پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 42 |
| تعداد شماره‌ها | 1,514 |
| تعداد مقالات | 12,493 |
| تعداد مشاهده مقاله | 24,800,023 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,444,299 |
تبیین چارچوب توسعة هسته‌های تاریخی شهری با رویکرد شهر خلاق نمونة موردی: هستة تاریخی شهر همدان | ||
| جغرافیا و برنامه ریزی محیطی | ||
| مقاله 8، دوره 33، شماره 2 - شماره پیاپی 86، تیر 1401، صفحه 137-146 اصل مقاله (963.67 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/gep.2022.132572.1490 | ||
| نویسندگان | ||
| راضیه ملامیرزایی1؛ حسن سجادزاده* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | ||
| 2دانشیار طراحی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بو علی سینا، همدان، ایران | ||
| چکیده | ||
| چکیده نظریة «شهر خلاق» رویکردی نوین محسوب می‌شود که نقطة عطف آن تأکید بر خلاقیت و فرهنگ در اقتصاد و توجه ویژه به سرمایه‌های انسانی و اجتماعی است. بافتهای تاریخی علاوه بر اینکه ارزش‌های زیبایی‌شناختی و هویت‌بخشی به شهرها دارند، هنوز محل معیشت میلیون‌ها نفر از شهروندان هستند و از این رو مکانی مناسب برای به‌کارگیری رویکرد شهر خلاق به شمار می‌روند. پژوهش حاضر با هدف تبیین چارچوب شهر خلاق در بافت تاریخی شهر همدان انجام شده که ضمن تأکید بر جنبة کاربردی آن، با فن پیمایشی و به روش تحلیلی‌تفسیری صورت گرفته‌است. در ابتدا شاخصهای ارزیابی شهر خلاق که از منابع معتبر داخلی و خارجی استخراج شده بودند، در پنج ساختار اجتماعیفرهنگی، اقتصادی، مدیریتی، کارکردیفضایی و محیط‌زیستی دسته‌بندی شدند. به علت تعدد شاخصهای مدنظر با هدف کاهش عوامل اصلی و سهولت در اولویت‌بندی آنها، از روش تحلیل عاملی بهره گرفته شد. به این ترتیب ابتدا برمبنای شاخصهای استخراجی برای طراحی پرسش‌نامه‌ای برمبنای طیف پنج‌گانة لیکرت اقدام شد. تعداد پرسش‌نامه‌ها براساس آزمون نمونه‌گیری کوکران، 200 عدد در نظر گرفته شد. پس از آن با استفاده از تکنیک تحلیل رگرسیون چندمتغیرة خطی، رابطة میان عوامل استخراج و رویکرد شهر خلاق در بافت تاریخی شهر همدان سنجیده شد. براساس نتایج، شاخص‌هایی چون توجه به نقش مشارکت کنشگران اجتماعی در هستة تاریخی شهر، توسعة مراکز خدماتی نوین و دانشبنیان، بازآفرینی خاطرات و هویت کالبدی و تاریخی و حمایت از کارآفرینان شهری، از مهم‌ترین اولویت‌های تحقق رویکرد شهر خلاق در بافت تاریخی شهر همدان است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| : شهر خلاق؛ بافت تاریخی؛ هستة تاریخی شهر همدان | ||
| اصل مقاله | ||
|
مقدمه پیشینة پژوهش تحلیل جایگاه شاخصهای شهر خلاق در راستای برندسازی و دستیابی به توسعة پایدار شهری در دامغان با نرمافزار SPSS و مدل SAW نتایج نشان داد در شاخصهای سرمایة اجتماعی، نوآوری، کیفیت زندگی و سرمایة انسانی از عدد مطلوبیت 3 کمتر ارزیابی شده و درواقع نشان‌دهندة جایگاه کم شاخصهای شهر خلاق در جهت برندسازی شهر دامغان است.
