تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,386 |
تعداد مقالات | 11,416 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,684,834 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,982,666 |
خواستن توانستن نیست؛ نأملی در باب بهانهجویی مرغان منطقالطیر | ||
متن شناسی ادب فارسی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 خرداد 1401 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/rpll.2022.130278.2002 | ||
نویسنده | ||
محمد تقوی ![]() | ||
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی. دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد. ایران. | ||
چکیده | ||
طلب(خواستن) اولین مرحله(مقام) در سیر و سلوک (سفر مرغان به سوی سیمرغ) است و در منطقالطیر مسائل مربوط به این مقام بسیار مفصلتر از مقامات دیگر آمده است. در این مرحله مرغان به ضرورت یافتن سیمرغ و رسیدن به او اقرار و اصرار دارند. سوال اصلی مقاله این است که چرا مرغان با وجود این اقرار، در مقام عمل بهانه میآورند و تن به سفر نمیدهند؟ چرا با اینکه زندگی بدون سیمرغ را موجب بینظمی (بی-معنایی) در زندگی میدانند و گویی از وضع موجود خود ناراضیاند، هنگام آغاز سفر بهانه میآورند و از وضع موجود ابراز رضایت و به آنچه دارند اکتفا میکنند (قناعت میورزند)؟ با توجه به اینکه مرغان نمایندۀ سالکان جویای حق و حقیقت ( یا مردم مشتاق رسیدن آمال و آرمانهای خویش) هستند، این بهانهها چه دلایل و بواعثی میتواند داشته باشد؟ برای پاسخ دادن به این سؤالات به مبانی نظری مربوط به نسبت علم و عمل و خواستن و توانستن(داشتن یا رسیدن) اشاره کرده و سپس به نقش عواطف و بویژه همّت(به معنی بلند نظری، عزم و ارادۀ جدی و توجه تامّ و تمام قلبی به هدف) در تحقق خواستهها پرداختهایم. با توجه به متن داستان مسائلی چون نقصان آگاهی، ترس، خودخواهی و انواع دلبستگی، در زمرة موانع رسیدن به مقصد نهایی(سیمرغ) مطرح شده اما نقصان در همّت (بیهمّتی) که با تکرار کلمۀ «بس» بر زبان مرغان بیان شده ( و نقش موتیف دارد) به نظر عطار در این مرحله باعث اصلی عذر و بهانه مرغان بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
منطقالطیر؛ بهانۀ مرغان؛ ضعف اراده؛ همّت | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 15 |