تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,647 |
تعداد مقالات | 13,387 |
تعداد مشاهده مقاله | 30,129,993 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,066,272 |
بررسی تقاضای بازار گردشگری ادبی (مورد پژوهی: استان کرمان) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اقتصاد شهری | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 4، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 8، آبان 1399، صفحه 35-48 اصل مقاله (841.66 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/ue.2021.126877.1173 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فاطمه سام1؛ ندا ترابی فارسانی* 2؛ محمد مرتضوی3؛ امیر عباس نجفی پور4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1دانشجوی کارشناسی ارشد موزه و گردشگری، دانشکده پژوهشهای عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2دانشیار گروه موزه و گردشگری، دانشکده پژوهشهای عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3استادیار گروه مرمت اشیاء تاریخی و فرهنگی، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4عضو هیات علمی مجتمع آموزش عالی بم، بم، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گردشگری ادبی شکلی از گردشگری فرهنگی است که به کسب تجربیاتی در حوزة ادبیات منجر میشود. پژوهش حاضر درصدد است ظرفیتهای گردشگری ادبی در استان کرمان، راهکارهای رونق و میزان استقبال گردشگران از تورهای ادبی را بررسی کند. این پژوهش ازنظر روش، کیفی - کمی و از نظر هدف، کاربردی است. در مرحلة نخست، بهمنظور شناسایی ظرفیتها و راهکارها برای رونق گردشگری ادبی در استان کرمان با استفاده از روش گلوله برفی با کارشناسان حوزههای گردشگری، ادبیات و ...، مصاحبه و نتایج آن به روش تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان میدهند کارشناسان، چهار استراتژی توسعة محصول، تنوع ناهمگون، سیاستگذاری، بازاریابی و نفوذ در بازار را استراتژیهای مناسبی برای رونق گردشگری ادبی میدانند. در مرحلة بعد، بهمنظور ارزیابی میزان استقبال گردشگران از شرکت در تورها و فعالیتهای ادبی در استان کرمان، پرسشنامهای، طراحی و پس از تکمیل توسط گردشگران داخلی، با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی و با بهرهگیری از نرمافزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج بهدستآمده بیان میکند گردشگران داخلی تمایل زیادی به شرکت در فعالیتها و تورهای ادبی در استان کرمان دارند. میزان استقبال از همه شاخصها در وضعیت مناسبی قرار داشت. شاخص تمایل به بازدید از مقبرة مشاهیر با میانگین نمونه ۷۸/۳ در آزمون تی تک نمونه، بیشترین مقبولیت و شاخص تمایل به شرکت در کارگاههای داستاننویسی، نویسندگی خلاق و ... با میانگین نمونه ۹۰/۲ کمترین مقبولیت را نزد گردشگران دارند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گردشگری ادبی؛ گردشگری فرهنگی؛ ادبیات؛ مقاصد ادبی؛ استان کرمان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقدمه ادبیات نشاندهندة تفکرات، احساسات، فرهنگ و تجارب هر جامعهای است. انسان همواره از ادبیات بهعنوان ابزاری برای انتقال بهتر پیامها، احساسات و افکار خود استفاده کرده است. زبان و ادبیات فارسی، دومین زبان زنده جهان اسلام، نقش مهمی برای تبادل فرهنگ و انتقال آن دارد و این زبان در کشورهایی همچون ایران، افغانستان و تاجیکستان زبان رسمی کشور محسوب میشود. پس گفتنی است ظرفیتهای بالای کشور ایران که مهد ادبیات فارسی است میتواند بستر مناسبی برای رونق گردشگری ادبی ایجاد کند. تمرکز پژوهش حاضر نیز بر گردشگری ادبی است. ازنظر هوپن[1]، بروان[2] و فایل[3] (۲۰۱۴)، زمانی گردشگری ادبی به وجود میآید که نویسندگان و ادبیات آنها بهگونهای محبوب شوند که مردم به مکان نویسنده یا نوشتههای او مجذوب شوند. مکانهای گردشگری ادبی متشکل از مکانهایی است که نویسنده در آنجا به دنیا آمده، بزرگ شده، زندگی کرده، درگذشته یا آثار خود را نوشته است (Hoppen et al., 2014:37-39). در سند چشمانداز وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور، مورخ 16/6/1399، تنوعبخشی به محصولات گردشگری و توسعة محورهای گردشگری فرهنگی