تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,686 |
تعداد مقالات | 13,797 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,473,068 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,815,662 |
خاستگاه نفس در نگاه تکاملی صدرایی و نگاه تکاملی نوخاستهگرایی | ||
الهیات تطبیقی | ||
مقاله 4، دوره 10، شماره 21، خرداد 1398، صفحه 29-44 اصل مقاله (833.41 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/coth.2018.110677.1148 | ||
نویسندگان | ||
محمدمهدی عموسلطانی1؛ محمد مهدی علیمردی* 2 | ||
1دانشجوی دکتری دین پژوهی دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران | ||
2استادیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران | ||
چکیده | ||
در الهیات مسیحی که با الهیات اسلامی بیگانه نیست، راجع به خاستگاه نفس، بهطور سنتی سه دیدگاه وجود دارد: «آفرینشگرایی»، «تولدگرایی»، و «تقدم وجودی». «دوگانهانگاری جوهری نوخاسته» دیدگاه چهارمی است که بهتازگی با تأثیر از نگاه علمی و تکاملی نوخاستهگرایان مطرح شده است. در این نگاه سیستمی و کلگرایانه، ذهن/نفس از نظام ارگانیک بدن و از طریق فرایندها و تعاملات طبیعی و شبکهای پیچیده از ارتباطات عصبی تولید شده است، نه اینکه از بیرون بدن قرار داده شده باشد. در این مقاله با توجه به شباهت زیاد «دوگانهانگاری جوهری نوخاسته» و دیدگاه جسمانیهالحدوث صدرا، این دو نظریه دربارة خاستگاه و منشأ نفس مطالعه میشوند. روش پژوهش، تطبیقی، تحلیلی و استدلالی است. هدف این پژوهش، کشف و طرح نقاط ضعف و قوت هریک از این دو نظریه و رسیدن به دیدگاه متعالیتر دراینباره است. یافتهها: تصور برخی شارحان از جسمانیهالحدوث صدرایی آن است که نفس با ترکیب عناصر و تحقق مزاج و از طریق حرکات اشتدادی و جوهری، از جسم تولید میشود؛ اما توجه دقیقتر به نگاه صدرایی، علاوه از اینکه او را پیشتاز نوخاستهگرایی معرفی میکند، با رفع خلأهای تبیینی این دیدگاه، او را در زمرة آفرینشگرایان قرار میدهد. نگاهی که امروزه جامع بین علم، دین و فلسفه است و ازاینرو با نام «آفرینشگرایی نوخاستة صدرایی» در حکم گزینه و نظریهای بسطپذیر و شایان توجه به فلاسفة دین و متکلمان پیشنهاد میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
نوخاستهگرایی جوهری؛ دوگانهانگاری؛ آفرینشگرایی؛ رابطة نفس و بدن؛ جسمانیهالحدوث | ||
مراجع | ||
منابع 1- ابراهیمی دینانی، غلامحسین، (1380)، قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، ج1، چاپ سوم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 2- آشتیانى، جلالالدین، (1381)، شرح بر زادالمسافر، قم، بوستان کتاب. 3- برنجکار، رضا، (1392)، «نفس در قرآن و روایات»، نفس و بدن در متون دینی، ج1، قم، مجموعه مقالات همایش بینالمللی آموزههای دینی و مسئله نفس و بدن، 105-144. 4- جامهبزرگی، محمدجعفر و سعیدیمهر، محمد، (1394) «رویکرد نوخاستهگرایی به مسئله ذهن در پاسخ به چالشهای آفرینشگرایی و فیزیکالیسم»، شناخت، شماره 73، 50-71. 5- خامنهای، محمد، (1380)، «نفس در حکمت متعالیه ملاصدرا»، خردنامه صدرا، تابستان، شماره 24، صص 43-42. 6- خوشنویس، یاسر، (1394)، نوخاستگی و آگاهی، قم، پژوهشکده فلسفه و حکمت اسلامی. 7- سروش، عبدالکریم، (1384)، نهاد ناآرام جهان، چاپ پنجم، تهران، مؤسسه فرهنگی صراط. 8- شکر، عبدالعلی، (1394)، «حرکت جوهری و استکمال نفس پس از مفارقت از بدن»، پژوهشهای فلسفی-کلامی، شماره 4، 133-148. 9- شهگلی، احمد، (1390)، «بررسی و تحلیل مسئله وحدتانگاری و دوگانهانگاری نفس و بدن از دیدگاه ملاصدرا»، ذهن، شماره 46، 101-120. 10- صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم، (1360الف)، اسرارالآیات و انوارالبینات، تهران، انجمن حکمت و فلسفه اسلامی. 11- صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم، (1368)، الحکمه المتعالیه فی الأسفار العقلیه الأربعه، ج1-9، چاپ دوم، قم، مکتبه المصطفوی. 12- صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم، (1360ب)، الشواهد الربوبیه، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. 13- صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم، (1354)، المبدأوالمعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران. 14- صفری کندسری، رضا و واله، حسین، (1393)، «یگانهانگاری صدرایی»، حکمت صدرایی، سال سوم، شماره اول، 125-136. 15- علیزاده، بهرام، (1390)، «مسئلة نفس ـ بدن، یگانهانگاری صدرایی و نوخاستهگرایی»، ذهن، شماره 45، 5-44. 16- عموسلطانی، محمدمهدی و آذربایجانی، مسعود، (1397)، «اراده آزاد، برخاسته از جوهر مجرد نفس یا ویژگیای نوخاسته»، جستارهای فلسفه دین، شماره 1، 136-111. 17- فاضلی، اصغر، (1389)، «بررسی چالشهای حدوث جسمانی نفس»، قبسات، شماره 58، 59-84. 18- نریمانی، نیما، (1394)، «ماهیت نفس از دیدگاه نوخاستهگرایی و ملاصدرا»، اشارات، شماره 4، 134-111. 19- ننسی، مورفی، (1391)، چیستی سرشت انسان، ترجمة علی شهبازی و سیدمحسن اسلامی، قم، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب. 20- Archinov, V., & Fuchs, C. (2003). Causality, Emergence, Self-Organisation, a publication of the international working group on ‘Human Strategies in Complexity: Philosophical Foundations for a Theory of Evolutionary Systems, Moscow: NIA-Priroda. 