تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,386 |
تعداد مقالات | 11,421 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,691,535 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,984,208 |
تأملی در پرسش متداولِ «خدای-تعالی- با تو چه کرد؟» در متون منثور عرفانی (شخصیتها، دلایل و جزئیات رحمت و عذاب) | ||
پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گویا) | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 بهمن 1400 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/jpll.2022.130148.1638 | ||
نویسنده | ||
امیر حسین مدنی ![]() | ||
دانشگاه کاشان | ||
چکیده | ||
یکی از پربسامدترین بُنمایههای متون عرفانی، خواب و رؤیا است که نوعی کرامت محسوب میشده و به لحاظ إخبار از عالم غیب، ابزاری برای کسب شناخت و آگاهی بودهاست. در میان این خوابها، به دلیل نگرانی و ترسی که صوفیه از عالم پس از مرگ و عاقبتِ کار خویش دارند، پرسشِ «خدای-تعالی- با تو چه کرد؟» بسیار متداولاست و پرسشگر از راوی میخواهد که از سرنوشت خویش و حوادث عالم برزخ او را آگاهکند. اگر خداوند راوی را آمرزیدهاست، دلیل آمرزش چه بوده و اگر احیاناً مورد عتاب یا عذاب واقع شده، به تاوان کدام غفلت و اشتباه او بودهاست؟ نگارنده در این مقاله برای پاسخ به پرسش مذکور، هجده متن منثور عرفانی را بررسی کرده و با تحلیل حکایات مرتبط، به این نتیجه رسیده که در اغلب موارد، راوی از آمرزش خداوند و لطف او خبر میدهد و اینکه کار، آسانتر از آناست که خلق میپندارند؛ به گونهایکه در مقابل پنجاهونه مورد رحمت خداوند، تنها با نُه حکایت عذاب و عتاب او مواجهیم. تأمّل در حکایات نشانمیدهد که اولاً لطف و «رحمتِ بیعلّت» خداوند و به عبارت دقیقتر «فضل و کَرَم» او نهتنها شامل حال عارفان و پارسایان میشود، بلکه مردمان عادی و گناهکاران و قاتلان را نیز در برمیگیرد و از این نظر، اصل نقدش، داد و لطف و بخششاست. ثانیاً بهشت و نعمتهای بهشتی، کمترین پاداش خداوند به رستگاراناست؛ درحالیکه رؤیت خداوند و همنشینی با او، رضایت و خشنودی حق از بنده، استقبال پیامبر(ص) از عارف و همنشینی با پیامبران و صالحان، پاداشهای ویژهتری محسوب میشوند. | ||
کلیدواژهها | ||
خواب؛ پرسشگر و راوی؛ رفتار خداوند؛ رحمت و آمرزش؛ عذاب و عتاب | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 30 |