اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات42
تعداد شماره‌ها1,514
تعداد مقالات12,490
تعداد مشاهده مقاله24,782,102
تعداد دریافت فایل اصل مقاله10,441,044
صابر آملی, سیروس, قربانلی, مه لقا, اسدی, مصطفی, عصری, یونس. (1395). بررسی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان پناهگاه حیات وحش مهروییه کهنوج، کرمان، ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه اصفهان, 8(26), 1-16. doi: 10.22108/tbj.2016.20971
سیروس صابر آملی; مه لقا قربانلی; مصطفی اسدی; یونس عصری. "بررسی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان پناهگاه حیات وحش مهروییه کهنوج، کرمان، ایران". سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه اصفهان, 8, 26, 1395, 1-16. doi: 10.22108/tbj.2016.20971
صابر آملی, سیروس, قربانلی, مه لقا, اسدی, مصطفی, عصری, یونس. (1395). 'بررسی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان پناهگاه حیات وحش مهروییه کهنوج، کرمان، ایران', سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه اصفهان, 8(26), pp. 1-16. doi: 10.22108/tbj.2016.20971
صابر آملی, سیروس, قربانلی, مه لقا, اسدی, مصطفی, عصری, یونس. بررسی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان پناهگاه حیات وحش مهروییه کهنوج، کرمان، ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه اصفهان, 1395; 8(26): 1-16. doi: 10.22108/tbj.2016.20971

بررسی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان پناهگاه حیات وحش مهروییه کهنوج، کرمان، ایران

تاکسونومی و بیوسیستماتیک
مقاله 2، دوره 8، شماره 26، فروردین 1395، صفحه 1-16    اصل مقاله (928.83 K)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/tbj.2016.20971
نویسندگان
سیروس صابر آملی* 1؛ مه لقا قربانلی2؛ مصطفی اسدی3؛ یونس عصری3
1ایستگاه تحقیقات جنگل و مرتع چمستان، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، مازندران، ایران
2گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3بخش تحقیقات گیاه‌شناسی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران
چکیده
پناهگاه حیات وحش مهروییه با دربرداشتن گونه‌های متنوع گیاهی برای بررسی انتخاب شد. منطقه پناهگاه با وسعت اولیه 7000 هکتار و توسعه داده شده به 15000 هکتار در این پژوهش، در 65 کیلومتری شمال شهرستان کهنوج قرار دارد. منطقه مورد مطالعه شامل: مناطق دشت، سردشت، دامنه‌ها و دره‌های مشرف به پناهگاه است. طول دوره کاملاً خشک در پناهگاه، 180 روز از اواسط اردیبهشت تا اواسط آبان‌ماه است. اقلیم منطقه با روش دومارتن توسعه یافته، خشک بیابانی گرم است. محدوده ارتفاعی منطقه از 630 متر در دشت تا ارتفاع 1200 متر در دامنه‌های کوهستان را شامل می‌شود. پوشش گیاهی منطقه با روش فلوریستیک مطالعه شد. در مجموع، 260 گونه گیاهی شامل 5 گونه سرخس، یک گونه بازدانه، 211 گونه نهاندانه دولپه‌ای و 43 گونه نهاندانه تک‌لپه‌ای از منطقه گزارش شده است که این گونه‌ها به 56 تیره و 194 جنس تعلق دارند. شکل زیستی گیاهان با روش رانکایر بررسی شد. در بین گیاهان منطقه تروفیت‌ها با 42 درصد و همی‌کریپتوفیت‌ها با 25 درصد گونه مهم‌ترین شکل‌های زیستی منطقه هستند. پراکنش جغرافیایی و بوم‌زادی گونه‌های گیاهی منطقه با استفاده از منابع بررسی شد. از 38 گونه بوم‌زاد ایران و فلات ایران در منطقه، 10 گونه متعلق به تیره Asteraceae و 4 گونه تیره Lamiaceae است. پراکنش جغرافیایی عمده منطقه مربوط به ناحیه صحرا–سندی با 23 درصد، ایرانی–تورانی/صحرا–سندی با 6/16 درصد و ایرانی–تورانی با 5/15 درصد گونه‌ها است که در مجموع، تأثیر و حضور عناصر رویشی صحرا–سندی در منطقه بیشتر است. غنای بیشتر تیره‌های: Asteraceae، Poaceae، Amaranthaceae و Brassicaceae و شکل زیستی تروفیت در این منطقه نشان‌دهنده فلور مناطق بیابانی است که با پژوهش‌های دیگران در مناطق بیابانی مطابقت دارد.
کلیدواژه‌ها
پراکنش جغرافیایی؛ پناهگاه حیات وحش؛ کرمان؛ کهنوج؛ شکل زیستی؛ فلور؛ مهروییه
اصل مقاله

