
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,685 |
تعداد مقالات | 13,830 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,664,670 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,916,905 |
شناخت سازوکار جایگیری توده گرانیتوییدی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان) به روش ناهمگنی پذیرفتاری مغناطیسی (AMS) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پترولوژی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 8، دوره 8، شماره 29، خرداد 1396، صفحه 109-134 اصل مقاله (6.01 M) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/ijp.2017.21502 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
محمود صادقیان* 1؛ نگار گوانجی1؛ حبیب الله قاسمی1؛ رمضان رمضانی اومالی2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1گروه پترولوژی و زمین شناسی اقتصادی - دانشکده علوم زمین - دانشگاه صنعتی شاهرود - شاهرود - ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2گروه زمین شناسی کاربردی - دانشکده علوم زمین - دانشگاه صنعتی شاهرود - شاهرود - ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
توده گرانیتوییدی ظفرقند با گسترة ترکیبی گابرو تا گرانیت و سن اوایل تا اواسط میوسن در 35 کیلومتری جنوبخاوری اردستان رخنمون دارد. این توده نفوذی درون سنگهای آتشفشانی و آتشفشانی-رسوبی ائوسن در پهنه ساختاری ارومیه-دختر جایگزین شده است. در این پژوهش، سازوکار جایگیری تودة گرانیتوییدی ظفرقند بهروش ناهمگنی پذیرفتاری مغناطیسی برای نخستین بار بررسی شد. برپایه بررسیهای صحرایی، سنگنگاری،تجزیه و تحلیل پارامترهای مغناطیسی اندازهگیریشده، تودة نفوذی ظفرقند به 5 قلمروتقسیم شده است. قلمروهای 2 و 4 گابرویی تا کوارتزدیوریتی و قلمروهای 1، 3 و 5 گرانودیوریتی تا گرانیتی هستند. برپایه همه شواهد، بهویژه شواهدی از آمیزش ماگمایی در مناطق مرزی قلمروهای دارای ترکیبات بازیک-حد واسط (گابرو تا کوارتزدیوریت) و قلمروهای دارای ترکیبهای فلسیکتر (گرانودیوریت، گرانیت و تونالیت)، بهنظر میرسد قلمروهای 2 و 4 منطقههای تغذیهکننده بودهاند. همچنین، نخست این قلمروها جایگزین شدهاند و سپس در قلمروهای 1، 3 و 5، جریانهای ماگمایی کم شیب بزرگ (یا چهبسا بهصورت یک سیل) جایگزین شدهاند. قلمرو 1 خود دارای دو زیرقلمرو A1 و B1 است. گفتنی است که در هنگام جایگیری این توده نفوذی، فرایندهای جدایش بلورین، آمیزش ماگمایی و آلایش پوستهای در پیدایش و تحول آن سهیم بودهاند | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ناهمگنی پذیرفتاری مغناطیسی؛ مناطق تغذیهکننده؛ سیل؛ ظفرقند؛ پهنه ساختاری ارومیه- دختر | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سنگنگاری، زمینشیمی، سنگشناسی و سنگزایی (پتروژنز) تودههای گرانیتوییدی معمولاً کانون توجه بسیاری از پژوهشگران زمینشناس، بهویژه سنگشناسان هستند؛ اما بررسی سازوکار جایگیری تودههای نفوذی، بهویژه گرانیتوییدها، از مسائل مهمی است که به آن کمتر توجه شده است. در گذشته، برای شناسایی چگونگی جایگیری تودههای گرانیتوییدی از ویژگیهایی استفاده میشد که در مقیاس ماکروسکوپی و میکروسکوپی آنها را میتوان دید؛ مانند: برگوارگی و خطوارگی حاصل از آرایشیافتن کانیهای سازنده سنگها یا همان پتروفابریک. این روش همچنان متداول است؛ اما درباره تودههایی که از دیدگاه ساخت و بافت بسیار همگن باشند کارایی کمتری دارد. امروزه، افزونبر روشهای سنتی معمول (پتروفابریک)، برای شناخت سازوکار جایگیری تودههای نفوذی، از روش بررسی ناهمگنی پذیرفتاری مغناطیسی (Anisotropy of Magnetic Susceptibility) بهره گرفته میشود که به نام روش AMS یا فابریکهای مغناطیسی شناخته میشود. روش AMS از روشهای پژوهشی نوینی است که برپایه اندازهگیری پارامترهای مغناطیسی یا تحلیل فابریکهای مغناطیسی نمونههای سنگی استوار است (Tarling and Hrouda, 1993). امروزه این روش در شناسایی سازوکار جایگیری تودههای نفوذی (بهویژه گرانیتوییدها) جایگاه ویژهای دارد و کاربرد آن بیش از پیش افزایش یافته است. با فراهمشدن امکانات بهکارگیری این روش در ایران از سال 1388، دریچه نوینی به روی پژوهشهای سنگشناسی، زمینشناسی ساختمانی و نیز شاخههای دیگرِ علومزمین باز شده است. ازاینرو، این روش در شناخت سازوکار تفصیلی جایگیری توده گرانیتوییدی ظفرقند بهکار گرفته شده و نتایج بهدستآمده در این بررسی آورده شده است. این بررسی اولین پژوهش با بهرهگیری از روش AMS است که در ایران و با امکانات کاملاً درونکشوری و بدون نیاز به آزمایشگاههای خارجی انجام شده است. ازاینرو، نماد توانایی و خوداتکایی زمینشناسان جوان ایران عزیز است و اهمیت بسیاری دارد. پس از این پژوهش و همگام با آزمایشگاه محیط و دیرینهمغناطیس (به سرپرستی دکتر حبیب علیمحمدیان و پشتیبانی همهجانبه معاونت محترم سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، دکتر جلیل قلمقاش) در زمینه کاربرد روش AMS در شناخت سازوکار جایگیری تودههای نفوذی و چگونگی توزیع مذاب در دایکها، بررسیهای فراوانی انجام شده و مقالاتی در همایشهای علمی و یا مجلات علمی پژوهشی معتبر چاپ و منتشر شده است که برخی از آنها عبارتند از: Gavanji و همکاران (2009)، Baddlou و همکاران (2010)، Mardani و همکاران (2010)، Sadat Razavi و همکاران (2010)، Shekari و همکاران (2010)، Sadeghian و همکاران (2012)، Sadeghian و همکاران (2013)، Sadeghian و Shekari (2013)، Chekani و همکاران (2013)، Hamidi و همکاران (2013)، Mirzaei Suzani و همکاران (2013)، Saki و Sadeghian (2014)، Sheibi و Majidi (2014)، Aslani و همکاران (2015)، Aslani و Shekari (2015)، Saki و همکاران (2015)، Sheibi و Pooralizadeh Moghadam (2015) و Sheibi و همکاران (2016). اکنون، این روش از شناخت سازوکار جایگیری گرانیتوییدها فراتر رفته و برای شناخت تحولات سنگشناسی سنگهای دگرگونی گام برداشته است (Mohammadi et al., 2015). این دانش نوپا در ایران نیازمند توجه بیشتر و پشتیبانیهای مادی و معنوی است تا بتواند در جایگاه بینالمللی سخن نو و قابل اعتمادی برای ارائه داشته باشد. این علم از شاخههای نوین زمینشناسی است و در پیشرفتهترین کشورها نیز از ورود جدی و ﺗﺄثیرگذار آن به دنیای زمینشناسی بیش از سه دهه نمیگذرد. امید است این نهال نوپا در گذر روزگاران حفاظت شود و چراغ عمر آن رو به خاموشی گرایش پیدا نکند. زمینشناسی و سنگشناسی توده گرانیتوییدی ظفرقند توده گرانیتوییدی ظفرقند به سن اوایل تا اواسط میوسن (Amidi, 1975) و گستره ترکیبی گابرو تا گرانیت در 35 کیلومتری جنوبخاوری اردستان و در پهنه ساختاری ارومیه- دختر رخنمون دارد. این توده نفوذی با روند کلی شمالباختری- جنوبخاوری در درون سنگهایآتشفشانی و آتشفشانیرسوبی ائوسن تزریق شده است. با توجه به بررسیهای صحرایی و میکروسکوپی، میتوان ترکیب سنگشناسی این توده را در 6 گروه یا واحد سنگی ردهبندی کرد: (1) دایکهای آندزیتی نسل اول؛ (2) گابرو- گابرودیوریت؛ (3) دیوریت- کوارتزدیوریت؛ (4) انکلاوهای میکروگرانولار مافیک؛ (5) گرانودیوریت– گرانیت- تونالیت؛ (6) دایکهای آندزیتی نسل دوم (سینپلوتونیک). در کنار دستهبندی این سنگها در شش رده یادشده، میتوان همزمان ترتیب جایگزینی واحدهای سنگی و ترکیب سنگشناسی آنها را برپایه بررسیهای صحرایی در ردهبندی دیگری نشان داد: (1) دایکهایآندزیتی پیشرس یا نسلاول؛ (2) سنگهای مافیک- حد واسط (گابرو تا کوارتزدیوریت و سنگهای جدایش یافته از آنها)؛ (3) سنگهای فلسیک (گرانودیوریت- گرانیت- تونالیت و سنگهای جدایش یافته از آنها)؛ (4) دایکهای آندزیتی سینپلوتونیک یا نسل دوم. جایگزینی توده گرانیتوییدی ظفرقند با دگرگونی مجاورتی کم وسعتی همراه بوده است. با توجه به ترکیب آندزیتی- داسیتی سنگهای میزبان، نشانههای دگرگونی مجاورتی در آنها چندان آشکار نیست. با وجود این، شیشهزدایی (devitrification) و پیدایش فلدسپارهای نوظهور (در شمال روستای ماربین)، اپیدوتزایی گسترده در سنگهای ایگنیمبریتی (با ترکیب کلی داسیتی در باختر تقیآباد) و پیدایش رگههایی از گارنتهای کلسیمدار (نوع آندرادیت-گروسولار) در سنگهای میزبان (جنوب مزرعه لامحمود) از ویژگیهای روشن رویداد دگرگونی مجاورتی است. تودة گرانیتوییدی ظفرقند دارای گستره ترکیبی گابروی الیویندار، گابرو، دیوریت، کوارتزدیوریت، مونزونیت، گرانودیوریت، گرانیت و تونالیت است (شکل 1). حضور گسترده انکلاوهای میکروگرانولار مافیک و دایکهای سینپلوتونیک گسیختهشده، شواهد روشنی از رخداد آمیزش ماگمایی در این توده نفوذی هستند. دایکهای قبل، همزمان تا پس از نفوذ و جایگیری ترکیبِ بیشتر آندزیتی دارند و با توده گرانیتوییدی ظفرقند و سنگهای میزبان آن همراه هستند. دایکها بیشتر دارای راستای شمالباختری-جنوبخاوری هستند. انکلاوهای میکروگرانولار مافیک در سراسر بخش فلسیک دیده میشوند؛ اما در مرز میان بخشهای فلسیک و مافیک، بهویژه جنوب روستای متروکه و مخروبه برگهر (در بخش شمال باختری توده گرانیتوییدی ظفرقند)، از فراوانی بیشتری برخوردار هستند. بررسیهای صحرایی، زمینشیمیایی و سنگنگاری نشاندهنده عملکرد و مشارکت فرایندهای جدایش بلورین، آمیزش ماگمایی و آلایش پوستهای در هنگام پیدایش و تحول توده گرانیتوییدی ظفرقند هستند. این توده گرانیتوییدی از نوع I و دارای ماهیت کالکآلکالن و متاآلومین است. با توجه به نمودارهای شناسایی پهنههای زمینساختی، توده گرانیتوییدی یادشده از نوع VAG و CAG است و در پهنه حاشیه فعّال قارهای جای گرفته است. برپایه بررسیهای صحرایی و جایگاه زمینشناسی منطقه جنوبخاوری ظفرقند، میتوان گفت که توده گرانیتوییدی ظفرقند پیامد فعالیتهای ماگمایی وابسته به فرورانش صفحه اقیانوسی نئوتتیس به زیر صفحه قارهای ایران مرکزی است. ماگمای سازنده این توده از ذوب صفحه فروروی اقیانوسی نئوتتیس (و رسوبهای همراه آن) پدید آمده است. این صفحه فرورو تا رخساره آمفیبولیت دگرگون شده است. جایگزینی تودههای آذرین مافیک- حد واسط در بخش زیرین پوسته قارهای با رخداد ذوب پوسته قارهای، پیدایش مذابهای فلسیک و آمیزش ماگمایی همراه بوده است (Ghafari, 2010; Sadeghian and Ghaffary, 2011).
