تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,659 |
تعداد مقالات | 13,576 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,260,109 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,311,843 |
شیمی سنگکل و شیمی کانی داسیتهای کرتاسه پسین جنوب غرب سبزوار: رهیافتی بر منشأ و جایگاه زمینساختی آنها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پترولوژی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 5، دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 35، آذر 1397، صفحه 79-100 اصل مقاله (1.97 M) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/ijp.2018.105937.1049 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
حبیب اله قاسمی* 1؛ زکیه کاظمی2؛ فردین موسیوند3؛ ویلیام گریفین4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1شاهرود- بلوار دانشگاه- دانشگاه صنعتی شاهرود- دانشکده علوم زمین | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2گروه پترولوژی و زمین شناسی اقتصادی- دانشکده علوم زمین- دانشگاه صنعتی شاهرود- شاهرود | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3گروه پترولوژی و زمین شناسی اقتصادی- دانشکده علوم زمین- دانشگاه صنعتی شاهرود- شاهرود- ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4گروه زمین‎شناسی، دانشکده مهندسی و علوم، دانشگاه مک‎کواری، سیدنی، استرالیا | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در لبه شمالی زون ایران مرکزی در جنوبغرب سبزوار، توالی ضخیمی از سنگهای آتشفشانی-رسوبی به سن کرتاسه پسین برونزد دارد. سنگهای آتشفشانی از نوع داسیت و ریولیت بوده و به همراه سنگهای آذرآواری مشتمل بر آگلومرا، برش و توف دیده میشوند. ضخیم-ترین واحد آتشفشانی فلسیک، داسیتها هستند. آنها دارای بافتهای فلیسیتی پورفیری، گلومروپورفیری و میکرولیتی پورفیری بوده و از کانیهای کلینوپیروکسن، فلدسپار و کوارتز تشکیل شدهاند. پلاژیوکلازها دارای منطقهبندی و بافت غربالی هستند. شیمی سنگکل و کلینوپیروکسنها، نشانگر سرشت تولئیتی این سنگهاست. نتایج حاصل از شیمی کلینوپیروکسنها نیز نشانگر ترکیب اوژیتی (Wo40.61-42.79 En38.41-74 Fs16.34-19.65) آنهاست. بکارگیری نمودارهای زمیندما- فشارسنجی بیانگر دماهای 850 تا 950 درجه سانتیگراد و فشارهای کمتر از 5 کیلوبار برای تبلور این سنگهاست. الگوی نمودارهای بهنجارشده این سنگها به ترکیب گوشته اولیه، نشانگر ناهنجاری منفی از Nb وTi و مثبت از Pb و K میباشد که از ویژگیهای بارز ماگماهای محیطهای فرورانش است. موقعیت نمونهها در نمودارهای مختلف تمایز محیط زمینساختی نیز بیانگر وابستگی آنها به جایگاه فرورانش جزایر کمانی است. نتایج این پژوهش نشان میدهند که ماگمای تولئیتی سازنده این سنگها از ذوب بخشی یک منشأ گوشتهای اسپینل لرزولیتی در یک محیط فرورانش جزیره کمانی در خلال بسته-شدن حوضه اقیانوسی نئوتتیس سبزوار در طی کرتاسه پسین تشکیل شده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلید واژه: شیمی کانی؛ داسیت؛ کرتاسه پسین؛ نئوتتیس؛ سبزوار | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقدمه جایگاه ایران بهعنوان بخشی از پهنة کوهزاد آلپ-هیمالیا میان دو قارهی اوراسیا در شمال و گندوانا در جنوب، توجه ویژهای را به خود جلب کرده است و همزمان با تغییر دیدگاههای زمینشناسی، دیدگاههای گوناگونی تا کنون دربارة آن پیشنهاد شدهاند. فرورانش سنگکرة اقیانوسی نئوتتیس به زیر ایران مرکزی در ژوراسیک- کرتاسه، پیدایش کمان ماگمایی ارومیه- دختر موازی با پهنة سنندج- سیرجان را در پی داشته است (Berberian and King, 1981; Agard et al., 2005; Ghasemi and Talbot, 2006; Omrani et al., 2008; Rossetti et al., 2010; Chiu et al., 2013; Mehdipour and Moazzen, 2015). پیامد این فرورانش، پیدایش حوضة اقیانوسی پشتکمانی سبزوار در پشت کمان ماگمایی ایران مرکزی (ارومیه- دختر) است (Wilmsen et al., 2009; Fürsich et al., 2009; Ghasemi and Jamshidi, 2013; Ghasemi et al., 2018). باور کلی بر این است که فرورانش سنگکرة اقیانوسی سبزوار (شاخة شمالی اقیانوس نئوتتیس) به زیر صفحة البرز خاوری (بینالود)، ماگماتیسم در پهنه سبزوار در کرتاسه پسین- ترشیاری را بهدنبال داشته است (Rossetti et al., 2010; Alaminia et al., 2013; Khalatbari et al., 2013; Jamshidi et al., 2014, 2015a, b; Jamshidi, 2015; Shafaii et al., 2015; Maghfouri et al., 2016; Ghasemi et al., 2016 ). توالی سنگی بررسیشده در این پژوهش در لبه شمالی پهنه ایران مرکزی، در بخش مرکزی زیرپهنه سبزوار (Pilger, 1971) و در جنوبباختری شهرستان سبزوار جای دارد (شکل 1).
شکل 1- جایگاه منطقه بررسیشده در پهنة ساختاری سبزوار در ایران مرکزی (با تغییرات از: Pilger، 1971)
در چهار دهه گذشته فرورانش رو به شمال سنگکرة اقیانوسی سبزوار به زیرپهنة البرز خاوری (بینالود) و ماگماتیسم وابسته به آن، بهویژه در کرتاسه پسین- ترشیاری، بهطور گستردهای بررسی شده است (Vaziri- Tabar, 1976; Alavi-Tehrani, 1976; Noghreyan, 1982; Lindenberg et al., 1983; Spies et al., 1983; Bauman et al., 1983; Shojaat et al., 2003; Rossetti et al., 2010; Nasrabady et al., 2011; Shabanian et al., 2012; Ghasemi et al., 2010, 2013; Alaminia et al., 2013; Khalatbari et al., 2013; Jamshidi et al., 2014, 2015a, b; Shafaii et al., 2015; Jamshidi, 2015; Ghasemi and Rezaei-Kahkhaei, 2105; Ghasemi et al., 2016; Maghfouri et al., 2016). نگاهی به این بررسیها نشان میدهد بیشتر نگاهها به افیولیتها و سنگهای همراه (توالی آتشفشانی) در شمال سبزوار بودهاند و اطلاعات بسیار اندکی دربارة ماگماتیسم غیرافیولیتی کرتاسه پسین در جنوبباختری سبزوار وجود دارد. البته بهعلت کانهسازیهای مهم اقتصادی فلزهای منگنز، مس، روی و آهن در این سنگها، بهتازگی چندین بررسی زمینشناسی اقتصادی روی این توالی آتشفشانی- رسوبی انجام شدهاند (مانند: Maghfouri, 2012; Taghizadeh, 2014; Nasrollahi, 2014; Tashi et al., 2014, 2016, 2017; Maghfouri et al., 2016).