 مقدمه.

پناهگاه‌های حیات وحش از مناطق مهم حفاظت‌شده در محیط زیست ایران هستند که از لحاظ گیاهی و جانوری از ویژگی‌های خاص برخوردار هستند. پناهگاه حیات وحش مهروییه نیز به علت وجود رویشگاه انبوه جنگلی گونه کهورک درختی Prosopis koelziana Burkil و گونه‌ای پرنده بومی موسوم به جیرفتی، و سایر پرنده‌ها نظیر هوبره وابسته به این رویشگاه‌ها، مورد توجه قرار گرفته است.

حفاظت بیش از سی سال از این منطقه باعث افزایش کمّی و کیفی گونه‌های گیاهی وتنوع آنها شده است. بنابراین، بررسی فلوریستیک این منطقه با هدف نام‌گذاری دقیق گونه‌ها و ارایه کلیدی برای شناسایی گیاهان موجود در منطقه ضروری به نظر می‌رسید. عرصه مورد نظر در سال 1350 به عنوان منطقه حفاظت‌شده اعلام شد و در سال 1354 تحت عنوان پناهگاه حیات وحش تغییر نام و وضعیت یافت (Abdasht Company Kerman, 1995).

پژوهش حاضر، نخستین پژوهش فلوریستیک در پناهگاه حیات وحش مهروییه به شمار می‌رود. فلور مناطق همجوار یا مشابه پناهگاه حیات وحش مهروییه در استان کرمان توسط پژوهشگران مختلفی از جمله Léonard (1981-1992) مطالعه شده است که به بررسی فلور و پوشش گیاهی نواحی بیابانی و نیمه‌بیابانی ایران شامل بخش جنوبی استان پرداخت. Rechinger (1963-2005) از مناطق همجوار مانند: اسفندقه، گلاشگرد، زهمقان و... جمع‌آوری داشته ‌است. Mozaffarian (1991) در مطالعاتش روی گیاهان جنوب ایران از منطقه بشاگرد در مرز جنوب غربی استان کرمان با هرمزگان جمع‌آوری داشته است. Abdasht Company Kerman (1995) در قالب شناسنامه پناهگاه حیات وحش مهروییه، در بخش پوشش گیاهی منطقه به تعداد حدود 26 جنس اشاره نموده است. Jihad Engineering Services-Consulting Kerman (بدون تاریخ) در قالب مطالعات آبخیزداری و کنترل سیلاب حوزه سرگریچ، در گزارش پوشش گیاهی، تعداد 28 جنس گیاهی را معرفی کرده است. با توجه به نبود بررسی دقیق و جامع فلور پناهگاه حیات وحش تا زمان مطالعه حاضر، انجام بررسی فلوریستیک در این منطقه ضروری به نظر رسید.

 

مواد و روش‌ها.

