پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شمارهها | 1,640 |
| تعداد مقالات | 13,343 |
| تعداد مشاهده مقاله | 29,979,706 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,001,421 |
بررسی اصل توالی رسایی و قانون مجاورت هجا در واژههای سههجایی با هجای آغازین CVCC در زبان فارسی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نشریه پژوهش های زبان شناسی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 5، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 18، تیر 1397، صفحه 61-82 اصل مقاله (1.24 M) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/jrl.2018.104217.1062 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا* 1؛ روح الله یعقوبی2؛ علی مالمیر3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2دانشجوی دکترای زبانشناسی دانشگاه تربیت مدرس ، تهران، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3دانشجوی دکترای زبانشناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| در پژوهش حاضر، میزان رعایت اصل توالی رسایی و قانون مجاورت هجا در واژههای سههجایی بررسی شده است. بدین منظور، لغات دو فرهنگ لغت مهشید مشیری و نیز دورۀ دوجلدی معین بررسی شد و در بین حدود صد هزار واژۀ بررسیشده، فقط 269 واژۀ سههجایی با هجای آغازین cvcc پیدا شد. سپس توالی واکهها و توالی همخوانها، استخراج و با استفاده از مقیاس رسایی گوسکوآ (2004)، رعایت اصل توالی رسایی و قانون مجاورت هجا بررسی شد. نتایج حاصل از بررسی ساختهای هجایی (c)vcc.cv(c)(c).cv(c)(c) نشان میدهند واکههای a/و eو/o نسبت به ɑ/ و i و/u تمایل بیشتری دارند تا در جایگاه هستۀ هجای اول ظاهر شوند. در بین واکههای کوتاه نیز واکه /a/ اولویت دارد. به عبارتی، واکههای رساتر بسامد بیشتری دارند. همچنین، کاهش میزان رسایی در خوشۀ همخوانی هجای اول با فراوانی 212 مورد (معادل 78 درصد دادهها)، شاهدی بر رعایت اصل توالی رسایی در این توالی درون هجایی است. در بررسی قانون مجاورت هجا نیز مشخص شد در مرز هجای اول و دوم تمایل به نقض این قانون وجود دارد؛ بهطوریکه در 133 مورد، افزایش میزان رسایی وجود دارد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| زبان فارسی؛ واجآرایی؛ اصل توالی رسایی؛ قانون مجاورت هجا | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1. مقدمه زبانها از لحاظ واجآرایی هجا با یکدیگر تفاوت دارند. ساختار هجایی در برخی از آنها تنها محدود به توالی همخوان -واکه[1] (CV) هستند و در برخی دیگر، ساختارهای پیچیدهتری در هسته[2] و حاشیه[3] هجا هستند. جزایری[4] و پیپر[5] (1361: 31)، اسکات[6] (1964: 27-30 )، ثمره (1380: 109) و حقشناس (1380: 138) معتقد به ساخت سههجایی زبان فارسی هستند؛ ولی باطنی (1373) زبان فارسی را 6 هجایی میداند. دلیل این تفاوت همزۀ آغازینی است که در ابتدای تمام واژههایی قرار میگیرد که در فارسی سره با واکه آغاز میشوند. در مواردی که تکواژ با واکه آغاز شود، جایگاه تهی آغازه با یک انسداد چاکنایی (همزه) پر میشود؛ اما واژه اگر مرکب باشد، این امر صادق است. مواردی مانند «گدایان» و «خانهای» بهترتیب همخوان میانجی «ی» و «همزه» را نشان میدهند. بهمنظور تمایز بین این انسداد چاکنایی زیرساختی از روساختی، انسداد چاکنایی حاصل از فرایند درج، در درون پرانتز قرار گرفته است. هدف این پژوهش، بررسی واجآرایی کلمات سههجایی زبان فارسی است که با هجای آغازین(c)vcc شروع شدهاند؛ و تلاش شده است با بررسی واژههای سههجایی زبان فارسی، محدودیتهای حاکم بر واجآرایی در آنها با زنجیرۀ هجایی (c)vcc.cv(c)(c).cv(c)(c) مشخص شود که 9 ساخت هجایی را دربرمیگیرد. در این راستا دو پرسش ذیل مطرح شدهاند: در واژههای سههجایی با ساخت vcc.cv(c)(c).cv(c)(c)(c) زبان فارسی، تا چه میزان اصل توالی رسایی[7] رعایت شده است؟ در واژههای سههجایی با ساخت vcc.cv(c)(c).cv(c)(c)(c) زبان فارسی، تا چه میزان قانون مجاورت هجا[8] رعایت شده است؟
2. پیشینة تحقیق
ثمره (1378) در بحث مربوط به محدودیتهای حاکم بر خوشههای همخوانی بیان میکند شمار بالقوه خوشههای با دو همخوان با توجه به اینکه زبان فارسی 23 همخوان دارد، 529 مورد است. از این تعداد 331 خوشه در مرز دو هجا و 205 خوشه در درون یک هجا میتواند واقع شود. ثمره نتیجه میگیرد که بیشترین محدودیت تولیدی در خوشههای درونهجایی اعمال میشود؛ اما در مرز دو هجا محدودیت تولیدی به مراتب کمتر است. او در پژوهش خود تنها خوشههای همخوانی درونهجایی را بررسی میکند و بحث خوشههای درونواژهای را به تحلیل ساختمان منوط میداند. او همچنین هجاهای قابل قبول cvcc را بهعنوان واژۀ تکهجایی یا جزئی از واژۀ چندهجایی در زبان فارسی، مطالعه و نتیجۀ آن را به همراه مثال فهرست کرده است که تعداد آنها به 723 هجا میرسد (ثمره، 1380: 157). او در این بررسی به طبقههای واکه اشاره نکرده است. علم الهدی[9] (2000) مطالعة خود را به ساخت درونی هجا محدود میکند. او در پژوهش خود بین کلمات فارسی سره و واژههای قرضی تمایز میگذارد. او نتیجه میگیرد هجای بهینه در زبان فارسی CVCاست که بسامد آن از همة هجاها بیشتر است و هجای سنگین CVCCکمترین بسامد را دارد. از مجموع کل دادههای فارسی و سایر زبانها، حدود 96 درصد واژههایی دارای ساختار CV، فارسی سرهاند. هرچه ساختار هجا پیچیدهتر میشود، این درصد واژههای فارسی سره کاهش مییابد. کردکامبوزیا و ذوالفقاری