تعداد نشریات | 42 |
تعداد شمارهها | 1,510 |
تعداد مقالات | 12,450 |
تعداد مشاهده مقاله | 24,655,204 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,414,041 |
نگرش هرمنوتیکی میبدی و گنابادی به داستان حضرت آدم(ع) | ||
الهیات تطبیقی | ||
مقاله 10، دوره 12، شماره 25، خرداد 1400، صفحه 127-142 اصل مقاله (874.03 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/coth.2021.126936.1523 | ||
نویسندگان | ||
مسلم مظفری1؛ بهجتالسادات حجازی* 2؛ احمد امیری خراسانی3 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران | ||
3استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران | ||
چکیده | ||
بعضی از متشابهات در عناصر و اجزای داستان حضرت آدم(ع) راجع به عصیان آدم، رابطۀ هبوط آدم با خلافت او، پیمان الهی و اسماء الهی است. پرسشهای مطرحشده در زمینۀ کشف حقیقت این عناصر متشابه در ذهن مخاطب و برداشتها و تأویلهای ارائهشده، ضرورت واکاوی هرمنوتیکی این موضوع را آشکار میکند. میبدی و گنابادی با رویکرد عرفانی از مضامین متشابه، نمادین و رمزگونۀ داستان آدم رمزگشایی کردهاند؛ ولی واکاوی هرمنوتیک سنّتی یا مدرن در متن هر مفسّر درخور تأمل است. علت انتخاب این دو تفسیر برای این پژوهش این است که هر دو با تأکید بر شیوۀ تفسیر عرفانی و با بهرهگرفتن از زبان رمزی به روشنگری عناصر مبهم این داستان مبادرت ورزیدهاند و اصولاً میان درک مفاهیم متافیزیک و انتزاعی و تفسیر عرفانی که زبان رمزی و ادبی دارد، سنخیّت بیشتری وجود دارد. از منظر هرمنوتیکی، میبدی و گنابادی ضمن بیان معانی متعدّد اسماء و کلمات الهی، با بیان ژرفناکی و اسرارآمیزبودن آنها راه مخاطبان را برای ارائۀ تأویلهای دیگر فراهم کردهاند و بر مبنای هرمنوتیک مدرن، دستیابی به معانی نهایی را غیرممکن میدانند؛ هرچند بهصراحت این موضوع را بیان نکردهاند. گنابادی در تفسیر عرفانی متشابهات داستان آدم(ع)، بیشتر با رویکردی اجتهادی و استدلالی و میبدی با رویکردی ذوقی و با لحنی عارفانه و عاشقانه ورود پیدا میکنند. این پژوهش به شیوۀ تحلیل کیفی محتوای متن به سامان رسیده است. | ||
کلیدواژهها | ||
داستان حضرت آدم(ع)؛ میبدی؛ گنابادی؛ کشفالاسرار؛ بیانالسعاداه فی مقامات العباده؛ هرمنوتیک | ||
مراجع | ||
منابع کتابها 1- قرآن کریم. 2- جوادی آملی، عبدالله، (1389)، تفسیر تسنیم، ج3، قم، اسراء، چاپ هفتم. 3- رازی، نجمالدین، (1352)، مرصاد العباد، به اهتمام محمدامین ریاحی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. 4- سلمی، ابوعبدالرحمن، (1369)، مجموعه آثار، گردآوری نصرالله پورجوادی، ج 1، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. 5- طباطبایی، علامه سید محمدحسین، (1378)، تفسیر المیزان، ترجمۀ سید محمدباقر موسوی همدانی، ج 1، قم، دفتر انتشارات اسلامی. 6- گنابادی، حاج سلطانمحمد، (1372)، بیان السعاداه فی مقامات العباده، ترجمۀ محمدآقا رضاخانی و حشمتالله ریاضی، ج 1، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور. 7- -----------------، (1376)، بیان السعاداه فی مقامات العباده، ترجمۀ محمدآقا رضاخانی و حشمتالله ریاضی، جلد دوم، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول. 8- -----------------، (1381)، بیان السعاداه فی مقامات العباده، ترجمۀ محمدآقا رضاخانی و حشمتالله ریاضی، ج 8، تهران، سرالاسرار، چاپ اول. 9- مجتبایی، فتحالله، (1369)، آدم از دایرۀالمعارف بزرگ اسلامی، ج 1، تهران، انتشارات نقطه، چاپ دوم. 10- مطهری، مرتضی، (1370)، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا، چاپ دوم. 11- معرفت، محمدهادی، (1378)، علوم قرآنی، قم، مؤسسۀ فرهنگی انتشارات التمهید، چاپ اول. 12- میبدی، رشیدالدین ابوالفضل، (1365)، لطایفی از قرآن کریم برگزیدهای از کشفالاسرار و عدهالابرار، به کوشش دکتر محمد مهدی رکنی یزدی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی. 13- --------------------، (1370)، گزیده تفسیر کشفالاسرار و عدهالابرار، به کوشش رضا انزابینژاد، تهران، شرکت سهامی کتابهای جیبی با همکاری انتشارات امیرکبیر. 14- --------------------، (1389)، ترجمه و تفسیر عرفانی قرآن کریم، معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری، به کوشش سیدرضا باقریان موحد، ج 1، تهران، انتشارات ارمغان طوبی. 15- نیچه، هایدگر و دیگران، (1377ش)، هرمنوتیک مدرن، ترجمۀ بابک احمدی و دیگران، تهران، مرکز، چاپ اول. 16- همدانی، عینالقضات، (1377)، تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، تهران، کتابخانۀ منوچهری، چاپ پنجم. 17- یوسفی اشکوری، حسن، (1376)، بازخوانی قصۀ خلقت، تهران، نشر قلم، چاپ اول. ب) مقالات 18- بهرهور، مجید و احمد امیری خراسانی، (1378)، «نظری اجمالی بر تأویل بنمایۀ گناه آغازین در ادیان توحیدی»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دورۀ دوم، شمارۀ 52، صص 15-30. 19- حجازی، بهجتالسادات و امیری خراسانی، احمد و مسلم مظفری، (1398)، «تحلیلی بر آیات متشابه از منظر هرمنوتیک با تکیهبر کشفالاسرار»، پژوهشهای قرآنی - ادبی، سال هفتم، شمارۀ 3، صص160-133. 20- خوشدل روحانی، مریم و رقیه بیگدلی، (1392)، «بررسی تطبیقی آموزۀ گناه نخستین ازنظر اسلام و مسیحیت با تکیه بر آرای علامه طباطبایی و آگوستین»، مجلۀ جستارهای فلسفۀ دین، دورۀ دوم، شمارۀ 3، صص 19-46. 21- علوی، سیدسعید و وفادار کشاورز، (1395)، «نگاهی دوباره به داستان هبوط آدم بر مبنای تفاسیر معتبر و تحلیل واژگان داستان»، همایش ملی واژهپژوهی در علوم اسلامی و همایش وزارت علوم و تحقیقات و فناوری، دورۀ 1، صص 221-338. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 229 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 159 |