تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,486 |
تعداد مقالات | 12,200 |
تعداد مشاهده مقاله | 23,224,119 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,018,860 |
تأملی بر اختلاف در تفسیر شروط انتخاب متولیان در موقوفات اولادی (نمونه موردی : موقوفهء اولادی قلعه صدری قم) | ||
پژوهشنامه مطالعات وقف و امور خیریه | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 فروردین 1402 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/ecs.2023.135788.1038 | ||
نویسندگان | ||
علیرضا زبرجدی1؛ ساسان طهماسبی* 2؛ ابوالفضل حسن آبادی3 | ||
1کارشناس ارشد تاریخ ایران بعد از اسلام، پژوهشگر آزاد، مشهد، ایران. | ||
2نویسنده مسئول:استادیار گروه تاریخ ،دانشگاه پیام نور، تهران،ایران. | ||
3دکترای تاریخ ایران، مدیر مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی، مشهد، ایران. | ||
چکیده | ||
موقوفات اولادی اهمیت زیادی در تأمین حداقلی نیازهای مالی خاندان، حفظ هویت تاریخی و زندهنگهداشتن ارتباطات خانوادگی دارد. از مشکلات همیشگی این نوع وقف، اختلافنظر در انتخاب متولیان و نحوة هزینهکرد درآمدها بوده است. در این مقاله نحوة انتخاب متولیان در موقوفۀ قلعه صدری قم (که به نصرتآباد نیز مشهور بوده و یکی از بزرگترین موقوفات اولادی کشور ما است) و اختلافات بهوجودآمده در انتخاب و عملکرد متولیان براساس شروط واقف بررسی میشوند. در این بررسی با طرح مباحثی مانند اهمیت موقوفات اولادی و کارکرد آنها، تاریخچۀ موقوفۀ قلعه صدری قم و نگاهی به انتخاب و عملکرد متولیان این موقوفه، تلاش میشود جنبههای مختلف موضوع بررسی شوند. بررسی سابقۀ پژوهش نشان میدهد تاکنون تنها یک مقاله، آن هم بهصورت عمومی، بهطور مستقیم مسئله تاریخچه موقوفۀ قلعه صدری را بررسی کرده است (محسنی، 1393). پژوهش پیش رو، به روش تاریخی - اسنادی و همچنین تاریخ شفاهی، این مسئله را بررسی کرده است و یافتههای پژوهش نشان میدهند با توجه به اشتراکیبودن تولیت موقوفات و گذاشتن شروط ارشد و اصلح در انتخاب متولیان توسط صدرالممالک اردبیلی، زمینۀ اختلاف در مصداقسازی برای انتخاب افراد به وجود آمده و در مقاطع زمانی مختلف باعث دخالت مراجع دولتی و استفتاء از مراجع شرعی شده است. در زمینة متولیان موقوفه صرفاً برخی اطلاعات کلی آورده شدهاند. | ||
تازه های تحقیق | ||
موقوفۀ خاص قلعه صدری قم (نصرت آباد) از مساحت زیاد و جایگاه جغرافیایی و موقعیت اقلیمی مناسب و منابع انسانی خوبی برخوردار است اما اختلافات درونخانوادگی بر سر انتخاب متولیان اشتراکی، چگونگی استفاده از موقوفه ، عدم کارآیی متولیان هر بخش ( سه دانگهای اشتراکی) ، عدمنقش نظارتی مؤثر دستگاههای ذیربط حاکمیتی (مطابق قوانین) باعث شده تا این موقوفه از جایگاه شایستهای در میان دیگر موقوفات اولادی بزرگ در کشور برخوردار نباشد. اشتراکی بودن تولیت موقوفات وگذاشتن شروط ارشد و اصلح در انتخاب متولیان توسط صدرالممالک اردبیلی ، زمینۀ اختلاف در مصداق سازی برای انتخاب افراد واجد شرابط را بهوجود آورده و در مقاطع زمانی مختلف باعث دخالت مراجع دولتی و استفتاء از مراجع شرعی گردیده است. به نظر میرسد با توجه به شرایط زمانی و نظریههای نوین مدیریتی، ایجاد یک ساختار مدیریتی بهروز و قوی بتواند تا حدّ زیادی به رشد و توسعه و بهرهوری هر چه بیشتر این موقوفه کمک نماید. بدین منظور پیشنهاد حضور افراد هر شاخة اصلی و زیرشاخههای آن در این موقوفه ، برای پیگیری و ایجاد « مجمع عمومی خاندانی » ارائه گردیده است. این مجمع میتواند دو کار اساسی را پیگیری نماید. اول اینکه پس از فوت یا کنارهگیری (به هر علت) هرمتولی ، از میان واجدان شرایط طبقهای (که متولی باید از میان آنها انتخاب گردد) فرد ارشد و اصلح را انتخاب نموده و جهت صدور حکم تولیتی به ادارۀ اوقاف معرفی نمایند و کار مهم دیگر این مجمع تعیین افرادی از خاندان است که در اداره امور موقوفۀ بزرگ قلعه صدری قم در کنار تولیت انتخابی باشند و ایشان را در این امر خطیر یاری نمایند. البته نظارت بر کار تولیت و افراد کمک حال ایشان نیز بر عهده این مجمع عمومی خاندانی خواهد بود. | ||
کلیدواژهها | ||
کلیدواژه ها :موقوفهء اولادی قلعه صدری قم؛ صدرالممالک اردبیلی؛ تولیت اشتراکی؛ موقوفات اولادی | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 78 |