سریش[10] (2006) به توصیف واجآرایی خوشههای پایانی کلمات تکهجایی با آرایش واجی CVCC میپردازند. آنها علاوه بر بررسی توزیع و آرایش همخوانهای خوشة پایانی، رابطۀ آنها را با هستة هجا مطالعه میکنند و نتیجه میگیرند اصل سلسله مراتب رسایی در خوشههای همخوانی هجاهایی با واکه کشیده رعایت میشود؛ حال آنکه در هجاهایی با واکۀ کوتاه این امر الزاماً صادق نیست. کرد زعفرانلوکامبوزیا و هادیان (1388) به بررسی واکههای زبان فارسی و تفاوتهای واجآرایی آنها میپردازند. آنها با استفاده از واجآرایی زبان فارسی و ترتیب قرارگرفتن واکهها و همخوانها و آرایش آنها در هجای CVCC زبان فارسی نشان میدهند که آرایش همخوانها در خوشۀ پایانه با توجه به واکۀ هسته هجا متفاوت است. آنها در ادامه با توجه به واجآرایی هجای CVCC یازده دلیل واجشناختی ارائه میکنند و بدین ترتیب دو طبقه بودن واکههای زبان فارسی را تأیید میکنند. شاهوردی شهرکی (1391) به مطالعة ساختار هجا در واژههای مشتق و مرکب میپردازد. نتایج نشان دادند در واژههای مشتق فرایند درج رایج است؛ ولی در واژههای مرکب فرایند حذف رایج است. از لحاظ وزن هجا، ساختار بهینه در واژههای مشتق دو هجایی و سه هجایی، توالی هجاهای هموزن دومورایی است. در واژههای مرکب، واکههای کشیده و کوتاه بسامد تقریبی یکسانی در پایان واژه دارند. بیشترین درصد واژههای غیربسیط به واژههای مشتق سه هجایی و کمترین درصد به واژههای مشتق شش هجایی اختصاص دارد. احمدی (1391) وضعیت منحنی تغییرات رسایی در نیمهجای دوم از هجاهای فارسی (شامل هسته و پایانه) را در طبقات سهگانه «شیب نزولی» (=رعایت محدودیت رسایی)، «شیب نزولی – صعودی» (=نقض محدودیت توالی رسایی)، و «شیب صفر» (=رسایی ثابت)، بررسی و با پرداختن به چگونگی الگوی کلان و کمّی تبعیت محدودیتهای توالی رسایی در خوشههای صامت پایانی، سه طبقه مذکور را به لحاظ آماری بررسی میکند. نتایج پژوهش او نشان دادند در تمامی سطوح بررسیشده، موارد نقض محدودیت توالی رسایی به میزان بیش از 25 درصد وجود دارد؛ اما در خوشههای صامت پایانی، غلبۀ آماری با موارد رعایت این محدودیت است. کرد زعفرانلوکامبوزیا و همپژوهان (1395) نشان میدهند آیا تفاوتی میان واجآرایی یک هجا بهصورت مستقل و واجآرایی همان ساختار هجایی در ترکیب با هجاهای دیگر وجود دارد و میتوان به وجود رابطة معنادار بین واجآرایی کلمات از یکسو و نوع و مقوله واژگانی آنها از سوی دیگر قائل بود. بدین منظور درمجموع 4075 واژۀ دوهجایی با ساختار هجایی (C)V.CVC(C)، استخراج و سپس نوع و مقولۀ واژگانی هر واژه و همچنین واجآرایی آن تعیین شد. نتایج بیان میکنند عوامل متعددی ازجمله نوع واکه هسته و همخوانهای پایانة یک هجا بر واجآرایی هجای مجاور تأثیرگذار است.
3. چارچوب نظری ترتیب قرارگرفتن واحدهای واجی در درون یک هجا و در مرز بین دو هجا بهترتیب از اصل توالی رسایی و قانون مجاورت هجا پیروی میکند. اصل توالی رسایی را نخستین بار در سال 1881 سیورس[11] و بعدها در سال 1904 یسپرسن[12] مطرح کردند (مورلی[13]، 2003: 356). طبق این اصل در درون هجا واحدهای واجی رساتر در مقایسه با دیگر واحدها، در جایگاه نزدیکتری نسبت به هسته قرار میگیرند. کنستوویچ[14] (1994: 254) اصل توالی رسایی را افزایش میزان رسایی از آغازه به سمت هسته و کاهش میزان رسایی از هسته به سمت پایانه میداند. قانون مجاورت هجا را ابتدا هوپر[15] (1976) مطرح کرد و مورِی[16] و وِنِمان[17] (1983: 528-514) آن را اصلاح کردند. شرط ساخت هجایی[18] هوپر میگوید: همخوان آغازۀ هجا باید از همخوان پایانۀ هجای مجاور که درست پیش از آن قرار دارد، قویتر باشد. بهطور خلاصه، اصل توالی رسایی درون یک هجا عمل میکند؛ اما در قانون مجاورت هجا میزان رسایی را بین دو هجا در نظر میگیرند. طبق قانون مجاورت هجا، پایانۀ هجای نخست باید از آغازۀ هجای بعدی رساتر باشد تا اصل توالی رسایی نقض نشود (ونمان: 1988). دربارۀ اصل توالی رسایی افرادی مانند هوپر (1976)، سلکرک[19] (1984)، پارکر[20] (2002)، و گوسکوا[21] (2004) مطالعاتی انجام دادهاند که در پژوهش حاضر از جدیدترین این نظریهها استفاده شده است. با توجه به جدول 1، گوسکوآ (2004:10) مقیاس مجاورت رسایی را ارائه داده است که بر همین اساس به هریک از همخوانهای متوالی (چه برای دو همخوان خوشه اول و چه برای دو همخوان مرز هجای اول و دوم) عمل میکنیم.
جدول 1- ترتیب همخوانها براساس عدد رسایی، گوسکوآ (2004)
در جدول (1) عدد رسایی هفت، مربوط به غلت و عدد رسایی صفر، مربوط به انسدادی بیواک است. به عبارتی، هرچه رسایی بیشتر باشد، عدد رسایی هم بیشتر است؛ برای مثال، اگر در خوشۀ هجای اول توالی r.d باشد؛ مانند واژۀ «سردخانه»، عدد رساییِ مربوطه بهصورت زیر است: (r.d=2-6=-4) همچنین عدد 7- (منهای هفت) نشاندهندۀ بیشترین هماهنگی در همجواری دو هجا است و مطابق قانون مجاورت هجا، بهترین حالت را نشان میدهد؛ اما برای دو همخوان متوالی t.w داریم: (t.w=7-0=+7) که این عدد حالت بهینه محسوب نمیشود. به عبارتی، عدد 7+ بدترین شرایط رسایی برای مرز دو هجا را نشان میدهد و نقض کامل اصل توالی رسایی (در درون یک هجا) و قانون مجاورت هجا (در مرز بین دو هجای مجاور) مربوط به 7+ است. در t.w نقطۀ بین t و w نشاندهندۀ مرز بین دو هجاست. به عبارتی، t پایانۀ هجای اول و w آغازۀ هجای دوم است. گوسکوا (2004) به پیروی از یسپرسن (1904) رتبهبندی توالیهای همخوانهای پایانه و آغازه براساس اصل سلسلهمراتب رسایی را توضیح میدهد، جدول (2).