شکل 1- A) جایگاه منطقه جنوبخاوری ظفرقند (جنوبخاوری اردستان، استان اصفهان) روی نقشه پهنههای ساختاری ایران (Alavi, 1994)؛ B) نقشه زمینشناسی اصلاحشده برپایه نقشههای زمینشناسی منتشر شده پیشین، تصویرهای ماهوارهای، بررسیهای سنگشناسی، بررسی فابریکهای مغناطیسی و با در نظر گرفتن همه نکتههای زمینشناسی (Gavanji, 2010).
سنگنگاری گابروها و گابرودیوریتها دارای بافت گرانولار، افیتیک و سابافیتیک هستند. پلاژیوکلاز، اوژیت، هورنبلند سبز از کانیهای اصلی این سنگها هستند و الیوین، بیوتیت، اسفن، کوارتز، آپاتیت و مگنتیت از کانیهای فرعی آنها بهشمار میآیند. با ادامه جدایش بلورین و افزایش فراوانی هورنبلند سبز و کوارتز، ترکیب ماگمای سازنده این سنگها بهسوی پیدایش دیوریت و کوارتزدیوریت تغییر پیدا کرده است. دیوریتها- کوارتزدیوریتها دارای بافت گرانولار شکلدار تا نیمهشکلدار هستند. پلاژیوکلاز، هورنبلند سبز و به اندازه کمتر اوژیت، کانیهای اصلی دیوریتها و کوارتزدیوریتها هستند. بیوتیت، کوارتز، اسفن، مگنتیت و آپاتیت کانیهای فرعی این سنگها هستند. برپایه دادههای تجزیه ریزکاوالکترونی (مایکروپروب)، آمفیبولها در سنگهای گرانودیوریتیِ سازندة توده گرانیتوییدی ظفرقند از نوع هورنبلند معمولی یا ادنیتمنیزیمدار هستند (Latifi, 2000). با افزایش جدایش بلورین در ماگما و افزایش فراوانی کوارتز، دیوریتها به کوارتزدیوریت تغییر پیدا کردهاند. از دیدگاه کانیشناسی، انکلاوهای میکروگرانولار مافیک همانند دیوریتها و کوارتزدیوریتها هستند و بیشتر از پلاژیوکلاز، هورنبلند سبز و بهندرت کوارتز ساخته شدهاند. آپاتیت، مگنتیت و اسفن از کانیهایفرعی شناختهشده در انکلاوها هستند. هنگام جایگیری انکلاوها در ماگمایفلسیک، سیالهای غنی از پتاسیم و آب جداشده از ماگمای فلسیک برخی از این کانیهای فرعی را پدید آوردهاند. همچنین، کلریتزایی، اپیدوتزایی و بیوتیتزایی چشمگیری در این سنگها روی داده است. گرانودیوریتها، گرانیتها و تونالیتها دارای بافت گرانولار و گرافیک هستند. کوارتز، پلاژیوکلاز، ارتوکلاز و هورنبلند سبز از کانیهای اصلی آنها هستند و اسفن، آپاتیت و کانیهای کدر از کانیهای فرعی این سنگها بهشمار میآیند. گفتنی است که در برابر سنگهای فلسیک دیگر، تونالیتها با دارابودن مقدار چشمگیری Na2O بهروشنی سدیکتر هستند. ازاینرو، منطقی بهنظر میرسد که پلاژیوکلازهای سدیک (مانند: آلبیت و الیگوکلاز) در آنها دیده شود. تونالیتها بهندرت کانی مافیک دارند.
روش انجام پژوهش نخست، برپایه نقشههای زمینشناسی 250000 : 1 کاشان (Zahedi and Amidi, 1975) و 100000 : 1 اردستان (Radfar, 1998)، تصویرهای ماهوارهای و گوناگونی سنگشناسی توده گرانیتوییدی ظفرقند (تقریباً بهازای هر یک تا دو کیلومتر مربع در یک ایستگاه) مغزهگیری انجام شد. هرجا ترکیبات سنگی متفاوتی در پیرامون ایستگاه نمونهبرداری رخنمون داشتند، فراوانی مغزهها برپایه تنوع سنگشناسی افزایش یافت (دستکم دو مغزه به ازای هر ترکیب سنگشناسی). مغزهگیری در 123 ایستگاه (294 عدد مغزه) با دستگاه مغزهگیر قابل حمل انجام شد. قواعد و اصول برداشت و ثبت ویژگیهای مغزهها برپایه روشهای متداول انجام شد (برای آشنایی بیشتر Gavanj (2010) بررسی شود). سپس، مغزههای برداشتشده برای اندازهگیری پارامترهای مغناطیسی با دستگاه کاپابریج سنجش میزان پذیرفتاری مغناطیسی (مدل MFK1-FA) آماده شدند. برای این منظور، مغزههای بهدستآمده به تکههایی به ارتفاع 22 میلیمتر برش داده شدند. در مجموع 1008 قطعه مغزه بهدست آمد. همچنین، مختصات جغرافیایی هر ایستگاه ثبت شد و در پایان در تهیه نقشه پراکندگی ایستگاههای مغزهگیری بهکار برده شدند. در شکلهای 2- A و 2- B جایگاه برداشت مغزهها، همراه با ترکیب سنگشناسی آنها در هر ایستگاه نشان داده شده است. ویژگیهای سنگشناسی در هر ایستگاه با دقت بررسی شد. سپس برپایه بررسیهای سنگنگاری و دادههای تجزیههای شیمیایی بهدستآمده از برخی نمونههای سنگیِ برگزیده (Ghaffari, 2010)، نقشه زمینشناسی توده گرانیتوییدی ظفرقند اصلاح شد (شکل 1- B). همچنین، نزدیک به 300 مقطع نازک و 10 مقطع صیقلی از نمونههای سنگی گوناگون آماده شد. مقطعهای نازک برای شناخت کانیها و ریزساختها (ساختهای میکروسکوپی) بهکار برده شدند. در بررسی فابریکهای مغناطیسی و شناخت چگونگی جایگیری تودههای نفوذی، بررسی ریزساختها جایگاه ویژهای دارد.
شکل 2- A) نقشه پراکندگی ایستگاههای مغزهگیری در توده گرانیتوییدی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان)؛ B) نقشه پراکندگی نمونهبرداریها همراه با نوع ترکیب سنگها در هر ایستگاه.