ازجمله راهبردهای کلان و سیاستهای توسعة گردشگری و اقدامات اساسی برای حل چالشهای مربوط به صنعت گردشگری است و پژوهش حاضر با معرفی گردشگری ادبی گامی در راستای رسیدن به اهداف ذکرشده میتواند باشد. کشور ایران ادبیات غنی و فرهنگی کهن دارد. ادیبان، شاعران و نویسندگان زیادی در این کشور پرورش یافتهاند و آثار مرتبط با آنها پتانسیلهایی برای گردشگری ادبی محسوب میشوند. استان کرمان نیز زادگاه و محل زندگی مشاهیر ادبی بسیاری است که میتوانند موجب جذب گردشگران علاقمند به این ادیبان و آثارشان شوند؛ ازجمله این ادیبان و مفاخر ادبی میتوان به شاه نعمتالله ولی، محمدابراهیم باستانیپاریزی، هوشنگ مرادی کرمانی، مشتاق علیشاه، خواجوی کرمانی، بیبی حیاتی و بسیاری دیگر اشاره کرد. با توجه به وجود پتانسیلهایی در زمینة گردشگری ادبی در استان کرمان، نبود پژوهش و مطالعات منظم علمی در این زمینه و عدم بهرهبرداری از این شاخه از گردشگری، ضرورت پرداختن به این موضوع احساس شد. با توجه به پیشینة تاریخی این استان، گردشگری ادبی علاوه بر ایجاد تنوع در بازار گردشگری، به معرفی و حفاظت از میراث و مکانهای ادبی منجر خواهد شد. اهداف اصلی این پژوهش، شناسایی ظرفیتها و جاذبههای گردشگری ادبی در استان کرمان، راهکارهای رونق اینگونه از گردشگری و میزان استقبال گردشگران داخلی از این بازار خاص است. پرسشهای زیر نیز در راستای اهداف پژوهش طراحی شده است: ۱. ظرفیتهای استان کرمان برای رونق گردشگری ادبی کدامند؟ ۲. چه راهکارهایی به رونق گردشگری ادبی در استان کرمان کمک میکنند؟ ۳. تمایل گردشگران داخلی به میراث ادبی استان کرمان به چه میزان است؟ ۴. استقبال گردشگران از تورهای ادبی ساماندهیشده در استان کرمان به چه میزان است؟ شایان ذکر است رونق یک بازار با علایق ویژه در گردشگری نیاز به مطالعة مکان و مخاطب دارد که سؤالات یک و دو در راستای مطالعة مکان و سه و چهار در راستای مطالعة مخاطب طراحی شده است. بررسی تقاضای بازار، رکن اصلی رونق یک محصول جدید در بازار گردشگری است و بدیهی است گردشگران داخلی، گروه بزرگی از مخاطبان، متقاضیان یا مشتریان یک بازار یا محصول گردشگری را تشکیل میدهند و بررسی میزان گرایش از یک محصول جدید مؤلفه کلیدی مطالعات تقاضای بازار است. شکل ۱ مدل مفهومی پژوهش حاضر را نشان میدهد.
مبانی نظری گردشگری ادبی میتواند با انواع مختلف گردشگری ازجمله، گردشگری علایق ویژه[4]، فرهنگی، میراث و فیلم مرتبط باشد. گردشگری علایق ویژه نوعی از گردشگری است که در راستای علایق خاص افراد یا گروهها به وجود آمده است و بر انگیزهها و نیازهای گردشگران خاص تمرکز میکند؛ بنابراین، میتوان گردشگری ادبی را زیرشاخهای از گردشگری علایق ویژه در نظر گرفت (Immonen, 2018: 78). هربرت[5] (۱۹۹۶)، گردشگری ادبی را اینگونه توصیف میکند: سفر به مکانهای ادبی که به زندگی واقعی نویسندگان مربوطاند یا فضاهای داستانها و رمانها را تشکیل دادهاند. به گفتة اسمیت[6] (۲۰۱۲) این تعریف جامعی دربارة گردشگری ادبی است؛ اما تولیدات نمایشی و جلوههای فیزیکی که در تخیلات نویسنده وجود داشته، در آن گنجانده نشدهاند. این تولیدات امروزه به شکل پارکهای موضوعی به وجود آمدهاند. بسیاری از محققان گردشگری، توسعة اماکن ادبی را بهعنوان جاذبههای گردشگری به رسمیت شناختهاند. براون[7] (۲۰۱۶)، انوع متفاوت سایتهای ادبی را بهصورت خانههای نویسندگان، قبور، کتابفروشیها و جشنوارههای ادبی معرفی میکند. همچنین تعدادی دیگر از محققان، محل تولد، قبور یا گردشگری مرتبط با داستان و فیلم، سفرنامه و مکانهایی که کتابها یا اشعار از آنجا الهام گرفته شدهاند را از جاذبههای مقاصد گردشگری ادبی میدانند (Brown & Gentile, 2015: 12; Herbert, 2001: 23). طبق گفتة هوپن و همکاران (۲۰۱۴)، این نوع از گردشگری بهعنوان یک گوشهای[8] (گردشگری مبتنی بر رسانه)، در یک بازار گوشهای دیگر (گردشگری خلاق) و در یک حوزة وسیعتر گردشگری فرهنگی و میراث معرفی شده است. هوپن و همکاران (۲۰۱۴)، انواع گردشگری ادبی را در جدولی معرفی کردند که باتلر[9] (۱۹۸۶) و سپس بازبی و کلاگ (۲۰۰۱) ترسیم کردهاند (جدول ۱).
مکانهای ادبی طبق گفتة اسمیت[10]، مکلئود و هارت روبرتسوون (۱۳۹۱) مکانهای گردشگری ادبی در سه بخش قرار میگیرند؛ مکانهای واقعی، خیالانگیز و ساختگی.