زمینشناسی منطقه توالی آتشفشانی- رسوبی کرتاسه بالایی بررسیشده، با مساحتی افزونبر 1200 کیلومترمربع در جنوبباختری سبزوار جای دارد (شکل 2). زیرپهنة سبزوار، با آمیزهای از واحدهای سنگی رسوبی، آذرین و دگرگونی متعلق به مزوزوییک- ترشیاری، یک واحد زمینساختی جدا و مشخص است که در جنوب با گسل درونه و در شمال با گسل بینالود از بخشهای مجاور جدا شده است (Lindenberg et al., 1983). توالی سنگی کرتاسه بالایی در این منطقه دربردارندة سنگهای گوناگونِ رسوبی، آذرین نفوذی، آتشفشانی و آذرآواریهای وابسته (آگلومرا، برش و توف) با سیماهای تپه ماهوری و ستیغهای مرتفع است.
شکل 2- نقشه ساده زمینشناسی از توالی آتشفشانی- رسوبی جنوبباختری سبزوار
سنگهای رسوبی دربردارندة گونههایی از ماسهسنگ توفی، مارن و سنگآهکهای پلاژیک گلوبوترونکانادار بهرنگ کرم روشن، با لایهبندی نازک و گاهی متوسط لایه به سن کرتاسه پسین هستند (Lindenberg et al., 1983; Kazemi et al., 2015) (شکلهای 3- A و 3- B). داسیت، ریولیت و تراکی آندزیت نیز از سنگهای آتشفشانی هستند و بهصورت میانلایهای در میان سنگهای رسوبی کرتاسه بالایی جای دارند و ازاینرو، با آنها همسن هستند. گابرودیوریت و گرانیت از سنگهای نفوذی هستند که درون واحدهای رسوبی و آتشفشانی تزریق شدهاند. داسیتها، ستبرترین واحد آتشفشانی فلسیک هستند که با ریخت خشن و برجسته دیده میشوند. مهمترین ویژگی داسیتها، حالت منشوری آنهاست؛ با این ویژگی از دیگر واحدهای آتشفشانی- رسوبی منطقه شناخته میشوند (شکل 3- C). عوامل گوناگونی مانند همگنی ماگما و نبود مواد فرار، سازوکار جایگیری ماگما، سرعت سردشدن گدازه در سطح دربرابر بخش درونی آن و محیط فعالیت آتشفشان (خشکی یا زیرآبی)، ستبرای بسیارِ گدازه پس از فوران و چسبندگی (گرانروی) ماگما، همگی در پیدایش ستونهای منشوری نقش دارند (Yoshihiko and Nobutaka, 2004). فرسایش پوست پیازی گدازههای داسیتی، پیدایش بالشهایی بزرگ به قطر بیشتر از 2 متر را بهدنبال داشته است که به اشتباه بهنام گدازه بالشی شمرده شدهاند (شکل 3- D).
شکل 3- A) تصویری از آهکهای پلاژیک کرتاسه پسین در جنوبباختری سبزوار؛ B)تصویر میکروسکوپی (در PPL) از فسیل گلوبوترونکانا در آهکهای پلاژیک؛ (C فرسایش پوست پیازی در داسیتهای منطقة بررسیشده؛ D) تصویری از داسیتهای منشوری در منطقة بررسیشده
روش انجام پژوهش برای دسترسی به اهداف این پژوهش، پس از بررسیهای صحرایی و نمونهبرداری از واحدهای گوناگون سنگی، 10 نمونه با کمترین هوازدگی برگزیده و در آزمایشگاه دانشگاه Macquarie سیدنی استرالیا، به روش XRF برای عنصرهای اصلی و Laser-Ablation برای عنصرهای کمیاب و خاکی نادر تجزیه شیمیایی شدند (جدول 1). برای بررسی شیمی کانیها نیز شماری نمونه برای تجزیه با ریزکاو الکترونی برگزیده و در آزمایشگاه ریزکاو الکترونی دانشگاه New South Wels سیدنی، استرالیا، با دستگاه ریزکاو الکترونی مدل JEOL JXA-8300F و در ولتاژ KV20 و جریان nA20 تجزیه شدند.
جدول 1- دادههای تجزیه شیمیایی نمونههای داسیتی- ریولیتی کرتاسه پسین جنوبباختری سبزوار (اکسید عنصرهای اصلی برپایة درصدوزنی؛ عنصرهای فرعی و کمیاب خاکی برپایة بخش در میلیون)
سنگنگاری پلاژیوکلاز، کوارتز و پیروکسن، کانیهای اصلی سازندة نمونههای داسیتی منطقه جنوبباختری سبزوار هستند که در زمینهای ریزبلور از پلاژیوکلاز و کوارتز جای دارند (شکل 4- A). پلاژیوکلاز، کانی اصلی سنگ است و بیشتر بهصورت درشتبلور و با اندازه نزدیکبه 2/0 تا 2 میلیمتر دیده میشود. این کانی، بیشتر شکلدار تا نیمهشکلدار است و ماکل کارلسباد و پلیسینتتیک نشان میدهد. همچنین، بهصورت میکرولیت نیز در زمینه دیده میشود. میکرولیتها، درشتبلورهای پیروکسن و پلاژیوکلاز درون زمینه را دور میزنند و با نظمیافتگی در روندی خاص، جهت جریان را نشان میدهند. داسیتها بافتهای فلسیتی پورفیری، گلومروپورفیری و میکرولیتی پورفیری دارند. منطقهبندی و بافت غربالی در بیشتر فنوکریستهای پلاژیوکلاز دیده میشوند (شکل 4- B) و هردو از نشانههای آشکار بافتهای ناتعادلی در پلاژیوکلازها هستند. این ناتعادلی میتواند پیامد آمیختگی ماگما و تغییر ترکیب ماگمای هنگام تبلور، پیدایش جریانهای همرفتی و جابجایی بلورها در آشیانه ماگمایی، تغییرات فشار بخار آب و همچنین بالاآمدن ماگما و کاهش فشار وارد بر آن باشد که همگی ناتعادلی بلورها با ماگمای درحال تبلور را در پی خواهند داشت (Ghasemi et al., 2013).