جدول 2- درجهبندی مجاورت هجا در جدول (2) اعداد سطر نخست نشاندهندۀ رتبهبندی توالی همخوان پایانۀ هجای اول و آغازۀ هجای دوم، براساس اصل سلسلهمراتب رسایی است و ارقام سطر پایین، نشاندهندۀ حاصلجمع جبری رتبههای رسایی دو همخوان مجاور در مرز دو هجاست. سطرهای مختلف جدول (2) بیانکنندۀ امکانات همجواری دو همخوان در مرز دو هجاست که همانطور که در مثال دیده میشود، مرز میان دو هجا با نماد نقطه مشخص شده است. بر اساس این جدول، پانزده امکان همجواری دو همخوان براساس رتبۀ رسایی وجود دارد. ستون نخستِ جدول، نشاندهندۀ مجاورت یک غلت در پایانۀ هجای اول با یک انسدادی بیواک در آغازۀ هجای دوم است که هماهنگترین عناصر در همجواری دو هجا در نوع خود است. سطر دوم مجاورت پایانۀ هجای اول با درجۀ دوم و آغازۀ هجای بعدی با درجۀ دوم را نشان میدهد و به همین ترتیب ادامه مییابد. با توجه به جدول (2)، به نظر میرسد بهترین حالت موردی است که پایانۀ هجای اول رساترین و آغازۀ هجای بعدی کمرساترین واحد واجی است که در این صورت قانون مجاورت هجا در حد اعلا رعایت شده است. رساترین همخوانها، غلتها و کمرساترین آنها انسدادیهای بیواک هستند؛ بنابراین توالی بهینه برای همخوانهای پایانه بهصورت w>r>l>n>z>d>s>t و توالی بهینه برای همخوانهای آغازه بهصورت t>s>d>z>n>l>r>w است (گوسکوا، 2004: 209). با توجه به این توضیحات، دادههای مربوط به هریک از 9 ساخت هجایی مورد پژوهش، در ادامه بررسی شدهاند.
4. روش تحقیق بهمنظور گردآوری دادههای مورد نیاز این پژوهش، تمام واژههای سههجایی فارسی که دارای یک هجای CVCC در ابتدای واژهاند، از فرهنگ لغت مشیری (شامل 40000 مدخل) و فرهنگ لغت معین (شامل 60000 مدخل) استخراج شد که مجموع تعداد واژههای بهدستآمده 269 مورد است:
جدول 3- انواع ساخت هجایی مورد مطالعه
در ادامه، برای هریک از 269 واژه موجود، توالی همخوانیهای خوشۀ پایانی هجای اول استخراج شد و با استفاده از مقیاس گوسکوآ (2004)، عدد رسایی آنها به دست آمد. همچنین، اعداد رسایی مربوط به توالی پایانۀ هجای اول و آغازۀ هجای دوم نیز استخراج و قانون مجاورت هجا برای هریک از واژهها بررسی شد. سپس با توجه به نوع ساخت هجایی و واجآرایی واژههای مورد مطالعه در این پژوهش، اصل توالی رسایی و قانون مجاورت هجا برای دادهها مقایسه شد.
5. تحلیل دادهها در این بخش، با استفاده از روش آماری - توصیفی، واژههای سههجایی شامل 9 ساخت هجایی در زبان فارسی تحلیل شدهاند. 5-1. تحلیل دادههای ساخت هجایی cvcc.cv.cv 5-1-1. بررسی واکهها برای پاسخ به این پرسش که آیا رابطه معناداری بین هستۀ دو هجای متوالی واژههای با ساخت هجایی CVCC.CV.CV وجود دارد، ابتدا نوع هسته هر هجا، مشخص و سپس فراوانی هر واکه در هریک از سه جایگاه هسته آنها مشخص شد:
جدول 4- فراوانی واکهها در ساخت cvcc.cv.cv
در رابطه با هجای اول (دادههای جایگاه هستۀ v1)، فراوانی حضور واکههای ششگانه در واژههای دارای ساخت هجایی CVCC.CV.CV پیوستار زیر را به دست میدهند: a > o > e > ɑ > u > i. این پیوستار نشان میدهد در جایگاه نخست، این نوع ساخت هجایی واکههای کوتاه نسبت به واکههای کشیده متناظر در اولویتاند. نتایج زیر حاصل تحلیل دادهها براساس اصل توالی رساییاند: واکههای کوتاه: واکه پیشین افتاده > واکههای میانی. واکههای کشیده: واکه پسین افتاده > واکههای افراشته. این اولویتبندی کاملاً منطبق بر مقیاس رسایی است. براساس مقیاس رسایی، واکههای افتاده رساترین واحدهای واجیاند و واکههای میانی و افراشته بهترتیب در ردههای بعدی قرار دارند. با توجه به اینکه نتیجۀ بهدستآمده در ساخت کلمات سههجایی با ساخت کلمات یک هجایی CVCC برابر است و نتایج مشابهی به دست داده است میتوان پیشبینی کرد این نوع ساختهای سههجایی غالباً واژههای مرکب مانند سردخانه و واژههای مشتق - مرکب مانند شمعدانیاند و در بین آنها برخی کلمات وامواژه مانند کارتپستال و پرسپکتیو نیز دیده میشود. در هجای دوم، آرایش واکهها در هسته در مقایسه با ترتیب فراوانی آنها با هجای اول متفاوت است. در هجاهای باز مانند CV در زبان فارسی ترجیح داده میشود که در هستۀ هجا بیشتر از واکههای ɑ/ وi و /u استفاده شود و واکههای کوتاه در مرحلۀ بعد قرار میگیرند. جدول شماره (4) نشان میدهد فراوانی حضور واکهها در جایگاه هستۀ هجای دوم به این صورت است: ɑ > u > i > a > e > o. این پیوستار حاکی از آن است که در آرایش هجای باز دوم، فراوانی واکههای کشیده نسبت به کوتاه بیشتر است. علاوه بر این، از منظر اصل توالی رسایی، اولویتبندی واکهها به ترتیب زیر است: اول: واکههای کشیده: واکه پسین افتاده > واکههای افراشته. دوم: واکههای کوتاه: واکه پیشین افتاده > واکههای میانی. در هستۀ هجای سوم (v3)، فراوانی واکههای کوتاه /a/ و /o/ صفر است. جدول شماره (3) نشان میدهد حضور واکههای ششگانه متفاوت از حضور آنها در هجای اول و دوم ساخت هجایی CVCC.CV.CV است. پیوستار زیر مربوط به جایگاه هسته در هجای باز سوم واژه است:i > e > ɑ > u > a ≥ o . تفاوت هجای باز پایانی سوم با هجای باز پایانی دوم در این است که دو واکۀ کوتاه / /a و /o/ در هجای سوم بسامد صفر دارد و واکه کوتاه /e/ ازنظر بسامد در رتبۀ دوم قرار میگیرد. طبق جدول (4) واکه پیشین افراشته و سپس میانی، بیشترین فراوانی را دارند. واکۀ افراشتۀ/u/ نیز فقط در یک واژۀ مهجور (پشتمازو) مشاهده شد. همچنین واکه افراشتۀ i/ / و/u/ اختلاف زیادی در میزان وقوع دارند (واکه/ /i معادل 67 بار در هجای سوم مشاهده شد). دربارۀ واکههای میانی نیز اختلافی چشمگیری بین واکۀ پیشین /e/ و پسین /o/ وجود دارد (نسبت 38 به 1). به طورکلی، در جایگاه اول، واکههای کوتاه و در جایگاه دوم، واکههای کشیده وقوع بیشتری داشتهاند. واکههای غیرافراشته/a, e, o/ در اولویتاند. به عبارتی، در جایگاه اول، واکههای کوتاه در هجای بسته CVCC در اولویت قرار دارند؛ اما در جایگاه دوم و سوم، واکههای کشیده /ɑ, i, u/ بیشترین فراوانی را دارند. همچنین واکۀ کوتاه میانی /e/، در هجای سوم فراوانی بیشتری دارد و در مرتبۀ دوم است. به نظر میرسد این ویژگی هجاهای باز فارسی باشد؛ چون فارغ از جایگاه در واژه، در آنها واکههای کشیده فراوانی بیشتری دارند. در نمودار (1) فراوانی وقوع واکهها در سه جایگاه هستۀ هجای اول (v1)، دوم (v2) و سوم (v3) آورده شده است:
