تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,646 |
تعداد مقالات | 13,384 |
تعداد مشاهده مقاله | 30,121,999 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,064,337 |
تحلیل تحولات روایی ولادت و عروج مسیح (ع) برپایۀ روابط «فرامتنی» | ||
الهیات تطبیقی | ||
مقاله 3، دوره 11، شماره 23، خرداد 1399، صفحه 19-34 اصل مقاله (958.64 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/coth.2019.118597.1322 | ||
نویسندگان | ||
مونا نوروزی1؛ محمدامیر جلالی* 2 | ||
1دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
به اعتقاد ژرار ژنت، هرگاه متنی متن دیگر را نقد و تفسیر کند، نسبت به متن اول فرامتن محسوب میشود. رابطۀ فرامتنی در تشریح، انکار یا تأیید متن اول عمل میکند. پژوهش حاضر در پی آن است تا اجزای روایت ولادت و عروج مسیح(ع) را بر مبنای مقایسۀ روایات موجود در میان اناجیل اربعه، قرآن کریم، متون برگزیدۀ تفسیری اسلامی (تفاسیر طبری، عتیق نیشابوری و ابوالفتوح رازی از سدههای سوم تا ششم)، قصصالانبیاءهای نیشابوری و بوشنجی (قرون پنجم تا ششم)، و متون برجستۀ شعر فارسی (تا پایان قرن ششم) بررسی کند و با تعیین شباهات میان هریک از این منابع در تشریح، انکار یا تأیید آنها نسبت به دیگر منابع، چگونگی تحول روایات و وجود روابط فرامتنی میان آنها را مشخص کند. مشخص شد منابع شعریِ بررسیشده دربارۀ شیوۀ آبستنی مریم، فرامتنِ تفسیر طبریاند که با انجیل لوقا مطابقت بیشتری دارند؛ اما سرودۀ منوچهری دامغانی و تفسیر عتیق نیشابوری درینباره فرامتنِ یکدیگر دانسته شدهاند. سرودۀ ناصرخسرو در عین تأویل و انکارِ عبارات عیسی(ع) در انجیل، سخن خاقانی دربارۀ «اتّهام عیسی به خدایی» و نیز تعبیر نظامی از «زنده بر دار رفتن مسیح» باوجود انکار همگی، بهنوعی فرامتنی از انجیل محسوب میشوند. متون شعر پارسی تا قرن ششم درخصوص روایات نقلشده دربارۀ آغاز و پایان زندگانی مسیح، فرامتنی از منابع اسلامی و مسیحیاند. نهتنها تفاسیر اسلامی در اینباره فرامتنی از قرآن کریم و پس از آن عهد جدیدند، میان تفاسیر اسلامی نیز رابطۀ فرامتنی برقرار است. | ||
کلیدواژهها | ||
تحول روایت؛ رابطۀ فرامتنی؛ مقایسۀ روایتهای اسلامی و مسیحی؛ ولادت و عروج مسیح(ع) | ||
مراجع | ||
منابع 1- قرآن کریم. 2- ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، (1357)، روضالجنان و روحالجنان فی تفسیر القرآن، به حواشی حاج میرزا ابوالحسن شعرانی، به تصحیح علی اکبر غفاری، ج 4و7، تهران، چاپ اسلامیه. 3- آریان، قمر، (1369)، چهرۀ مسیح در ادب فارسی، تهران، انتشارات معین. 4- آلن، گراهام، (1397)، بینامتنیت، ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران، نشر مرکز. 5- انجیل برنابا، (1396)، ترجمۀ حیدرقلی سردار کابلی، تهران، نشر نیایش، چاپ ششم. 6- برسلر، چارلز، (1393)، درآمدی بر نظریهها و روشهای نقد ادبی، ترجمۀ مصطفی عابدینیفر، ویرایش حسین پاینده، تهران، نیلوفر. 7- البوشنجی، شیخ ابوالحسن بن الهیصم، (1384)، قصصالانبیاء، ترجمۀ محمد بن اسعد بن عبدالله الحنفی التستری، تصحیح سیدعباس محمدزاده، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی، چاپ اول. 8- تهران نامورمطلق، بهمن، (1391)، «گونهشناسی بیشمتنی»، فصلنامۀ پژوهشهای ادبی، ش 38، صص 139- 152. 9- تودوروف، تزوان (1396)، منطق گفتگویی میخائیل باختین، ترجمۀ داریوش کریمی، تهران، مرکز، 10- جمالالدین عبدالرزّاق اصفهانی، (1320)، دیوان جمالالدین عبدالرزّاق اصفهانی، با تصحیح و حواشی حسن وحیددستگردی، تهران، ارمغان. 11- خاقانی شروانی، (1393)، دیوان، به تصحیح دکتر میر جلالالدین کزازی، ج 1 و 2، تهران، نشر مرکز، چاپ سوم. 12- سنائی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم، (1362)، دیوان، به تصحیح محمدتقی مدرّس رضوی، تهران، انتشارات کتابخانه سنائی. 13- سنائی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم، (1383)، حدیقهالحدیقه و شریعهالطریقه، به تصحیح محمدتقی مدرّس رضوی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ ششم. 14- طبری، محمد بن جریر، (1339)، تفسیر طبری، به تصحیح حبیب یغمایی، ج 1و4، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. 15- عتیق نیشابوری، (1392)، قصص قرآن مجید برگرفته از تفسیر ابوبکر عتیق نیشابوری، به اهتمام یحیی مهدوی، تهران، نشر خوارزمی. 16- علی بن محمد انوری، (1372)، دیوان، به تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، ج1، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم. 17- عهد جدید، (1396)، ترجمۀ پیروز سیار، تهران، نشر نی، چاپ پنجم. 18- فردوسی، ابوالقاسم، (1373)، شاهنامه، از روی چاپ مسکو، به تصحیح سعید حمیدیان، ج 6، 7، 8 و 9، تهران، انتشارات قطره، چاپ اول. 19- کریمزاده نگاری، زینب، (1393)، تأثیر قرآن بر اشعار کاظم أزری براساس نظریۀ ترامتنیت ژرار ژنت، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراء. 20- منوچهری دامغانی، (1396)، دیوان، به تصحیح سعید شیری، تهران، انتشارات نگاه، چاپ اول. 21- ناصرخسرو، حکیم ابومعین ناصر خسرو قبادیانی، (1393)، دیوان اشعار حکیم ناصر خسرو قبادیانی، برپایۀ کهنترین نسخۀ خطی مکتوب به سال 736، به تصحیح مجتبی مینوی، مهدی محقّق، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ نهم. 22- نامورمطلق، بهمن، (1386)، «ترامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متنها»، پژوهشنامۀ علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، ش 56، صص 83-98. 23- نامورمطلق، بهمن، (1390)، درآمدی بر بینامتنیت، تهران: نشر سخن. 24- نامورمطلق، بهمن، (1391)، «گونهشناسی بیشمتنی»، فصلنامۀ پژوهشهای ادبی، شمارۀ 38، صص152-139. 25- نظامی گنجوی (1377)، هفتپیکر، به تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران، انتشارات قطره، چاپ سوم. 26- نظامی گنجوی، (1376)، شرفنامه، به تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران، انتشارات قطره، چاپ دوم. 27- نظامی گنجوی، (1385)، مخزنالاسرار، به تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران، انتشارات قطره، چاپ نهم. 28- نیشابوری، ابواسحاق ابراهیم بن منصور ابن خلف، (1386)، به تصحیح حبیب یغمایی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ پنجم. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 538 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 419 |