این مکانها وجود خارجی دارند و معمولاً محل تولد، آفرینش آثار، مرگ و آرامگاه نویسنده، شاعر یا شخصیت ادبیاند که با زندگی آنها ارتباطی واقعی دارند (اسمیت و همکاران، ۱۳۹۱: 210-150). کسانی که به این مکانها جذب میشوند، علاقة زیادی به زندگی شخصی نویسنده، شاعر و ادیب دارند و این بازدید شرایطی را برای گردشگر به وجود میآورد که میتواند با مشاهدة آن فضا، تجربة جالبی به دست آورد (Herbert, 1996: 21). بازدید از آرامگاههای سعدی و حافظ در شهر شیراز، صائب در شهر اصفهان و شهریار در شهر تبریز نمونهای از مکانهای ادبی واقعیاند.
مکانهاییاند که فضای شعر، رمان، نمایشنامه و ... را دربرمیگیرند (اسمیت و همکاران، ۱۳۹۱: 210-150). ترکیب خیال و واقعیت به این مکانها مفهوم و معنایی خاص میدهد. رویدادها و شخصیتهای داستانها در بعضی اوقات بیشترین تصویرسازی را در ذهن به وجود میآورند (Herbert, 2001: 17). طریقة نوشتن نویسنده، تصورش از محیط و تخیلات او، تأثیر بسیار زیادی بر تصور ذهنی خواننده میگذارد و ادراکات و تخیلات متفاوتی برای هرکدام از خوانندگان به وجود میآورد (Campalto, 2006: 23). موزة معصومیت در استانبول ترکیه که بازدید از آن بهمثابه خواندن رمان معصومیت نوشتة اورهان پاموک است، نمونهای از مکانهای ادبی خیالانگیز است که امروزه گردشگران بسیاری را به سمت خود میکشاند.
جدول 1- انواع گردشگری ادبی (Busby & Klug, 2001: 231)
مکانهاییاند که بهطور عمدی برای جذب گردشگران به وجود آمدهاند (اسمیت و همکاران، ۱۳۹۱: 210-150). هتلهای ادبی، هتل کتابخانهها[17]، پارکهای موضوعی (مانند پارک موضوعی گالیور ]شکل 2[ در ژاپن)، نمایشگاهها، جشنوارهها، موزههای ادبی، شهر کتابها (مکانهای برگزاری نمایشگاههای کتاب، بازار فروش کتاب، چاپ و نشر کتاب و ... (MacLeod et al, 2009: 154, 172))، کتابفروشیهای تاریخی (که مکان فیلمبرداری یک فیلم براساس یک رمان یا داستان بودهاند؛ مانند کتابفروشی لئوئر پرتو پرتغال که محل فیلمبرداری یک قسمت از فیلم هری پاتر بوده است)، کتابخانههای تاریخی (مانند کتابخانة تاریخی کویمبرا در کشور پرتغال که هنوز کتابهای قدیمی و نسخ خطی به کمک خفاشها و به روش سنتی حفاظت میشوند) و شهرهای خلاق ادبی ازجمله مکانهای ساختگی برای جذب گردشگر هستند. شایان ذکر است امروزه شهرهای خلاق ادبی (شکل 3) که در شبکة جهانی شهرهای خلاق یونسکو[18] ثبت شدهاند از مهمترین مقاصد گردشگری ادبیاند (UCCN, 2020). از سال 2004 تا سال 2019، سی و نه شهر خلاق ادبی (شکل 3) در شهرهای مختلف جهان به شبکة جهانی خلاق یونسکو پیوستهاند (جدول 2) و علاوه بر حفاظت از میراثهای ادبی و معرفی آنها، از مهمترین مقاصد گردشگری ادبی نیز به شمار میروند. هربرت (۲۰۰۱) نیز مکانهای ادبی را اینگونه دستهبندی کرده است: الف) مکانهای واقعی، ب) مکانهای خیالانگیز، ج) مکانهایی که گردشگران را بهدلیل احساس عمیق آنها نسبت به یک شخصیت ادبی یا داستان به آنجا جذب میکنند و د) محلی که اتفاقات چشمگیر و دراماتیک زندگی یک نویسنده در آنجا اتفاق افتاده باشد؛ مانند مکان مرگ یک نویسنده.