21- Baker, M., & Goetz, S. (2011). The soul hypothesis, New York, Continuum. 22- Bunge, M. (2010). Matter and mind: a philosophical inquiry, Springer, New York. 23- Campbell, R. (2015). The Metaphysics of Emergence, Palgrave Macmillan. 24- Clarke, W. N. (2001). The One and the Many: A Contemporary Thomistic Metaphysics, Notre Dame, Indiana: Notre Dame Press. 25- Clayton, P. (2004). Mind & Emergenc, Oxford. 26- Crane, T. (2001). Elements of Mind, An Introduction to the Philosophy of Mind, New York. Oxford. 27- Dyson, F. (1979). Disturbing the Universe, New York: Harper and Row. 28- Farris, J. (2014). Emergent creationism: another option in the origin of the soul debate, Religious Studies 50, 321–339. 29- Goodman, L., & Caramenico, D. (2013), Coming to Mind, The Soul and Its Body, University of Chicago Press. 30- Hasker, W. (2014). The dialectic of soul and body, In: Lavazza, A., Robinson, H. (eds.) ContemporaryDualism: A Defense, Routledge/Taylor & Francis Group, New York, 204–219. 31- Hasker, W. (1999). The Emergent Self, Cornell University Press, London. 32- Hasker, W. (2011). Souls Beastly and Human, published in: The soul hypothesis. Mark Baker& Stewart Goetz, New York, Continuum. 33- Hasker, W. (2015). Why Emergence?, Published in: Joshua R. Farris & Charles Taliaferro (eds.), The Routledge Companion to Theological Anthropology, Newyork Routledge. 34- Jeffreys, D. S. (2004). The Soul is Alive and Well: Non-reductive Physicalism and Emergent Mental Properties, Theology and Science 2: 2, 205-225. 35- Lee, P., & George, R. (2007). Body−Self Dualism in Contemporary Ethics and Politics, New York: Cambridge University Press. 36- Levine, J. (1983). Materialism and qualia: The explanatory gap, Pacific Philosophical Quarterly 64, 354–361. 37- Lubashevsky, I. (2017). Physics of the Human Mind, Springer International Publishing. 38- Morowitz, H. J. (2003). emergence of transcendence, Published in: Niels Henrik Gregersen, From complexity to life, New York: Oxford. 39- Nida-Rümelin, M. (2007). Dualist Emergentism, Published in: Brian Mc Laughlin, & Jonathan Cohen, Contemporary Debates in Philosophy of Mind. Blackwell. 40- O’Connor, T. (2000). Causality, Mind, and Free Will, Published in James E. Tomberlin (ed.) Philosophical Perspectives 14: Action and Freedom, Oxford: Blackwell, 105–117. 41- O’Connor, T. (1994). Emergent Properties, American Philosophical Quarterly 31, 91–104. 42- O’Connor, T., & Jacobs, J. D. (2000). Emergent Individuals, Philosophical Quarterly 53(213), 540–555. 43- O’Connor, T. (2003). Groundwork for an Emergentist Account of the Mental, Progress in Complexity, Information and Design 2.3.1, 1–14. 44- O’Connor, T. & Churchill, J. R. (2010). Nonreductive Physicalism or Emergent Dualism? The Argument from Mental Causation, Published in: Robert C. Koons and George Bealer (eds.), The Waning of Materialism: New Essays, Oxford: Oxford University Press, 261–279. 45- O’Connor, T. (2000). Persons and Causes: The Metaphysics of Free Will, Oxford. 46- O’Connor, T., & Wong, H. Y. (2005). The metaphysics of emergence, Nous 39, 659–679. 47- Popper, K. (1978). Natural selection and the emergence of mind, Dialectica 32, 355-339. 48- Searle, J. (1992). The rediscovery of the mind, Cambridge: MIT Press. 49- Sheldrake, R. (2013). Setting science free from materialism, explore 9(4), 211-218. 50- Stephan, A. (2013). theories of Emergence, Published in: Runehov, Anne L. C & Lluis Oviedo, Encyclopedia of Sciences and Religions, New York London: Springer. 51- Strawson, G. (2006). Realistic monism: why physicalism entails panpsychism, Journal of Consciousness Studies 13, 3-31. 52- Tanner, K. (2005). God and Creation in Christian Theology, Minneapolis: Fortress Press. 53- Vimal, R. L. P. (2013). Emergence in dual-aspect monism, Published in: Alfredo Pereira Jr. and Dietrich Lehmann (ed), The Unity of Mind, Brain and World, New York: Cambridge University Press. 54- Vimal R. L. P. (2008). Proto-experiences and subjective experiences: Classical and quantum concepts, J Integr Neurosci 7(1), 49–73. 55- Zimmerman, D. (2011). From Experience to Experiencer, Published in: Mark Baker& Stewart Goetz, The soul hypothesis, New York, Continuum. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 617 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 560 |