.تعیین حدود و بررسی ویژگی‌های منطقه: موقعیت جغرافیایی منطقه، 4 28 تا 9 28 عرض شمالی و 24 57 تا 28 57 طول شرقی است. بلندترین ارتفاع 1200 متر از سطح دریا در رشته‌کوه‌های کلمرز و پایین‌ترین ارتفاع 600 متر در ناحیه دشت رسوبی (دق‌دمیل) واقع است. پناهگاه حیات وحش مهروییه از نظر تقسیمات کشوری در محدوده شهرستان کهنوج در جنوب استان کرمان واقع شده است. از شمال به جاده آسفالته فاریاب و از غرب به روستای سرگریچ و از شرق به بخش فاریاب و از جنوب به رشته‌کوه‌های کلمرز محدود می‌شود (شکل 1). وسعت اولیه پناهگاه حیات وحش مهروییه 7000 هکتار بوده است که به علت تبدیل قسمتی از اراضی جنگلی به زمین‌های کشاورزی توسط ساکنان در سال‌های اول انقلاب، مساحت منطقه به 4000 هکتار تقلیل پیدا کرده است و شامل اراضی حاشیه شمالی و شمال‌شرقی پناهگاه شامل: رویش‌های شورپسند، اراضی جنگل انبوه وجنگل تُنُک در بخش‌های مرکزی و حاشیه‌های شرقی و غربی پناهگاه است (Abdasht Company Kerman, 1995). در مطالعه حاضر، ناحیه سردشت با پوشش درختان و درختچه‌زارهای تُنُک و دامنه‌های کوهستانی تا ارتفاع نزدیک به 1200 متر از سطح دریا نیز با توجه به غنای گونه‌ای آنها برای بررسی به مساحت پناهگاه افزوده شد که مساحت کلی منطقه مورد مطالعه با احتساب مساحت پناهگاه حیات وحش، به حدود 15000 هکتار رسید.

منطقه از لحاظ خاک‌شناسی شامل: دامنه‌های کم‌شیب سردشت با شیب حدود 5 تا 12 درصد دارای خاک‌های کم‌عمق تا خیلی کم‌عمق سنگریزه‌دار بدون شوری یا با شوری کم شامل درخت و درختچه‌‌زارهای گیاهان کُنار، زیل، بادام، بخش دشت‌های آبرفتی دامنه‌ای با شیب حدود 1 تا 5 درصد که خاک آن عمیق بدون شوری یا با شوری کم و بافت متوسط تا سنگین شامل پوشش گیاهی درختچه‌زارهای اسکنبیل و گز و نیز بخش دشت‌های سیلابی با آبراهه‌های نسبتاً زیاد و شیب کمتر از یک درصد (دشت رسوبی، دق‌دمیل) دارای خاک‌هایی عمیق با بافت متوسط تا سنگین و شوری و قلیایی زیاد شامل گیاهان شورپسند است. برای بررسی آمار هواشناسی منطقه از آمار نزدیک‌ترین ایستگاه‌ها (کهنوج، فاریاب، گلاشگرد و دره‌شور) استفاده شد. با توجه به این آمار، متوسط بارندگی سالیانه 210 میلی‌متر و متوسط دمای روزانه 25 درجه سانتیگراد بوده است. طول دوره کاملاً خشک از اواسط اردیبهشت تا اواسط آبان ماه است و بیشترین بارندگی در بهمن ماه رخ می‌دهد (شکل 2). حداکثر دمای مطلق روزانه 55 درجه سانتیگراد و حداقل دمای مطلق روزانه 5/4-درجه سانتیگراد در منطقه ثبت شده است. اقلیم منطقه با روش دومارتن گسترش یافته، از نوع خشک بیابانی گرم است (Jihad Engineering Services-Consulting Kerman, undated).

 

 

 

شکل 1-موقعیت پناهگاه حیات وحش در استان کرمان و نسبت به استان‌های مجاور

 

شکل 2-نمودار آمبروترمیک ایستگاه هواشناسی کهنوج

 