شکل 2- پارک موضوعی گالیور در ژاپن (منبع: https://i.dailymail.co.uk/i/pix/2014/02/13/article-2558813-1B72C5B700000578-654_964x642.jpg)
شکل 3- روند رشد شهرهای خلاق ادبی از سال 2004 تا 2019 (منبع: شبکة جهانی شهرهای خلاق یونسکو)
جدول 2- شهرهای خلاق ادبی دنیا (منبع: شبکة جهانی شهرهای خلاق یونسکو)
پیشینه تحقیق کارسون[19]، هاوکس[20]، گیسلسون[21] و مارتین[22] (۲۰۱۳) در مقالهای با عنوان «گردشگری ادبی استرالیا» نتایج توسعة مسیرهای ادبی برای بازدیدکنندگان داخلی و گردشگران بریزبن و کوئینزلند در زمینة تغییرات سیاست دولت، در رابطه با فرهنگ، مشارکت اجتماعی و محیط زیست را ارائه کردهاند. یافتههای این مقاله ازطریق مطالعات فرهنگی گسترده و تجزیه و تحلیل تغییرات ملی و بینالمللی گردشگری فرهنگی و مسائل مربوط به کوئینزلند به دست آمدهاند. طبق نتایج بهدستآمده، شکافی در مدلهای گردشگری و توسعة فرهنگی برای پیادهسازی شبکهای از مسیرهای ادبی پایدار در بریزبن وجود دارد. این مدل میتواند در مناطق اطراف شهر گسترش یابد تا نیازهای گردشگر جدید را برآورده کند. هوپن، براون و فیال (۲۰۱۴) در مقالهای با موضوع «گردشگری ادبی فرصتها و چالشها برای بازاریابی و برندسازی مقاصد گردشگری» به بازبینی گردشگری ادبی و ابزارهایی برای تعیین اهداف در قالب نام تجاری و استراتژی بازاریابی پرداختهاند و همچنین مکانهای گردشگری ادبی، کلکسیونهای خانگی نویسندگان و شاعران منطقه که نویسنده از آنجا طلوع میکند و برگزاری رویدادها و جشنوارههای ادبی را معرفی کردهاند. جیانگ[23] و یو[24] (۲۰۱۹) در مقالهای با عنوان «مصرف یک مکان گردشگری ادبی: چشمانداز تجسم» شهر لیانگشان در استان شاندونگ (محل خلق داستان مشهور واتر مارجین در ادبیات کلاسیک چین) را برای ساختن یک چارچوب تحلیلی برای مصرف گردشگری بررسی کردهاند. دادههای این مطالعه ازطریق مصاحبههای شخصی و وبلاگهای آنلاین با تحلیل محتوا به دست آمدهاند. این مطالعه ساختار رابطة مصرف تجسمیافتة گردشگر ادبی را مشخص کرده است. ابعاد مختلفی از مصرف تجسمیافتة گردشگری ادبی وجود داشت که به یکدیگر وابسته بودند و بهصورت متقابل در یکدیگر نفوذ میکردند. ادراک، تخیل و احساسات در تجربة چند حسی یک مکان گردشگری ادبی برانگیزاننده هستند. این پژوهش با ارائه درک بیشتر گردشگران ادبی از تجربیات زیباییشناختی تجسم مصرفشده، پیامدهای توسعة منابع گردشگری ادبی و بازاریابی با نام تجاری مقصد محلی را پیشنهاد میدهد. گردشگری ادبی موضوع نوینی در داخل کشور است و آنگونه که باید در زمینة عملی روی آن کار نشده است. برخی از پژوهشگران داخلی نیز در زمینة گردشگری ادبی بحث کردهاند که در اینجا به آنها اشاره میشود. اسدی و بیات (۱۳۹۶) در مقالهای با موضوع «چالشها و رهیافتهای توسعة گردشگری ادبی در ایران» با بهرهگیری از روش کیفی تحلیل مضمون ازطریق گردآوری دیدگاهها و دادههای متنی موجود دربارة گردشگری ادبی در ایران، در گام نخست، چالشهای توسعة گردشگری ادبی در ایران و در گام دوم، رهیافتهای لازم برای غلبه بر آنها را شناسایی و تجزیه و تحلیل کردهاند. طبق نتایج این پژوهش، بر مبنای شناخت چالشها یا مسائل و مشکلات توسعة گردشگری ادبی گفتنی است گردشگری ادبی به حمایت همه جانبة دولت، متولیان بخش گردشگری و نهادهای اجتماعی و فرهنگی نیازمند است. یافتهها و نتایج پژوهش دربارة راهکارها یا رهیافتهای توسعة گردشگری ادبی در ایران دربردارندة گزارههایی است که بر رویکردها و راهبردهای گوناگون در زمینة توسعه و ترویج گردشگری ادبی تأکید دارند. جوادزاده (۱۳۹۶) در مقالهای با موضوع «برگزاری رویدادهای ادبی، فرصتی برای توسعة پایدار» گردشگری ادبی، رویدادهای ادبی و نقش آنها بهعنوان فرصتی در توسعة پایدار مقاصد گردشگری را بررسی کرده است. روش پژوهش این مقاله توصیفی - تحلیلی با استفاده از جمعآوری دادههای کتابخانهای و منابع اصلی پژوهش اسناد و مدارک موجود در این خصوص بوده است. نتایج این پژوهش به این صورت بود که برگزاری رویدادهای ادبی بر اقتصاد محلی مؤثر است و نقش بسزایی در شناساندن و حفظ آثار ادبی مفاخر یک قوم و ملت دارد. ترابی فارسانی و همکاران (۲۰۱8) در پژوهشی با عنوان «گردشگری میراث ادبی، دیدگاههای آژانسهای مسافرتی در شهر شیراز، در ایران» نگرش مدیران آژانسهای مسافرتی شهر شیراز به فعالیت در بازار گردشگری ادبی را بررسی کردهاند. نتایج تجزیه و تحلیل دادهها نشان دادند مدیران آژانسهای مسافرتی به برگزاری تورهای ادبی علاقمند هستند و از آنها حمایت میکنند. سعیدمهر (1399) راهبردهای مناسب برای رونق گردشگری ادبی در شهر اصفهان را مطالعه کرده و در این راستا از روش SWOT-QSPM بهره گرفته است؛ نتایج پژوهش نشان دادند موقعیت استراتژیک مناسب برای رونق گردشگری ادبی در شهر اصفهان محافظهکارانه است و توسعة بازار، نفوذ در بازار، توسعة محصول و یکپارچگی افقی از راهبردهای مناسب برای ترویج گردشگری ادبی در شهر تعیین شدند که از میان این 4 راهبرد، راهبرد توسعة محصول در رتبة نخست است.