تعداد پارک‌ها و مراکز علم و فناوری
تعداد مؤسسات فرهنگی فعال
حفاظت از محیط‌زیست آسایش اقلیمی و تنوع میراث طبیعی مدیریت شفاف و باثبات و انعطاف‌پذیر مدیریت دانشبنیان میزان همکاری میان مقامات محلی، شرکت‌ها و ذینفعان تعداد فضاهای ورزشی، تالارهای نمایش و موسیقی، نمایشگاهها، جشنواره‌های فرهنگی، سینماها و مدارس انواع گونه‌های آثار تاریخی و نمادها و المان‌ها
تنوع و سرزندگی فضاها و تنوع کاربری‌ها و فعالیت‌ها روش پژوهش معرفی محدودة پژوهش یافته‌های پژوهش اطلاعات از پرسش‌نامه‌ها استخراج و در نرمافزار SPSS برای تشکیل ماتریس اولیة اطلاعات وارد شد. مطابق مدل بهدستآمده، مقدار عددی تمامی متغیرها در جدول اشتراکات بیش از 5/0 بهدست آمد که بیانگر قدرت تبیین‌کنندگی مدل و مقدار آمارة KMO است. خروجی بعدی تحلیل عاملی به آزمون KMO مربوط است. مقدار KMO همواره بین 0 و 1 است. در صورتی که مقدار مدنظر کمتر از 0.5 باشد، داده‌ها برای تحلیل عاملی مناسب نخواهند بود و اگر مقدار آن بین 0.5 و 0.69 باشد، باید با احتیاط بیشتری تحلیل عاملی را انجام داد؛ اما اگر این مقدار بیش از 0.7 باشد، همبستگی موجود میان داده‌ها برای تحلیل داده‌ها مناسب خواهد بود. از سوی دیگر برای اطمینان از مناسببودن داده‌ها برای تحلیل عاملی باید از آزمون بارتلت استفاده کرد. آزمون بارتلت این فرضیه را می‌آزماید که ماتریس همبستگی‌های مشاهدهشده متعلق به جامعه‌ای با متغیرهای ناهمبسته است؛ به همین دلیل پیش از تحلیل عاملی باید به تشکیل ماتریس همبستگی میان متغیرها اقدام کرد. اگر ماتریس همبستگی واحد باشد، برای تحلیل عاملی نامناسب است. آزمون بارتلت هنگامی معنادار است که احتمال وابسته به آن کمتر از 0.05 باشد. براساس مدل نظری پژوهش، شاخصهای شهر خلاق به پنج دستة ساختار فرهنگیاجتماعی، اقتصادی، محیط‌زیستی، کارکردیفضایی و مدیریتی تقسیم شدند؛ از این رو برای هریک از این ساختارها به‌صورت جداگانه تحلیل عاملی صورت گرفت و عوامل هریک استخراج شد. ساختار فرهنگیاجتماعی ساختار اقتصادی ساختار کارکردیفضایی با توجه به اولویت‌های بهدستآمده می‌توان گفت که ارتقای مشارکت قشرهای مختلف در ارتباط با تحقق شهر خلاق در هستة مرکزی شهر همدان، نیازمند ایجاد بستر و زمینه برای مشارکت تمامی ذینفعان و مورد توجه قرارگرفتن ایده‌های مختلف برای دستیابی به ایده‌های ترکیبی است. با افزایش مشارکت اجتماعی و فرهنگی مردم، تجربه‌های افراد بیشتر و درنتیجه امکان ایجاد موقعیت گفت‌وگوی خلاقانه و بروز خلاقیت اجتماعی در این بافت فراهم می‌شود. نتیجه‌گیری | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آفتاب، احمد، نظم‌فر، حسین، غفاری گیالنده، عطا، موسوی، میرنجف، (1396). برنامهریزی و تدوین راهکارهای تحقق شهرهای خلاق در ایران، مطالعة موردی: شهر ارومیه، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، دورة 32، شمارة 4، 188- 209.
احمدزاده، حسن، داداش پورمقدم، مجید، حضرتی، محمدحسین، (1399). توسعة گردشگری شهری براساس شاخصهای خلاقیت شهری، نشریة پژوهش‌های گردشگری و توسعة پایدار، سال 3، شمارة ۲، 15- 25.
