تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,486 |
تعداد مقالات | 12,200 |
تعداد مشاهده مقاله | 23,224,093 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,018,857 |
قاعده ی «همه چیز در همه چیز» | ||
پژوهشهای ادب عرفانی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 فروردین 1402 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/jpll.2023.136582.1750 | ||
نویسنده | ||
علی بابایی* | ||
گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
در عرفان نظری قاعدهای وجود دارد که از نظرِ ابنعربی هر کس آنرا نداند توحیدش کامل نگشته است؛ این قاعده که از فروعِ اصلِ وحدتِ وجود است به «کل شیء فیه کل شیء» یا همان «همه چیز در همه چیز» معروف است؛ تردیدی نیست که شخصیتِ برجستهای چون مولوی به عنوانِ همعصرِ ابنعربی، خصیصهی عرفانیِ مختص به خود را دارد؛ یعنی هر چند که نمیتوان او را طرفدارِ مکتبِ وحدتِ وجود دانست اما بدونِ شک عارفی توحیدمسلک است که آموزههای مهمترین اثر عرفانیاش یعنی مثنوی، بر حولِ یگانگیِ حق تعالی و بر مبنای آموزههای توحیدی قرآنی شکل گرفته است؛ مقالهی حاضر معتقد است اگر بتوان در کتابِ مثنوی معنوی، مبحثی را پیدا کرد که با قاعدهی «همهچیز در همهچیز» قابلِ تطبیق باشد داستانِ دقوقی است؛ و بلکه داستانِ یاد شده تبیینِ تمثیلیِ قاعده «همهچیز» و بلکه ذکرِ وحدتِ وجود به لحن و سیاقِ اختصاصیِ عرفانِ مولوی است؛ بیآنکه لازم باشد او را وحدتِ وجودیِ عرفان نظری بدانیم؛ از منظری دیگر، اینکه از داستانِ یاد شده در مثنوی معنوی، معروف به قرآن عجم، به قلبِ مثنوی تعبیر شده است، جایگاهِ محوریِ و مهمِ آنرا در نسبت به مثنوی نشان میدهد. گویی که نسبتِ داستانِ دقوقی به مثنوی، نسبتِ قاعدهی «کل شیء» به عرفانِ ابنعربی باشد که هر کس به مدلول و معنای آنها توجه نداشته باشد نتوانسته است جانمایهی عرفان نظری و نیز مثنوی معنوی را دریابد. | ||
کلیدواژهها | ||
کل شیء فیه کلء شی؛ داستان دقوقی؛ مثنوی معنوی؛ ابنعربی؛ مولوی | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 16 |