روش پژوهش محدودة مورد مطالعه در این پژوهش استان کرمان است و پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، کیفی - کمی است. روش گردآوری دادهها نیز از دو طریق اسنادی (کتابخانهای و اینترنتی) و میدانی (با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه) انجام گرفته است. این پژوهش دارای دو جامعة آماری است. جامعة آماری اول شامل کارشناسان حوزههای گردشگری (7 نفر)، ادبیات (4 نفر)، فرهنگ و هنر (4 نفر) است. در این مرحله، از روش نمونهگیری گلوله برفی استفاده شده است؛ به صورتی که دادهها در مصاحبه با ۱۵ نفر از کارشناسان به اشباع رسید. در مرحلة نخست پژوهش، بهمنظور شناسایی پتانسیلهای گردشگری ادبی در استان کرمان و همچنین راهکارهای مناسب برای رونق اینگونه از گردشگری، یک فرم مصاحبه شامل سؤالات باز طراحی شد و در اختیار کارشناسان قرار گرفت. بهمنظور بررسی روایی این فرم مصاحبه، از روایی محتوایی استفاده شده است. ضریب نسبی روایی (CVR) فرم مصاحبه معادل ۱ است که از مقدار جدول، یعنی ۷۵/0، بزرگتر شد و این نشاندهندة روایی بالای آن بوده است. بهمنظور تجزیه و تحلیل دادههای حاصل از فرم مصاحبة کارشناسان، از روش کیفی تحلیل مضمون (استفاده از تکنیک کدگذاری باز و محوری که به شناسایی مضامین اصلی و فرعی منجر میشود) استفاده شده است. جامعة آماری دوم را گردشگران داخلی استان کرمان تشکیل میدهند. در این راستا، بر مبنای نظرات متخصصان (نتایج حاصل از فرم مصاحبه)، مطالعات پیشینه و اهداف پژوهش، پرسشنامة بستهای بهمنظور سنجش میزان تمایل گردشگران داخلی به میراث ادبی استان کرمان و سنجش میزان استقبال گردشگران از تورهای ادبی طراحی شد. بهمنظور سنجش پایایی این پرسشنامه از روش ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که این معیار با نرمافزار SPSS به راحتی محاسبه میشود. در پژوهش حاضر، میزان ضریب پایایی ۸۹/۰ محاسبه شد که نشاندهندة پایایی بالای پرسشنامه است؛ درنهایت، این پرسشنامهها در اماکنی توزیع شدند که گردشگران حضور بیشتری داشتند (میدان و بازار گنجعلیخان، مرقد شاه نعمتالله ولی، مشتاقیه و غیره). در این مرحله، پژوهشگر به روش تصادفی در دسترس، شروع به نمونهگیری کرده است و بهمنظور تعیین تعداد نمونه، از جدول مورگان بهره گرفته که حجم نمونه برابر با ۳۸۵ نفر در نظر گرفته شده است. در مرحلة بعد، پژوهشگر پس از جمعآوری پرسشنامهها، دادههای بهدستآمده را در نرمافزار SPSS وارد کرده و با توجه به ماهیت دادهها و نرمالبودن آنها، هم از آمار توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) و هم از آزمونهای آمار استنباطی ( تی تک نمونه[25]) برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده کرده است. بحث و یافتهها در راستای رسیدن به اهداف اول و دوم پژوهش، یعنی شناسایی ظرفیتها و جاذبههای گردشگری ادبی و راهکارهای رونق اینگونه از گردشگری در استان کرمان، مصاحبهای با کارشناسان انجام شد. برای رسیدن به هدف اول، با کارشناسان مصاحبهای انجام شد و جوابهای آنها با استفاده از تعیین مضامین فرعی و اصلی طبقهبندی شدند که در جدول 3 نشان داده شدهاند. از پاسخهای بهدستآمده به همراه مطالعات و مشاهدات پژوهشگر، میتوان پتانسیلهای استان کرمان برای رونق گردشگری ادبی را شناسایی و معرفی کرد. نتایج (جدول 3) نشان میدهند استان کرمان مهد ادبا و مشاهیر زیادی بوده است. از این بزرگان مکانهای بسیاری به یادگار مانده است که بهعنوان مکانهای ادبی و پتانسیلهای این استان در زمینة گردشگری ادبی به شمار میروند. نتایج تجزیه و تحلیل دادهها آشکار میکنند استان کرمان با داشتن مدارس تاریخی، کتابخانههای قدیمی، مقبرة مشاهیر، موزههای ادبی و فرهنگی، خانههای تاریخی مشاهیر ادبی، مکانها و فعالیتهای فرهنگی و ادبی و مشاهیر ادبی معاصر که خود عامل تمایز این مقصد ادبی از سایر مقاصد است، استان کرمان را قابل رقابت با سایر شهرهای ادبی ایران میکند و میتوان نتیجه گرفت استان کرمان بستر مناسبی برای رونق تورهای ادبی است. برای رسیدن به هدف دوم نیز با کارشناسان مصاحبهای انجام شد که پاسخ آنها در جدول 4 به روش کدگذاری ارائه شده است. این راهکارها از ذهنیت کارشناسان و متخصصان استخراج شدهاند. برای رسیدن به هدف فوق و تعیین استراتژیها چهار کدگذار متن موجود در دادهها را میخوانند و بهطور مستقل کدگذاری میکنند. پس از کدگذاری مستقل کدها با هم مقایسه شدند و اعمال نظرهایی با توجه به کدهای مستقل انجام گرفت؛ برای مثال، کد 4 بازاریابی و نفوذ در بازار نامگذاری شد؛ درنهایت، کدگذاران روی عدد 80 درصد تشابه کدگذاری توافقنظر کردند. نتایج جدول 4 نشان میدهند استراتژیهای توسعة محصول، تنوع ناهمگون، سیاستگذاری و بازاریابی و نفوذ در بازار میتوانند به رونق گردشگری ادبی در استان کمک کنند.