در آزمایشگاه ژئومغناطیس دانشکده علومزمین دانشگاه صنعتی شاهرود، پارامترهای مغناطیسی نمونههای آمادهسازی شده با دستگاه کاپابریج سنجش میزان پذیرفتاری مغناطیسی (مدل MFK1-FA، ساخت شرکت AGICO، کشور جمهوری چک) اندازهگیری شدند. این دستگاه پذیرفتاری مغناطیسی را با دقت 10-8 SI اندازهگیری میکند. آشنایی با چگونگی کار با این دستگاه در پژوهشهای Ghalamghash (2002)، Sadeghian (2004)، Sheibi (2009)، Gavanji (2010)، Shekari (2012) و Badallo (2012) آورده شده است. با بهکارگیری این دستگاه، حاصل نسبت میان میزان مغناطیسشدگی ایجادشده در نمونه (M) و نیز شدت میدان مغناطیسی القاءشده بر آن (H یا M/H)، بررسی شده و بهصورت پارامتر K یا ضریب پذیرفتاریمغناطیسی اندازهگیری میشود (K=M/H). پارامتر K بی بُعد (dimension) است؛ اما در اندازهگیریها برپایه µSI (SI= Standard International) آورده میشود. K مهمترین پارامتر در سنجش فابریکهای مغناطیسی بهشمار میآید و هم مفهوم عددی و هم بُرداری دارد. مفهوم عددی آن بیجهت است و با میزان توانایی مغناطیسشدگی بخشهای سازنده سنگها وابستگی مستقیم دارد. مقدارهای برداری K بهصورت K1، K2 و K3 آورده میشوند و دارای جهت (آزیموت) و میل (پلانج) هستند. ازاینرو، میتوان تغییرات K را در یک فضای سهبُعدی بهصورت یک بیضوی مغناطیسی نشان داد. مقدار مطلق یا عددی K را میتوان در راستای محورهای K1، K2 و K3 نیز اندازهگیری کرد (بهترتیب Kmax، Kint و Kmin). مقدار K، مبنای اندازهگیری برخی پارامترهای مغناطیسی، مانند Km (میانگین پذیرفتاری مغناطیسی)، P (انایزوتروپی مغناطیسی) و T (پارامتر شکل) است. مقدارهای Km برای هر ایستگاه برپایه رابطه زیر بهدست میآید:
انایزوتروپی مغناطیسی (P) برپایه رابطه P=K1/K3 بهدست میآید. پارامتر شکل یا T نیز بر پایه تغییرات مقدارهای پذیرفتاری مغناطیسی در راستای محورهای K1، K2 و K3 و رابطه زیر بهدست میآید:
مقدار T از 1+ تا 1- است. مختصات جغرافیایی، مقدارهای آزیموت و میل K1 و K3، ویژگیهای برگوارگیهای مغناطیسی در جدول 1 آورده شدهاند. بزرگترین بردار بیضوی مغناطیسی (K1 یا Kmax) با خطوارگی مغناطیسی و کوچکترین بردار آن (K3 یا Kmin) با قطب برگوارگی مغناطیسی متناسب است (Hrouda and Tarling, 1993).
بررسی ناهمگنی پذیرفتاری مغناطیسی (AMS) انجام روش بررسی فابریکهای مغناطیسی (Anisotropy of Magnetic Susceptibility یا AMS) همزمان با بررسی ساختهای میکروسکوپی (ریزساختها) و ماکروسکوپی، روشی کمهزینه، توانمند، سریع، قابلاعتماد و کارامد در شناسایی سازوکار جایگیری تودههای نفوذی بهویژه گرانیتوییدهاست.
پذیرفتاری مغناطیسی میانگین (Km) مقدار میانگینِ پذیرفتاری مغناطیسیِ میانگین Km) برپایه µSI) در گروههای سنگی گوناگون سازنده تودة گرانیتوییدی ظفرقند عبارتند از: 32536 در گابروها، 23768 در دیوریتها، 18436 در گرانودیوریتها، 8067 در گرانیتها و 68 در تونالیتها. بدین ترتیب گابروها دارای بیشترین و تونالیتها دارای کمترین مقدارهای پذیرفتاری مغناطیسی هستند. تغییرات مقدارهای Km در مقالهای Sadeghian و همکاران (2014)، با نام «بررسی تغییرات ناهمگنی پذیرفتاری مغناطیسی در توده گرانیتوییدی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان)» آورده و گزارش شده است. برای جلوگیری دوبارهکاری و افزایش حجم نوشتاری مقاله، در اینجا از تشریح مفصل آنها چشمپوشی میشود. گفتنی است که گرانودیوریت فراوانترین سازنده توده گرانیتوییدی ظفرقند است و پس از آن دیوریت و گرانیت در مرتبه بعدی اهمیت هستند. گروههای سنگی دیگر فراوانی بسیار کمی دارند. برپایه بررسیهای صحرایی، بررسی مقاطع نازک و بررسی تغییر مقدارهای Km در گستره توده گرانیتوییدی ظفرقند، نقشة زمینشناسی این توده نفوذی اصلاح شد و نقشهایجدید و دقیقتر برای آن ترسیم شد (به شکل 1- B نگاه کنید). نقشة یادشده در هنگام نمایش و تحلیل پارامترها و فابریکهای مغناطیسی بهعنوان نقشة پایه استفاده شده است. برای درک بهتر تغییرات مقدار میانگین پذیرفتاری مغناطیسی (Km)، در شکل 3 مقدارهایاین پارامتر در سطح رخنمون توده گرانیتوییدی ظفرقند بهصورت نقشة کنتوربندی (با گسترهای از تغییرات رنگها از آبی تا سرخ) نشان داده شده است.
جدول 1- مختصات جغرافیایی ایستگاههای مغزهگیری و مقدار پارامترهای مغناطیسی یا پارامترهای بهدستآمده بر پایه آنها برای توده گرانیتوییدی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان) (X: طول جغرافیایی برپایه UTM؛ Y: عرض جغرافیایی برپایه UTM؛ Lithology: ترکیب سنگشناسی؛ Grd: گرانودیوریت؛ Gr: گرانیت؛ En: انکلاو؛ Dio: دیوریت؛ Ton: تونالیت؛ Dk-Ap: دایک آپلیتی؛ Km: پذیرفتاری مغناطیسی میانگین (برپایه μSI)؛ K1(d/i): آزیموت یا روند (declination) و میل (inclination) برای بزرگترین محور بیضوی مغناطیسی؛ K3(d/i): آزیموت و میل برای کوچکترین محور بیضوی مغناطیسی (یا آزیموت و میل قطب برگواره مغناطیسی)؛ F(strike/dip): راستا و شیب برگواره مغناطیسی برپایه درجه (F= Foliation)؛ P: انایزوتروپی یا ناهمگنی مغناطیسی؛ T: پارامتر شکل)
جدول 1- ادامه.
جدول 1- ادامه.
در شکل 3 تغییرات مقدار پذیرفتاری مغناطیسی (پارامترKm) در توده گرانیتوییدی ظفرقند بهصورت گستره رنگی از کمترین (با رنگ آبی تیره) تا بیشترین (با رنگ سرخ تیره) نمایش داده شده است. مناطق دارای مقدارهای کم Km در گستره رخنمون گرانیتها و گرانودیوریتها هستند و مناطق دارای مقدارهای بالا و بسیار بالای Km، در گستره رخنمون گابرودیوریتها و گابروها دیده میشوند. بررسیهای سنگنگاری و صحرایی نیز این موضوع را تأیید میکند. گفتنی است که در گستره ترکیبی فلسیک (گرانیتها و گرانودیوریتها)، تغییرات ترکیبی تدریجی است و نمیتوان مرز آشکاری میان آنها رسم کرد. اما از آنجاییکه برای همۀ ایستگاههای نمونهبرداری، مقطع نازک تهیه شده است، ترکیبات سنگی در هر ایستگاه نمونهبرداری (مغزهگیری) دقیق و برپایه واقعیتهای زمینشناسی است. از سوی دیگر، این موضوع برای گستره ترکیبی مافیک (گابروی الیویندار تا دیوریت)، مصداق دارد. اینگونه تغییرات تدریجی معمولاً از ویژگیهای شناختهشده تودههای گرانیتوییدی نوع I شمرده میشوند و گواهی بر رویداد جدایش بلورین بهشمار میرود.
شکل 3- نقشة تغییرات میانگین مقدارهای پذیرفتاری مغناطیسی (پارامتر Km) در توده گرانیتوییدی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان)
انایزوتروپی (ناهمگنی) مغناطیسی و پارامتر شکل (P و T) P وT از پارامترهای مغناطیسی دیگری هستند که در تعبیر و تفسیر فابریکهای مغناطیسی و شناسایی سازوکار جایگیری تودههای نفوذی نقش مهمی بازی میکنند. نقشه تغییرات P و T در شکلهای 4 و 5 نشان داده شدهاند. این دو پارامتر در سنگهای گرانیتیِ بی مگنتیت کمابیش دارای همخوانی مثبت با یکدیگر هستند. افزایش مقدارهای P و T به افزایش شدت دگرشکلی و بازتبلور کانیهای گوناگون (بهویژه کوارتز و فلدسپارها) وابسته است. در تودههای گرانیتوییدی دارای مگنتیت (نوع I) معمولاً ارتباط مستقیمی میان مقدارهای P و T دیده نمیشود. در توده گرانیتوییدی ظفرقند، سنگهای گابرویی و دیوریتی دارای مقدارهای P بالا و در برابر آنها، گرانیتها و گرانودیوریتها دارای مقدارهای P کمتری هستند (شکل 4).
شکل 4- نقشه تغییر مقدارهای ناهمگنی مغناطیسی (P) در توده گرانیتوییدی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان) (برپایه درصد).
از آنجایی که در توده گرانیتوییدی ظفرقند، نشانی از تحمیل تنش و دگرشکلی دیده نمیشود، میان مقدارهای P و دگرشکلی وابستگی دیده نمیشود؛ اما معمولاً با افزایش مقدار پذیرفتاری مغناطیسی(Km)، مقدار ناهمگنی مغناطیسی (P) افزایش مییابد. بررسی نقشه تغییر مقدارهای T (شکل 5) نشان میدهد که در گستره گسترش سنگهای گرانیتی- گرانودیوریتی، پارامتر شکل دارای مقدارهای صفر تا یک و بیشتر نزدیک به یک است؛ ازاینرو، بیضوی مغناطیسی مربوط به این سنگها از نوع کلوچهای شکل (oblate) است و نشاندهنده آشکارتربودن برگوارگی مغناطیسی در برابر خطوارگی مغناطیسی است. همچنین، در محدوه گسترش سنگهای کوارتزدیوریتی تا گابرویی پارامتر شکل دارای مقدارهای کمتر از صفر (یا منفی) است. مقدارهای منفی پارامتر شکل معرف بیضوی مغناطیسی دوکیشکل (کشیده یا prolate) هستند.