نمودار 1- فراوانی حضور واکههای ششگانه زبان فارسی در جایگاه هستۀ هجاهای ساخت cvcc.cv.cv
5-1-2. توالی همخوانها 5-1-2-1. توالی در خوشۀ هجای اول در این بخش، ابتدا توالی 3C2C در ساخت هجاییCVC2C3.C4V.CV و در ادامه، توالی 4C3C بررسی شدهاند. درمجموع، از 116 واژه مربوط به این ساخت هجایی، برای تکتک همخوانهای متوالی، ابتدا نوع هر همخوان بهلحاظ محل تولید و نوع بست تولیدی[23] یا شیوۀ تولید، تعیین و طبقهبندی شد؛ سپس عدد رسایی با استفاده از مقیاس گوسکوا، استخراج و اعداد رسایی مربوط به توالی دو همخوان محاسبه شد. درخور ذکر است هرچه درجۀ بست تولیدی بازتر باشد، درجۀ رسایی هم افزایش مییابد. اعداد رسایی مربوط به خوشۀ هجای اول در این ساخت هجایی، در جدول (5) آمده است:
جدول 5- اعداد رسایی توالی دو همخوان خوشۀ هجای اول در ساخت هجایی CVCC.CV.CV
جدول (5) نشان میدهد در 92 واژه از مجموع 116 واژه این ساخت هجایی در بازۀ اعداد رسایی 7- تا 1- قرار دارند و اصل توالی رسایی را رعایت کردهاند؛ درنتیجه منطبق بر مقیاس رساییاند. همچنین تعداد 4 واژه دارای رسایی برابرند. در 20 واژه، باقیماندۀ رسایی رعایت نشده است.
نمودار 2- میزان رسایی خوشۀ همخوانی هجای اول ساخت هجایی cvcc.cv.cv
5-1-2-2. بررسی قانون مجاورت هجا ساخت هجایی CVCC3.C4V.C5V سه هجا دارد؛ بنابراین بهمنظور بررسی قانون مجاورت هجا در مرز هجای اول و دوم (C3.C4) و مرز هجای دوم و سوم (V.C5) میزان رسایی محاسبه میشود. به دلیل اینکه برای مرز هجای دوم، توالیV.C وجود دارد و واکهها دارای بیشترین میزان رساییاند، قانون مجاورت هجا رعایت شده است؛ اما برای مرز هجای اول و دوم، باید به پایانۀ هجای اول و آغازه هجای دوم توجه شود. اعداد رسایی بهدستآمده مربوط به ساخت هجایی فوق برای توالی همخوانهای 4C3 C بهصورت جدول (6) است: جدول 6- اعداد رسایی توالی همخوانهای مرز هجای اول و دوم در ساخت هجایی CVCC.CV.CV
جدول (6) نشان میدهد در 67 واژه قانون مجاورت هجا نقض شده است. در 20 واژه، رسایی در دو همخوان برابر است و تنها در 29 واژه معادل 25 درصد دادههای این ساخت هجایی، قانون مجاورت هجا رعایت شده است.
جدول 7- میزان رسایی توالی همخوانها در مرز هجای اول و دوم ساخت هجایی CVCC.CV.CV
5-2. تحلیل دادههای ساخت هجایی CVCC.CV.CVC از مجموع دادههای جمعآوریشده، تعداد 74 واژه دارای این ساخت هجایی است. 5-2-1. بررسی واکهها در این نوع ساخت هجایی، نوع واکه در هستۀ سه هجای واژه به دست آمد و فراوانی هریک محاسبه شد: جدول 8- فراوانی واکهها در ساخت cvcc.cv.cvc
با توجه به جدول (8)، در رابطه با هجای اول، پیوستار a > o > e > ɑ > u > i فراوانی واکهها را نشان میدهد. در هجای اول این نوع ساخت، واکههای کوتاه نسبت به واکههای کشیده متناظر در اولویتاند و منطبق بر مقیاس رساییاند: واکههای کوتاه: واکههای افتاده > واکههای میانه. واکههای کشیده: واکههای افتاده > واکههای افراشته. در هجای دوم پیوستار e > a > o > ɑ > i > u به دست آمد. در رابطه با v2 نیز مشاهده میشود واکههای کوتاه در هستۀ هجا فراوانترند و در بین واکههای کوتاه، واکههای میانی بیشتر حضور دارند. درخور ذکر است فراوانی واکه u در جایگاه دوم صفر است و هیچ واژهای که جایگاه هستۀ دوم آن u باشد، در این ساخت هجایی وجود ندارد. با توجه به اصل توالی رسایی نتایج حاصل به ترتیب زیر است : واکههای کشیده: واکههای افتاده > واکههای افراشته. واکههای کوتاه: واکههای میانی > واکههای افتاده. با توجه به اینکه مجموع فراوانی واکههای e و o بهکاررفته (40 مورد) بیشتر از فراوانی واکههای افتاده (18 مورد) است، در این جایگاه انطباق بر اصل رسایی کمتر است؛ اما در هجای سوم نتیجۀ متفاوتی نسبت به هجای دوم به دست آمد. پیوستار فراوانی حضور واکهها در هستۀ هجای سوم ساخت هجایی مذکور، بهصورت ɑ > a > i > u > o > e است. در این ساخت هجایی، واکههای افتاده اولویت دارند و در بین واکههای افتاده اولویت با واکههای کشیده است. بهطور خلاصه، نتایج حاصل عبارتاند از: واکههای افتاده > واکههای افراشته > واکههای میانی. واکههای افتاده: واکههای کشیده > واکههای کوتاه. در سایر واکهها، بسامد وقوع، تفاوت زیادی ندارد.
5-2-2. توالی همخوانها 5-2-2-1. توالی همخوانها در خوشۀ هجای اول در ساخت هجایی cvcc.cv.cvc در دو نقطه، توالی همخوانها دیده میشود. مورد اول، خوشه هجای اول و مورد دوم، مرز دو هجاست. ابتدا توالی همخوانها در خوشۀ هجای اول بررسی میشود. اعداد رسایی برای مجموع 74 واژه به دست آمد که در جدول 9 نشان داده شدهاند:
جدول 9- اعداد رسایی خوشۀ همخوانی هجای اول ساخت هجایی cvcc.cv.cvc
تعداد 55 واژه کاهش رسایی دارند؛ بنابراین اصل توالی رسایی رعایت شده است و 19 واژۀ باقیمانده، اصل توالی رسایی را نقض کردهاند. 5-2-2-2. بررسی قانون مجاورت هجا در ساخت هجایی cvcc.cv.cvc سه هجا وجود دارد؛ بنابراین در دو نقطه، رعایت قانون مجاورت هجا بررسی شد. در نقطۀ اول، در مرز هجای اول و دوم توالی 4c3c و در نقطۀ دوم، در مرز هجای دوم و سوم توالی واکه و همخوان وجود دارد. قانون مجاورت هجا در حد بهینه زمانی رعایت میشود که پایانۀ هجای اول رساترین و آغازۀ هجای بعدی، کمرساترین حالت واجی باشد. به دلیل اینکه در مرز هجای دوم و سوم، توالی واکه همخوان وجود دارد، حالت بهینه برای رسایی مفروض است؛ اما برای مرز هجای اول و دوم که هر دو همخواناند، باید اعداد رسایی محاسبه شوند.