جدول 3- ظرفیتهای استان کرمان برای رونق گردشگری ادبی (منبع: نویسندگان)
جدول 4- راهکارهای رونق گردشگری ادبی در استان کرمان (منبع: نویسندگان)
بررسی میزان گرایش گردشگران به تورها، فعالیتها و میراث ادبی در استان کرمان بخش اول سؤالات پرسشنامه با توجه به مورد استفاده در این پژوهش، سؤالات جمعیتشناختی نظیر جنسیت، سن، تحصیلات، وضعیت شغلی، محل سکونت و مدت اقامت و بخش دوم سؤالات، شامل سؤالات تخصصی دربارة مؤلفههای گردشگری ادبی بوده است. در ادامه با توجه به اطلاعات بهدستآمده از سؤالات، دادهها با استفاده از آمار توصیفی تجزیه و تحلیل میشوند. طبق نتایج، ۵۴ درصد از پاسخدهندگان را زنان و ۴۶ درصد از آنها را مردان تشکیل دادهاند. آمار توصیفی متغیر سن پاسخدهندگان نشان داد گروه سنی ۲۰ تا ۳۰ سال با ۳۴ درصد بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. پس میتوان نتیجه گرفت بیشتر گردشگران مشارکتکننده در پژوهش جوان بودهاند که لزوم بهرهگیری از فعالیتهای شاد و مهیج در زمینة ادبیات و گردشگری ادبی را نشان میدهد. طبق آمار توصیفی متغیر میزان تحصیلات پاسخدهندگان، بیشترین فراوانی متعلق به افراد دارای مدرک کارشناسی با ۴۲ درصد است و این گواهی بر تحصیلات بالای گردشگران داخلی است و لزوم فعالیتهای آموزشی را در بستههای تورهای ادبی آشکار میکند. گردشگرانی که به مدت ۳ تا ۵ روز در استان کرمان اقامت داشتهاند با ۹/۳۶ درصد، بیشترین میزان فراوانی را در میان گردشگران دارند؛ درنهایت، نتایج نشان دادند بیشتر گردشگران داخلی استان کرمان از استانهای تهران، یزد، فارس و سیستان و بلوچستان هستند که مهمترین بازارهای هدف گردشگری استان را تشکیل میدهند. برای رسیدن به هدف سوم و چهارم پژوهش، یعنی سنجش میزان تمایل گردشگران داخلی به میراث و تورهای ادبی در استان کرمان، پرسشنامة بستهای طراحی و توسط گردشگران تکمیل شد. طبق نتایج آمار توصیفی بهدستآمده، بهطور کلی گردشگران داخلی که به استان کرمان سفر میکنند، تمایل زیادی به میراث ادبی استان کرمان دارند. همچنین، ۵۷ درصد از گردشگران تمایل زیاد و خیلی زیادی به شرکت در تورهای ادبی در استان کرمان دارند. برای رسیدن به اهداف سوم و چهارم، با توجه به اینکه دادهها توزیع نرمال دارند، پژوهشگر فرضیهای را مطرح کرده است و براساس این، طیف پنج گزینهای لیکرت را با اختصاص مقادیر ۱ تا ۵ به مقیاس فاصلهای، تبدیل و برای بررسی فرضیه از آزمون T تک نمونه استفاده کرده است (مؤمنی و قیومی، ۱۳۹۴: ۲۳۹). فرضیة طراحیشده توسط پژوهشگر بهصورت زیر است:
در این مرحله با استفاده از آزمون T تک نمونه میزان تمایل گردشگران به میراث و تورهای ادبی در استان کرمان نسبت به عدد میانگین ۳ و با سطح اطمینان ۹۵ درصد بررسی شده است تا در نتیجة آن، میزان تمایل بالا یا پایین هریک از فعالیتها و مؤلفههای مربوط به گردشگری ادبی مطرحشده در پرسشنامه مشخص شود.
