیگر صنایع ادبی پیوندی مستقیم دارد. پیوند دادن میان دو واژۀ متضاد و برقراری نسبتی میان آنها «متناقضنما» میآفریند و غالباً فعل به صورت اسناد در تجمیع امور متضاد یا متناقض، نقش اساسیای بر عهده دارد. در بخش «اندازهها» و «اعداد» نشان داده شده است که چه اعدادی و به چه شکل هایی در مبالغه های مثنوی کارساز افتاده اند. این اعداد از «نیم» تا «هزار» را دربرمی-گیرد. نیز کاربرد دو عدد «هفت» و «صد»، بسامد بیشتری در مبالغههای مثنوی دارد و در بزرگنمایی که یکی از شگردهای شاعرانۀ مولوی است، نظرها را معطوف به خود مینماید. در بخش «ابعاد»، نشان داده شدهاست که مبالغههای اینچنین در مثنوی به دو شکلِ ابعاد مکان و ابعاد زمان، ایجاد شده و از پرتکرارترین گونه های مبالغه در مثنوی است. نهایت آنکه استفاده از نشانههای جمع، از جمله نشانۀ «ها» از دیگر راهکارهای ایجاد مبالغه در مثنوی بوده است. این همه، بیانگر آنست که مولانا جلالالدّین محمّد روحیهای مبالغهآفرین داشته است و با گذراندن داستانها و گزارههای عرفانی و حکمی مثنوی از مجرای مبالغه بر بنیۀ تأثیرگذاری و اقناعکنندگی آنها میافزاید. | ||
کلیدواژهها | ||
مثنوی معنوی؛ مولوی؛ بلاغت؛ مبالغه و اغراق | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 16 |