اکراسردشتی، آمنه، سجادزاده، حسن، (1400). سنجش و ارزیابی کیفیت پیادهراههای شهری از منظر شهر خلاق، مورد مطالعاتی: پیاده‌راه مرکزی کلان‌شهر رشت، نشریة آرمان‌شهر، معماری و شهرسازی، شمارة 34، 169- 182.
بزرگ‌زاده کلوری، معصومه، پورموسوی، نادر، وثیق، بهزاد، (1398). بازآفرینی بافت فرسودة شهری با تأکید بر اقتصاد خلاق، مطالعة موردی: محلة بازار شهر دزفول، هویت شهر، سال 14، شمارة 2، 19- 30.
پوراحمد، احمد، احمدی‌فرد، نرگس، (1397). بررسی نقش گردشگری خلاق در بازآفرینی بافت تاریخی، مطالعة موردی: منطقة 12 شهر تهران، پژوهش‌های جغرافیای برنامهریزی شهری، دورة 6، شمارة 1، 75- 90.
حبیبی، سید مسعود، احمدی دهرشید، عاطفه، (1399). تحلیلی بر برنامهریزی راهبردی شهر سنندج با رویکرد شهر خلاق، پژوهش‌های جغرافیای برنامهریزی شهری، دورة 8، شمارة 4، 789- 812.
حسن‌زاده، مهرنوش، سلطان‌زاده، حسین، (1396). تدوین مدل مفهومی تحقق پایداری بافتهای تاریخی با رویکرد راهبردی برنامهریزی بازآفرینی، باغ نظر، سال 14، شمارة 56.
حیدری‌پور، اسفندیار، مظفر، فرهنگ، فیضی، محسن، کلانتری، خلیل، (1397). تدوین مؤلفههای «شهر خلاق صنایع دستی» در محور فرهنگی‌تاریخی اصفهان به روش تحلیل محتوا، فصلنامة نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال 10، شمارة 2.
رستمی، مسلم، رضایی اسحاق‌وندی، ساره، (1400). تحلیل شاخصهای شهر خلاق با استفاده از مدل ساختاری تفسیری، مطالعة موردی: شهر کرمانشاه، مطالعات توسعة پایدار شهری و منطقه‌ای، دورة 2، شمارة 2.
رفیعیان، محسن، بمانیان، محمدرضا، رفیعیان، مجتبی، (1389). شناسایی پهنه‌های زمینه‌ساز توسعة خلاق بافتهای فرسوده با رویکرد گردشگری در برنامهریزی شهری، نمونة موردی: محلة امامزاده یحیی، ناحیة 2، منطقة 12 شهرداری تهران، نشریة مدیریت شهری، شمارة 25، 235- 257.
رفیعیان، مجتبی، حیدری، فاطمه، بصیری، رضا، (1394). خلاقیت شهری و نقش آن در کاهش بحران‌های شهری، نمونة موردی: بافتهای فرسودة شهر رشت، اولین همایش پژوهش‌های کاربردی در علوم جغرافیایی، سمنان.
زبردست، اسفندیار، (1396). کاربرد روش تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) در برنامهریزی شهری و منطقه‌ای، موردپژوهی: سنجش وضعیت پایداری اجتماعی در کلان‌شهر تهران، نشریة هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، دانشگاه تهران، دورة 22، شمارة 2، 5- 18.
سلیمانی، علیرضا، (1400). شناسایی و تحلیل عناصر مؤثر بر توسعة شهر خلاق در کلان‌شهرهای ایران، مطالعة موردی: کلان‌شهر تبریز، نشریة علمی برنامهریزی توسعة کالبدی، سال 6، شمارة 1.
شبانی، امیرحسین، ایزدی، محمدسعید، (1393). رویکردی نوین به بازآفرینی شهر خلاق، فصلنامة نقش‌جهان- مطالعات نظری و فناوری‌های نوین معماری و شهرسازی، سال 4، شمارة 2، 54- 63.