جدول 5- معرفی فرضیهها و محدودة میانگین (منبع: نگارنده، ۱۳۹۸)
جدول 6- نتایج آزمون T تک نمونه (منبع: نگارنده، ۱۳۹۸)
طبق نتایج (جدول 6) تمامی شاخصها بهجز شاخص «میزان تمایل به شرکت در کارگاههای داستاننویسی، نویسندگی خلاق، ترانهنویسی، نمایشنامهنویسی و ...» دارای میانگین بالاتر از ۳، حد بالا و پایین مثبت و همچنین عدد معناداری کوچکتر از ۰۵/۰ هستند و ازنظر گردشگران مقبولیت بالایی دارند. مطالعة مخاطب در منطقة مطالعهشده نشان میدهد تقاضا برای ظهور گردشگری ادبی در شهر کرمان وجود دارد و گردشگران تمایل بالایی به شرکت در تورها و فعالیتهای ادبی و بازدید از مکانهای ادبی دارند؛ بنابراین، راهنمایان تور با توجه به وجود ظرفیتهای ادبی در استان و گرایش بالای گردشگران به این بازار با علایق ویژة گردشگری، میتوانند برای ساماندهی تورهای ادبی در استان برنامهریزی کنند.
نتیجهگیری براساس مشاهدات میدانی پژوهشگر و نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها، استان کرمان دارای ظرفیتها و پتانسیلهای زیادی برای توسعة گردشگری ادبی است که در بخشهای قبل، به تفصیل معرفی شدند. با این حال، اقدام مفیدی در این زمینه صورت نگرفته و از این ظرفیتها به خوبی استفاده نشده است. در بخش سیاستگذاری نیز عملی صورت نگرفته است که نهادهای مسئول و دولت باید تمهیدات لازم را بیندیشند. سهلانگاری نسبت به آگاهسازی مردم دربارة ارزشمندبودن میراث فرهنگی و ادبی، عدم اطلاعرسانی به مردم و همچنین ضعیفبودن تبلیغات و بازاریابی را میتوان از دلایل دیگری برای شکوفانشدن اینگونه از گردشگری دانست. طبق یافتههای پرسشنامه، بهطور کلی، گردشگرانی که به استان کرمان سفر کرده بودند، علاقة زیادی به گردشگری ادبی بهخصوص بازدید از خانههای قدیمی و مقبرههای مشاهیر و همچنین شرکت در رویدادهای ادبی با حضور مشاهیر و روایت داستانهایش از زبان خودشان و شنیدن قصههای قدیمی محلی کرمان از زبان مادربزرگها و پدربزرگها داشتند. کارشناسان و متخصصان نیز راهکارهایی را بهمنظور رونق گردشگری ادبی در استان کرمان پیشنهاد دادهاند که به چهار بخش استراتژیهای توسعة محصول، تنوع ناهمگون، سیاستگذاری و نفوذ در بازار و بازاریابی تقسیم شدهاند. به نظر میرسد بهکارگیری این استراتژیها کمک زیادی به رونق گردشگری ادبی در استان کرمان خواهد کرد. علاوه بر این، در راستای رونق گردشگری در استان کرمان، بهویژه در بخش گردشگری ادبی و فرهنگی میتوان بستههای سفری متناسب با مکانهای ادبی پیشنهاد داد. در این راستا، ویژگی بارز چنین بستههایی میتواند گنجاندن مکانهای ادبی با موقعیتهای نزدیک به هم در بازههای زمانی مختلف، برای مثال در دو یا سه روز باشد. باید در نظر داشت پژوهشگرانی همچون کارسون، هاوکس، گیلسون و مارتین (۲۰۱۳) و سعید مهر (1399) استراتژیهای توسعة محصول (توسعة مسیرهای ادبی، تعیین محورهای گردشگری ادبی در ایران و ...)، هوپن، براون و فیال (۲۰۱۴) استراتژیهای بازاریابی، کمالیمهاجر و کریمی (۱۳۹۲) استراتژی توسعة محصول (تعیین مسیر گردشگری ادبی)، اسدی و بیات (۱۳۹۶) استراتژیهای سیاستگذاری (حمایت دولت، متولیان بخش گردشگری و نهادهای اجتماعی و فرهنگی) و جوادزاده (۱۳۹۶) استراتژیهای تنوع ناهمگون (برگزاری رویدادهای ادبی) و سعید مهر (1399) استراتژی نفوذ در بازار را برای رونق گردشگری ادبی مناسب میدانند و این پژوهشها، یافتههای پژوهش حاضر را تأیید میکنند. پس گفتنی است تقاضای داخلی و ظرفیت مناسب برای رونق گردشگری ادبی و ساماندهی تورهای ادبی در استان کرمان وجود دارد و رونق این بازار ویژة گردشگری در استان گامی برای متنوعسازی بازار گردشگری شهری است، همچنین باعث اشتغالزایی برای راهنمایان تور میشود و راهی برای کسب درآمد از جاذبههای ادبی (مانند مدارس تاریخی و ...) است که تاکنون در کانون توجه گردشگری قرار نداشتند. پیشنهاداتی نیز برای پژوهشهای آتی در نظر گرفته شدهاند که این پیشنهادات عبارتاند از:
[1] Hoppen [2] Brown [3] Fyall [4] Special Interest Tourism (SIT) [5] Herbert [6] Smith [7] Brown [8] Niche [9] Butler [10] Smith [11] Tarka the Otter [12] Henry Willaimson [13] North Devon [14] Charles Kingsley [15] Westworld [16] Bill Bryson [17] https://libraryhotel.com/en/ (Library Hotel, New York, USA) [18] UNESCO Creative Cities Network (UCCN) [19] Carson [20] Hawkes [21] Gislason [22] Martin [23] Jiang [24] Yu [25] One Sample T-test | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اسدی، علیرضا و بیات، ناصر (۱۳۹۶). «تحلیل محتوای کیفی گفتمان گردشگری ادبی در ایران»، فصلنامه گردشگری شهری، دوره ۴، شماره ۱، ص ۱۴ـ۱.