شکل 5- نقشه تغییر مقدارهای پارامتر شکل (T) در توده گرانیتوییدی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان)
تغییر Km در برابر T در شکل 6 نشان داده شده است. شکل 6 نشان میدهد که بیشتر نمونههای سنگی دارای Km بزرگتر از µSI500 و T بزرگتر از صفر هستند. نمونههای سنگی دارای Km بزرگتر از µSI500 و 0>T بیشتر نشاندهنده ترکیبات گرانیت–گرانودیوریتی هستند. نمونههای کمیابی که دارای Km کمتر از µSI500 هستند، گرانیتهای دگرسانشده و تونالیتهای فقیر از کانیهای فرومنیزین هستند. در شکل 6، مرز µSI500 که گستره گرانیتوییدهای پارامغناطیس و فرومغناطیس یا همارزهای آنها (انواع S و I) را از هم جدا میکند نیز نشانداده شده است. همانگونه که در شکل 6 دیده میشود، کمابیش همۀ نمونهها در قلمرو گرانیتوییدهای فرومغناطیس و همارز نوع I جای میگیرند. بررسیهای میکروسکوپی و ویژگیهای زمینشیمیایی نیز نشاندهنده این پدیده هستند (Sadeghian and Ghaffari, 2011).
شکل 6- نمودار نیمهلگاریتمی تغییر Km در برابر T برای توده گرانیتوییدی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان)
خطوارهها و برگوارههای مغناطیسی برپایه نتایج اندازهگیری و شناسایی فابریکهای مغناطیسی میتوان چگونگی حرکت یا جریانیافتن ماگما را شناسایی کرد. این کار به کمک تفسیر مقدارهای برداری K1، K2 و K3 شدنی است. همانگونهکه گفته شد K1 همارز خطوارگی مغناطیسی و جهت جریانیافتگی ماگما است. همچنین، سوی کشش در منطقه را نشان میدهد و در رسم نقشههای خطوارگی مغناطیسی بهکار برده میشود. افزون بر این، K3 همارز قطب برگوارگی مغناطیسی هنگام جریانیافتگی ماگماست و با آن برگوارگی مغناطیسی شناسایی و ترسیم میشود. در این نقشهها نماد ↑ نشانه خطوارگی مغناطیسی و نماد ├ نشانه برگوارگی مغناطیسی در هر ایستگاه است. خطوارهها و برگوارههای مغناطیسی برپایه مقدار میل خود در سه دستة شیب 0 تا 29 درجه با نماد کوتاه، 30 تا 59 با نماد متوسط و 60 تا 90 با نماد بلند نمایش داده شدهاند (گفتنی است که این گزینه اختیاری است و در برخی مراجع علمی برعکس آن نیز بهکار رفته است). برای ترسیم خطوارههای مغناطیسی هر نماد ↑ نسبت به شمال نقشه توجیه میشود و مقدار چرخش آن نشاندهنده آزیموت K1 است. نقشه خطوارههای مغناطیسی توده گرانیتوییدی ظفرقند در شکل 7-A نشانداده شده است. تغییر میل خطوارههای مغناطیسی بهصورت نقشه کنتوربندیشده (بهصورت طیف رنگی) در شکل 7-B نشان داده شده است. گفتنی است که برای نخستینبار، در این پژوهش رسم نقشهها و نمایش تغییرات آنها سراسر خودکار و با نرمافزار ArcGIS 9.3 انجام شده است. از آنجاییکه تعبیر و تفسیر خطوارهها و برگوارههای مغناطیسی بهتر است همزمان انجام شود، نقشه خطوارهها در بخشهای بعدی شرح داده شدهاند.
شکل 7 – A) نقشة خطوارههای مغناطیسی توده گرانیتوییدی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان) و تغییرات روند آنها؛ B) نقشة کنتوربندیشده شیب خطوارههای مغناطیسی
نقشه تغییر برگوارگی در شکل 8- A نشان داده شده است. همچنین، نقشه کنتوربندیشده تغییر شیب برگوارههای مغناطیسی در شکل 8- B نشان داده شده است. گفتنی است که به تغییر روند (آزیموت) خطوارههای مغناطیسی، راستای برگوارههای مغناطیسی، میل خطوارههای مغناطیسی و شیب برگوارههای مغناطیسی همراه با توجه به تغییرات ترکیب سنگشناسی، ریزساختها و همه بررسیهای صحرایی، یکجا پرداخته میشود. در پایان، هر توده نفوذی به چند قلمرو یا منطقه دارای ویژگیهای منحصر به خود تقسیم میشود و تغییرات آنها بهصورت قلمرویی بحث و بررسی میشود. در ادامه، در اینباره به تفصیل صحبت خواهد شد. مناطق دارای ترکیب گرانیتی-گرانودیوریتی دارای خطوارههای مغناطیسی با میل کم تا بسیار کم هستند و نشاندهنده گسترش ماگما در یک تراز کمابیش افقی هستند؛ اما در مناطق دارای ترکیب دیوریتی، گابرودیوریتی و بهویژه گابروها، میل خطوارههای مغناطیسی بالا تا بسیار بالاست. نخستین بررسیها روی مقدارهای شیب برگوارههای مغناطیسی (شکل 8) نشان میدهد که همانند آنچه درباره خطوارههای مغناطیسی گفته شد، شیب برگوارههای مغناطیسی در محدوه حضور سنگهای گرانیتی-گرانودیوریتی بسیار کم (نزدیک به افقی) و در برابر، در گستره گسترش سنگهای گابرودیوریتی و بهویژه گابروها، بسیار بالاست (نزدیک به قائم). بررسی همزمان مقدار شیب خطوارهها و برگوارههای مغناطیسی (شکلهای 7 و 8) نشان میدهد که راستای شمالباختری-جنوبخاوری خطوارهها و برگوارههای مغناطیسی که دارای شیب بیشتری هستند کمابیش با بخشمرکزی تودة گرانیتوییدی ظفرقند همخوانی دارد. ترکیب سنگشناسی این مناطق از گابرو تا کوارتزدیوریت متغیر است و برپایه بررسیهای گسترده، آمیزش ماگمایی در کنارههای این مناطق دیده میشود. نکتة چشمگیر دیگر این است که مناطق دارای مقدارهای پذیرفتاری مغناطیسی میانگین بالا، دارای خطوارههای مغناطیسی با میل بالا نیز هستند؛ ازاینرو، گویا این مناطق پهنه یا پهنههای تغذیهکننده ماگما بودهاند. در کنارة باختری و شمالباختری تودة گرانیتوییدی ظفرقند، شیب خطوارههای مغناطیسی بسیار کم است.
شکل 8- A) نقشة برگوارههای مغناطیسی توده گرانیتوییدی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان) و تغییرات راستای آنها؛ B) نقشة کنتوربندی تغییرات شیب برگوارههای مغناطیسی
ریزساختارهای توده گرانیتوییدی ظفرقند در بررسی فابریکهای مغناطیسی، یکی از مرحلههای کاری دیگر بررسی ریزساختهاست. بررسی ریزساختهای میکروسکوپی توده گرانیتوییدی ظفرقند نشان میدهد که فابریکهای ماگمایی (شکل 9) و سابماگمایی در سنگهای سازنده این توده نفوذی دیده میشوند. فابریکهای ماگمایی معمولاً در دمای بالاتر از دمای سولیدوس ماگما پدید میآیند و پس از تبلور کامل سنگ، هیچگونه واتنشی در حالت جامدی در آنها رخ نمیدهد. فابریکهای ماگمایی، دگرشکلی حالت جامد آشکاری را نشان نمیدهند؛ اما چهبسا گاهی در کوارتزها خاموشی موجی دیده شود (Paterson et al., 1989). فابریک سابماگمایی، فابریک دیگری است که در سنگهای سازنده توده گرانیتوییدی ظفرقند دیده میشود. هنگامی که با کاهش دما، درصد حجمی بخش تبلوریافته افزایش یابد و از 60 درصد فراتر رود، بلورها با یکدیگر درگیر شده و زمینة میان آنها را مذاب فرا میگیرد. اگر مقدار مذاب بهجامانده، از آستانه بحرانی پدیدآوردن جریان ماگمایی کمتر شود، فابریک سابماگمایی پدید میآید. برای آشنایی بیشتر با بافت سابماگمایی، پژوهشها و یافتههای Paterson و همکاران (1989)، Hibbard (1987)، McBirney و Murase (1984) و Bouchez و همکاران (1992) بررسی شوند. در نمونههای سنگی برخی ایستگاههای نمونهبرداری تودة گرانیتوییدی ظفرقند، فابریک سابماگمایی دیده شده است. ریزساختها یا فابریکهای دیگر (مانند: سابسولیدوسِ حالت جامدِ دما پایین و سابسولیدوسِ حالت جامدِ دما بالا و میلونیتیشدن) بهندرت در توده گرانیتوییدی ظفرقند دیده شدهاند و تنها در کنارههای این توده نفوذی و پهنههای گسلی یافت میشوند.