شکل 4- تصویرهای میکروسکوپی در نور XPL از داسیتهایِ جنوبباختری سبزوار. A) تصویری از بلورهای پلاژیوکلاز (Plg)، کلینوپیروکسن (Cpx) و کوارتز (Qtz) که بافت فلسیتی پورفیری را پدید آوردهاند؛ B) تصویری از بافت غربالی و منطقهبندی در بلورهای پلاژیوکلاز؛ C) تصویری از درشتبلور کلینوپیروکسن با میانبارهایی از پلاژیوکلاز و کانی کدر؛ D) تصویر نور برگشتی ریزکاو الکترونی از کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز در داسیتهای منطقه جنوبباختری سبزوار (نام اختصاری کانیها برگرفته از Kretz، 1983)
پس از پلاژیوکلاژ، کوارتز فراوانترین کانی داسیتهاست که بهصورت دانههای بیشکل همبعد و ریزدانه تا متوسط دانه، با اندازة 5/0 تا 5 میلیمتر دیده میشود. این کانی، بیشتر شکل خوردهشده و گردشده، خلیجخوردگی و گاه حاشیه واکنشی دارد. بیشتر پیروکسنها که فراوانترین کانی مافیک در این سنگها بهشمار میروند، سالم هستند و برپایة ویژگیهای سنگنگاری و بررسیهای ریزکاو الکترونی، از نوع کلینوپیروکسن اوژیتی هستند. فنوکریستهای کلینوپیروکسن، شکلدار تا نیمهشکلدار هستند و درون برخی از آنها، میانبارهایی از پلاژیوکلاز و کانه کدر دیده میشوند (شکل 4- C). برپایة بررسیهای میکروسکوپی و تصویرهای نور برگشتی (back scatter)، بلورهای کلینوپیروکسن، منطقهبندی ندارند (شکل 4- D). افزونبر پلاژیوکلاز، کوارتز و کلینوپیروکسن، کانة کدر، مجموعة کانیایی مهمی در سنگهای داسیتی منطقه است.
شیمی کانی کلینوپیروکسن: کلینوپیروکسنهای درون سنگهای ماگمایی از دیدگاه سنگشناختی بسیار اهمیت دارند؛ زیرا ترکیب آنها برپایة شیمی ماگمای سازندة آنها تغییر میکند. برپایة سرشت کانی کلینوپیروکسن، ترکیب این کانی برای بررسی سرشت ماگمای اولیه بهکار برده میشود (Le Terrier et al., 1982). همانگونهکه در جدول 2 دیده میشود، در کلینوپیروکسنها، میزان تغییرات Al2O3برابر با 16/1 - 73/1 درصدوزنی، CaO برابر با 03/20 - 92/20 درصدوزنی، TiO2 برابر با 19/0- 46/0 درصدوزنی و SiO2 برابر با 02/51-22/52 درصدوزنی است. همانگونهکه در جدول 2 دیده میشود، ترکیب سازندههای پایانی کلینوپیروکسنها در نمونههای داسیتی جنوبباختری سبزوار برابر با Wo40.61-42.79 En38.41-74 Fs16.34-19.6 است. ترکیب کلینوپیروکسنها یکسان است و در نمودار ترکیبی ولاستونیت ((Wo- فروسیلیت (Fs)- انستاتیت (En)، همة آنها در میدان اوژیت جای گرفتهاند (شکل 5- A). پیروکسنهای بررسیشده منطقهبندی ندارند و ازآنجاییکه در این کانی، میزان Na+2در برابر J=2Na، کلینوپیروکسنها در محدوده (Ca-Mg-Fe) Quad جای گرفتهاند (شکل 5- B). میزان Al2O3 و CaO آنها بهترتیب از 16/1 تا 69/1 و 03/20 تا 96/20 درصدوزنی تغییر میکند. محتوای Ti و Al کلینوپیروکسنها به فعالیت سیلیس در مذابی که از آن متبلور شدهاند و به نسبت این عنصرها بستگی دارد و بهترتیب در ماگماهای گوناگونِ تولهایتی، قلیایی و پرآلکالن افزایش مییابد (Kushiro, 1960; Le Bas, 1962). به باور Thompson (1974)، میزان AlVI در کلینوپیروکسن، به فشار وابسته است. ازاینرو، Aoki و Shiba (1973) نموداری برپایة AlVI دربرابر AlIV برای سنجش فشار پیشنهاد کردند. در این نمودار، کلینوپیروکسنهای سنگهای بررسیشده در فشار کم پدید آمدهاند (شکل 5- C). همچنین، برپایة نمودار توزیع Al (AlVI دربرابر AlIV)، هنگام پیدایش کلینوپیروکسن میزان آب کمتر از 10 درصد و فشار هنگام تبلور کمتر از 5 کیلوبار بوده و نشاندهندة محیطی کم فشار است (شکل 4- D). برپایة نمودار پیشنهادیِ Lindsley (1983)، دمای تبلور کلینوپیروکسنها در بازة 850 تا 950 درجه سانتیگراد است (شکل 5- E).
جدول 2- درصدوزنی اکسیدهای عنصرهای اصلی و کاتیونهای کلینوپیروکسن در نمونههای داسیتی کرتاسه پسین جنوبباختری سبزوار بههمراه فرمول ساختاری برپایة 6 اتم اکسیژن
شکل 5- جایگاه کلینوپیروکسنهای نمونههای داسیتی کرتاسه پسین جنوبباختری سبزوار در: A) نمودار سهتایی نامگذاری کلینوپیروکسنها (Morimoto, 1988)؛ B) نمودار Q-J (Morimoto, 1988)؛ C) نمودار AlVIدربرابر AlIV (Aoki and Shiba, 1973)؛ D) نمودار توزیع Al (Helz, 1973)؛ E) نمودار Lindsley (1983)
ازآنجاییکه کلینوپیروکسن دربرابر دگرسانی کمابیش مقاوم است، ترکیب شیمیایی آن برای تعیین سری ماگمایی و پهنة زمینساختی پیدایش ماگما بهکار برده میشود (Le Terrier et al., 1982). برپایة نمودارهای Al در برابر Ti و Na+Ca دربرابر Ti (Le Terrier et al., 1982)، کلینوپیروکسنهای بررسیشده در محدوده ماگمای تولهایتی جای گرفتهاند (شکلهای 6- A و 6- B). در نمودار شناسایی پهنة زمینساختی TiO2-Na2O-SiO2/100 (Beccaluva et al., 1989) نیز کلینوپیروکسنهای نمونههای داسیتی در محدوده تولهایتهای جزیرههای کمانی جای گرفتهاند (شکل 6- C).
شکل 6- جایگاه کلینوپیروکسنهای داسیتهای کرتاسه پسین جنوبباختری سبزوار در: A، B) نمودارهای Al-Ti و Ca+Na-Ti (Le Terrier et al., 1982) برای شناسایی سری ماگمایی ماگمای سازنده کلینوپیروکسنهای این سنگها؛ C) نمودار شناسایی پهنة زمینساختی SiO2/100-TiO2-Na2O (Beccaluva et al., 1989)
پلاژیوکلاز پلاژیوکلاز، از کانیهای فراوان سازندة داسیتهای جنوبباختری سبزوار است. شمار 10 نقطه (هسته و حاشیه) از پلاژیوکلاز در 2 نمونه داسیتی تجزیه شیمیایی شدند و فرمول ساختاری آنها برپایة 8 اکسیژن بهدست آورده شد (جدول 3). در نمودار ردهبندی Ab-Or-An (شکل 7)، ترکیب پلاژیوکلازها در محدوده لابرادوریت و بیتونیت جای گرفته است (شکل 7). ترکیب پلاژیوکلاز به پارامترهای فیزیکی مانند دما (T)، فشار کل (P) و همچنین، طیف گستردهای از عوامل ترکیبی (مانند: مقدار آب مذاب یا درصدوزنی H2O) بستگی دارد (Ustunisik et al., 2014). برخی فنوکریستهای پلاژیوکلاز در داسیتها منطقهبندی عادی با An61.96-63.67 در هسته تا Ab70.74-74.11 در حاشیه نشان میدهند. همچنین، در فنوکریستهای پلاژیوکلاز، نشانههایی از تجزیه به کلسیت، کلریت، اپیدوت و گاه به سریسیت دیده میشود. شدت تجزیه پلاژیوکلازها در مرکز بیشتر از حاشیه بلور است که خود نشاندهندة منطقهبندی عادی در آنهاست.
جدول 3- درصدوزنی اکسید عنصرهای اصلی و کاتیونهای پلاژیوکلاز (برپایة 8 اتم اکسیژن) برای نمونههای داسیتی کرتاسه پسین جنوبباختری سبزوار
شکل 7- ترکیب پلاژیوکلاز در داسیتهای کرتاسه پسین جنوبباختری سبزوار در نمودار ردهبندی فلدسپارها (Deer et al., 1991) در کل، منطقهبندی عادی پیامد رشد بلور هنگام جدایش ماگمایی پیشرونده است؛ اما منطقهبندی معکوس شاید پیامد فرایندهای آمیختگی ماگمایی یا کاهش فشار وارد بر ماگما باشد (Ustunisik et al., 2014). نخست، ماگمایی که در ژرفای بسیار سردشدن را آغاز میکند زمان لازم برای تبلور را دارد؛ ازاینرو، بلورهای پلاژیوکلاز رشد میکنند و درشت میشوند. بلورهای پلاژیوکلازی که در نخستین مراحل تبلور پدید میآیند ترکیب کلسیکتری دارند. در دمای معین، کاهش فشار کل یا افزایش فشار بخار آب، افزایش محتوای آنورتیت (An) پلاژیوکلاز را بهدنبال دارد. محتوای An پلاژیوکلاز با کاهش دما کاهش مییابد و منطقهبندی عادی را در پی دارد (Ustunisik et al., 2014).
زمینشناسی سنگکل محتوی SiO2 در سنگهای داسیتی از 12/48 تا 29/52 درصدوزنی در تغییر است.در نمودار ردهبندی زمینشناسی (شکل 8- A)، نمونههای آذرین کرتاسه پسین جنوبباختری سبزوار با ترکیب داسیت در محدودة سری سابآلکالن/تولهایتی جای گرفتهاند. همچنین، در نمودار شناسایی سری ماگمایی Nb/Y دربرابر Ti/Y، همه نمونهها در محدودة سری تولهایتی دیده میشوند (شکل 8- B).
شکل 8- جایگاه نمونههای داسیتی کرتاسه پسین جنوبباختری سبزوار در نمودارهای: A) ردهبندی Le Bas و همکاران (1986)؛ B) Nb/Y- Ti/Y برای شناسایی سری ماگمایی (Pearce, 1982)
شکلهای 9- A و 9- B نمودارهای بهنجارشدة عنصرهای کمیاب نمونههای بررسیشده دربرابر فراوانی این عنصرها در ترکیب گوشته اولیه (Sun and McDonough, 1989) و کندریت (Nakamura, 1974) را نشان میدهند.
شکل 9- جایگاه نمونههای داسیتی کرتاسه پسین جنوبباختری سبزوار در نمودارهای: A) عنکبوتی بهنجارشده به ترکیب گوشته اولیه (Sun and McDonough, 1989)؛ B) بهنجارشده به ترکیب کندریت (Nakamura, 1974)
همانگونهکه در نمودار الگوی عنصرهای خاکی نادر بهنجارشده به ترکیب کندریت دیده میشود، نمونههای داسیتی الگویی کمابیش مسطح از REE را به نمایش گذاشتهاند. در نمودار عنکبوتی بهنجارشده دربرابر ترکیب گوشته اولیه، همة نمونهها از عنصرهای Nb، Ti، Th و Zr تهیشدگی و از K، Pb، U و Ba غنیشدگی نشان میدهند. سیالهای برخاسته از صفحه فرورو از Ba، Rb، U و Pb سرشار و از Th، Nb و Ti تهیشدگی نشان میدهند (Pearce, 1983). ازاینرو، سنگهای آذرین پدیدآمده در کمانهای ماگمایی از LILE غنیشدگی و از Ti و Nb تهیشدگی دارند (Stern, 2004). نمودار چندعنصری بهنجارشده دربرابر ترکیب گوشته اولیه نشاندهندة ویژگیهای ماگماهای پهنة فرورانش/کمان برای نمونههاست (شکل 9- A).
بحث به باور برخی پژوهشگران (Rolland et al., 2002; Pearce, 1982; Meschede, 1986)، در برخی عنصرهای ناسازگار (مانند: Th، Nb، REE، P، Hf، Zr، Ti و Y) و فلزهای انتقالی (مانند:Ni، Co، Cr و V) هنگام رویداد فرایندهای دگرسانی و دگرگونی کمابیش بیتحرک هستند. ازاینرو، این عنصرها برای بررسی ویژگیهای زمینشناسیایی و شناسایی پهنة زمینساختی سنگهای داسیتی جنوب سبزوار بهکار برده میشوند. در نمودار Ta/Yb-Th/Yb، همة نمونهها در محدودة سنگهای مرتبط با کمان جای گرفتهاند (شکل 10- A). افزونبر این، در نمودار لگاریتمی Ti دربرابر Nb/Th که برای شناسایی پهنههای کمانی از غیرکمانی بهکار برده میشود، نمونههای داسیتی بررسیشده در محدودة سنگهای آتشفشانی مرتبط با کمان دیده میشوند (شکل 10- B). به باور Dai و همکاران (2011)، ماگماهای برگرفته شده از گوشته، نسبت کم Lu/Yb با میانگین 15/0-14/0 دارند؛ اما این نسبت در پوسته قارهای بالاتر و نزدیک به 18/0-16/0 است. میانگین نسبت Lu/Yb در سنگهای داسیتی جنوب سبزوار 15/0 است که از میانگین پوسته قارهای کمتر است. مقدار این نسبت نشاندهندة جداشدن ماگمای این سنگها از خاستگاهی گوشتهای و بدون آلایش با پوستة قارهای است. نمودار Zr-Zr/Y اطلاعات ارزشمندی دربارة سرشت و خاستگاه ماگمای مادر به نمایش میگذارد (Pearce and Norry, 1979). در این نمودار لگاریتمی، Zr شاخص تبلوربخشی و نسبت Zr/Y فاکتوری برای تغییرات ذوببخشی دانسته شدهاند. جایگاه نمونهها در این نمودار نشاندهندة پیدایش این سنگها از تبلوربخشی ماگمای برخاسته از خاستگاهی تهیشده است (شکل 10- C). همانگونهکه در نمودار بهنجارشده به ترکیب گوشته اولیه دیده میشود، نمونههای داسیتی جنوب سبزوار ناهنجاری منفی Nb و Ti دارند. این پدیده نشاندهندة نقش سیالهای رهاشده از صفحه فرورو در پیدایش آنهاست. همچنین، در نمودار Ba/La دربرابر Th/Yb، نمونهها مقدار بالای نسبت Ba/La دارند که نشاندهندة پیدایش آنها در پهنة فرورانش و نقش سیالهای جداشده از صفحة اقیانوسی فرورو است (شکل 10- D). در نمودار Nb/Yb دربرابر Ta/Yb (شکل 10- E)، نمونههای داسیتی در محدوده N-MORB جای گرفتهاند. این ویژگی، نشان میدهد جدای از غنی شدگیِ وابسته به سیال در محیط فرورانش، گوشتهای که خاستگاه ماگمای سازنده سنگهای بررسیشده بوده از خاستگاهی تهیشده همانند گوشتة تهیشده مورب سرچشمه گرفته بوده است.
شکل 10- جایگاه نمونههای داسیتی کرتاسه پسین جنوبباختری سبزوار در نمودارهای: A) Ta/Yb دربرابر Th/Yb (Pearce, 1982)؛ B) Ti دربرابر Nb/Th (Escuder- Viruete et al., 2011, 2014)؛ C) Zr-Zr/Y (Pearce and Norry, 1979)؛ D) Th/Yb- Ba/La؛ E) نمودار Ta/Yb- Nb/Yb (Pearce, 1982; Pang et al., 2013)؛ F) La/Yb دربرابر Yb (Ozdemir and Güleç, 2014)
همچنین برای بررسی غنیشدگی و یا نبود غنیشدگی در خاستگاه داسیتهای منطقه، نمودار Zr در برابر Nb بهکار برده شد (Sun and McDonough, 1989). در این نمودار، نمونهها در محدودة ترکیبیِ گوشته تهیشده جای گرفتهاند (شکل 10- F). همانگونهکه در نمودار بهنجارشده به ترکیب کندریت دیده میشود (شکل 9- B)، نمونهها الگوی مسطحی از REE و بدون غنیشدگی آشکار از LREE دارند که نشاندهندة نبود گارنت در سنگ خاستگاه ماگمای سازندة آنهاست (Rollinson, 1993). افزونبر این، در نمودار La/Yb دربرابر Yb، همة نمونهها نزدیک منحنی ذوب اسپینل لرزولیت رسم شدهاند که گوشته معمول زیر پشتههای میاناقیانوسی است (شکل 10- G). یافتههای زمینشناسی همگی نشاندهندة پیدایش ماگمای سازندة سنگهای داسیتی جنوبباختری سبزوار از ذوببخشی خاستگاهی اسپینل لرزولیتی در پهنة فرورانش جزیرة کمانی هنگام بستهشدن حوضه اقیانوسی نئوتتیس سبزوار در کرتاسه پسین هستند. بسیاری از پژوهشگران، آغاز فرورانش اقیانوس نئوتتیس زاگرس را در تریاس دانستهاند (Berberian and King, 1981; Arvin et al., 2007; Bagheri and Stampfli, 2008; Wilmsen et al., 2009). این پدیده پیدایش مرز فعال قارهای و کمان ماگمایی ژوراسیک در پهنة سنندج- سیرجان را در پی داشته است (Ghasemi and Talbot, 2006; Rossetti et al., 2010). در ادامة فرورانش، در پشت این کمان ماگمایی، پهنة کششی پشتکمانی سبزوار- نایین در بخش بالایی صفحه فرورانش نئوتتیس، در لبه شمالی ایران مرکزی، پدید آمده که با فاز اصلی ماگماتیسم در پهنة سنندج- سیرجان همزمان بوده است (Agard et al., 2005; Omrani et al., 2008; Rossetti et al., 2010; Ghasemi et al., 2018). دربارة زمان بستهشدن اقیانوس نئوتتیس نیز بسیار بحث شده است؛ اما زمان کرتاسه پسین- پالئوسن (Stöcklin, 1974; Berberian and King, 1981) را بیشتر زمینشناسان پذیرفتهاند. برخی پژوهشگران، زمان برخورد ورقه عربی با ایران را الیگوسن بالایی (Agard et al., 2005; Dargahi et al., 2010) و یا حتی میوسن (Berberian and King, 1981; Azizi and Moin-Vaziri, 2009) دانستهاند. در پی فرورانش رو به شمالخاوری اقیانوس نئوتتیس در تریاس بالایی در حوضه زاگرس، ماگماتیسم کمانی ژوراسیک در پهنة سنندج- سیرجان رخ داده و حوضه کششی پشتکمانی آن در ورقه ایران مرکزی در بخش سبزوار- نایین پدید آمده است (Agard et al., 2005; Omrani et al., 2008; Fürsich et al., 2009; Rossetti et al., 2010; Jamshidi et al., 2014, 2015; Ghasemi et al., 2018). جزیرههای کمانی جنوبباختری سبزوار با سرشت آهکی قلیایی- تولهایتی، در کرتاسه پسین با فرورانش رو به شمال شاخة شمالی اقیانوس نئوتتیس (حوضه اقیانوسی سبزوار) پدید آمدهاند. این کمان ماگمایی که نخست (کرتاسه پسین) از نوع جزیرههای کمانی بوده است، با ادامه فرورانش و پیوستن آن به لبه جنوبی منطقه البرز خاوری (بینالود)، به پهنه فرورانش مرز قارهای تبدیل شده و رویداد فرایندهای ماگمایی با سرشت آهکی قلیایی در ترشیاری و کواترنری را به دنبال داشته است. گنبدهای آداکیتی در پهنة ماگمایی شمال سبزوار و پهنة ماگمایی جنوب قوچان- اسفراین، فراوردههای تحولی و تکاملی این کمان ماگمایی دانسته شدهاند (Spies et al., 1983; Bauman et al., 1983; Ghasemi et al., 2010; Shojaat et al., 2003; Rossetti et al., 2010, 2016; Nasrabady et al., 2011; Ghasemi et al., 2011, 2013; Shabanian et al., 2012; Alaminia et al., 2013; Khalatbari et al., 2013; Shafaii et al., 2013, 2015; Jamshidi et al., 2014, 2015a, b; Ghasemi and Rezaei-Kakhaei, 2105; Jamshidi, 2015; Maghfouri et al., 2016). برپایة یافتههای زمینشناسی، الگوی زمینساختی که برای پیدایش سنگهای داسیتی جنوبباختری سبزوار پیشنهاد میشود (شکل 11) شامل: (1) وجود پهنه اقیانوسی گسترده نئوتتیس در زاگرس در تریاس زیرین- میانی؛ (2) آغاز فرورانش ورقه اقیانوسی نئوتتیس زاگرس به زیر ایران مرکزی در تریاس بالایی- ژوراسیک زیرین که با فرایندهای ماگمایی نوع کمانی در پهنة سنندج- سیرجان و کشش پشتکمانی در بخش شمالی پهنه ایران مرکزی- جنوب البرز همراه بوده است؛ (3) تداوم فرورانش رو به شمال ورقه اقیانوسی نئوتتیس به زیر خردقاره ایران مرکزی در هنگام ژوراسیک بالایی- کرتاسه پیشین که ماگماتیسم کمانی در پهنة سنندج- سیرجان و گسترش حوضههای اقیانوسی پشت کمانی نایین- سبزوار را در پی داشته است؛ (4) آغاز بستهشدن حوضههای اقیانوسی سبزوار- نایین و پیدایش جزیرههای کمانی مرتبط در هنگام کرتاسه پسین. سنگهای داسیتی جنوبباختری سبزوار در این زمان پدید آمدهاند؛ (5) بستهشدن پایانی حوضه اقیانوسی سبزوار و بالازدگی ورقه اقیانوسی آن بهصورت تیغههای افیولیتی نایین- بافت، درونه و شمال سبزوار و رویداد ماگماتیسم گستردة آهکی- قلیایی کمان قارهای در پالئوسن- ائوسن در شمال سبزوار؛ (6) تداوم فرورانش بخش بجاماندة ورقه اقیانوسی نئوتتیس سبزوار به زیر ورقه البرز خاوری (بینالود) و رویداد ماگماتیسم آداکیتی میوسن-پلیوکواترنر در نوار ماگمایی قوچان- اسفراین (شکل 11).
نتیجهگیری گدازههای داسیتی در نهشتههای آتشفشانی- رسوبی کرتاسه پسین جنوبباختری سبزوار سرشت تولهایتی دارند. برپایة نمودارهای شناسایی پهنة زمینساختی، این سنگها در محیط جزیرههای کمانی مرتبط با فرورانش جای گرفتهاند. در کرتاسه پسین- ائوسن، در پی حرکت خردقارة ایران مرکزی بهسوی شمالخاوری، ورقه اقیانوسی نئوتتیس حوضه سبزوار به زیر ورقه البرز خاوری (بینالود) فرورانش کرده و سپس بستهشدن پایانی حوضه اقیانوسی سبزوار روی داده است. پیامد این بستهشدن، نخست بهصورت رویداد ماگماتیسم تولهایتی نوع جزیرههای کمانی در جنوبباختری سبزوار در کرتاسه پسین بوده است و در ادامه با ماگماتیسم آهکی- قلیایی پتاسیک پهنة فرورانش مرز قارهای، بهویژه از نوع آداکیتی در ترشیاری- کواترنز در شمال سبزوار- جنوب قوچان ادامه یافته است.
شکل 11- الگوی زمینساختی نمادین برای نمایش تحول و تکامل ماگماتیسم مزوزوییک- سنوزوییک در حوضه سبزوار
سپاسگزاری این پژوهش پایاننامة دکتری نگارندة نخست مقاله است که با پشتیبانی مالی و معنوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران، حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه صنعتی شاهرود و دانشگاه Macquarie (سیدنی، استرالیا) انجام شده است؛ ازاینرو از آنان سپاسگزاری میشود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Agard, P., Omrani, J., Jolivet, L. and Mouthereau, F. (2005) Convergence history across Zagros (Iran): constraints from collisional and earlier deformation. International Journal of Earth Sciences (Geologische Rundschau) 94: 401–419.
Alaminia, Z., Karimpour, M. H., Homam, M. and Finger, F. (2013) The magmatic record in the Arghash region (northeast Iran) and tectonic implications. International Journal of Earth Sciences (Geologische Rundschau), 102:1603–1625.
Alavi-Tehrani, N. (1976) Geology and petrography in the ophiolite rang NW of Sabzevar (Khorasan/Iran). PhD thesis, The University of Saarbrucken, German.
Aoki, K. and Shiba, I. (1973) Pyroxenes from lerzolite inclusions of Itinome - gata Japan. Lithos 6: 41-51.
Arvin, M., Pan, Y., Dargahi, S., Malekizadeh, A. and Babaei, A. (2007) Petrochemistry of the Siah-Kuh granitoid stock southwest of Kerman, Iran: Implications for initiation of Neotethys subduction. Journal of Asian Earth Sciences 30: 474-489.
Azizi, H. and Moinevaziri, H. (2009) Review of the tectonic setting of Cretaceous to Quaternary volcanism in northwestern Iran. Journal of Geodynamics 47: 167–179.
Bagheri, S. and Stampfli, G. M. (2008) The Anarak, Jandaq and Poshte-Badam metamorphic complex in central Iran: New geological data, relationships and tectonic implications. Tectonophysics 451: 123–155.
Bauman, A., Spies, O. and Lensch, G. (1983) Strantium isotopic composition of post-ophiolithic tertiary volcanics between kashmar, sabzevar and Quchan NE Iran Geodynamic project (geotraverse) in Iran. Final report, Geology Survey of Iran. Report No. 51.
Beccaluva, L., Maccciotta, G., Piccardo, G.vB. and Zeda, O. (1989) Clinopyroxene composition of ophiolite basalts as petrogenetic indicator. Chemical Geology 77: 165-182.
Berberian, M. and King, G. C. P. (1981) Toward a paleogeography and tectonic evaluation of Iran. Canadian journal of Earth Science 5: 101-117.
Chiu, H. Y., Chung, S. L., Zarrinkoub, M. H., Mohammadi, S. S., Khatib, M. M. and Iizuka, Y. (2013) Zircon U- Pb age constraints from Iran on the magmatic evolution related to Neotethyan subduction and Zagros orogeny. Lithos 162-163: 70-87.
Dai, J., Wang, C., Hebert, R., Li, Y., Zhong, H., Guillaume, R., Bezard, R. and Wei, Y. (2011) Late Devonian OIB alkaline gabbro in the Zangbo Zone: Remnants of the Paleo-Tethys? Gondwana Research 19: 232-243.
Dargahi, S., Arvin, M., Pan, Y. and Babaei, A. (2010) Petrogenesis of post-collisional A-type granitoids from the Urumieh – Dokhtar magmatic assemblage, Southwestern Kerman, Iran: constraints on the Arabian– Eurasian continental collision. Lithos 115: 190 – 204.
Deer, W. A., Howie, R. A., Zussman, J. (1991) An introduction to the Rock forming minerals. 17th Edition, Longman, London, UK.
Escuder- Viruete, J., Pé re z- Estaún, A., Booth -Rea, G. and Valverde -Vaquero, P. (2011) Tectono metamorphic evolution of the Samaná complex, northern Hispaniola: implications for the burial and exhumation of high-pressure rocks in a collisional accretionary wedge. Lithos 125: 190–210.
Escuder-Viruete, J., Castillo-Carrión, M. and Pérez-Estaún, A. (2014) Magmatic relationships between depleted mantle harzburgites, boninitic cumulate gabbros and subduction - related tholeiitic basalts in the Puerto Plata ophiolitic complex, Dominican Republic: Implications for the birth of the Caribbean island-arc. Lithos 196: 261 –280.
Fürsich, F. T., Wilmsen, M., Seyed-Emami, K. and Majidifard, M. R. (2009) The Mid-Cimmerian tectonic event (Bajocian) in the Alborz Mountains, northern Iran: evidence of the break-up unconformity of the South Caspian Basin. Geological Society, London, Special Publications 312 (1): 189-203.
Ghasemi, A. and Talbot, C. J. (2006) A new tectonic scenario for the Sanandaj– Sirjan Zone (Iran). Journal of Asian Earth Science 26: 693-683.
Ghasemi, H. and Jamshidi, K. (2013) Investigating the characteristics of the source origin of alkaline rocks at the base of the Shemshak Formation in the eastern Alborz. Iranian Journal of Geology 7(29): 17-29 (in Persian).
Ghasemi, H. and Rezaei-Kakhaei, M. (2015) Petrochemistry and tectonic setting of the Davarzan-Abbasabad Eocene Volcanic (DAEV) rocks, NE Iran. Mineralogy and Petrology 109(2): 235-252.
Ghasemi, H., Allahyari, S., Taheri, A. and Sadeghian, M. (2013) Stratigraphic position and analysis of rock texture volcanic volcano-sedimentary belt Abbas-Abad, northeast Shahrood. Journal of Stratigraphy and Sedimentology Researches 29(1): 25- 42 (in Persian).
Ghasemi, H., Rostami, M and Sadeghian, M. (2018) Basic Magmatism in the extensional back-arc basin of the Lower-Middle Jurassic on the northern edge of Central Iran-South of eastern Alborz zones, Shahrood-Damghan. Scientific Quarterly Journal of Geological Survey of Iran 27(107): 123-136 (In Persian).
Ghasemi, H., Rostami, M., Sadeghian, M. and Kadkhodaye, F. (2016) Back- arc extensional magmatism in the Oligo-Miocene basin of the Central Iran. Scientific Quarterly Journal of Geological Survey of Iran, Geosciences 25(99): 239-253 (in Persian).
Ghasemi, H., Sadeghian, M., Khanalizadeh, A. and Tanha, A. (2010) Petrography, geochemistry and radiometric ages of high-silica adakitic domes of Neogene continental arc, south of Quchan. Iranian Journal of Crystallography and Mineralogy 3: 347-370 (in Persian).
Helz, R. T. (1973) Phase relationships of basalts in their melting range at pH2O = 5kb as a function of oxygen fugacity. Journal of Petrology 14: 249-302.
Jamshidi, K. (2105) Petrology, geochemistry and petrogenesis of adakitic domes of north of Bashtin, Sabzevar. Ph. D. thesis, Shahrood University of Technology, Shahrood, Semnan, Iran (in Persian).
Jamshidi, K., Ghasemi, H. and Miao, L. (2015a) U-Pb age dating and determination of source region composition of post-ophiolite adakitic domes of Sabzevar. Iranian Journal of Petrology 6(23): 121-138 (in Persian).
Jamshidi, K., Ghasemi, H. and Sadeghian, M. (2104) Petrology and geochemistry of the Sabzevar Post-ophiolitic high silica adakitic rocks. Iranian Journal of Petrology 5(17): 51-68 (in Persian).
Jamshidi, K., Ghasemi, H., Troll, V. R., Sadeghian, M. and Dahren, B. (2015b) Magma storage and plumbing of adakite-type post-ophiolite intrusions in the Sabzevar ophiolitic zone, northeast Iran. Solid Earth 6: 49–72.
Kazemi, Z., Ghasemi, H. and Mousivand, F. (2015) Late Cretaceous magmatism on the northern edge of central Iran, southeast of Sabzevar. 19th Conference Geological society of Iran, Tehran, Iran.
Khalatbari, M., Babaie, H. and Gani, M. (2013) Geochemical evidence for Late Cretaceous marginal arc-to-backarc transition in the Sabzevar ophiolitic extrusive sequence, northeast Iran. Journal of Asian Earth Sciences 70–71: 209–230.
Kretz, R. (1983) Symbols for rock forming minerals. American Mineralogists 68: 277 - 279.
Kushiro, I. (1960) Si-Al relation in clinopyroxenes from igneous rocks, American Journal of Science 258: 548-554.
Le Bas, M. J. (1962) The role of aluminium in igneous clinopyroxenes with relation to their parentage. American Journal of Science 260: 267-288.
Le Bas, M. J., Le Maitre, R. W., Streckeisen, A. and Zanettin B. (1986) A chemical classification of volcanic rocks based on the total alkali – silica diagram. Journal of Petrology 27(3): 375 – 750.
Le Terrier, J., Maury, C.R., Thonon, P., Girard, D. and Marchal, M. (1982) Clinopyroxene composition as a method of identification of the magmatic affinities of paleo-volcanic series. Earth Planetory Science Letter 59: 139-154.
Lindenberg, H. G., Gorler, K. and Ibbeken, H. (1983) Stratigraphy, structur and orogenetic evolution of the Sabzevar zone the area of Oryan Khorasan, NE Iran. Geological Survey of Iran, Rep. 51.
Lindsley, D. H. (1983) Pyroxene thermometry. American Mineralogists 68: 477 - 493.
Maghfouri, S. (2012) Geology, Mineralogy, Geochemistry and Genesis of Cu Mineralization within Late Cretaceous Volcano-Sedimentary Sequence in Southwest of Sabzevar, with emphasis on the Nodeh Deposit. MSc thesis, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran (in Persian).
Maghfouri, S., Rastad, E., Mousivand, F., Lin, Y. and Zaw, K. (2016) Geology, ore facies and sulfur isotopes geochemistry of the Nudeh Besshi-type volcanogenic massive sulfide deposit, southwest Sabzevar basin, Iran. Journal of Asian Earth Sciences 125: 1-21.
Mehdipour, G. J. and Moazzen, M. (2015) geodynamic evolution of the Sanandaj-Sirjan zone, Zagros orogen, Iran. Turkish Journal of earth Sciences 24: 513-528.
Meschede, M. (1986) A method of discriminating between different types of mid- ocean ridge basalts and continental tholeiites with the Nb-Zr-Y diagram. Chemical Geology 56: 207-218.
Morimoto, N. (1988) Nomenclature of pyroxenes. Canadian Mineralogist 27: 143-156.
Nakamura, N. (1974) Determination of REE, Ba, Fe, Mg, Na and K in carbonaceous and ordinary chondrites. Geochimica Cosmochimca Acta 38: 757-775.
Nasrabady, M., Rossetti, F., Theye, T., Vignaroli, G. (2011) Metamorphic history and geodynamic significance of the Early Cretaceous Sabzevar granulites (Sabzevar structural zone, NE Iran). Solid Earth 3: 477-526.
Nasrollahi, A. (2014) Mineralogy, geochemistry and genesis of manganese mineralization in Cretaceous volcano-sedimentary sequence in the southwest Sabzevar, with an emphasis on Nodeh manganese deposit. MSc thesis, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran (in Persian).
Noghreyan M. K. (1982) Evolution geochimique, mineralogique et structurale dùne edifice ophiolitique singulier: le massif de Sabzevar (partie central), NE de Iran, Ph. D. theses, University de Nancy, France.
Omrani, J., Agard, P., Whitechurch, H., Benoit, M., Prouteau, G. and Jolivet, L. (2008) Arc magmatism and subduction history beneath the Zagros Mountains, Iran: A new report of adakites and geodynamic consequences. Lithos 106: 380-398.
Ozdemir, Y. and Güleç, N. (2014) Geological and geochemical evolution of the quaternary Süphan Stratovolcano, eastern Anatolia, Turkey: evidence for the lithosphere-Asthenosphere interaction in post-collisional volcanism. Journal of Petrology 55: 37-62.
Pang, K. N., Chung, S. L., Zarrinkoub, M. H., Khatib, M. M., Mohammadi, S. S., Chiu, H. Y., Chu, C. H., Lee, H. Y. and Lo, C. H. (2013) Eocene–Oligocene post-collisional magmatism in the Lut–Sistan region, eastern Iran: Magma genesis and tectonic implications. Lithos 180–181: 234–251.
Pearce, J. A. (1982) Trace element characteristics of lavas from destructive plate boundaries. In: Andesites: Orogenic Andesites and Related Rocks (Ed. Thorpe, R. S.) 525-548. John Wiley & Sons, Chichester, UK.
Pearce, J. A. (1983) The role of subcontinental lithosphere in the magma genesis at destructive plate margin. In: Continental Basalts and Mantle Xenoliths (Eds. Hawkesworth, C. J. and Norry, M. J.) 230–249. Natwich Shiva, UK.
Pearce, J. A., and Norry, M. J. (1979) Petrogenetic implications of Ti, Zr, Y and Nb variation in volcanic rocks. Contributions to Mineralogy and Petrology 69: 33-47.
Pilger, A. (1971) Die zeitlich-tektonische Entwicklung der iranischen Gebirge. Clausthaler Geologischen Abhandlungen 8: 1–27.
Rolland, Y., Picard, C., Pecher, A., Lapierre, H., Bosch, D. and Keller, F. (2002) The Cretaceous Ladakh Arc of NW Himalaya – slab melting and melt – mantle interaction during fast northward drift of Indian Plate. Chemical Geology 182: 139-178.
Rollinson, H. R. (1993) Using Geochemical Data: Evaluation, Presentation, Interpretation. John Wiley & Sons Inc., New York, US.
Rossetti, F., Nasrabady, M., Vignaroli, G., Theye, T., Gerdes, A., Razavi, M. and Moin Vazir, H. (2010) Early Cretaceous migmatitic mafic granulites from the Sabzevar range (NE Iran): Implications for the closure of the Mesozoic peri -Tethyan oceans in central Iran. Terra Nova 22: 26-34.
Shabanian E., Acocella V., Gioncada A., Ghasemi H. and Bellier O. (2012) Structural control on volcanism in intraplate post collisional settings: Late Cenozoic to Quaternary examples of Iran and Eastern Turkey. Tectonics 31: 3013-3042.
Shafaii, H., Kheder, M., Arai, S., Stern, R., Ghorbani, G., Tamura, A. and Ottley, C. H. (2015) Arc-related harzburgite–dunite –chromitite complexes in the mantle section of the Sabzevar ophiolite, Iran: A model for formation of podiform chromitites. Gondwana Research 65–66.
Shojaat, B., Hassanipak, A. A., Mobasher, K. and Ghazi, A. M. (2003) Petrology, geochemistry and tectonics of the Sabzevar ophiolite, North Central Iran. Journal of Asian Earth Sciences 21: 1053-1067.
Spies O., Lensch, G. and Mihm, A. (1983) Geochemistry of the post- ophiolitic tertiary volcanics between Sabzevar and Quchan (NW Iran). Geodynamic project (Geotraverse) in Iran. Geological Survey of Iran, Report No.: 51.
Stern, R. J. (2004) Subduction initiation: spontaneous and induced. Earth and Planetary Science Letters 226: 275- 292.
Stöcklin, J. (1974) Possible ancient continental margins in Iran. In: The geology of continental margins (Eds. Burk, C. A. and Drake, C. L.) 873–887. Springer–Verlag, New York, US..
Sun, S. and McDonough, W. F. (1989) Chemical and isotopic systematics of oceanic basalts: Implications for mantle composition and processes. In: Magmatism in the Ocean Basins (Eds. Saunders, A. D. and Norry M. J.) Special Paper 42: 313–345. Geological Society London, UK.
Taghizadeh, S. (2014) Mineralogy, geochemistry and genesis of the Zakeri Mn deposit, southwest of Sabzevar. M. Sc. thesis, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran (in Persian).
Tashi, M., Mossivand, F. and Ghasemi, H. (2014) Volcanogenic massive sulfide Cu-Ag mineralization in the Kharturan area, southeast of Shahrood. International Workshop on IWTOMA 2014, October12-16, Wuhan, China.
Tashi, M., Mousivand, F. and Ghasemi, H. (2016) The pattern occurrence of natural copper mineralization in volcanic rocks host copper-silver volcanogenic massive sulfide deposit, Southeast Shahrood. Iranian Journal of Geology 10(40): 89-105 (in Persian).
Tashi, M., Mousivand, F. and Ghasemi, H. (2017) Cu-Ag Besshi type volcanogenic massive sulfide mineralization in the Late Cretaceous volcano- sedimentary sequence: the case of Garmabe Paein deposit, southeast of Shahrood. Journal of Economic Geology 9(1): 213-233 (in Persian).
Thompson, R. N. (1974) Some high-pressure pyroxnenes. Mineralogical Magazine 39: 768-787.
Ustunisik, G., Kilinc, A. and Nielsen, R. (2014) New Insights into the Processes Controlling Compositional Zoning in Plagioclase. Lithos 3237.
Vaziri-Tabar, F. (1976) Geologie and petrographie der ophiolithe und ihrer vulcanosedimentaren Folgeprodukte im ostleil des Bergzugs nordlich Sabzevar Khorasan (Iran). Ph. D. thesis University of Saarbrucken, German.
Wilmsen, M., Fursich, F., Syed - Emami, K., Majidifard, M. and Taheri, J. (2009) The Cimmerian orogeny in northern Iran: tectono-stratigraphic evidence from the foreland. Terra Nova 21: 211–218.
Yoshihiko, G. and Nobutaka, T. (2004) Morphology and growth style of a Miocene submarine dacite lava dome at Atsumi, northeastern Japan. Journal of volcanology and Geothermal Research 134: 255-275. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 958 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 424 |