جدول 10- اعداد رسایی مرز هجای اول و دوم در ساخت هجایی cvcc.cv.cvc
از مجموع 74 واژه، قانون مجاورت هجا در 30 واژه، رعایت و در 33 واژه، نقض شده است و در 11 واژۀ باقیمانده، توالی رسایی دو همخوان واقع در مرز دو هجا برابرند؛ بنابراین برخلاف مرز هجای دوم و سوم، در مرز هجای اول و دوم مطابقت کمتری با قانون مجاورت هجا وجود دارد. میزان رسایی برآوردشده برای مرز هجای اول و هجای دوم در ساخت هجایی مورد بحث، در جدول (10) خلاصه شده است:
جدول 11- میزان رسایی مرز دو هجای اول و دوم ساخت هجایی cvcc.cv.cvc
5-3. تحلیل دادههای ساخت هجایی cvcc.cv.cvcc از کل دادههای مورد مطالعه در پژوهش حاضر، تنها 7 واژه با این ساخت هجایی پیدا شد که یک واژه از انگلیسی وارد زبان فارسی شده است (گرل فرند[24]). سایر واژهها عبارتاند از: چشمپزشک، پوستکلفت، نفسپرست، نوعپرست، وقتبهوقت، وقت بیوقت. 5-3-1. بررسی واکهها ابتدا توالی واکههای مربوط به ساخت هجایی مذکور استخراج شد، سپس براساس جایگاه قرارگیری آن در هجای اول تا سوم، شمارش شد. نتایج در جدول (12) آمدهاند: جدول 12- فراوانی واکهها در ساخت cvcc.cv.cvcc
طبق جدول (12)، تمایل به استفاده از واکههای کوتاه نسبت به جفت کشیده متناظر در هر سه جایگاه اول و دوم و سوم برتری دارد. این مطلب بر اصل رسایی منطبق است. در جایگاه اول داریم: واکههای کوتاه : واکههای افتاده > واکههای میانی واکههای کشیده: واکههای افراشته > واکههای افتاده فقط در جایگاه دوم تفاوت کمی بین استفاده از واکه میانیe و واکه افتاده a دیده شد. در جایگاه سوم، استفاده از واکهها کاملا منطبق بر اصل رسایی است. نکته درخور توجه دیگر حضورنداشتن واکۀ کشیده در هر سه جایگاه است. پیوستار بهدستآمده برای این سه جایگاه هستۀ هجا در جدول (13) مشاهده میشود:
جدول 13- پیوستار جایگاه هستۀ سه هجا در ساخت cvcc.cv.cvcc
5-3-2. توالی همخوانها 5-3-2-1. توالی در خوشۀ هجای اول و خوشۀ هجای سوم در ساخت هجایی cvcc.cv.cvcc در دو نقطه، توالی همخوانها، درون یک هجا وجود دارد. برای به دست آوردن اعداد رسایی، ابتدا نوع همخوان، مشخص و سپس اعداد مربوط محاسبه شد: جدول 14- اعداد رسایی خوشۀ هجای اول در ساخت هجایی cvcc.cv.cvcc
جدول 15- اعداد رسایی خوشۀ هجای سوم در ساخت هجایی cvcc.cv.cvcc
نتایج نشان میدهند خوشۀ هجای سوم نسبت به هجای اول، تمایل بیشتری برای رعایت اصل توالی رسایی دارد؛ هرچند این تمایز چشمگیر نیست. 5-3-2-2. بررسی قانون مجاورت هجا در ساخت cvcc.cv.cvcc در ساخت هجایی cvcc.cv.cvcc در مرزهای دوم و سوم توالی v.cوجود دارد و منطبق بر قانون مجاورت هجاست. جدول (16)، اعداد رسایی در مرز هجای اول و دوم را نشان میدهد: جدول 16- اعداد رسایی توالی همخوانی در مرز هجای دوم و سوم در ساخت هجایی cvcc.cv.cvcc
جدول 17- میزان رسایی در مرز هجای دوم و سوم در ساخت هجایی cvcc.cv.cvcc
با توجه به جدول 17، در 3 واژه، قانون مجاورت هجا رعایت شده است؛ چون عدد رسایی بهدستآمده در مرز هجای دوم و سوم مقداری منفی را نشان میدهد که براساس مقیاس گوسکوا مطلوب است.
5-4. تحلیل دادههای ساخت هجایی cvcc.cvc.cv از دادههای حاصل درمجموع 32 واژه با ساخت هجاییcvcc.cvc.cv به دست آمد. ابتدا توزیع فراوانی واکهها در هستۀ هجاها در سه جایگاه بررسی میشود.
5-4-1. بررسی واکهها فراوانی حضور واکهها در جایگاه هستۀ هجاهای اول، دوم و سوم (v1 و v2 و v3) در جدول (18) نشان داده شده است: جدول 18- فراوانی واکهها در ساخت cvcc.cvc.cv
پیوستارهای مربوط به سه جایگاه در ساخت هجایی در جدول (19) مشاهده میشود: جدول 19- پیوستار جایگاه هسته سه هجا در ساخت cvcc.cvc.cv
در جایگاه هستۀ هجای اول، واکههای کوتاه نسبت به واکههای کشیده متناظر بیشتر استفاده میشوند که منطبق بر اصل رسایی است. در جایگاه هستۀ هجای دوم نیز با الگویی مشابه، واکههای کوتاه برتری دارند و واکههای متناظر کشیده، فراوانی بسیارکمتری نشان میدهند. واکههای افراشتهi/ و / u نیز در جایگاه هستۀ هجای اول، در هیچ واژهای پیدا نشد. با وجود این، در جایگاه هستۀ هجای سوم الگویی متفاوت به چشم میخورد. واکۀ افراشته /i/ با بیشترین میزان وقوع در جایگاه هستۀ هجای سوم، خود را نشان میدهد و در اولویت بعدی واکۀ میانی e// قرار دارد. همچنین در جایگاه هستۀ هجای سوم از واکههای کوتاه /a/ و /o/ استفاده نشده است.