روش تحقیق: به منظور شناسایی و معرفی فلور منطقه، از مهر ماه 1378 تا اواخر شهریور 1379، به تناوب هر 15 روز تا یک ماه یک بار، جمع‌آوری‌های گیاهی انجام گردید. شیوه نمونه‌برداری به صورت کاملاً تصادفی و با پیمایش سطح کل منطقه بود. نمونه‌های گیاهی پس از خشک و پرس شدن به هرباریوم‌های مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور و نیز دانشگاه خوارزمی تهران منتقل شد. این نمونه‌ها با مراجعه به فلورا ایرانیکا (Rechinger, 1963-2005)، فلور ایران (Assadi, 1988-2011)، فلور فلسطین (Zohary and Feindbrun-Dotham, 1966-1986)، فلور ترکیه (Davis, 1965-1988)، فلور عراق (Townsend et al., 1966-1985) و گون‌های ایران (Maassoumi, 2005)، با دقت شناسایی شدند. آخرین تغییرات رتبه و نام مؤلف کلیه آرایه‌های شناسایی شده، در نمایه‌های The Plant List (2012) و IPNI (2012) جستجو و مقابله گردید. شکل زیستی گیاهان با روش Raunkiaer (1934) مشخص شد. بوم‌زادی گونه‌ها نیز با استفاده از فلورهای مذکور بررسی شد. سپس، پراکنش جغرافیایی هر گونه با مراجعه به منابعی نظیر: Zohary (1963)، Takhtajan (1986)، Frey و Probst (1986)، White و Leonard (1991) و Hedge و Wendelbo (1978) تعیین گردید. برای بررسی وضعیت حفاظتی و میزان احتمالی خطر انقراض گونه‌های شناسایی شده بر اساس معیارهای IUCN (1994)، فهرست فلوریستیک منطقه با وضعیت حفاظتی گونه‌های گیاهی ایران (Jalili and Jamzad, 1999) مقایسه و طبقه‌بندی شد.

نتایج.

نتیجه بررسی‌ها در مورد پوشش گیاهی منطقه نشان می‌دهد که از 260 گونه گیاهی موجود در منطقه، 5 گونه سرخس، 1 گونه بازدانه، 211 گونه نهاندانه دولپه‌ای و 43 گونه نهاندانه تک‌لپه‌ای است. این گونه‌ها به 56 تیره و 194 جنس تعلق دارند. فهرست الفبایی گونه‌های هر تیره در پیوست 1 تنظیم شده و برای هر گونه اطلاعاتی از قبیل: شکل زیستی، شکل رویشی، پراکنش جغرافیایی و بوم‌زادی ارایه شده است.

جنس Fuirena Rottb.، (Fuirena pubescens (Poir.) Kunth) برای نخستین بار از این منطقه و در این بررسی جمع‌آوری و توسط Amini Rad و همکاران (2008) از ایران گزارش شده است.

مهم‌ترین تیره‌های گیاهی منطقه از نظر تعداد گونه عبارتند از: Asteraceae (39 گونه)، Poaceae (35 گونه)، Brassicaceae (14 گونه)، Amaranthaceae (16 گونه)، Boraginaceae (12 گونه)، Leguminosae (13 گونه) و Lamiaceae (11 گونه) (شکل 3). جنس Plantago با شش گونه: Heliotropium، Helianthemum، Astragalus، Salsola و Launaea هر کدام با چهار گونه از جنس‌های بزرگ منطقه هستند.

شکل زیستی گونه‌های پناهگاه حیات وحش مهروییه با دو روش بررسی شد. روش نخست، بر اساس سیستم طبقه‌بندی Raunkiaer (1934) بود که میزان سازش گیاهان به فصول نامساعد سال را مهم‌ترین اصل راهنما برای طبقه‌بندی خود قرار داده و بر اساس بقای جوانه‌های زمستان‌گذران و محل قرارگیری این جوانه‌ها روی گیاهان انواع متفاوتی را تشخیص داده است. نتایج حاصل از طبقه‌بندی شکل‌های زیستی گونه‌ها نشان داد که، تروفیت‌ها با 42 درصد گونه‌ها (113 گونه) بیشترین شکل زیستی منطقه را تشکیل داده‌اند و همی‌کریپتوفیت‌ها با 25 درصد، کامه‌فیت‌ها با 16 درصد، ژئوفیت‌ها با 10 درصد و فانروفیت‌ها با 8/6 درصد گونه‌ها به ترتیب سایر شکل‌های زیستی منطقه را شامل می‌شوند (شکل 4) (پیوست 1). در روش دوم، شکل رویشی گونه‌ها بر اساس شدت چوبی شدن بخش‌های رویشی و دوره زیستی گونه‌ها، طبقه‌بندی شده‌اند. نتایج حاصل از این روش نشان داد که علفی‌های پهن‌برگ با 54 درصد گونه‌ها (143) فراوان‌ترین شکل رویشی منطقه را تشکیل داده است و بوته‌های خشبی با 7/22 درصد، گراس‌ها و شبه‌گراس‌ها با 4/14 درصد و درختان و درختچه‌های چوبی با 7/8 درصد گونه‌ها، در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند (شکل 5) (پیوست 1).