عبداللهی، علی‌اصغر، بهداشت، سعیده، (1394). شناسایی پتانسیل‌های زمینه‌ساز توسعۀ خلاق در بافت فرسودة تاریخی با تأکید بر ارتقای گردشگری، نمونۀ موردی: محلۀ میدان ارگ، منطقۀ یک شهر کرمان، نشریة مطالعات نواحی شهری دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 2، شمارة 4.
فؤادیان، مصطفی، کرکه‌آبادی، زینب، کامیابی، سعید، (1400). تحلیل جایگاه شاخصهای شهر خلاق در راستای برندسازی و دستیابی به توسعة پایدار شهری، مورد مطالعه: شهر دامغان، فصلنامة مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی، سال 2، شمارة 1.
لطفی، صدیقه، عباسی، سمیه، (1400). تحلیل تحققپذیری شهر خلاق در شهرهای میانی، مورد مطالعه: شهر ساری، مجلة آمایش جغرافیایی فضا، فصلنامة علمی‌پژوهشی دانشگاه گلستان، سال 11، شمارة 39.
مجنونی توتاخانه، علی، (1399). شناسایی و تحلیل پیشران‌های کلیدی مؤثر بر شکل‌گیری شهرهای خلاق میانه‌اندام با استفاده از آینده‌پژوهی، مطالعة موردی: شهر بناب، هویت شهر، پیاپی 43، 75- 88.
مشکینی، ابوالفضل، احمدی‌فرد، نرگس، موحد، علی، (1396). شناسایی کانون‌های محرک توسعة خلاق در بافت تاریخی با رویکرد گردشگری، مطالعة موردی: منطقة 12 شهر تهران، پژوهش‌های جغرافیای برنامهریزی شهری، دورة 5، شمارة 3، 405- 423.
ملکی، سعید، شنبهپور، فرشته، (1398). سنجش میزان برخورداری مناطق شهری اهواز از شاخصهای شهر خلاق، فصلنامة مطالعات محیطی هفت حصار، دورة 8، شمارة 29، 77- 88.
یوسفی، رشید، مرادپور، نبی، تازش، یوسف، علی‌نیا، یاور، (1393). تحلیل نقش و جایگاه شهر خلاق در توسعة گردشگری با رویکرد توسعۀ پایدار، کنفرانس بین‌المللی فناوری، مهندسی و علوم محیطی.
Bianchini, F., Parkinson, M., (1993). Cultural Policy and Urban Regeneration: The Western European Experience, Manchester: Manchester University Press.
Cohendet, P., Simon, L., Sole Parellada, F., & Valls Pasola, J., (2009). The Creative City A Toolkit for Urban Innovators, Charles Landry, Second Edition, Comedia, Earthscan Publications Ltd, London, 2008, Management International, 13, 159. https://doi.org/10.7202/037515ar.
Correia, C., & Oliveira, M., (2012). Creative Indexes: Economic Space Matters? Master Degree Dissertation in Economics, Area of Specialisation in Economic Analysis, University of Porto School of Economics and Business.
Donegan, M., & Lowe, N., (2008). Inequality in the Creative City: Is There Still a Place for “Old-Fashioned” Institutions? Economic Development Quarterly, 22 (1), 46- 62, Https://doi.org/10.1177/0891242407310722.
Ernawati, J., (2010). People ‘s Impressions of a Tourist-Historic District, University of Brawijaya, Indonesia.
European Commission, (2017). The Cultural and CreativeCities Monitor, Luxembourg, Publications Office of the European Union.
Evans, G., (2009), “Creative Cities, Creative Spaces and Urban Policy”, Urban Studies, 46 (5&6).
Florida, R., (2014). The Creative Class, and Economic Development, Economic Development Quarterly, 28 (3), 196- 205.
Florida, R., (2008). The Rise of The Creative Class Revisited, Basic Books.
Florida, R., (2002). The Rise of the Creative Class: And How It's Transforming Work, Leisure, Community and Everyday Life, New York: Basic Books (December 23, 2003).