5-4-2. توالی همخوانها 5-4-2-1. توالی خوشۀ هجای اول در ساخت هجایی cvcc.cvc.cv در ساخت هجایی cvcc.cvc.cv در سه نقطه، توالی همخوانی دیده میشود که دو مورد آن در بخش بعدی بررسی شده و در این بخش، اعداد رسایی خوشۀ هجای اول بررسی شده است. جدول (20) نتایج این تحلیل را نشان میدهد:
جدول 20- اعداد رسایی توالی همخوانی در خوشۀ هجای اول در ساخت هجایی cvcc.cvc.cv
میزان رسایی در خوشه 3C2C در جدول (21) آمده است: جدول 21- میزان رسایی در مرز هجای دوم و سوم در ساخت هجایی cvcc.cvc.cv
جدول (21) نشان میدهد در 23 مورد (معادل 72 % ) کاهش میزان رسایی از همخوان نزدیک به هسته به سمت همخوان پایانی وجود دارد که بر اصل توالی رسایی منطبق است. در بقیه موارد اصل توالی رسایی رعایت نشده است.
5-4-2-2. بررسی قانون مجاورت هجا در ساخت هجایی cvcc.cvc.cv قانون مجاورت هجا در ساخت هجایی cvcc3.c4vc5.c6v در مرز بین هجای اول و دوم شامل c3.c4 و مرز بین هجای دوم و سوم شامل c5.c6 بررسی میشود. اعداد رسایی مربوط در جدول (22 و 23) آمدهاند: جدول 22- اعداد رسایی توالی همخوانی در مرز هجای اول و دوم ساخت هجایی cvcc.cvc.cv
جدول 23- اعداد رسایی توالی همخوانی در مرز هجای دوم و سوم ساخت هجایی cvcc.cvc.cv
با توجه به جدول (22)، در مرز هجای اول و دوم، تعداد 13 واژه با کاهش میزان رسایی روبهرو بودند و بنابراین قانون مجاورت هجا را رعایت کردهاند. همچنین تعداد 14 واژه ( معادل 45 درصد واژههای این ساخت هجایی) نیز افزایش رسایی داشته و درنتیجه، قانون مجاورت هجا نقض شده است. 15% باقیمانده توالیها نیز مقیاس رسایی برابر داشتهاند. همچنین، با توجه به جدول (23)، در مرز هجای دوم و سوم نیز تعداد 27 واژه (معادل 84 درصد) کاهش مقیاس رسایی داشتهاند و در این موارد قانون مجاورت هجا رعایت شده است. در 2 واژه یعنی معادل 6 درصد واژهها میزان رسایی برابر دارند و 10 درصد آنها یعنی 3 واژه، قانون مجاورت هجا را نقض کردهاند.
5-5. تحلیل دادههای ساخت هجایی cvcc.cvc.cvc از مجموع واژههای استخراجشده، تنها 27 واژه به ساخت هجایی cvcc.cvc.cvc مربوط است. ابتدا توزیع فراوانی واکهها در سه جایگاه هجای اول و دوم و سوم این ساخت بررسی شد. 5-5-1. بررسی واکهها فراوانی حضور واکهها در جایگاه هستۀ هجاهای اول، دوم و سوم (v1 و v2 و v3) در جدول (24) نشان داده شده است: جدول 24- فراوانی واکهها در ساخت cvcc.cvc.cvc
پیوستارهای مربوط به سه جایگاه در ساخت هجایی در جدول (25) مشاهده میشود: جدول 25- پیوستار جایگاه هستۀ سه هجا ساخت cvcc.cvc.cvc
در جایگاه اول و دوم، واکههای کوتاه اولویت دارند که در هر دو مورد واکههای افتاده برترند؛ اما در جایگاه سوم، وقوع واکههای کشیده بیشتر است. در بین واکههای کشیده در جایگاه سوم واکههای افتاده برتری دارند؛ بنابراین در توزیع واکهها رعایت اصل توالی رسایی دیده میشود.
5-5-2. توالی همخوانها در ساخت هجایی cvcc.cvc.cvc 5-5-2-1. توالی همخوانها در خوشه در ساخت هجایی cvcc.cvc.cvc در سه نقطۀ توالی همخوان دیده میشود: خوشه هجای اول، مرز بین هجای اول و دوم، و مرز بین هجای دوم و سوم. ابتدا خوشه هجای اول بررسی شده است. بدین منظور نوع بست همخوانهای متوالی تعیین و اعداد رسایی هریک استخراج شد، سپس عدد توالی محاسبه شد. نتایج نشان میدهند در 22 مورد کاهش میزان رسایی در توالی همخوانها دیده میشود. بنابراین در بیشتر موارد توالی رسایی رعایت شده است.
جدول 26- اعداد رسایی توالی همخوانی در خوشۀ هجای اول ساخت هجایی cvcc.cvc.cvc
5-5-2-2. بررسی قانون مجاورت هجا در ساخت هجایی cvcc.cvc.cvc در ساخت هجایی cvcc.cvc.cvc در مرز بین هجای اول و دوم اعداد رسایی مربوط به آخرین همخوان هجای اول و آخرین همخوان هجای دوم، استخراج و اعداد رسایی توالی محاسبه شد. همچنین، دربارۀ مرز هجای دوم و سوم به شیوۀ مشابه عمل شد. جدول (27 و 28) بهترتیب نتایج را نشان میدهد. جدول 27- اعداد رسایی توالی همخوانی در مرز هجای اول و دوم ساخت هجایی cvcc.cvc.cvc
جدول 28- اعداد رسایی توالی همخوانی در مرز هجای دوم و سوم ساخت هجایی cvcc.cvc.cvc
با توجه به جدول (27)، در مرز هجای اول و دوم، 9 مورد و در مرز هجای دوم و سوم، 20 مورد از کل توالیهای ممکن در این ساخت هجایی، با کاهش میزان رسایی همراه بودهاند. این آمار نشان میدهد در مرز هجای دوم و سوم قانون مجاورت هجا بیشتر رعایت شده است. درمجموع، در مرز هجای اول، 9 مورد کاهش میزان رسایی، 8 مورد میزان رسایی برابر و 10 مورد افزایش میزان رسایی دارند. این مطلب نشان میدهد قانون مجاورت هجا در مرز دو هجا بیشتر نقض شده است تا اینکه بخواهد رعایت شود. با توجه به جدول (28)، همچنین درمجموع دادههای مربوط به مرز هجای دوم و سوم، 20 واژه کاهش میزان رسایی دارند که نشان میدهد قانون مجاورت هجا رعایت شده است. همچنین در 2 واژه میزان رسایی برابر و در 5 واژه میزان رسایی افزایش داشته است.