شکل 9- تصویرهایی از فابریکها یا ریزساختهای ماگمایی در نمونههای سنگی بارز توده گرانیتوییدی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان). A) گابرو؛ B) دیوریت؛ C) گرانودیوریت؛ D) گرانیت (همه تصویرها در نور پلاریزه متقاطع یا XPL هستند)
قلمروبندی فابریکهای مغناطیسی سرانجام برپایه بررسیها و یافتههای صحرایی، ترکیب سنگشناسی، تغییر مقدارهای Km، P و T، تغییر آزیموت و مقدار میل خطوارههای مغناطیسی، راستا و شیب برگوارههای مغناطیسی و همچنین، برپایه مبانی تعبیر و تفسیر فابریکهای مغناطیسی (مانند: Bouchez, 1997; Hrouda and Tarling, 1993; Martín-Hernández et al., 2004)، تودة گرانیتوییدی ظفرقند به 5 قلمروی 1، 2، 3، 4 و 5 پهنهبندی شد (شکل 10). همچنین، قلمرو 1 دو زیرقلمرو دارد که عبارتند از: زیرقلمروی A1 و B1. 1- قلمروی 1: با توجه به اختلاف بسیار آزیموت خطوارههایمغناطیسی، این قلمرو به دو زیرقلمروی A1 و B1 پهنهبندی شد؛ 1- الف- زیرقلمروی A1: در این زیرقلمرو، بیشتر خطوارههای مغناطیسی دارای میل بسیار کم و نزدیک به افقی هستند. همچنین، میل بیشتر خطوارههای مغناطیسی بهسوی باختر است. خط نشاندهندة بهترین خطوارگی مغناطیسی دارای مشخصات 6/282 است. این ویژگی نشان میدهد که ماگما یا جریان ماگمایی با میل بسیار کم و نزدیک به افق بهسوی باختر- شمالباختر حرکت کرده است. میل بسیار کم خطوارههای مغناطیسی نشان میدهد که این بخش از تودة نفوذی ساختاری بزرگ مقیاس دارد؛ اما با شیب کم جایگزین شده و بهسوی باختر- شمالباختر گسترش پیدا کرده است. بررسیهای صحرایی مانند حضور انکلاوهای شناور در تودة نفوذی با شیب بسیار کم در این قلمرو این پدیده را تأیید میکند. این انکلاوها همراه با ماگمایگرانودیوریتی و بهصورت اجسام شناوری درون تودة نفوذی جابجا شدهاند. برگوارههای مغناطیسی این زیرقلمرو دارای شیب بسیار کمی هستند. مشخصات بهترین قطب برگوارههای مغناطیسی این زیرقلمرو 84/87 است. شیب بسیار کم برگوارههای مغناطیسی بههمراه میل کم خطوارههای مغناطیسی و بررسیهای صحرایی مانند دارابودن انکلاوهای میکروگرانولار مافیک با وضعیت کمابیش افقی، میتوانند نشاندهنده آن باشند که توده نفوذی در این زیرقلمرو، به شکل یک سیل یا جریانماگمایی کمشیب جایگزین شدهاست. 1- ب- زیر قلمروی B1: در این زیرقلمرو آزیموت بیشتر خطوارهها بهسوی جنوب است و مقدار میل آنها کم است. خط نشاندهنده بهترینخطوارگیمغناطیسی با مشخصات 11/183 این پدیده را تأیید میکند. از سوی دیگر، بررسیهای صحرایی مانند آرایشیافتگی انکلاوهای میکروگرانولار مافیک با یافتههای بهدستآمده از بررسی فابریکهایمغناطیسی همخوانی دارد. در زیرقلمروی B1، همانند زیرقلمروی A1، بیشتر برگوارههای مغناطیسی دارای شیب کم تا نزدیک به افقی هستند و مشخصات بهترین قطب برگوارههای مغناطیسی این قلمرو برابر است با 59/294. میل بسیار کم خطوارههای مغناطیسی در این قلمرو، نشاندهنده آنست که ماگمای گرانودیوریتی با شیب بسیار کم بهسوی جنوب حرکت کرده است. برگوارههای مغناطیسی این قلمرو، همراه با خطوارههای مغناطیسی دارای میل کم، فرض جریانیافتن ماگما بهصورت سیل یا جریانماگمایی کم شیب در این قلمرو را نشان میدهند. بررسی وضعیت کنتاکت یا سطح تماس این توده نفوذی با سنگهای میزبان در آغاز درة بیدشک و درة خاوری-باختری روبروی روستای ماربین نشان میدهد که سطح تماس تودة گرانیتوییدی با سنگهای میزبان خود کمابیش افقی است و فرض جایگزینی ماگما در این قلمرو بهصورت سیل یا جریان ماگمایی کم شیب را نشان میدهد (شکل 11).
شکل 10- نقشه قلمروهای مغناطیسی و استریوگرامهای مربوط به وضعیت خطوارهها (استریوگرامهای قرمز رنگ– سمت راست) و برگوارههای آنها (استریوگرامهای آبی رنگ– سمت چپ) (Gavanji, 2010) در ظفرقند (جنوبخاوری اردستان). استریوگرام خطواهها و قطب برگوارههای مغناطیسی هر قلمرو در کنارش نمایش داده شده است تا تغییرات به آسانی دیده و شناخته شوند. در این شکل، استریوگرامها به شکل کنتوربندیشده نمایش داده شدهاند تا بررسی آنها سادهتر و آسانتر باشد.
شکل 11- نمایی از سطح تماس تقریباً افقی تودة گرانیتوییدی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان) با سنگهای میزبانش در درة خاوری- باختری روبروی روستای ماربین (ابتدای درة بیدشک-دید بهسوی باختر- جنوبباختر). این ویژگی میتواند تأییدی بر فرضیه جایگیری این بخش از توده گرانیتوییدی ظفرقند بهصورت سیل یا جریان ماگمایی کم شیب باشد.
برپایه جهت یا جهتیافتگی کلی بسیار متفاوتِ خطوارههای مغناطیسی قلمروی 1 به زیرقلمروهای A1 و B1 پهنهبندی شده است. با توجه به چگونگی آرایش خطوارههای مغناطیسی در قلمروی A1، ماگما بهسوی باختر حرکت کرده است؛ اما در قلمروی B1، ماگما بهسوی جنوب حرکت کرده است. از آنجاییکه ترکیب سنگشناسی این دو قلمرو کمابیش یکسان است و مقدار میل خطوارههای مغناطیسی در هر دو قلمرو بسیار کم است؛ پس این دو گستره با نام قلمرو 1 معرفی میشوند. برای نشان دادن جزییات بیشتر، قلمروی 1 را میتوان به دو زیرقلمرو به نامهای A1 و B1 تقسیم کرد. از شواهد آمیزش ماگمایی دارابودن انکلاوهای میکروگرانولار مافیک در بخشهای حاشیهای این قلمرو است (Gavanji, 2010; Ghaffari, 2010). بهطور قاطع نمیتوان تقدم و تأخر این دو قلمرو نسبت به یکدیگر را شناسایی کرد؛ اما برپایه همانندی ترکیب سنگشناسی آنها، میتوان گفت این دو زیرقلمرو کمابیش همزمان پدید آمده و جایگزین شدهاند. 2- قلمروی 2: در این قلمرو بیشتر خطوارههای مغناطیسی دارای میل زیادی هستند. بهترین خطواره یا میانگین خطوارههای مغناطیسی این قلمرو دارای مشخصات زیر است: 83/358. برپایه مبانی روش فابریک مغناطیس (Bouchez, 1997; Ferre et al., 2002, Sadeghian et al., 2005; Horsman et al., 2005)، مقدار میل بالا خطوارگیهای مغناطیسی نشاندهنده جایگاههایی است که ماگما در آنجا با شیب بالا بهسوی سطح زمین بالا رفته است. به عبارت دیگر، چنین مناطقی پهنهها یا مناطق تغذیهکنندة تودههای نفوذی بهشمار میآیند. یافتن سنگهای مافیک تا حد واسط (گابروها و دیوریتها و برخی اعضای تحولیافتهتر آنها مانند کوارتزدیوریتها) در این قلمرو، در کنار دارابودن انکلاوهای میکروگرانولار مافیک در مرز میان این قلمرو با زیرقلمروهای A1 و B1 نشان میدهد که این قلمرو پهنه تغذیهکنندة ماگما بوده است. در قلمروی 2 برگوارههای مغناطیسی دارای شیب کمابیش بالا هستند. مختصات بهترین قطب برگوارههای مغناطیسی این قلمرو برابر است با: 9/269. همچنین، ترکیب سنگی در این قلمرو از گابروی الیویندار تا دیوریت و کوارتزدیوریت است. پس برپایه همه مبانی بررسیهای فابریک مغناطیسی، این قلمرو را میتوان پهنه تغذیهکنندة ماگما بهشمار آورد. دارابودن انکلاوهای میکروگرانولار مافیک فراوان در مرز میان این قلمرو و زیرقلمروهای A1 و B1و 3 نشاندهنده درستی این نکته هستند. 