تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,647 |
تعداد مقالات | 13,387 |
تعداد مشاهده مقاله | 30,130,111 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,066,304 |
نقش هستیشناختی بدن در تبیین پنج مسئله از علمالنفس صدرایی | ||
الهیات تطبیقی | ||
مقاله 11، دوره 9، شماره 19، خرداد 1397، صفحه 147-160 اصل مقاله (529.29 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/coth.2018.105655.1086 | ||
نویسندگان | ||
فروغ السادات رحیم پور1؛ مجید یاریان* 2 | ||
1دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
2دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
چکیده | ||
در حکمت اسلامی، نفس همواره اساس و شالودۀ ساختار وجودی انسان معرفی شده و در مقابل، به بدن و نقش آن در شناخت هویت انسان، کمتر توجه شده است. این در حالی است که شناخت نفس در بیشتر زوایای معرفتشناختی آن، متکی بر شناخت بدن و جایگاه آن است و این امر با دقت نظر در مباحث علمالنفس آشکار خواهد شد. در نوشتار پیش رو، چند مبحث از نفسشناسی ملاصدرا حول محور پنج پرسش بررسی شدهاند: 1. ملاصدرا چگونه از بدن و ویژگیهای جسمانی در ابطال تناسخ بهره میجوید؟ 2. ویژگیهای بدنی در حکمت متعالیه چگونه ملاصدرا را قادر به دفاع از اتحاد نفس و بدن کرده است؟ 3. صدرا چگونه با کمک بدن تعدد قوای نفس را به اثبات میرساند؟ 4. بدن در حکمت متعالیه چه کارکردی در تبیین فرایند علم و ادراک دارد؟ 5. ملاصدرا چگونه بدن و ویژگیهای آن را در اثبات جاودانگی نفس به استخدام میگیرد؟ در پاسخ به این پرسشها، استدلالهای منتهی به مطلوب، مبتنی بر مقدماتی است که وابستگی مستقیم به شناخت بدن و ویژگیهای آن دارد؛ ازجمله این مقدمات عبارتند از: تناسب مراتب قوه و فعل نفس با درجات قوه و فعل بدن، ذومراتب بودن بدن و جایگاه آن در حرکت جوهری استکمالی نفس، تغییر، ضعف یا زوال برخی از قوای بدنی در زمانهایی خاص از حیات دنیوی، مقدمهبودن حس و ادراکات بدنی در شکلگیری ادراکات فراحسی و منزّهبودن برخی از ساحتهای وجودی انسان از عوارض مادی و بدنی. با این زاویۀ دید خاص، نقش بدن و ویژگیهای آن در تبیین و تحلیل این پنج مسئله، انکارناپذیر خواهد بود. | ||
کلیدواژهها | ||
بدن؛ ماده؛ نفس؛ تجرد؛ ملاصدرا | ||
مراجع | ||
منابع: 1- ابنسینا، حسینبنعبدالله، (1952م)، احوال النفس، حققه وقدم الیه احمد فواد الاهوانی، القاهره، دار احیاء الکتب العربیه. 2- ----------------، (1364)، نجات، ویرایش محمدتقی دانشپژوه، دانشگاه تهران. 3- ---------------، (1966م)، طبیعیات الشفاء، النفس، حققه و قدم له عبدالرحمن بدوی، القاهره، دارالنهضه العربیه. 4- ---------------، (1972م)، التعلیقات، تصحیح عبدالرحمن البدوری، حوزۀ علمیۀ قم. 5- --------------، (1375)، شرح الاشارات و التنبیهات، قم، نشرالبلاغه. 6- ابوریده، عبدالهادی، (1950م)، رسائل الکندی الفلسفیه، قاهره، دارالفکر العربی. 7- انصاری شیرازی، یحیی، (1387)، دروس شرح منظومه، ج4، قم، انتشارات بوستان کتاب. 8- سجادی، سیدجعفر، (1361)، فرهنگ علوم عقلی، انجمن حکمت و فلسفه، تهران. 9- ملاصدرا، صدرالدینمحمد، بیتا، رسالۀ اکسیر العارفین در «الرسائل»، قم، مکتبه المصطفوی. 10- ----------------، (1315ق)، تعلیقه بر حکمت الاشراق، قم، انتشارات بیدار. 11- ---------------، (1410ق)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی. 12- --------------، (1346)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، با حواشی حاج ملاهادی سبزواری، تصحیح و تعلیق و مقدمۀ سیدجلالالدین آشتیانی، انتشارات دانشگاه مشهد. 13- -------------، (1381)، المبدأ و المعاد، ج2، تصحیح و تحقیق و مقدمه محمود ذبیحی و جعفر شانظری، باشراف سیدمحمد خامنهای، تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا. 14- ------------، (1386)، مفاتیحالغیب، تصحیح، تحقیق و مقدمۀ نجفقلی حبیبی، باشراف سیدمحمد خامنهای، تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا. 15- -----------، (1391)، المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم الکمالیه، تصحیح، تحقیق و مقدمۀ سیدمحمد خامنهای، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 413 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 386 |