Goldberg-Miller, S.B., (2019). Creative city strategies on the municipal agenda in NewYork, City, Culture and Society, 17, 26- 37. https://doi.org/10.1016/j.ccs.2018.08.004.
Hall, P., (2000). Creative Cities and Economic Development, Urban Studies, Vol. 37, No. 4, pp. 639- 649.
Kakiuchi, E., (2016). Culturally creative cities in Japan: Reality and prospects, City, Culture and Society, 7 (2), 101- 108. https://doi.org/10.1016/j.ccs.2015.11.003.
Kotze, N., & de Vries, L., (2019). Resuscitating the African giant: Urban regeneration and inner-city redevelopment initiatives along the ‘Corridors of Freedom’ in downtown Johannesburg, Geographia Polonica, 92 (1), 57- 70. https://doi.org/10.7163/gpol.0136.
Kuriakose, P.N., & Philip, S., (2021). City profile: Kochi, city-region - Planning measures to make Kochi smart and creative, Cities, 118, 103307. https://doi.org/10.1016/j.cities.2021.103307.
Landry, C., (2010). Creativity, culture & the city: A question of interconnection, European Capital of Culture, RUHR.
LengKhoo, S., (2020). Towards an inclusive creative city: How ready is the Historic City of George Town, Penang? City, Culture and Society, Volume 23, December 2020, 100367, https://doi.org/10.1016/j.ccs.2020.100367.
Margarida, R., Mário, F., (2019). “Networks and performance of creative cities: A bibliometric analysis, City”, Culture and Society, Vol. 6. PP. 12- 24.
Montgomery, J., (2005). Beware ‘the Creative Class’. Creativity and Wealth Creation Revisited, Local Economy: The Journal of the Local Economy Policy Unit, 20 (4), 337- 343, https://doi.org/10.1080/02690940500298706.
Ovidio, M., & Cossu, A., (2017). Culture is reclaiming the creative city: The case of Macao in Milan, Italy, City, Culture and Society, 8, 7- 12, https://doi.org/10.1016/j.ccs.2016.04.001.
Paulose, N.K, Sowmia, Ph., (2021). “City profile: Kochi, city-region - Planning measures to make Kochi smart and creative”, Cities, Available online 1 July 2021, 103307.
Richards, Greg, & Palmer, R., (2010). Eventful Cities: Cultural Management and Urban Revitalisation, 10.4324/9780080940960.
Rodrigues, M., & Franco, M., (2020). Networks and performance of creative cities: A bibliometric analysis, City, Culture and Society, 20, 100326. https://doi.org/10.1016/j.ccs.2019.100326 .
Sasaki, M., (2008). Developing Creative Cities through Networking, Policy Science, Vol. 15, No. 3, p 54.
Sasaki, M., (2010). Urban Regeneration through Cultural Creativity and Social Inclusion: Rethinking Creative City Theory through a Japanese Case Study, Cities, 27, S3- S9.
Scott, A.J., (2014). Beyond the Creative City: Cognitive–Cultural Capitalism and the New Urbanism, Regional Studies, 48 (4), 565- 578, https://doi.org/10.1080/00343404.2014.891010.
Shoshanah, B.D., Miller, G., (2019). “Creative city strategies on the municipal agenda in New York, City”, Culture and Society, Vol. 17, PP. 26- 37.
United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), (2010). Creative economy: a feasible development option, United Nations.
Vanolo, A., (2008). The image of the creative city: Some reflections on urban branding in Turin, Cities, 25 (6), 370- 382. https://doi.org/10.1016/j.cities.2008.08.001.
Vickery, Jonathan, (2011). “Beyond the Creative City-Cultural Policy in an Age of Scarcity”, MADE: A Centre for Place-Making [Internet]. November. Available at: http://made.org.uk/media/files/BeyondtheCreativeCity.pdf.
Zimmerman, J., (2008). From brew town to cool town: Neoliberalism and the creative city development strategy in Milwaukee, Cities, 25 (4), 230- 242, https://doi.org/10.1016/j.cities.2008.04.006 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 742 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 326 |
||