3- قلمروی 3: در این قلمرو بیشتر خطوارههای مغناطیسی گرداگرد قطبهای شمالی و جنوبی استریوگرام تمرکز پیدا کردهاند و دارای مقدار میل کم تا بالا هستند. ازآنجاییکه سنگهای این قلمرو دارای گستره ترکیبی گرانودیوریت تا دیوریت هستند و جدایشیافتگی تدریجی در آنها دیده میشود؛ پس میل خطوارههای مغناطیسی رفتار متغیرتری نشان میدهند. ازاینرو، شاید ماگما از راه یک مجرا یا راهروی ساقهایشکل بالا آمده و همانند یک کلاهک قارچی شکل به پیرامون گسترش یافته است. میانگین خطوارههای مغناطیسی این قلمرو دارای مشخصات زیر است: 4/190. برگوارههای مغناطیسی این قلمرو دارای شیب کم تا بالا هستند. مختصات میانگین یا بهترین قطب برگوارههای مغناطیسی این قلمرو برابر است با: 71/290. بررسی خطوارههای مغناطیسی در قلمروی 3 میتواند نشاندهنده درستی این فرضیه باشد که این بخش از تودة ماگمایی همانند یک تاج (کلاهک) قارچیشکل بوده و گسترش ماگما در این قلمرو بیشتر بهسوی جنوب بوده است. 4- قلمروی 4: در این قلمرو خطوارههای مغناطیسی دارای مقدار میل بسیار بالا (نزدیک به قائم) هستند. مشخصات میانگین یا بهترین خطواره مغناطیسی در این قلمرو برابر است با: 84/139. همچنین، برگوارههای مغناطیسی این قلمرو دارای شیب بسیار بالایی هستند. مشخصات بهترین قطب برگوارههای مغناطیسی این قلمرو برابر است با: 4/296. هماند آنچه درباره قلمروی 2 گفته شد، قلمروی 4 را نیز میتوان پهنه تغذیهکنندة دیگری در نظر گرفت که به موازات قلمروی 2 پدید آمده است. از اینرو، قلمروی 4 را میتوان پهنه تغذیهکنندة دوم در نظر گرفت؛ اما باید یادآوری کرد که قلمروی 2 در تغذیة تودة ماگمایی اهمیت بیشتری داشته است. 5- قلمروی 5: در این قلمرو مقدار میل بیشتر خطوارههای مغناطیسی کم است؛ اما اندکی از آنها نیز میل کمابیش بالایی دارند. مختصات میانگین خطوارههای مغناطیسی این قلمرو برابر است با: 28/246. در قلمروی 5 شیب برگوارههای مغناطیسی از کم تا بالا است و بیشتر برگوارههای مغناطیسی دارای شیبی نزدیک به 20 تا 50 درجه هستند. مختصات میانگین قطب برگوارههای مغناطیسی این قلمرو 43/143 است. در قلمروی 5، به تنهایی و برپایه قطب برگوارههای مغناطیسی نمیتوان چگونگی حرکت ماگما را شناسایی کرد؛ اما با توجه به چگونگی خطوارههای مغناطیسی در این قلمرو که بیشتر دارای میل نزدیک به 20 درجه هستند، این بخش از تودة نفوذی را نیز میتوان همانند بخش میانی یا قاعدهای، یک تودة قارچیشکل دانست. ماگما در این قلمرو با شیب کمابیش کم (همانند یک سیل یا جریان ماگمایی کمشیب) در دو سوی شمالباختر یا جنوب خاور گسترش پیدا کرده است. گفتنی است که که دو تودة کوچک و چندین دایک تونالیتی از قلمروها و زیرقلمروهای یادشده گذر میکنند. این پدیده نشاندهنده جوانتربودن آنها در برابر پیکره اصلی تودة نفوذی ظفرقند است. اگرچه نه چنان جوانتر که نشاندهنده فاز ماگمایی دیگری باشند، اما از پایانیترین فعالیتهای ماگمایی سازنده توده گرانیتوییدی ظفرقند شمرده میشوند. در پی دگرسانی بسیار، دو تودة تونالیتیِ کم وسعت (جنوب چاهشیرین و شمال مزرعة سید) خطوارگی و برگوارگی قابل استنادی را نشان ندادند. بررسیهای صحرایی نشان میدهند که تودة نفوذی ظفرقند در پایانیترین مرحلههای ماگماتیسم خود، دوباره دچار فعالیتهای زمینساختی کششی شده و ماگمای بسیار جدایشیافتة تونالیتی بهصورت آپوفیز یا دایک به ترازهای بالاتر راه یافته است. برپایه وضعیت خطوارهها و برگوارههای مغناطیسی و نیز ویژگیهای دیگر، مانند تغییرات Km، P و T در پهنههای تغذیهکننده (قلمروهای 2 و 4)، میتوان گفت که در هنگام پیدایش توده، در رژیم زمینساختی منطقه مؤلفة کششی کمابیش افقی و در راستای شمال خاور- جنوبباختر بوده است و از اینرو، بالاآمدن ماگما بهصورت دایک را در پی داشته است. سپس در مرحلههای بعدی، فازهای جدایشیافتهتر تودة نفوذی (گرانودیوریت، گرانیت، تونالیت) در راستای این گسلها بالا آمده و اینبار بهصورت سیل یا تودههای نفوذی کم شیب جایگزین شدهاند. بررسی خطوارههایمغناطیسی در مناطق دارای مقدار میلکم، مانند قلمروهای A1، B1 و 3 و تا اندازهای قلمرو 5، نشان میدهد که رژیم زمینساختی در مرحلههای پایانی تزریق تودة نفوذی با تغییراتی همراه بوده است؛ بهگونهایکه بخشهای جدایشیافتهتر تودة نفوذی که بیشتر ترکیب گرانودیوریتی-گرانیتی داشته و در بخشهای شمالباختری تودة نفوذی رخنمون دارند، بهصورت سیل یا جریان ماگمایی کم شیب جایگزین شدهاند. پراکندگی ماگما در زیرقلمروهای A1 و B1 متفاوت بوده است؛ بهگونهای که ماگما در زیرقلمروی A1 با شیب کم بهسوی باختر- شمالباختری جریان یافته؛ اما ماگما در زیرقلمروی B1 با شیب بسیار کم بهسوی جنوب گسترش پیدا کرد هاست. در قلمروی 5، ماگما بهصورت قارچیشکل در دو سوی جنوبباختر و شمالخاور گسترش یافته است. الگوی جایگیری تودة نفوذی ظفرقند در شناسایی سازوکار جایگیری تودههای نفوذی برپایه مبانی روش AMS به چند نکته باید توجه داشت: (1) میل زیاد خطوارههای مغناطیسی نشاندهنده وجود مناطق تغذیهکننده ماگما یا محل بالارفتن ماگماست؛ (2) در مناطق تغذیهکننده ماگما، شیب برگوارههای مغناطیسی نیز بالا تا کمابیش بالاست؛ (3) در مناطق تغذیهکننده ماگما معمولاً بیضویهای مغناطیسی دوکیشکل هستند و با مقدارهای عددی منفی و بزرگ پارامتر شکل یا همان T همخوانی دارند؛ (4) مقدارهای کمابیش بالای پارامتر شکل میتواند با مناطقی که بیشتر متحمل دگرشکلی شده، متناسب باشد؛ (5) در شناسایی الگوی جایگیری تودههای نفوذی باید به ویژگیهای ساختاری سنگهای میزبان و شواهد دیگر توجه کرد؛ مانند چگونگی توزیع انکلاوها و یا دایکهای موجود در منطقه جنوبخاوری ظفرقند (که قبل، همزمان یا پس از توده نفوذی پدید آمدهاند)؛ (6) به نقش عناصر ساختاری بزرگ بهویژه گسلها توجه ویژه شود؛ (7) ماهیت زمینشیمیایی تودههای نفوذی و جایگاه تکتونوماگمایی آنها نیز در تعبیر و تفسیرها در نظر گرفته شود. بهطورکلی، الگوی جایگیری تودة نفوذی ظفرقند میتواند بهصورت یک شکل کمابیش قارچیشکل در نظر گرفته شود که بخش ساقهای این قارچ نشاندهنده قلمروهای 2 و 4 و کلاهک قارچ که بهسوی باختر- جنوبباختر یا شمال- شمالخاوری (در قلمروی 5) توسعه یافته است نشاندهنده زیرقلمروهای A1، B1 و قلمروهای 3 و 5 هستند. همچنین، در قلمروی 3 ماگما بیشتر در دو سوی راستای کلی خود با شیبکم گسترش پیدا کرده است (شکل 12).
شکل 12- الگوی کلی جایگزینی تودة نفوذی ظفرقند (جنوبخاوری اردستان)، بر پایه فابریکهای مغناطیسی، بررسیهای صحرایی، سنگنگاری و زمینشیمیایی (Gavanji, 2010)
بحث شواهد ساختاری موجود نشان میدهد که گسل قم- زفره و شاخههای فرعی آن در جایگیری تودههای نفوذی منطقة اردستان تا کاشان سهم بسزایی داشتهاند. تودة گرانیتوییدی ظفرقند که یکی از این تودههای نفوذی است، در راستایکلی گسل ماربین- رنگان جایگزین شده است (شکل 13- A). گسل ماربین- رنگان از شاخههایفرعی گسل قم- زفره است. حضور تودة دیوریتی دورجین در حاشیة شمالی این گسل و در فاصلة اندکی از تودة گرانیتوییدی ظفرقند، نیز درستی این نکته را نشان میدهد. همچنین، در محل برخورد گسل قم- زفره با گسل ماربین- رنگان (جنوب حسنآباد)، سنگهای دیوریتی- میکرودیوریتی رخنمون پیدا کردهاند. این پدیده از پدیدههای دیگری است که نقش گسلها در جایگزینی این تودههای نفوذی را نشان میدهد. نگاهی کوتاه به تودههای نفوذی ظفرقند، دورجین، نطنز، وش، قهرود، مارفیون و فشارک در نقشههای زمینشناسی 1:100000 اردستان (Radfar, 1998)، کجان (Amini and Amini)، کاشان (Radfar)، نطنز (Khalatbari Jafari and Alaei Mahabadi) و نقشة 1:250000 کاشان (Radfar) درستی این نکته را نشان میدهد. تودة گرانیتوییدی ظفرقند در راستای گسل ماربین- رنگان جای دارد (شکل 13- B). گفتنی است که که بررسیهای صحرایی، سنگنگاری، سنگشناسی و زمینشیمیایی نیز پیدایش دو مرحلهای تودة گرانیتوییدی ظفرقند را نشان میدهد: نخست، سنگهای گابرویی تا دیوریتی- کوارتزدیوریتی و سپس، سنگهای گرانودیوریتی تا گرانیتی و در پایان، تونالیتی جایگزین شدهاند. در هر یک از دو گروه یادشده، جدایش ماگمایی دیده میشود؛ اما برپایه نشانههای آمیزش ماگمایی اختلاف زمانی میان این دو گروه بسیار کم است. در حقیقت، سنگهای گرانیتی- گرانودیوریتی، پیامد تبلور فازهای جدایشیافتهترِ همان ماگمای گابرویی- دیوریتی هستند که در هنگام پیدایش خود با آلایشپوستهای چشمگیری همراه بوده است.
