1دانشجوی دکتری گروه فلسفه، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2دانشیار گروه فلسفه، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
کانت ادعا کرد اصولاً امکان اقامۀ برهان به نفع وجود خدا ازطریق عقل نظری وجود ندارد و تلاش کرد تا با برهان اخلاقی عملی وجود خدا را پیشفرض ضرورت تحصیل خیر اعلی بگیرد و از این طریق خدا را اثبات کند. هدف این نوشتار، بررسی نقدهای آیتالله جوادی به برهان اخلاقی کانت است. در این پژوهش که به روش کتابخانهای و توصیفیتحلیلی است، برهان اخلاقی عملی کانت و نقدهای آیتالله جوادی آملی ارزیابی میشوند. ایشان دو نقد بر این برهان وارد کردند؛ نخست اینکه اذعان کانت به پذیرش وجود خدا تنها ارزش اخلاقی و عملی دارد و «وجود» خدا را بهعنوان یک واقعیت فینفسه اثبات نمیکند. نقد دیگر به استلزام بین «باید» و «هست» است؛ همواره «باید» از «هست» نتیجه میشود و نه برعکس. در این مقاله، نقدهای آیتالله جوادی به برهان اخلاقی عملی کانت از منظر فلسفۀ اخلاق آیتالله مصباح یزدی اعتبارسنجی میشوند. در پایان، این نتیجه حاصل میشود که براساس مبانی فلسفۀ اخلاق آیتالله مصباح یزدی، اشکالات آیتالله جوادی آملی بر برهان اخلاقی کانت وارد نیست و دیدگاه آیتالله مصباح دقیقتر بهنظر میرسد.
کاپلستون، فردریک، (1373)، تاریخ فلسفه، از ولف تا کانت، ج6، ترجمۀ اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، تهران، سروش.
محمدرضایی، محمد و احمد احمدی، (1380)، «استدلال اخلاقی بر وجود خدا»، مدرس، شماره 23، صص 149-139.
مصباح یزدی، محمدتقی، (1389الف)، فلسفۀ اخلاق، تحقیق و نگارش: احمدحسین شریفی، قم، مؤسسۀ امام خمینی.
-------------------، (1389ب)، آموزش فلسفه، ج1، قم، مؤسسۀ امام خمینی
-------------------، (1366)، آموزش فلسفه، ج2، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
-------------------، (1392)، اخلاق در قرآن، ج1، قم، مؤسسۀ امام خمینی.
Evans, C، (2018). "Moral Arguments for the Existence of God", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2018 Edition), Edward N، Zalta (ed،), URL =<https،//plato،stanford،edu/archives/fall2018/entries/moral-arguments-god/>.
Drabkin, Douglas. (1994). “A moral Argument for Undertaking Theism”، American Philosophical Quarterly 31.
Farrer, Austin. (1957). Faith and Logic، Oxford Essays in philosophical theology، Boston، Beacon press.
Hume, ( 1969). a Treatise of Human Nature, London, Penguin Books.
Kant, Immanuel. (1998). Religion within the boundaries of mere reason and other writing, translated and edited by Allen Wood and GeorgeDi Giovanni, United Kingdom, Cambridge university press.
-----------------. (1996).Critique of Practical Reason, in practical Philosophy, Cambridge, Cambridge University press.
Mackie J، (1982). The Miracle of Theism, Oxford، Clarendon Press.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 646
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 346
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب