پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,647 |
| تعداد مقالات | 13,387 |
| تعداد مشاهده مقاله | 30,129,734 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,066,209 |
بیواستراتیگرافی سازند پابده بر مبنای نانوفسیلهای آهکی در جنوب غرب ایلام، زون ساختاری ایلام | ||
| پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی | ||
| مقاله 6، دوره 33، شماره 3 - شماره پیاپی 68، آذر 1396، صفحه 79-94 اصل مقاله (917.79 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/jssr.2017.100648.1000 | ||
| نویسندگان | ||
| سعیده سنماری* 1؛ افسانه ده بزرگی2 | ||
| 1دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین | ||
| 2استادیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین | ||
| چکیده | ||
| به‌منظور مطالعة زیست چینه‌نگاری سازند پابده در جنوب غرب ایلام، برش ماربرا انتخاب شد. در این برش، سازند پابده اساساً از مارن، شیل و سنگ‌آهک مارنی تشکیل شده است. مطالعة نانوفسیلهای آهکی به تشخیص 72 گونه و 26 جنس منجر شد. مطابق با نخستین حضور گونه‌های شاخص و گسترش تجمعات فسیلی، بایوزون‌هایTribrachiatus contortus Zone (NP10), Discoaster binodosus Zone (NP11), Tribrachiatus orthostylus Zone (NP12), Discoaster lodoensis Zone (NP13), Discoaster sunlodoensis Zone (NP14), Nannotetrina fulgens zone (NP15), Discoaster tanii nodifer Zone (NP16), Discoaster saipanensis Zone (NP17), Chiasmolithus oamaruensis Zone (NP18), Isthmolithus recurvus Zone (NP19), Sphenolithus pseudoradians Zone (NP20), Ericsonia Subdisticha zone (NP21), Helicosphaera reticulate Zone (NP22), Sphenolithus predistintus Zone (NP23), Sphenolithus distentus Zone (NP24), Sphenolithus ciperoensis Zone (NP25) از زون‌بندی مارتینی (Martini ,1971) شناسایی شد. درنتیجة این مطالعه و براساس زون‌های مشخص‌شده، سن سازند پابده در جنوب غرب ایلام از ائوسن پیشین (ایپرزین) تا الیگوسن پسین (چاتین) پیشنهاد می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ایلام؛ بیواستراتیگرافی؛ پالئوژن؛ حوضة زاگرس؛ سازند پابده؛ نانوفسیلهای آهکی | ||
| اصل مقاله | ||
|
مقدمه یکی از مهم‌ترین ساختارهای زمین‌شناسی ایران و شاید جهان (Motiei 1995)، رشته‌کوه زاگرس است که در جنوب غرب ایران با روند شمال غرب - جنوب شرق قرار دارد. اهمیت این حوضه به‌دلیل اکتشاف میادین بزرگ هیدروکربوری به مقداری است که سبب شده است این حوضه یکی از مهم‌ترین حوضه‌های زمین‌شناسی جهان محسوب شود
تاریخچه و پیشینة پژوهش تاریخچة زمین‌شناسی حوضة رسوبی زاگرس شامل دوره‌های طولانی‌مدت فرونشست و رسوب‌گذاری است که همراه دوره‌های کوتاه‌مدت بالاآمدگی و عدم رسوب‌گذاری توأم است (2004 Alavi). به دنبال حرکات کرتاسة پسین، در زمان پالئوژن با پیشروی دریا در نواحی عمیق زاگرس، سازند پابده نهشته شد (درویش‌زاده1370). این سازند از فارس تا عراق ادامه دارد و به‌دلیل دارابودن خواص سنگ منشأ مناسب، اهمیت ویژه‌ای در مطالعات مناطق نفتی داشته است و به همین دلیل پژوهشگران این عرصه، مطالعات گسترده‌ای دربارة آن انجام داده‌اند ( Rahaghi 1978; Motiei 1995; Kamali et al. 2006; Bahrami 2009; Behbahani et al. 2010; Alizadeh et al. 2012; Tabatabaei et al. 2012; حیدری و همکاران 1389; صادقی و هداوندخانی 1389; خاوری و همکاران 1392; پرندآور و همکاران 1392; آهی فر و همکاران 1394).
روش کار، آماده‌سازی و مطالعه با انتخاب بهترین رخنمون از سازند پابده به ضخامت
شکل 1- موقعیت ناحیة مطالعه‌شده در جنوب غرب ایلام، برش مطالعه‌شده با ستاره مشخص شده است (برگرفته‌شده از نقشة زمین‌شناسی 1:250000 ایلام)
شکل 2- موقعیت برش مطالعه‌شده در شرق ماربرا واقع در جنوب غرب ایلام (برگرفته‌شده از سایت Google Earth)
شکل 3- تصویر چپ، شیل‌های ارغوانی سازند پابده است که به‌صورت پیوسته روی شیل‌های خاکستری سازند گورپی قرار گرفته است (دید رو به جنوب شرق) نصویر راست، سازند پابده و عضو گچ کلهر از سازند آسماری (دید رو به شمال شرق)
بحث مطالعات زیست چینه‌ای یکی از مهم‌ترین شاخص‌های فسیلی برای تعیین سن نسبی، بیواستراتیگرافی، مطالعات پالئواکولوژی، بررسی آب‌وهوای گذشته، پالئوجغرافیای حوضة رسوبی و نیز تطابق لایه‌های رسوبی دوران‌های دوم و سوم زمین‌شناسی در مناطق مختلف جهان، نانوفسیلهای آهکی هستند(Perch-Nielsen 1985; Bralower 2002; Zachos et al. 2003; Melinte 2004; Villa and (Persico 2006; Villa et al. 2008; Shamrock 2010). اجتماع نانوفسیلهای آهکی بیان‌کنندة میزان موادغذایی و درجه حرارت آب‌های سطحی اقیانوسی است؛ بنابراین بررسی تنوع و فراوانی آنها اهمیت زیادی دارد. در این مطالعه از نانوفسیلهای آهکی موجود در نهشته‌های پابده برش ماربرا، واقع در جنوب غرب ایلام به‌عنوان ابزاری مناسب برای مطالعات زیست چینه‌ای و تعیین سن نسبی استفاده شد. در بررسی به‌عمل‌آمده از این برش، 72 گونه متعلق به 26 جنس از نانوفسیلهای آهکی شناسایی شد (پلیت 1). در مطالعة حاضر برای زون‌بندی‌های به‌کاررفته، علامت اختصاری NP بیان‌کنندة نانوپلانکتون‌های پالئوژن (Nannoplankton Paleogene) در زون‌بندی مارتینی (Martini 1971)، علامت اختصاری CP بیان‌کنندة کوکولیت‌های پالئوژن (Coccoliths Paleogene) در زون‌بندی اکادا و بکری (Okada and Bukry (1980، علامت اختصاری CNE بیان‌کنندة نانوفسیلهای آهکی ائوسن (Calcareous Nannofossils Eocene) و علامت اختصاری CNO بیان‌کنندة نانوفسیلهای آهکی الیگوسن (Calcareous Nannofossils Oligocene) در زون‌بندی آگنینی و همکاران (Agnini et al. 2014) است. در این مطالعه، زون‌بندی رسوبات سازند پابده طبق زون‌بندی مارتینی (Martini 1971) بر مبنای نخستین ظهور (FirstOccurrences= FO) و آخرین حضور ((Last Occurrences= LO گونه‌های شاخص از نانوفسیلهای آهکی انجام گرفت. شرح هریک از زون‌های شناسایی‌شده در این برش به ترتیب زیر است (جدول 1): Tribrachiatus contortus Zone (NP10/ CP9a) نخستین زون زیستی در بخش شیل قاعده‌ای سازند پابده، زون NP10 است که در حد فاصل ظهور گونة Tribrachiatus bramletteiتا آخرین حضور گونة Tribrachiatus contortusقرار می‌گیرد. نخستین ظهور گونة T. bramletteiدر متراژ 3/0 از نمونه 2و آخرین حضور گونة T. contortusدر متراژ 9/5 و نمونه 6 از برش موردمطالعه مشاهده شد. این زون معادل زیرزون CP9a از زون‌بندی اکادا و بکری (Okada and Bukry 1980) است. ضخامت این زون در حدود 6 متر و سن آن ائوسن پیشین (Ypresian) است. این زون با زون‌های CNE1 و CNE2 براساس زوناسیون آگنینی و همکاران (Agnini et al., 2014) معادل است؛ البته زون CNE1 (Fasciculithus tympaniformis Top Zone) که مرز فوقانی آن با آخرین حضور گونة F.tympaniformis مشخص می‌شود، به‌دلیل حضورنداشتن گونة مذکور معرفی نشد. آخرین حضور گونة T.contortusکه از شاخص‌های مهم زون NP10 است و در محدودة زون CNE2 از طرح زون‌بندی آگنینی قرار دارد در قاعدة سازند و متراژ حدود 6 متر و نمونه‌های برداشت‌شده از 1 تا 6 مشاهده شد. همچنین، نخستین حضور گونة T. orthostylusدر بخش فوقانی زونCNE2مشاهده شد؛ بنابراین، زون CNE2 نخستین زون شناسایی‌شده مطابق زوناسیون آگنینی و همکاران (Agnini et al., 2014) در برش موردمطالعه است. Discoaster binodosus Zone (NP11/ CP9b) بایوزون NP11/CP9b دومین زون زیستی شناسایی‌شده در برش جنوب غرب ایلام است. این زون در حد فاصل آخرین حضور گونة Tribrachiatus contortus تا نخستین ظهور گونة Discoaster lodoensisمعرفی می‌شود. آخرین حضور گونة T. contortusدر متراژ 9/5 و نمونه 6 و نخستین ظهور گونة D. lodoensisدر متراژ 25 و نمونه 18 از برش موردمطالعه مشاهده شد. محدودة این زون با زیرزون CP9b از زون‌بندی اکادا و بکری (Okada and Bukry 1980) هم‌خوانی دارد. بازة زمانی این زون، ائوسن پیشین (Ypresian) و ضخامت آن 19 متر است. زون NP11 با زون Tribrachiatus orthostylus Base Zone (CNE3) براساس زوناسیون آگنینی و همکاران (Agnini et al., 2014) معادل است. مطابق این زون‌بندی، این زون از نخستین حضور گونة T.orthostylusتا نخستین حضور رایج گونة D. lodoensisادامه دارد. Tribrachiatus orthostylus Zone (NP12/ CP10) بایوزون NP12 از نخستین ظهور گونة Discoaster lodoensis تا آخرین حضور گونة Tribrachiatus orthostylusیا نخستین ظهور گونة Toweiuscrassusادامه دارد. نخستین ظهور گونة D. lodoensis در متراژ 25 و نمونه 18 و آخرین حضور گونة T. orthostylusدر متراژ 33 و نمونه 24 از برش موردمطالعه ثبت شد. زون حاضر با زون CP10 از زون‌بندی اکادا و بکری (Okada and Bukry 1980) معادل است. ضخامت این زون، 8 متر و سن این زون ائوسن پیشین (Ypresian) است. زون NP12 با زونDiscoaster lodoensis/Tribrachiathus orthostylus Concurrent Range Zone (CNE4) براساس زوناسیون آگنینی و همکاران (Agnini et al. 2014) معادل است. مطابق این زون‌بندی، این زون از نخستین حضور رایج گونة D.lodoensisتا آخرین حضور گونة T. orthostylusاست. Discoaster lodoensis Zone (NP13/ CP11) این زون زیستی از آخرین حضور گونة Tribrachiatus orthostylusیا نخستین ظهور گونة Toweius crassusتا نخستین ظهور گونة Discoaster sublodoensisادامه دارد. آخرین حضور گونة T. orthostylusدر متراژ 33 و نمونه 24 از برش موردمطالعه مشاهده شد. در مطالعة حاضر، گونة
جدول 1- جدول پراکندگی و گسترش گونه‌های مختلف نانوفسیلهای آهکی در برش ماربرا، جنوب غرب ایلام
Discoaster sunlodoensis Zone (NP14/ CP12)
زون زیستی NP14/ CP12 از نخستین ظهور گونة Discoaster sublodoensis تا نخستین حضور گونة Nannotetrina fulgensتعیین می‌شود. در مطالعة حاضر گونة D. sublodoensisثبت نشد. نخستین حضور گونة Nannotetrina fulgens Zone (NP15/ CP13) زون زیستی NP15 از نخستین ظهور گونة Nannotetrina fulgensتا آخرین حضور گونة Rhabdolithus gladiusادامه دارد. همان‌طورکه در بالا به آن اشاره شد،نخستین ظهور گونة N. fulgens در متراژ 83 و نمونه 35 از برش موردمطالعه ثبت شد.گونة R. gladiusدر برش مدنظر ثبت نشد.زون حاضر با زون CP13 از زون‌بندی اکادا و بکری(Okada and Bukry 1980) معادل است و شاخص‌های زونی این زوناسیون از نخستین ظهور گونة N. fulgens در متراژ 83 و نمونه 35 تا نخستین حضور گونة Reticulofenestra umbilicaدر متراژ 107 و نمونه 50 یا نخستین حضور گونة Discoaster bifax تعیین می‌شود که در متراژ 9/107 و نمونه 51 است. ضخامت این زون 24 متر و سن این زون، ائوسن میانی (Lutetian) است. همچنین در زون‌بندی آگنینی (Agnini et al. 2014)، این زون با زون‌های CNE9, 10, 11 و قسمت‌های ابتدایی CNE12 معادل است. در این مطالعه، شاخص زونی نخستین حضور گونة Chiasmolithus gigas (متراژ 89 و نمونه 39) برای تعیین مرز فوقانی زون CNE9، شاخص زونی آخرین حضور گونة Chiasmolithus gigas(متراژ 92 و نمونه 43) برای تعیین مرز فوقانی زون CNE11 و شاخص زونی نخستین حضور رایج گونة Reticulofenestra umbilica(متراژ 108 و نمونه 51) برای تعیین مرز زون CNE12 از زون‌بندی آگنینی (Agnini et al. 2014) استفاده می‌شود. در مطالعة حاضر، نخستین حضور رایج گونة Sphenolithus cuniculusثبت نشد که شاخص مرز فوقانی زون CNE10 از زون‌بندی آگنینی (Agnini et al. 2014) است. Discoaster tanii nodifer Zone (NP16/ CP14a) زون زیستی NP16/ CP14a از آخرین حضور گونة Rhabdolithus gladiusتا آخرین حضور گونةChiasmolithus solitusمعرفی می‌شود. گونة Discoaster saipanensis Zone (NP17/ CP14b) زون زیستی NP17/CP14b از آخرین حضور گونة Chiasmolithus solitusتا نخستین ظهور گونةChiasmolithus oamaruensisمعرفی می‌شود. آخرین حضور گونة C. solitus در متراژ 125 و نمونه 59 ثبت شد. گونة C. oamaruensisدر برش مدنظر ثبت نشد؛ ازاین‌رو مرز بین زون‌های NP17- NP18 در این برش مشخص نشد. زون حاضر تقریباً با تمامی زیرزون CP14b از زون‌بندی اکادا و بکری (Okada and Bukry 1980) معادل است. شاخص‌های زونی این بیوزون در عرض‌های جغرافیایی پایین نادر است. آخرین حضور گونة C. solitusدر متراژ 125 و نمونه 59 بیان‌کنندة بخش تحتانی زیرزون CP14b است. سن این زون، ائوسن میانی (Bartonian) است. گونه‌های شناسایی‌شده در این زون شامل گونه‌هایR. dictyoda, M. inversus, Chiasmolithus oamaruensis Zone (NP18/ CP15a) این بایوزون از نخستین ظهور گونةChiasmolithus oamaruensisتا نخستین ظهور گونة Isthmolithus recurvusتعیین می‌شود. گونة C. oamaruensisدر برش مدنظر ثبت نشد. نخستین ظهور گونة I. recurvusدر متراژ 253 و نمونه 96 ثبت شد. زون حاضر با زیرزون CP15a از زون‌بندی اکادا و بکری (Okada and Bukry 1980) معادل است؛ البته همان‌طورکه ذکر شد شاخص‌های زونی این بیوزون در عرض‌های جغرافیایی پایین نادر است. سن این زون، ائوسن پسین (Priabonian) است. باتوجه‌به ثبت‌نشدن گونة R. dictyoda, B. spinosus, R. reticulata, در میان تجمعات فسیلی ذکرشده در این زون، گونه‌های مربوط به جنس‌های Discoaster، SphenolithusوHelicosphaera، متعلق به آب‌وهوای گرم و شرایط الیگوترفیک (Gibbs et al. 2004)، به فراوانی مشاهده می‌شوند. این زون به‌دلیل نخستین حضور رایج گونة Cribrocentrum erbae(متراژ 198.8 و نمونه 79) و آخرین حضور رایج همین گونه (متراژ 216 و نمونه 89)، با زون CNE17 معادل است و به‌دلیل آخرین حضور رایج گونة Cribrocentrum erbae(در متراژ 216 و نمونه 89) تا نخستین حضور رایج گونة I. recurvus(متراژ 254 و نمونه 97) با بخش تحتانی زون CNE18 از زوناسیون آگنینی و همکاران (Agnini et al. 2014) معادل است. Isthmolithus recurvus Zone (NP19/ CP15b) این بایوزون از نخستین ظهور گونة I.recurvusتا نخستین ظهور گونة Sphenolithus pseudoradiansتعیین می‌شود. نخستین ظهور گونة I.recurvusدر متراژ 253 و نمونه 96 و نخستین ظهور گونة S. pseudoradiansدر متراژ 320 و نمونه 116 از برش موردمطالعهاست؛ البته مارتینی (Martini, 1976) بیان کرد از حادثة زیستی نخستین ظهور گونة S.pseudoradiansبه‌درستی به‌عنوان شاخص زیستی تعیین مرز فوقانی این زون نمی‌توان استفاده کرد؛ زیرا تشخیص گونه‌های بزرگتر از S.radiansاز گونة S. pseudoradiansمشکل است. همچنین، بازة زمانی نخستین ظهور گونة B. bigelowii, C. consuetus, R. reticulata, Sphenolithus pseudoradians Zone (NP20/ CP15b) این بایوزون از نخستین ظهور گونةSphenolithus pseudoradiansتا آخرین حضور گونةDiscoaster saipanensisیا آخرین حضور گونةDiscoaster barbadiensis معرفی می‌شود. نخستین ظهور گونة Ericsonia subdisticha Zone (NP21/ CP16a-b) این بایوزون از آخرین حضور گونة D.saipanensisتا آخرین حضور گونة Ericsonia formosaمعرفی می‌شود. آخرین حضور گونة D. saipanensis در متراژ 340 و نمونه 121 و آخرین حضور گونة E. formosa در متراژ 397 و نمونه 143 است. در مطالعة برش حاضر، مرز بین ائوسن و الیگوسن براساس آخرین حضور گونة D. saipanensis اززون‌بندی مارتینی (Martini, 1971) در نظر گرفته شده است. زون حاضر با زیرزون‌های CP16a/b از زون‌بندی اکادا و بکری(Okada and Bukry 1980) معادل است. ضخامت این زون، 57 متر و سن آن ائوسن پسین - الیگوسن پیشین (Priabonian/Rupelian) است. براساس زون‌بندی آگنینی و همکاران (Agnini et al. 2014)، مرز ائوسن به الیگوسن بین زون‌های CNE21 و CNO1 قرار می‌گیرد. در این زوناسیون،(Helicosphaera compacta Partial Range Zone) CNE21 از آخرین حضور گونة D. saipanensis تا نخستین حضور رایج گونة Clausicoccus subdistichus و زونCNO1 (Ericsonia Formosa/ Clausicoccus subdistichus Concurrent Range Zone) از نخستین حضور رایج گونة C. subdistichus تا آخرین حضور گونة Helicosphaera reticulata Zone (NP22/ CP16c) این بایوزون از آخرین حضور گونة Ericsonia formosaتا آخرین حضور گونة Reticulofenestra umbilicaتعیین می‌شود. آخرین حضور گونة E. formosa(متراژ 397 و نمونه 143) وآخرین حضور گونة R. umbilicaدر متراژ 466 و نمونه 156 است. زون حاضر با زیرزون CP16c از زون‌بندی اکادا و بکری (Okada and Bukry 1980) معادل است. در مطالعة این زون، شاخص‌های زونی مارتینی Martini (1971) و اکادا و بکری (Okada and Bukry 1980) یکسان است. ضخامت این زون، 69 متر و سن آن الیگوسن پیشین (Rupelian) است. این زون با زون CNO2 براساس زوناسیون آگنینی و همکاران (Agnini et al. 2014) معادل است. زون (CNO2 (Reticulofenestra umbilicus Top Zone از آخرین حضور گونة Ericsonia formosa(متراژ 397 و نمونه 143) تا آخرین حضور گونة Reticulofenestra umbilica(متراژ 466 و نمونه 156)ادامه دارد. Sphenolithus predistentus Zone (NP23/ CP17-18) این بایوزون از آخرین حضور گونة Reticulofenestra umbilicaتا نخستین ظهور گونة Sphenolithus ciperoensisتعیین می‌شود. نخستین ظهور گونة S. ciperoensis در متراژ 5/510 و نمونه 174 است. ضخامت این زون، 5/44 متر و سن آن الیگوسن پیشین (Rupelian) است. این زون با زون‌های CNO3 و CNO4 براساس زوناسیون آگنینی و همکاران (Agnini et al. 2014) معادل است. زون CNO3 (Dictyococcites bisectus Partial Range Zone) از آخرین حضور گونة Reticulofenestra umbilica(متراژ 466 و نمونه 156)تا نخستین حضور گونة Sphenolithus distentus(متراژ 492 و نمونه 167)ادامه دارد. زون CNO3 با زون CP17 از زون‌بندی اکادا و بکری (Okada and Bukry 1980) معادل است. زون CNO4 (Sphenolithus distentus/Sphenolithus predistentus Concurrent Range Zone) از نخستین حضور گونة S. distentus(متراژ 492 و نمونه 167) تا آخرین حضور گونة S. predistentus(متراژ 510 و نمونه 173)ادامه دارد (Agnini et al. 2014). نخستین ظهور گونة S. ciperoensis(متراژ 5/510 و نمونه 174)در این زون ثبت شده است. زون CNO4 با زون CP18 و قسمت تحتانی زیرزون CP19a اززون‌بندی اکادا و بکری (Okada and Bukry1980) معادل است؛ به‌طوری‌که مرز فوقانی آن با آخرین حضور گونة S. predistentus(متراژ 510 و نمونه 173)شناسایی می‌شود. Sphenolithus distentus Zone (NP24/ CP19a) این بایوزون از نخستین ظهور گونةSphenolithus ciperoensisتا آخرین حضور گونة Sphenolithus distentusتعیین می‌شود. شاخص‌های زونی در برش مطالعه‌شده، نخستین ظهور گونة S. ciperoensis(متراژ 5/510 و نمونه 174)و آخرین حضور گونة S. distentus(متراژ 518 و نمونه 177) است.ضخامت این زون، 5/7 متر و سن آن الیگوسن پسین (Chattian) است. براساس زون‌بندی آگنینی و همکاران (Agnini et al. 2014)، این زون با بخش فوقانی زون CNO4 و بخش تحتانی زون CNO5 معادل است. مرز بین بخش فوقانی زون CNO4 (Sphenolithus distentus/Sphenolithus predistentus Concurrent Range Zone) و بخش تحتانی زون CNO5 (Sphenolithus ciperoensis Top Zone) با آخرین حضور گونة S. predistentus(متراژ 510 و نمونه 173)مشخص می‌شود. زون NP24 با زیرزون CP19a از زون‌بندی اکادا و بکری (Okada and Bukry 1980) معادل است. شاخص‌های زونی این زون‌بندی، نخستین ظهور گونة S. ciperoensis(متراژ 510.5 و نمونه 174)تا آخرین حضور گونة S. distentus(متراژ 518 و نمونه 177) است. Sphenolithus ciperoensis Zone (NP25/ CP19b) این بایوزون از آخرین حضور گونة Sphenolithus distentusتا آخرین حضور گونة Helicosphaera recta یا آخرین حضور گونة S.ciperoensis تعریف می‌شود. شاخص‌های زونی این بیوزون، آخرین حضور گونة S. distentus(در متراژ 518 و نمونه 177)، آخرین حضور گونة H. recta(در متراژ 550 و نمونه 190) و آخرین حضور گونة S.ciperoensis(در متراژ 548 و نمونه 189) است. ضخامت این زون، 32 متر و سن آن الیگوسن پسین (Chattian) است. براساس زوناسیون آگنینی و همکاران (Agnini et al. 2014)، این زون با بخش میانی - فوقانی زون CNO5 و بخش زیرین و میانی NCO6 معادل است. زون CNO5 (Sphenolithus ciperoensis Top Zone) از آخرین حضور گونة S. predistentus(متراژ 510 و نمونه 173) تا آخرین حضور گونة S. ciperoensis(در متراژ 548 و نمونه 189) معرفی می‌شود. در برش مطالعه‌شده، گونة Sphenolithus delphix ثبت نشد؛ بنابراین، مرز فوقانی زون CNO6 از زوناسیون آگنینی تعیین نشد. زون NP25 با زیرزون CP19b از زون‌بندی اکادا و بکری (Okada and Bukry (1980 معادل است. شاخص‌های زونی این زیرزون، آخرین حضور گونة Sphenolithus distentusتا آخرین حضور گونة S.ciperoensisاست.
نتیجه در مطالعة برش ماربرا در جنوب غرب ایلام، تعداد 72 گونة متعلق به 26 جنس از نانوفسیلهای آهکی در سازند پابده شناسایی شد. گونه‌های شناسایی‌شده در محیط دریایی نهشته شده‌اند. مطابق با نخستین و آخرین حضور گونه‌های شاخص، بایوزون‌های NP25- NP10 از زون‌بندی مارتینی (Martini (1971، زون‌های CNO5-CNE2 براساس زوناسیون آگنینی و همکاران (Agnini et al. 2014) و زون‌های CP9- CP19b از زون‌بندی اکادا و بکری (Okada and Bukry 1980) برای سازند پابده شناسایی شد. براساس بایوزون‌های شناسایی‌شده، سن برش مطالعه‌شده از Early Eocene (Ypresian) تا Late Oligocene (Chattian) پیشنهاد می‌شود. همچنین در مشاهدات صحرایی، مرز بین رسوبات سازند گورپی با سازند پابده، پیوسته و مرز بین رسوبات سازند پابده با سازند آسماری (عضو گچ کلهر) پیوسته و تدریجی است که بیان‌کنندة پسروی و کاهش عمق آب در حوضة رسوبی در حد فاصل سازندهای پابده و آسماری است.
تقدیر و تشکر نویسندگان از راهنمایی ارزندة پروفسور کلودیا آگنینی و داوران محترم قدردانی می‌کنند که در ارتقای کیفی مقاله مؤثر بوده‌اند. | ||
| مراجع | ||
|
Ahifar A. Kani A. and Amiri Bakhtiar H. 2015. Calcareous Nannofossil Biostratigraphy of Pabdeh Formation at Gurpi Anticline. Geosciences, 24(95):107–120 (in Persian).
Agnini C. Fornaciari E. Giusberti L. Grandesso P. Lanci L. Luciani V. Muttoni G. Rio D. Stefani C. Pälike H. and Spofforth D.J.A. 2011. Integrated bio-magnetostratigraphy of the Alano section (NE Italy): a proposal for defining the Middle–Late Eocene boundary. Geological Society of America Bulletin, 123 (5/6): 841–872. doi:10.1130/B30158.1.
Agnini C. Fornaciari E. Raffi I. Catanzariti R. Pälike H. Backman J. and Rio D. 2014. Biozonation and biochronology of Paleogene calcareous nannofossils from low and middle latitudes. Newsletters on Stratigraphy, 47(2):131–181.
Alavi M. 2004. Regional stratigraphy of the Zagros fold–thrust belt of Iran and its proforeland evolution. American Journal of Science, 304:1–20.
Alizadeh B. Sarafdokht H. Rajabi M. Opera A. and Janbaz M. 2012. Organic Geochemistry and petrography of Kazhdumi (Albian-Cenomanian) and Pabdeh (Paleogene) potential source rock in Southern part of the Dezful Embayment, Iran. Journal of Organic Geochemistry, 49: 36-46.
Bahrami M. 2009. Microfacies and Sedimentary Environments of Gurpi and Pabdeh formations in Southwest of Iran. American Journal of Applied Science, 6(7): 1295-1300.
Behbahani R. Mohseni H. Khodabakhsh S. and Atashmard Z. 2010. Depositional environment of the Pabdeh formation (Paleogene) Elucidated from trace fossils, Zagros Basin, W Iran, 1st International Applied Geological Congress, 26-28 April, p. 1004-1007.
Bown P.R. and Young J.R. 1998.Techniques. In: Bown P.R. (Ed.), Calcareous Nannofossil Biostratigraphy. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, Boston, London, p.16-28.
Bralower T.J. 2002. Evidence of surface water oligotrophy during the Paleocene-Eocene thermal maximum: Nannofossil assemblage data from Ocean Drilling Program Site 690, Maud Rise, Weddell Sea. Paleoceanography, 17 (2): 1-12.
Darvishzadeh A. 1991. Geology of Iran. Publications dissemination of knowledge today, 901p (in Persian).
Fornaciari E. Agnini C. Catanzariti R. Rio D. Bolla E.M. and Valvasoni E. 2010. Mid latitude calcareous nannofossil biostratigraphy and biochronology across the middle to late Eocene transition. Stratigraphy, 7(4): 229-264.
Gibbs S.J. Shackleton N.J. and Young J.R. 2004. Identification of dissolution patterns in nannofossil assemblages: a high-resolution comparison of synchronous records from Ceara Rise, ODP Leg 154. Paleoceanography, 19(1): 1029-1041.
Heydari A. Ghalavand H. Foroughi F. and Elias Lankaran Z. 2010. Determination of age of Pabdeh Formation in Well 424 (Dezful embayment in Ahwaz Region) Based on Calcareous Nannofossils. The first meeting of the National Conference Achievements of Iranian Scientists, 9 (in Persian).
James G.A. and Wynd J.C. 1965. Stratigraphy nomenclature of Iranian Oil consortium Agreement Area. American Association Petroleum Geologist Bulletin, 49: 2182-2245.
Kamali M.R. Fathi Mobarakabad A. and Mohsenian E. 2006. Petroleum Geochemistry and Thermal Modeling of Pabdeh Formation in Dezful Embayment. Journal Science of University of Tehran, 32(2):1-11.
Khavari M. Hadavi F. and Ghaseminejad A. 2014. Nanostratigraphy and Paleocheology of Pabdeh Formation in the Northwest of Zagros Basin in Ilam Section. Paleontology, 1(2): 149-164 (in Persian).
Martini E. 1971. Standard Tertiary and Quaternary Calcareous Nannoplankton Zonation. In: Farniacci A. (Ed.), Proceedings, 2th International Conference on Planktonic Microfossils. Rome, Italy. Edizioni Tecnoscienza, 2: 739-785.
Martini E. 1976. Cretaceous to Recent calcareous nannoplankton from the Central Pacific Ocean (DSDP Leg 33). In: Schlanger S.O. Jackson E.D. et al., Initial reports DSDP, 33: Washington (U.S. Govt. Printing Office), 383-423. Melinte M. 2004. Calcareous nannoplankton, a tool to assign environmental changes. Proceedings of Euro-EcoGeoCentre, Romania, p.1-8
Motiei H. 1995. Petroleum Geology of Zagros -1. Geological Survey of Iran (in Farsi), 589 p.
Okada H. and Bukry D. 1980. Supplementary modification and introduction of code numbers to the low-latitude coccolith biostratigraphic zonation. Marine Micropaleontology, 5(3): 321-325.
Parandavar M. Mahanipour A. Aghanabati A. and Hosseini A. 2013. Biostratigraphy of calcareous nannofossils in the upper part of the Gurpi Formation and lower part of Pabdeh Formation (purple shale) in the northeastern limit of the Gurpi anticlinal. Geosciences, 89(23):187–198 (in Persian).
Perch-Nielsen K. 1985. Cenozoic Calcareous Nannofossils. In: Bolli HM. Saunders JB. Perch-Nielsen K. (Eds.), Plankton Stratigraphy. Cambridge University Press, p. 427-554
Rahaghi A. 1978. Paleogene biostratigraphy of some parts of Iran. National Iranian Oil Company, 165 p.
Sadeghi A. and Hadavandkhani N. 2010. Biostratigraphy of Pabdeh Formation in the Stratigraphic Section of Emamzadeh Sultan Ibrahim (Northwest of Izeh).Iranian Journal of Geology, 15: 81-98 (in Persian)
Shamrock J.L. 2010. Eocene calcareous nannofossil biostratigraphy, paleoecology and biochronology of ODP leg 122 hole 762c, Eastern Indian Ocean (exmouth plateau). University of Nebraska-Lincoln Follow, PhD thesis, 160p.
Tabatabaei H. Motamed A. Soleimani B. and Kamali M.R. 2012. Chemical Variation during Pabdeh Formation Deposition, Zagros Basin: Gurpi-Pabdeh-Asmari Boundaries determination and Paleoenvironmental Condition. Journal of Geololgy and Geosciences, 1(1): 102.
Villa G. and Persico D. 2006. Late Oligocene climatic changes: Evidence from calcareous nannofossils at Kerguelen Plateau Site 748 (Southern Ocean). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 231: 110–119.
Villa G. Fioroni C. Pea L. Bohaty S.M. and Persico D. 2008. Middle Eocene–late Oligocene climate variability: Calcareous nannofossil response at Kerguelen plateau, Site 748. Marine Micropaleontology, 69:173–192.
Zachos J.C. Wara M.W. Bohaty S. Delaney M.L. Petrizzo M.R. Brill A. Bralower T.J. and Premoli-Silva I. 2003.A transient rise in tropical sea-surface temperature during the Paleocene–Eocene thermal maximum. Science, 302: 1551–1554. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 811 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 450 |
||