اسمیت، ملانی و همکاران (۱۳۹۱). مفاهیم کلیدی در مطالعات گردشگری، ترجمه جعفر باپیری، تهران: مهکامه.
جوادزاده، محبوبه (۱۳۹۶). «برگزاری رویدادهای ادبی فرصتی برای توسعة پایدار»، پنجمین کنفرانس ملی مهندسی عمران، معماری و توسعه شهری پایدار، تهران: مؤسسه آموزش عالی مهر اروند و مرکز راهکارهای دستیابی به توسعة پایدار.
سعیدمهر، فریبا (1399). «شناسایی راهبردهای مناسب برای رونق گردشگری ادبی در شهر اصفهان»، پایاننامه کارشناسی ارشد. مدیریت جهانگردی، دانشکده پژوهشهای عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان.
کمالی مهاجر، مرضیه و کریمی، الهام (1392). «طراحی مسیرهای گردشگری ادبی در منطقه مازندران»، دومین همایش ملی گردشگری و طبیعت گردی ایران زمین، دوشنبه 17 تیر 1392، شرکت هماندیشان محیط زیست فردا، همدان: ایران.
گلابزاده، محمدعلی (1396). کرمان در آینه گردشگری، کرمان: نشر ولی و مرکز کرمانشناسی.
مؤمنی، منصور و فعال قیومی، علی (۱۳۹۴). تحلیلهای آماری با استفاده از SPSS، چاپ هشتم، تهران: انتشارات مؤلف.
Brown, L. (2016). Treading in the footsteps of literary heroes: an autoethnography. European Journal of Tourism, Hospitality and Recreation, 7(2), 135-145. Brown, L., & Gentile, R. (2015). A life as a work of art: Literary tourists’ motivations and experiences at Il Vittoriale degli Italiani. European Journal of Tourism, Hospitality and Recreation, 6(2), 25-47. Busby, G., & Klug, J. (2001). Movie-induced tourism: The challenge of measurement and other issues. Journal of Vacation Marketing, 7(4), 316–332. Butler, R. W. (1986). Literature as an influence in shapeing the image of tourist destinations: a review and case study. Canadian studies of parks, recration and tourism in foreign lands, 111-132. Campalto, M. (2006). To what extent does literature have an influence on tourists’ expectations and perception of destinations? Dissertation. Bournemouth University. Carson, S & et al. (2013). Practices of literary tourism: an Australian case study. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 7(1), 42-50. Herbert, D. (2001). Literary places, tourism and the heritage experience. Annals of Tourism Research, 28(2), 312–333. Herbert, D. T. (1996). Artistic and literary places in France as tourist attractions. Tourism Management, 17(2), 77–85. Hoppen, A & et al. (2014). Literary tourism: Opportunities and challenges for the marketing and branding of destinations? Journal of Destination Marketing and Management, 3, 37-47. Immonen, T. (2018). Literary Tourism in Finland. Thesis. Saimaa University of Applied Sciences. Faculty of Tourism and Hospitality. Jiang, L., & Yu, L. (2019). Consumption of a literary tourism place: a perspective of embodiment. Tourism Geographies, 1-24. MacLeod, N & et al. (2009). Reading the landscape: The development of a typology of literary trails that incorporate an experiential design perspective. Journal of Hospitality Marketing & Management, 18(2-3), 154-172. Smith, Y. (2012). Literary tourism as a developing genre: South Africa's potential (Doctoral dissertation, University of Pretoria), Pretoria, South Africa. Squire, S. J. (1996). Literary tourism and sustainable tourism: promoting'Anne of Green Gables' in Prince Edward Island. Journal of Sustainable Tourism, 4(3), 119-134. Torabi Farsani, N & et al. (2018). Persian literary heritage tourism: travel agents’ perspectives in Shiraz, Iran. Journal of Heritage Tourism, 13(5), 381-394. UCCN (The UNESCO Creative Cities Network). Literature. Available at: https://en.unesco.org/creative-cities/creative-cities-map (accessed: 20 December 2020). Wreyford, P. (1996). A literary tour of Devon. Orchard Publication, UK. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,492 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 426 |