5-6. تحلیل دادههای ساخت هجایی cvcc.cvc.cvcc از مجموع کل دادهها، تنها 6 واژه در این ساخت هجایی قرار میگیرند که شامل موارد زیرند: دست پرورد، پشت گوش پهن، هفتسرهنگ، پوستبرپوست، هفتدرهفت، گردبرگرد. نخست، توزیع واکهها در سه جایگاه هستۀ هجاهای این واژهها بررسی شده است. 5-6-1. بررسی واکهها بعد از استخراج توالی واکهها و دستهبندی آنها توزیع فراوانی هریک از واکههای ششگانه به دست آمد. نتایج در جدول (29) آورده شدهاند:
جدول 29- فراوانی واکهها در ساخت cvcc.cvc.cvcc
وقوع واکه در سه جایگاه هستۀ هجای اول تا سوم ساخت هجایی مورد بحث به این صورت است:
جدول 30- پیوستار جایگاه هسته سه هجا ساخت cvcc.cvc.cvcc
نکته شایان توجه تمایل به استفاده از واکه افتاده /a/ در هر سه جایگاه هستۀ هجای اول و دوم وسوم است. طبق نتایج بهدستآمده در این بخش، رعایت اصل توالی رسایی دیده میشود. 5-6-2. بررسی توالی همخوانها در ساخت هجایی cvcc.cvc.cvcc 5-6-2-1. توالی همخوانها در خوشه در ساخت هجاییcvcc.cvc.cvcc در هجای اول و سوم، خوشۀ همخوانی وجود دارد. برای به دست آوردن اعداد رسایی ابتدا نوع واکه، مشخص و سپس اعداد رسایی برای هر توالی تعیین شد. نتایج حاصل برای دو توالی، در جدول (31 و 32) آمدهاند: جدول 31- اعداد رسایی توالی همخوانی در خوشۀ هجای اول ساخت هجایی cvcc.cvc.cvcc
جدول 32- اعداد رسایی توالی همخوانی درخوشۀ هجای سوم ساخت هجایی cvcc.cvc.cvcc
در خوشۀ هجای اول با 6 مورد کاهش میزان رسایی، انطباق کامل با اصل توالی رسایی دیده میشود و در خوشۀ هجای سوم نیز به جز 1 مورد، بقیه اصل رسایی را رعایت کردهاند.
5-6-2-2. بررسی قانون مجاورت هجا در ساخت هجایی cvcc.cvc.cvcc در این ساخت هجایی، در مرز هجای اول و دوم و مرز هجای دوم و سوم توالی همخوانی وجود دارد. اعداد رسایی مربوطه در جدول (33 و 34) بهترتیب آمدهاند: جدول 33- اعداد رسایی توالی همخوانی در مرز هجای اول و دوم ساخت هجایی cvcc.cvc.cvcc
جدول 34- اعداد رسایی توالی همخوانی در مرز هجای دوم و سوم ساخت هجایی cvcc.cvc.cvcc
با مقایسه دادههای دو جدول (33 و 34)، تمایل به رعایت قانون مجاورت هجا در مرز هجای دوم و سوم بیشتر از مرز دو هجای اول است؛ بهطوریکه طبق جدول (33)، در مرز هجای اول و دوم 4 مورد افزایش میزان رسایی دارند و 2 مورد رسایی برابر دارند؛ اما همانطور که جدول 34 نشان میدهد در مرز هجای دوم و سوم در هر 6 مورد کاهش میزان رسایی بین دو همخوان متوالی وجود دارد. 5-7. تحلیل دادههای ساخت هجایی cvcc.cvcc.cv هیچ واژهای با ساخت هجایی cvcc.cvcc.cv پیدا نشد. این مطلب نشان میدهد زبان فارسی به استفاده از هجای سنگین در ساخت واژههای مرکب تمایلی ندارد. 5-8. تحلیل دادههای ساخت هجایی cvcc.cvcc.cvc تنها دو واژه با ساخت هجایی فوق در دو فرهنگ لغت مذکور پیدا شد: راست پنجگاه و گوشت خردکن؛ با وجود این، تعداد 5 واژه دیگر از زبان روزمره اضافه شد که با این ساخت مرتبط بودند و در دو فرهنگ لغت زبان فارسی مورد استفاده، موجود نبودند: کارتبانک خوان، پینگپونگ باز، چرکخشککن، رختپهنکن، مرغسرخکن. 5-8-1. بررسی واکهها با استخراج توالی واکهها در 7 واژه ذکرشده، فراوانی هریک از واکههای ششگانه و میزان وقوع آنها در سه جایگاه هستۀ هجاها به دست آمد:
جدول 35- فراوانی واکهها در ساخت cvcc.cvcc.cvc
5-8-1. توالی همخوانها در ساخت cvcc.cvcc.cvc 5-8-1-1. توالی همخوانها در خوشه در ساخت هجاییcvc2c3.cvc5c6.cvc در هجای اول خوشۀ همخوانی (c2c3) و در هجای دوم خوشۀ همخوانی (c5c6) وجود دارد. برای به دست آوردن اعداد رسایی، ابتدا نوع همخوانهای هر خوشه، تعیین و سپس اعداد رسایی هر توالی مشخص شد: جدول36- اعداد رسایی توالی همخوانی در خوشۀ هجای اول ساخت هجایی cvcc.cvcc.cvc
جدول 37- اعداد رسایی توالی همخوانی در خوشۀ هجای دوم ساخت هجایی cvcc.cvcc.cvc
میزان رسایی بهدست آمده برای هر خوشه، بهصورت زیر است: طبق جدول (36) در خوشۀ هجای اول در هر 7 مورد کاهش میزان رسایی دیده میشود. به عبارتی، اصل رسایی کاملاً رعایت شده است. همچنین با توجه به جدول (37)، مشاهده میشود در خوشۀ هجای دوم، 6 واژه کاهش و 1 واژه افزایش میزان رسایی بین دو همخوان متوالی وجود دارد.
5-8-1-2. بررسی قانون مجاورت هجا در ساخت cvcc.cvcc.cvc در ساخت هجایی cvcc3.c4vcc6.c7vc در مرز بین دو هجای اول و دوم (c3.c4)، و مرز بین دو هجای دوم و سوم (c6.c7)، پس از تعیین نوع همخوانهای هر توالی، اعداد رسایی مربوط به دست آمد: جدول 38- اعداد رسایی توالی همخوانی در مرز هجای اول و دوم ساخت هجایی cvcc.cvcc.cvc
جدول 39- اعداد رسایی توالی همخوانی در مرز هجای دوم و سوم ساخت هجایی cvcc.cvcc.cvc
در بررسی میزان رسایی در مرز هجای اول و دوم، 2 مورد کاهش میزان رسایی، 3 مورد افزایش میزان رسایی و 2 مورد میزان رسایی برابر نشان میدهد نقض قانون مجاورت هجا بیشتر به چشم میخورد. همچنین، در بررسی میزان رسایی در مرز هجای دوم و سوم، 4 مورد کاهش میزان رسایی، 1 مورد افزایش میزان رسایی و 2 مورد میزان رسایی برابر وجود دارد؛ درنتیجه، قانون مجاورت هجا در مرز هجای دوم و سوم بیشتر رعایت شده است.
5-9. تحلیل دادههای ساخت هجایی cvcc.cvcc.cvcc هیچ واژهای با ساخت هجایی cvcc.cvcc.cvcc در دو فرهنگ لغت مورد بررسی در پژوهش حاضر پیدا نشد. این مطلب نشان میدهد زبان فارسی از استفاده از هجای سنگین در ساخت واژههای مرکب سههجایی پرهیز میکند.
