تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,675 |
تعداد مقالات | 13,674 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,687,818 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,516,544 |
آشناییزدایی مفهوم هویت در مثنوی بر مبنای تأویل قرآنی | ||
الهیات تطبیقی | ||
مقاله 7، دوره 10، شماره 22، آذر 1398، صفحه 81-92 اصل مقاله (633.67 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/coth.2019.115722.1244 | ||
نویسندگان | ||
بهجتالسادات حجازی* 1؛ هادی پور شیخعلی2 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران | ||
2دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران | ||
چکیده | ||
یکی از مطالب عمیق و درخور بحث و تحقیق در بسیاری از علوم انسانی، موضوع هویت است. مفهوم هویت هرچند جدید و نوظهور است، ریشههای آن به قرون گذشته و حتی زمان پیش از اسلام بر میگردد. مولانا شاعر معناگرای بزرگ قرن هفتم، برمبنای اثرپذیری تأویلی از قرآن، تعبیر و تفسیر دیگری از مفهوم وطن و هویت دارد. هویت در قرآن بیشتر بر مبنای خودشناسی و بازگشت به فطرت الهی انسان است و همچنین به مقام والای انسان در پهنۀ هستی توجه میشود. نگاه قرآن به هویت جمعی، بیشتر بهصورت «امت واحده» و اتحاد بین امتها است. قرآن دلیل برتری انسانها و امتها را تفاوتهای ظاهری بیان نمیکند؛ بلکه در برتری تقوا، کسب دانش و جهاد فی سبیل الله معرفی میکند. در اندیشۀ مولانا عشق به ذات احدیت و انسانیت مبتنی بر نظریۀ جهان وطنی موج میزند؛ بنابراین نباید انتظار داشت او با تأکید بر ملیگرایی، آدمیان را به زندگی مادی و سرزمین مادری محدود کند. در نظر او، پس از ارجنهادن به هویت الهی، ذاتی و فردی، فراملیگرایی یا هویت جمعی اهمیت خاصی پیدا میکند. مولانا در مثنوی از مفهوم وطن بهنوعی آشناییزداییِ معنایی کرده است؛ از این رو آشناییزدایی در حوزۀ معنا و تأویلهای جدید از واژهها و مفاهیم نیز نمود دارد. در این پژوهش به شیوۀ تحلیل محتوای سرودههای مولانا در مثنوی، جنبههای متفاوت هویت بررسی شدهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
آشناییزدایی؛ هویت؛ تأویل قرآنی؛ مثنوی؛ ملیگرایی؛ فراملیگرایی | ||
مراجع | ||
منابع 1- قرآن کریم، (1380)، ترجمۀ مهدی الهیقمشهای، تهران، انتشارات دانش هوشیار. 2- ابوالفرج اصفهانی، علی بن الحسین، (1368)، برگزیدۀ الاغانی، ترجمه و تلخیص و شرح محمدحسین مشایخ فریدنی، جلد 1، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول. 3- حجازی، بهجتالسادات، (1394)، چشماندازی به تحولات ادبی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزۀ شعر و داستان، تهران، انتشارات، علمی و فرهنگی. 4- دهخدا، علیاکبر، (1373)، لغتنامۀ دهخدا، جلد چهاردهم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. 5- زرینکوب، عبدالحسین، (1389)، نردبان شکسته، شرح توصیفی و تحلیلی دفتر اول و دوم مثنوی، تهران، انتشارات سخن، چاپ چهارم. 6- راستگو، محمد، (1387)، تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی، تهران، سمت، چاپ ششم. 7- طباطبایی، سیدمحمد حسین، (1386)، ترجمۀ تفسیرالمیزان، ترجمۀ سید محمدباقر موسوی همدانی، ج 12، 14 و 18، قم، انتشارات دفتر انتشارات اسلامی. 8- علویمقدم، مهیار، (1377)، نظریههای نقد ادبی معاصر، صورتگرایی و ساختارگرایی (با گذری بر کاربرد این نظریهها در زبان و ادب فارسی)، تهران، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، چاپ اول. 9- فاتحی، ابوالقاسم، (1390)، «هویت براساس داستان مارگیر مولوی»، با همکاری ابراهیم اخلاصی، نشریۀ علمیپژوهشی پژوهشنامۀ زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، شماره 2، صص 186-165. 10- محمدنژاد عالی زمینی، یوسف، (1392)، «بازکاوی مؤلفههای جهانی هویت ایرانی – اسلامی در مثنوی معنوی مولانا»، با همکاری فاطمه بدوی، فصلنامۀ راهبردی جهانیشدن، شماره 12، صص 196-165. 11- مصفا، محمدجعفر، (1383)، با پیر بلخ، کاربرد مثنوی در خودشناسی، تهران، انتشارات پریشان. 12- مولوی، جلالالدین محمد بن محمد، (1391)، مثنوی معنوی، شرح کریم زمانی، جلد 1 تا 6، تهران، انتشارات اطلاعات، چاپ سیوهشتم. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 535 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 407 |