تعداد نشریات | 42 |
تعداد شمارهها | 1,514 |
تعداد مقالات | 12,490 |
تعداد مشاهده مقاله | 24,776,955 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,440,075 |
واکاوی و نقد دیدگاه شیخ طبرسی در مسئلۀ تجسم اعمال | ||
الهیات تطبیقی | ||
مقاله 5، دوره 12، شماره 25، خرداد 1400، صفحه 59-70 اصل مقاله (681.11 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/coth.2021.124779.1447 | ||
نویسندگان | ||
احمد دستوری سدهی1؛ علیرضا پارسا* 2؛ محمد صادق واحدی فرد3؛ رضا رسولی شربیانی4 | ||
1دانشجوی دکتری کلام اسلامی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
2دانشیار گروه الهیات و فلسفه، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
3استادیار گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
4دانشیارگروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
امینالاسلام طبرسی از مفسران قرن پنجم و ششم هجری است. او معتقد است خداوند برای هر عملی، کیفر یا پاداش خاص معین کرده است و هر کس باید طبق مقررات الهی به سزای اعمال خود برسد و هرگونه پاداش و کیفر، مخلوق خداوند است و آیات دال بر وجود مستقل بهشت و جهنم همین معنا را میرساند. هرچند طبرسی بهصراحت به رابطه میان عمل و جزا اشاره نمیکند، لازمۀ سخنان او اعتبارانگاری رابطه میان عمل و جزای اخروی و مخالفت با نظریۀ تجسم اعمال در آخرت است. ازجمله دلایل ایشان عبارتاند از: 1- سخن از وجود استقلالی بهشت و جهنم در آیات و روایات؛ 2-عرضبودن اعمال نسبت به انسان؛ 3- محالبودن انتقال اعراض در فلسفه و 4- تأویلپذیر بودن آیاتی که ظهور در تجسم اعمال دارند. طبرسی در این دیدگاه با تأثیر از فضای فکری و کلامی قرن پنجم و ششم، بهویژه دیدگاههای شیخ طوسی و شیخ مفید بوده است؛ اما به نظر نگارنده، یکیبودن عالم آخرت و دنیا بهصورت تشکیکی بر مبنای حکمت متعالیه، تفسیرپذیری آیات مربوط به جزا و پاداش اخروی و نشانههای متعدد بازگشت اعمال در زندگی روزمره میتواند نظریۀ طبرسی را نقد و نقض کند. | ||
کلیدواژهها | ||
طبرسی؛ معادشناسی؛ تجسم اعمال | ||
مراجع | ||
منابع 1- قرآن کریم. 2- نهجالبلاغه، (1381)، ترجمۀ محمد دشتی، قم، نشر پارسایان، چاپ چهارم. 3- ابنعربی، محمد بن علی، (بیتا)، الفتوحات المکیه، بیروت، نشر دار احیاء التراث العربی. 4- ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، (1408)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ اول. 5- ایجی، میرسید شریف، (1325)، شرح المواقف، قم، نشر الشریف المرتضی، چاپ اول. 6- بهایی، شیخ، (1415)، الاربعون حدیثا، قم، مؤسسۀ النشر الاسلامی، چاپ اول. 7- جامی، عبدالرحمن، (1370)، نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص، تهران، نشر وزارت فرهنگ آموزش عالی. 8- جوادی آملی، عبدالله، (1390)، تفسیر موضوعیقرآن کریم (معاد در قرآن)، قم، نشر اسراء، چاپ ششم. 9- حسنزاده آملی، حسن، (1365)، هزار و یک نکته، تهران، نشر رجاء، چاپ پنجم. 10- ____________، (1385)، عیون مسایل النفس، سرح العیون فی شرح العیون، تهران، نشر امیرکبیر، چاپ دوم. 11- __________ ، (1381)، هزار و یک کلمه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوم. 12-حقی بروسی، اسماعیل بن مصطفی، (بیتا)، تفسیر روح البیان، لبنان، نشر دارالفکر، چاپ اول. 13- خاتمی، احمد، (1370)، فرهنگ علم کلام، تهران، انتشارات صبا، چاپ اول. 14- خواجوئی، محمد اسماعیل، (1383)، رساله تجسم الاعمال، اصفهان، مؤسسۀ الزهراء، چاپ اول. 15- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412)، مفردات، محقق صفوان عدنان، بیروت، نشر دارالشامیه، چاپ اول. 16- زمخشری، محمود بن عمر، (1407)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل، مصحح مصطفی حسین احمد، بیروت، نشر دارالکتب العربی، چاپ سوم. 17- سبحانی، جعفر، (1383)، منشور جاوید، قم، نشر امام صادق(ع). 18- شبر، عبدالله، (1407)، الجوهر الثمین فی تفسیر المبین، کویت، نشر شوکه مکتبه الالفین، چاپ اول. 19-صدرالدین شیرازی، ابراهیم بن محمد، (1360)، شواهد الربوبیه فی مناهج السلوکیه، به کوشش جلالالدین آشتیانی، تهران، علمیفرهنگی. 20- طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیتا، لبنان، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول. 21- طبرسی، فضل بن حسن، (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، نشر ناصرخسرو، چاپ سوم. 22- _____________، (1422)، الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت، نشر دارالتعارف للمطبوعات، چاپ دوم. 23- طنطاوی، سیدمحمد، (1997)، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، قاهره، نشر نهضه مصر، چاپ اول. 24- غزّالی، امام محمد، (1465)، الاربعین فی اصول الدین، بیروت، دارالکتب العلمیه. 25- فرغانی، سعید بن محمد، (1379)، مشارق الدراری، شرح قاپیه ابنفارض، حوزه علمیه قم، نشر تبلیغات اسلامی. 26- فخر رازی، محمد بن عمر، (1420)، تفسیر مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم. 27- _______________، (1370)، المباحث المشرقیه فی علم الاهیات و الطبیعات، قم، نشر بیدار. 28- قدردان قراملکی، محمدحسن، (1394)، جهنم چرا، قم، نشر بوستان کتاب، چاپ چهارم. 29- کلینی، شیخ، (1362)، الکافی، تهران، نشر انتشارات الاسلامیه، چاپ دوم. 30- لاهیجی، محمد، (1337)، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، به کوشش کیوان سمیعی، تهران، محمودی. 31- مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، (1403)، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول. 32- مراغی، احمد مصطفی، (بیتا)، تفسیر المراغی، لبنان، نشر دارالفکر، بیروت، چاپ اول. 33- مصطفوی، حسن، (1360)، التحقیق من کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. 34- مفید، شیخ، (1413)، اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، قم، الموتر العالمی للشیخ المفید، چاپ اول. 35- مکارم شیرازی، ناصر، (1386)، پیام قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ نهم. 36- ____________، (1376)، معاد و جهان پس از مرگ، قم، نشر سرور. 37- مظاهری، حسین، (1364)، معاد در قرآن، قم، نشر شفق. 38- مولوی، جلالالدین محمد بن محمد، (1378)، مثنوی معنوی، به سعی و اهتمام رینولد نیلکسون، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 10,552 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,495 |