6. نتیجهگیری در پاسخ به پرسش اول پژوهش مبنی بر اینکه در واژههای سههجایی با ساخت (c)vcc.cv(c)(c).cv(c)(c) زبان فارسی، تا چه میزان اصل توالی رسایی رعایت شده است، نتایج حاصل از بررسی این ساختهای هجایی نشان میدهند واکههای کوتاه /a/و /e/و/o/ نسبت به جفت کشیده ɑ/ و i و/u تمایل بیشتری دارند تا در جایگاه هستۀ هجای اول ظاهر شوند. در بین واکههای کوتاه نیز واکۀ افتاده اولویت دارد. به عبارت دیگر، واکههای رساتر بسامد بیشتری نسبت به واکههای افراشته دارند. در پاسخ به پرسش دوم پژوهش نیز مشخص شد از مجموع توالی همخوانهای مرز دو هجای اول و دوم فقط 86 مورد با کاهش میزان رسایی مواجه بودهاند. در 50 مورد میزان رسایی بین دو همخوان مرزی تغییری نکرده است؛ ولی در 133 مورد نقض قانون مجاورت هجا در مرز هجای اول و دوم دیده شد و با افزایش میزان رسایی مواجه بودهاند. در 4 مورد از ساختهای هجایی، توالی همخوانی در مرز هجای دوم و سوم نیز وجود دارد. جالب توجه اینکه در مرز هجای دوم و سوم تمایل به رعایت قانون مجاورت هجا بر نقض آن غلبه میکند؛ بهطوریکه در مجموع توالیهای بهدستآمده مربوط به مرز هجای دوم و سوم در این چهار ساخت، در 57 مورد کاهش مقیاس رسایی و تنها 9 مورد افزایش میزان رسایی و 8 مورد میزان رسایی برابر وجود داشت؛ بنابراین در مرز هجای اول و دوم قانون مجاورت هجا بیشتر نقض میشود و در مرز هجای دوم و سوم بیشتر رعایت میشود. در بررسی اعداد رسایی مربوط به خوشه همخوانی هجای اول، اعداد به دست آمده با توجه به مقیاس رسایی گوسکوا (2004) بهترتیب اعداد 1- با فراوانی 101 مورد، 2- با فراوانی 44 مورد، و 4- با فراوانی 34 مورد، بیشترین توزیع اعداد رسایی را نشان دادند. گفتنی است هرچه عدد رسایی به 7- نزدیکتر باشد، حالت بهینه برای توالی رسایی را نشان میدهد. همچنین، در بررسی 9 ساخت هجایی مورد مطالعه، که وجهمشترک آنها هجای آغازین cvcc است، مشخص شد با افزودن همخوان به هجای دوم و سوم تعداد وقوع واژهها بهشدت کاهش مییابد؛ بهگونهایکه از مجموع 269 واژه، هیچ واژهای با دو ساخت cvcc.cvcc.cv و cvcc.cvcc.cvcc در دو فرهنگ لغت مشیری و معین پیدا نشد و فقط دو واژه با ساخت هجایی cvcc.cvcc.cvc مشاهده شد. [1] Consonant-Vowel sequencce [2] nucleus [3] margin [4] M. A. Jazayery [5] H. H. Paper [6] C.T. Scott [7] Sonority Sequencing Principle (SSP) [8] Syllable Contact Law (SCL) [9] S. M. Alamolhoda [10] A. AZ. Kambuziya & M. Zolfaghari Serish [11] Sievers [12] Jespersen [13] F. Morelli [14] M. J. Kenstowics [15] J. B. Hooper [16] R. W. Murray [17] T. Vennemann [18] Syllable Structure Condition [19] E. O. Selkirk [20] S. G. Parker [21] Gouskova [22] از این تعداد فقط دو مورد در فرهنگ لغت پیدا شد و بقیه از زبان رایج عامیانه آورده شده است. [23] Kinds of stricture [24] Girl friend | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
احمدی، مهدی (1391). واجآرایی خوشههای صامت پایانی در زبان فارسی: تبیینی در قالب دو رویکرد شباهتگریزی و جواز با رهنمونهای ادراکی. پایان نامه دکترا. گروه زبانشناسی. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران. باطنی، محمدرضا (1373). مقایسۀ اجمالی دستگاه صوتی فارسی و انگلیسی، زبان و تفکر: مجموعه مقالات زبانشناسی. چاپ سوم، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر، ص175-186. ثمره، یدالله (1378). آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت آوایی هجاها (ویرایش دوم). تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ثمره، یدالله (1380). آواشناسی زبان فارسی. چاپ ششم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. حقشناس، علیمحمد (1380). آواشناسی زبان فارسی. چاپ هفتم، تهران: نشر آگاه. کرد زعفرانلوکامبوزیا، عالیه؛ تاجآبادی، فرزانه؛ اسماعیلی متین، زهرا و خوردبین، سارا (1395). «واجآرایی کلمات فارسی با ساخت هجایی (C)V.CVC(C)»، جستارهای زبانی، دوره 7، شماره 1، صفحه 81-107. کرد زعفرانلوکامبوزیا، عالیه و هادیان، بهرام (1388). «طبقات طبیعی در واکههای زبان فارسی».پژوهش زبان و ادب فارسی، شماره پانزدهم. صص 117-144. شاهوردی شهرکی، فاطمه (1391). بررسی واجآرایی واژههای مشتق و مرکب زبان فارسی .پایاننامه کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی. دانشگاه تربیت مدرس، دانشکدۀ علوم انسانی. مشیری، مهشید (1384). فرهنگ الفبایی - قیاسی زبان فارسی. تهران: انتشارات سروش. معین، محمد (1389). فرهنگ فارسی معین. تهران: انتشارات امیرکبیر. Alamolhoda, S. M. (2000). Phonostatistics and phonotactics of the syllable in modern persian, Indiana University, United States. Finish Oriental Society.
Gouskova, M. (2004). “Relational hierarchies in Optimality Theory: the case of syllable contact”. Phonology 21(2), 201-250.
Hooper, J. B. (1976). An Introduction to Natural Generative Phonology. New York: Academic Press.
Jazayery, M. A., & Herbert H. Paper. (1961). A Reference Grammar of Modern Persian. University of Michigan, United States Office of Education.
KZ Kambuziya, A., & Zolfaghari Serish, M. (2006). “Sonority hierarchy principle in CVCC syllable of Persian”. The International Journal of Humanities 13(1), 107-122.
Kenstowicz, M. J. (1994). Phonology in Generative Grammar. Oxford: Blackwell.
Morelli, F. (2003). “The Relative Harmony of/s+ Stop/Onsets Obstruent Cluslers and the Sonority Sequencing”. In Féry, C (Ed.), The syllable in optimality theory, 356-371. Cambridge:Cambridge University Press,
Murray, R. W., & Vennemann, T. (1983). “ “Sound change and syllable structure in Germanic phonology” Language, 59 (3), 514-528.
Parker, S. G. (2002). Quantifying the sonority hierarchy. Doctoral dissertation, University of Massachusetts at Amherst.
Scott, C. T. (1964). “Syllable structure in Teheran Persian”. Anthropological Linguistics, 6 (1), 27- 30.
Selkirk, E. O. (1984). “On the major class features and syllable theory”. In Aronof T. M. & Oehrle, R (eds.) Language sound structure. Cambridge, Mass.: MIT Press, 107-136.
Vennemann, T. (1988). Preference laws for syllable structure: With special reference to German, Germanic, Italian, and Latin. Berlin: Mouton de Gruyter.. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,338 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 558 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||