شکل 13- A) نمای نمادین از جایگیری تودههای نفوذی در راستای گسل یا پهنه گسلی راستگرد قم- زفره (گسلهای زیر مجموعه آن به نامهای گسل نطنز، گسل میلاجرد- زفره، گسل کچومثقال، ماربین- رنگان و برگهر نیز در این تصویر دیده میشوند) برپایه نقشة زمینشناسی 1:250000 کاشان (Zahedi and Amidi, 1975)؛ B) نقشة شکستگیهای منطقه که برپایه خطوارههای دیده شده در تصویرهای ماهوارهای و نقشةهای زمینشناسی 1:100000 اردستان و 1:250000 کاشان رسم شده است. جایگاه توده نفوذی ظفرقند با دایره نشان داده شده است.
برپایه بررسیهای صحرایی، تودة ظفرقند در هنگام یک سازوکار دو مرحلهای جایگیری کرده است. این سازوکار عبارتست از: (1) جایگیری ماگماهای سازنده گابروها تا کوارتزدیوریتها؛ (2) جایگیری ماگماهایسازنده گرانودیوریتها تا گرانیتها. حضور گستردة انکلاوهای میکروگرانولار مافیک، دایکهای گسیخته و متاسوماتیسم در مرز میان این دو گروه سنگی درستی این پهنهبندی را نشان میدهد. رفتار گسل راستالغز و راستگرد قم- زفره (Mohajjel and Proohan, 2005) و شاخههای فرعی وابسته به آن (شکل 13)، راهیابی تودههای نفوذی به ترازهای بالاتر پوسته را امکانپذیر کرده است. رفتار راستگرد سامانههای گسلی وابسته به گسل قم- زفره و ماربین- رنگان توانسته است فضای خوبی برای جایگزینی تودة گرانیتوییدی ظفرقند پدید آورد که بهصورت پیدایش یک پهنه کششی بازشونده (Pull apart basin) توصیفشدنی است. جایگیری پهنه تغذیهکنندة ماگمایی (که برپایه بررسی فابریک مغناطیسی شناسایی شده است) در راستای کلی شمالباختر- جنوبخاور و همراستا با گسل ماربین-رنگان، درستی این نکته را نشان میدهد.
نتیجهگیری اندازهگیری پذیرفتاری مغناطیسی سنگهای سازنده تودة گرانیتوییدی ظفرقند نشان میدهد که مقدار میانگینهای پذیرفتاری مغناطیسی (برحسب µSI) برای گروههای سنگی بارز این توده نفوذی عبارتند از: گابروها (32536)، دیوریتها (23768)، گرانودیوریتها (18436)، گرانیتها (8067) و تونالیتها (68). پس گابروها دارای بیشترین و گرانیتها دارای کمترین پذیرفتاری مغناطیسی هستند. مقدارهای بالای پذیرفتاری مغناطیسی نشاندهنده آنست که این تودة گرانیتوییدی، در گروه گرانیتوییدهای فرومغناطیس و همتراز با گرانیتوییدهای نوع I جای میگیرد. ویژگیهای سنگنگاری و زمینشیمیایی نشاندهنده این است که این توده نفوذی از گرانیتوییدهای نوع I است. برپایه مبانی روش فابریک مغناطیس و چگونگی تجزیه و تحلیل آنها، تودة گرانیتوییدی ظفرقند به 5 قلمرو و زیرقلمرو (قلمروهای A1، B1، 2، 3، 4 و 5) پهنهبندی شد. قلمروها و زیرقلمروهای A1، B1، 3 و 5 بهصورت سیل یا جریان ماگمایی کمشیب جایگزین شدهاند؛ اما قلمروهای 2 و 4 بهصورت مناطق تغذیهکننده بودهاند. تجزیه و تحلیل نهایی دادهها نشان میدهد که تودة گرانیتوییدی ظفرقند هنگام دو مرحلة اصلی جایگزین شده است: نخست، سنگهای مافیک-حد واسط با ترکیب گابرو تا کوارتزدیوریت در راستای یک پهنه شمالباختری- جنوبخاوری جایگزین شدهاند؛ سپس، ماگماهای جدایشیافته در اتاق ماگمایی بیشتر از بخشهای حاشیهای سنگهای مافیک-حد واسط به ترازهای بالاتر راه یافته و به شکل سیل یا جریان ماگمایی کمشیب گرانودیوریتی-گرانیتی جایگزین شدهاند. بررسیهای صحرایی و سنگشناسی نیز درستی این پدیده را نشان میدهند. ازاینرو، تودة ظفرقند در هنگام یک سازوکار دو مرحلهای جایگزین شده است که عبارتند از: (1) جایگزینی تودههای گابرویی تا کوارتزدیوریتی؛ (2) جایگزینی تودههای گرانودیوریتی تا گرانیتی. حضور گستردة انکلاوهای میکروگرانولار مافیک و دایکهای مافیک گسیختهشده، در مرز میان این دو گروه سنگی، درستی این پهنهبندی را نشان میدهند. رفتار راستگرد گسل قم- زفره، ماربین-رنگان و گسلهای دیگر وابسته به آن توانسته است فضای خوبی برای جایگزینی تودة گرانیتوییدی ظفرقند و تودههای نفوذی همجوار دیگر (مانند: توده دیوریتی دورجین) پدید آوزد. فضای باز پدیدآمده را میتوان بهصورت پیدایش یک پهنه کششی بازشونده (Pull apart basin) وابسته به رفتار سامانه گسلی قم-زفره توجیه و تفسیر کرد. همراستابودن پهنههای تغذیهکنندة ماگمایی با گسل ماربین- رنگان درستی این نکته را نشان میدهد. دایکهای آندزیتی فراوانی که از سنگهای آتشفشانی و آتشفشانی- رسوبی منطقه جنوبخاوری ظفرقند میگذرند و بیشتر دارای روند شمالباختری- جنوبخاوری هستند، گواه دیگری برای درستی این پیشنهاد هستند.
سپاسگزاری در اینجا لازم است از ریاست محترم دانشگاه صنعتی شاهرود، جناب آقای دکتر علی مرادزاده و معاونت محترم اداری و مالی، جناب آقای دکتر حبیبالله قاسمی (در بازة زمانی سالهای 1385 تا 1388) که ما را در تجهیز آزمایشگاه ژئومغناطیس دانشکده علومزمین دانشگاه صنعتی شاهرود یاری کردند صمیمانه سپاسگزاری میشود. از همه دستاندرکاران مجله وزین علمی پترولوژی دانشگاه اصفهان، بهویژه سرکار خانم فریبا هادیان، سپاسگزاری میکنیم. خانم هادیان صبورانه، با روییخوش در همه مراحل ارسال، پاسخ به داوری مقاله و مکاتبات رایانهای ما را راهنمایی کردند، جا دارد مراتب سپاس و تشکر ویژه خود را نسبت به ایشان ابراز داریم، از خداوند متعال بزرگی و عزت روزافزون وی را خواستاریم. از داوران عزیز و گرامی که نکتهها و پیشنهادهای ارزشمندی را برای بهبود علمی و ادبی این مقاله یادآور شدند صمیمانه سپاسگزاری میکنیم. از آقای دکتر حبیب علیمحمدیان، مسئول آزمایشگاه مغناطیس و محیط دیرین سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور و همچنین، خانم دکتر مریم شیبی که با راهنماییهای ارزشمند خود ما را در بهبارنشستن این پژوهش و بهبود متن مقاله یاری کردند، سپاسگزاری میکنیم. از آقای عبدالله گوانجی که با خودرویشخصی خود، بارها ما را در انجام بررسیهای صحرایی و مغزهگیری همراهی و یاری کردند و زمینه را برای پوششدادن یک شبکه نمونهبرداری منسجم، متراکم و کامل روی توده گرانیتوییدی ظفرقند فراهم کردند، سپاسگزاری میکنیم. گفتنی است که آزمایشگاه نامبرده تنها آزمایشگاه تحقیقاتی در سطح دانشگاههای کشور است که بهطور جدی در زمینه بررسی فابریکهای مغناطیسی سنگها فعالیت دارد و به دانشگاههای دیگر (مانند دانشگاه تهران، دانشگاه بیرجند و دانشگاه هرمزگان) نیز در زمینههای مرتبط کمک کرده است. همچنین، این آزمایشگاه با آزمایشگاه مغناطیس و محیط دیرین سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور همکاری علمی نزدیکی دارد و از تواناییهای متقابل یکدیگر بهرهمند میشوند. بررسی و اندازهگیری فابریکها یا پارامترهای مغناطیسی یا به عبارت کلی روش AMS توانایی آن را دارد که در شاخههای گوناگون علومزمین (مانند سنگشناسی، زمینشناسی اقتصادی، زمینشناسی ساختمانی، زمینشناسی زیستمحیطی، چینهشناسیمغناطیسی، رسوبشناسی) و همچنین، در زمینه علوم کشاورزی (مانند خاکشناسی) و نیز در زمینه اکتشافات معدنی و نفتی نیز کارآمد باشد. ازاینرو، این روشها نیازمند توجه بیشتر و جدیتری هستند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Alavi, M. (1994) Tectonic of the Zagros orogenic belt of Iran: new data and interpretations. Tectonophysics 229: 211–238. Amidi, S. M. (1975) Investigation on stratigraphy, petrology and geochemistry of magmatic rocks of Natanz – Nain – Surk region (Central Iran). PhD thesis. Science and medical university of Grenoble, France (in France) Amini, B. and Amini, R. (without year of publication) Geological map of Kajan 1:100000. Geological Survey of Iran, Tehran, Iran. Aslani, A. and Shekari, S. (2015) New analysis on the emplacement of Alvand granitoid, using the relationship between the dipping angle of magnetic lineation, foliation and their numerical magnitude. Scientific Quarterly Journal of Geosciences 25(98): 137-146 (in Persian). Aslani, A., Alimohammadian, H., Ghalamghash, J. and Nazari, H. (2015) Microstructural investigation of southern Alvand batholith using anisotropy of magnetic susceptibility (AMS). Scientific Quarterly Journal of Geosciences 24(94) 137-146 (in Persian). Badallo, S. (2012) Investigation on the emplacement mechanism of the Gol - e- Zarde granitoidic pluton (north of Aligoudarz) by AMS method. MSc thesis, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran (in Persian). Badllou, S., Sadeghian, M., Shebi, M., Ramazani Omali, R. and Shekari, S. (2010) Investigation of variations of anisotropy of magnetic susceptibility in Gol-E - Zard pluton, NW Aligodarz. 29th Symposium of Geosciences, Tehran (in Persian). Bouchez, J. L. (1997) Granite is never isotropic: an introduction to AMS studies in granitic rocks. In: Granite: from segregation of melt to emplacement fabrics (Eds. Bouchez, J. L., Hutton, D. H. W. and Stephens, W. E.) 95-112. Kluver, Dordrecht. Bouchez, J. L., Delas, C., Gleizes, G. and Ne´de´lec, A. (1992) Submagmatic microfractures in granites. Geology 20: 35-38. Chekany, M., Sadeghian, M., Alimohammadian, H. and Shekari, S. (2013) Magnetic mineralogy of Mafic-intermediate dikes cut Delbar metamorphic- igneous complex, Biarjmand. 16th Symposium of Geological Society of Iran, Shiraz (in Persian). Ferre, E. C., Bordarier, C. and Marsh, J. S. (2002) Magma flow inferred from AMS fabrics in a layered mafic sill, Insizwa, South Africa. Tectonophysics 354: 1-23. Gavanji, N. (2010) Investigation on the emplacement mechanism of the south of Zafarghand (Ardestan) granitoidic pluton by AMS method. MSc thesis, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran (in Persian). Gavanji, N., Sadeghian, M., Ghasemi, H. and Ramazani Omali, R. (2009) Determination of emplacement mechanism of Avanj granitoidic pluton (SE of Ardestan) by Anisotropy of magnetic susceptibility (AMS) method. 3th speciality Symposium of Payam Nour University, Esfahan, Iran (in Persian). Ghaffari, M. (2010) Petrology and geochemistry of Zafarghand granitoidic pluton (SE Ardestan). MSc thesis, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran (in Persian). Ghalamghash, J. (2002) Petrology and emplacement of Urumieh-Oshnavieh plutons. PhD thesis, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran (in Persian). Hamidi, M., Mirzaei Suzani, M., Sadeghian, M. and Alimohammadian, A. (2013) Magnetic fabric and mode of emplacement of Hassan-Robat granitoid. 32nd and the 1st International Geosciences Congress (Basic Geology – Mashhad), Pluton (in Persian). Hibbard, M. J. (1987) Deformation of incompletely crystallized magma system, granite gneisses and their tectonic implications. Journal of Geology 95: 543-561. Horsman, E., Tikoff, B. and Morgan, S. (2005) Emplacement-related fabric and multiple sheets in the Maiden Creek sill, Henry Mountains, Utah, USA. Journal of Structural Geology 27: 1426-1444. Khalatbari Jafari, M. and Alaei Mehabadi, S (Without year of publication) Geological map of Natanz 1:100000. Geological Survey of Iran, Tehran, Iran. Latifi, R. (2000) Study of geology, petrology, petrography and geochemistry of intrusions in southern and northern West Zafarghandi. MSc thesis, University of Isfahan, Isfahan, Iran (in Persian). Mardani, M., Sadeghian, M., Shekari, S., Badllou, S. (2010) Investigation of variations of anisotropy of magnetic susceptibility in Azna granitid pluton. 29th Symposium of Geosciences, Tehran (in Persian). Martín-Hernández, F. C., Luneburg, C., Aubourg, M. and Jackson, M. (2004) Magnetic fabric: methods and applications. Geological Society of London, London. McBirney, A. R. and Murase, T. (1984) Rheological properties of magmas. Annual Review of Earth and Planetary Sciences 12: 337-357. Mirzaei Suzani, M., Mohajjel Kafshdouz, M., Alimohammadian, A., Hamidi, M., Alizadeh Sabouri, F. (2013) Surveying of Magnetic Parameters and petrofabric of Northern Alvand Pluton. 32nd and the 1st International Geosciences Congress (Basic Geology – Mashhad) (in Persian). Mohajjel, M. and Proohan, N. (2005) Geometry and kinematics of the Qom-Zefreh Fault system and its significance in transpression tectonics. Scientific Quarterly Journal of Geoscience 56: 72-83 (in Persian). Mohammadi. M., Sadeghian, M., Sheibi. M. and Shekari, S. (2015) Recognation of structural parameters of shear zones by using of magnetic parameters (in the light of AMS). 19th symposium of geological society of Iran and 9th Natiomal Symposium of Payam Nour, Tehran, Iran (in Persian). Paterson, S. R., Vernon, R. H. and Toshiba, O. T. (1989) A reviews for the identification of magmatic and tectonic foliations in granitoids. Journal of Structural Geology 2(3): 349-363. Radfar, J. (1998) Geological map of Ardestan 1:100000. Geological Survey of Iran, Tehran, Iran. Radfar, J. (without year of publication) Geological map of Kashan 1:100000. Geological Survey of Iran, Tehran, Iran. Radfar, J. (without year of publication) Geological map of Kashan 1:250000. Geological Survey of Iran, Tehran, Iran. Sadat Razavi, R., Sadeghian, M., Ghasemi, H. and Shekari, S. (2010) Investigation of magma flow (or distribution) in andesibasaltic dike by using of AMS method (case study: north of Davarzan), 4th National Symposium of Payam Nour university, Mashhad, Iran (in Persian). Sadeghian, M. (2004) Magmatism, metallogeny and emplacement mechanism of Zahedan granitoid pluton. PhD thesis, University of Tehran, Tehran, Iran (in Persian). Sadeghian, M. and Ghaffary, M. (2011) The petrogenesis of Zafarghand granitoid pluton (SE of Ardestan). Petrology 2(6): 47-70 (in Persian). Sadeghian, M. and Shekari, S. (2013) The investigation of anisotropy of magnetic susceptibility (AMS) and the emplacement mechanism of Darreh Bagh granitoid pluton (NW Aligoudarz). Petrology 4(15): 55-76 (in Persian). Sadeghian, M. and Shekari, S. (2015) Petrogenesis & tectonic setting of Darreh Bagh granitoid pluton (NW Aligoodarz). Scientific Quarterly Journal of Geosciences 25(97): 407-420 (in Persian). Sadeghian, M., Bouchez, J. L., Nédélec, A., Siqueira, R. and Valizadeh, M. V. (2005) The granite pluton of Zahedan (SE Iran): a petrological and magnetic fabric study of a syntectonic sill emplaced in a transtensional setting. Journal of Asian Earth Sciences 25: 301–327. Sadeghian, M., Gavanji, N. and Shekari, S. (2014) Investigation of variations of anisotropy of magnetic susceptibility (AMS) in Zafarghand granitoid pluton (SE Ardestan). Petrology 4(14): 65-78 (in Persian). Sadeghian, M., Sheibi, M. and Badallo, S. (2014) The emplacement mechanism of the Gol - e- Zard granitodic pluton, north of Aligoudarz, west of Iran, by of AMS method. Scientific Quarterly Journal of Geosciences 23(92): 129-142 (in Persian). Saki, S. and Sadeghian, M. (2014) The Emplacement mechanism of Bouin-Miandasht granitoid pluton (Sanandaj- Sirjan zone, West Iran): An application of AMS method. Journal of Tethys 2(4): 327–346. Saki, S., Sadeghian, M. and Ghasemi, H. (2015) Interpretation of magnetic fabrics based on variations of anisotropy of magnetic susceptibility (AMS) in Bouin-Miandasht granitoid pluton. Scientific Quarterly Journal of Geosciences 25(98): 385-394 (in Persian). Sheibi, M. (2009) Petrology, geochemistry and emplacement mechanism of granitoid batholith of Shir- Kuh (SW-Yazd). PhD thesis, University of Tehran, Tehran, Iran (in Persian). Sheibi, M. and Majidi, P. (2015) Emplacement mechanism of the Challu granitoidic pluton using magnetic fabric method, southern Damghan. Scientific Quarterly Journal of Geosciences 24(96): 87-98 (in Persian). Sheibi, M. and Pooralizadeh Moghadam, M. (2015) Emplacement mechanism of the Panj - Kuh granitoid pluton using magnetic fabric method. Scientific Quarterly Journal of Geosciences 24(96): 117-128 (in Persian). Sheibi, M., Mirnejad, H. and Pooralizadeh Moghadam, M. (2016) Magnetic susceptibility anisotropy as a predictive exploration tool of metasomatic Iron oxide deposits: Example from the Panj - Kuh iron ore body, NE Iran. Ore geology reviews 71-1: 612-628. Shekari, S. (2012) Investigation of the emplacement mechanism of Darreh Bagh granitoidic pluton (NW Aligudarz) by using anisotropy of magnetic susceptibility (AMS) method. MSc thesis, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran (in Persian). Shekari, S., Sadeghian, M., Ramazani Omali, R. and Shebi, M. (2010) Investigation of relation between anisotropy of magnetic susceptibility and lithological composition in Darreh-Bagh granitoid pluton. 29th Symposium of Geosciences, Tehran (in Persian). Tarling, D. H. and Hrouda, F. (1993) The magnetic anisotropy of rocks. Chapman & Hall, London. Zahedi, M. and Amidi, S. M. (1975) Geological map of Kashan 1:250000. Geological Surevy and Minning Exploration of Iran, Iran. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,083 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,069 |