تعداد نشریات | 42 |
تعداد شمارهها | 1,514 |
تعداد مقالات | 12,490 |
تعداد مشاهده مقاله | 24,769,991 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,438,841 |
پیشینه دیدگاه صدرایی در عرفان ابن عربی پیرامون نقش عالم خیال در معاد | ||
الهیات تطبیقی | ||
مقاله 11، دوره 10، شماره 21، خرداد 1398، صفحه 139-152 اصل مقاله (612.97 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/coth.2019.80240.0 | ||
نویسندگان | ||
مرتضی حسینی شاهرودی* 1؛ مهدیه نزاکتی علی اصغری2؛ علی رضا کهنسال3 | ||
1استاد گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
2مدرس گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، مشهد، ایران | ||
3استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
سخنان ملاصدرا و ابنعربی یا برخاسته از بهرۀ مشترک ایشان از آیات و روایات بهعنوان منبع مشترک است یا بر مبنای اعتقاد ملاصدرا به اصالت وجود است که مساوق با وحدت وجود ابنعربی است. ملاصدرا این عقیده را با نظریۀ تشکیک و حرکت جوهری و ابنعربی با نظریۀ تجدد امثال و تجلی وجود ظلی و فرامنطقیبودن برخی ادراکات حضوری در بحث عالم خیال مطرح میکند؛ درنتیجه، هر دو در وجود عالم خیال، ویژگیها و اقسام و مراتب آن، اثر و اهمیت آن در دو قوس نزول و صعود و نقش آن در معرفتشناسی یا وجودشناسی و فرجامشناسی همرأیاند. همچنین به تبیین تجرد خیال، انتقال خلایق از این قوه به عالم دیگر، تبیین مراحل مرگ، نفخ صور و قبر پرداخته است؛ نیز استکمال نفس برای نفوسِ به فعلیت نرسیده، بهصورت فردی در مقام خیال و برای نفوسِ به فعلیت رسیده، بهصورت بقاء در مقام عقلانی است که با قیومیت واحد تعالی توضیح داده است. ایشان به اهمیت نقش خیال در دو قوس نزول و صعود و خزانۀ محسوسات قائلاند و میگویند خیال در قوس نزول با تجسد روح اعظم الهی و ارواح، موجب ظهور عالم معانی در عالم جسمانی و تجلی و ظهور حق تعالی در کاینات و درنتیجه، خزانۀ محسوسات میشود و از همینجاست که دنیای محسوس قائم به ذات نیست و جلوهها و آیاتِ حقیقتی متعالی است که به گونهای نمادین به آن حقایق اشاره میکند و اما در قوس صعود، خیال با ظهور حق در منامات و مکاشفات و استمداد از وحی الهی در عالم، زمینۀ صعود اجساد از عالم سایهها به عالم نور محض را با مرگ اختیاری یا احتضاری و مرگ طبیعی یا ناگهانی فراهم میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
قوۀ خیال؛ خیال متصل؛ خیال منفصل؛ نفس؛ ملاصدرا؛ ابنعربی | ||
مراجع | ||
منابع 1- ابنعربی، محییالدین بن عربی، (بیتا)، فتوحات مکی، 4 ج، بیروت، دارالصادر، چاپ اول. 2- ------------------، (1946م)، فصوصالحکم، ج2و1، قاهره، دارإحیاءالکتب العربیه. 3- -----------------، (1367)، مجموعه رسائل ابنعربی، تصحیح نجیب مایل هروی، تهران، مولی. 4- ----------------، (1391)، مواقع النجوم و مطالع اهله الاسرار و العلوم، ترجمۀ محمد خواجوی، تهران، مولی. 5- ---------------، (1370)، نقشالفصوص، تصحیح جلالالدین آشتیانی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی. 6- اشرف امامی، علی، (1389)، مقایسۀ دیدگاههای عرفانی عبدالکریم جیلی و ابنعربی، تهران، بصیرت. 7- آشتیانی، جلالالدین، (بیتا)، شرحی بر زادالمسافر، تهران، دفتر تبلیغات اسلامی. 8- تلمسانی، عفیفالدین، (1392)، شرحی بر فصوصالحکم، مقدمۀ اکبر راشدینیا، تهران، سخن. 9- حکمت، نصرالله، (1389)، مباحثی در عرفان ابنعربی، تهران، علم. 10- سجادی، جعفر، (1379)، فرهنگ اصطلاحات فلسفی صدرا، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 11- ---------، (1379)، فرهنگ معارف اسلامی، ج2و1، تهران، دانشگاه تهران. 12- صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، (1432)، اسفار، 10 ج، قم، منشورات طلیعه نور. 13- ------------------، (1360)، الشواهد الربوبیه، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. 14- -----------------، المظاهر الالهیه، (1378)، تصحیح سیدمحمد خامنهای، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا. 15- -----------------، (1375)، رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تحقیق حامد ناجی اصفهانی، تهران، حکمت. 16- -----------------، (بیتا)، مبدأ و معاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفۀ ایران. 17- ----------------، (1363)، مفاتیحالغیب، تعلیقات مولی علی النوری، تصحیح و مقدمۀ محمد خواجوی، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران. 18- عفیفی، ابوالعلاء، (1386)، شرحی بر فصوصالحکم شیخ اکبر محییالدین بن عربی، ترجمۀ نصرالله حکمت، تهران، الهام. 19- کاشانی، عبدالرزاق، (1426)، لطائفالأعلام فی إشارات أَهل الإلهام، ج 2و1، قاهره، الثقافة الدینیه. 20- لاندا، رام، (1388)، حکمت محییالدین بن عربی، ترجمۀ علی اشرف امامی، تهران، بصیرت.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 363 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 289 |