تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,486 |
تعداد مقالات | 12,200 |
تعداد مشاهده مقاله | 23,223,924 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,018,836 |
تبارشناسی همریختشدن فضاهای آموزشی نوین در ایران عصر قاجاری | ||
پژوهش های تاریخی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 خرداد 1402 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/jhr.2023.135668.2449 | ||
نویسنده | ||
فاطمه براتلو* | ||
استادیار، پژوهشکده مطالعات اجتماعی، گروه توسعه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
رهیافتهای نوین درباب نسبت قدرت با فضا و معماری به بازاندیشی چگونگی برساختهشدن فضاها و سازوکارهای جاری قدرت در آنها انجامیده است. در تاریخ ایران دورهی قاجار شکلگیری نظام آموزش نوین همگام با ایجاد و تأسیس فضاها و مکانهای خاص آموزش بود که در نوع خود گسستی از گذشتهی تاریخیاش محسوب میشد که همواره از فضاهای بسیار متنوع و ناهمریخت به منظور آموزش بهره بردهمیشد. از اینرو هدف و مسئلهی مقالهی حاضر تجزیه و تحلیل تبارشناسانهی ریخت-شناسی فضای نوین آموزشی و مناسات قدرتی است که از طریق معماری، ساماندهی و چیدمان عناصر آموزشی به این فضاهای نوین کارکرد خاص بخشیدهبود. بدین منظور با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با الهام از تبارشناسی فوکویی در پی واکاوی زمینهها و دامنهی همریختشدن مدارس نوین، به تجزیه و تحلیل گزارشهای مورخانه و اسناد آرشیوی پرداخته شده است. در پایان نتیجه گرفتهشد که فهم جدید از انتظام و انضباط امور و همسانی عناصر، که پیشتر در خواست ارتش متحدالشکل و دولت مقتدر نمود یافتهبود، خواسته یا ناخواسته مهمترین شاخصهی فضاهای آموزشی نوینی بود که در حال شکلگیری بودند. از اینرو تکنولوژی قدرت انضباطی با حصاربندی، شبکهبندی و کارکردیکردن فضاها و بهرهبردن از ردیف تلاش داشت از طریق معماری و چیدمانْ ذهن و بدنِ سوژههای نظام آموزشی را به صورت همسان تحت نظارت و مراقبت قرار دهد تا آنان را برای نظم نوینی که در حال شکلگیری بود آماده کند. از اینسو دانشآموختگان این فضاهای نوین نیز با ایفای نقش در دولت، به این دستگاه امکان بزرگ و پپیچیدهترشدن دادند و به ابزاری برای پیشبرد برنامهها و اهدافی تبدیل شدند که تا چند نسل پیشتر نه برای دولتمردان و نه برای جامعه قابل تصور نبود. | ||
کلیدواژهها | ||
سیاستفرهنگی؛ مدارس در نظام آموزشی؛ حصار؛ شبکهبندی؛ قاجار | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6 |