 

 

شکل 3- مقایسه 10 تیره با بیشترین غنای گونه‌ای

   

شکل 4- شکل زیستی گونه‌ها. تروفیت: T، ژئوفیت: G، همی‌کریپتوفیت: H، فانروفیت: P، کامه‌فیت: CH

شکل 5- شکل رویشی گونه‌ها. فورب: F، گراس و شبه‌گراس: G و GL، بوته خشبی: S، درخت و درختچه: W

 

 

وضعیت بوم‌زادی گونه‌ها در فهرست فلوریستیک منطقه بررسی شد. نتایج نشان داد که به طور کلی از 38 گونه بوم‌زاد موجود در منطقه، 15 گونه بوم‌زاد ایران و 23 گونه بوم‌زاد فلات ایران (محدوده فلورا ایرانیکا: ایران، افغانستان، غرب پاکستان، شمال عراق، آذربایجان و ترکمنستان) است. بیشترین تعداد گونه‌های بوم‌زاد در تیره‌های: Asteraceae (10 گونه)، Lamiaceae (4 گونه)، Brassicaceae (3 گونه) و Leguminosae (3 گونه) است (پیوست 1).

در بررسی وضعیت حفاظتی و میزان خطر انقراض گونه‌های موجود در منطقه بر اساس مطالعه Jalili و Jamzad (1999)، نتایج نشان داد که 4/0 درصد گونه‌ها (1 گونه) از گروه گونه‌های آسیب‌پذیر با ریسک بالا (vulnerable) است. 7/5 درصد گونه‌ها (15 گونه) از گروه گونه‌های آسیب‌پذیر با ریسک پایین‌تر (lower risk) هستند و سایر گونه‌ها، ارزیابی شده با اطلاعات ناقص (data deficient) و ارزیابی نشده (not evaluated) است (شکل 6).

بررسی فیتوکورولوژی گونه‌های منطقه انجام شد و نوع پراکنش جغرافیایی آنها با استفاده از فلورهای مختلف و منابع موجود مشخص گردید (پیوست 1). نتایج این بررسی حاکی از آن است که بیشترین پراکنش جغرافیایی‌های به دست آمده مربوط به ناحیه صحرا-سندی با 23 درصد گونه‌ها (61 گونه)، پراکنش جغرافیایی دو ناحیه‌ای ایرانی-تورانی/ صحرا-سندی با 6/16 درصد گونه‌ها (44 گونه) و ناحیه ایرانی-تورانی با 5/15 درصد گونه‌ها (41 گونه) است (شکل 7).

 

 

 

شکل 6- فراوانی میزان در معرض خطر انقراض بودن گونه‌ها با معیارهای IUCN (1994)، آسیب‌پذیر با ریسک بالا: VU، آسیب‌پذیر با ریسک پایین: LR، ارزیابی نشده: NE، ارزیابی شده اما بدون اطلاعات کافی: DD

 

 
 

 

شکل 7- پراکنش جغرافیایی و انواع پراکنش جغرافیایی یک یا چند ناحیه‌ای با توجه به فراوانی گونه‌ها، ایرانی-تورانی: IT، صحرا-سندی: SS، مدیترانه‌ای: M، اروپایی-سیبری: ES، چند ناحیه‌ای: PL، جهان‌وطنی: COSM

 

 

با بررسی و مقابله آرایه‌ها با نمایه‌های The Plant List (2012) (بررسی مترادف‌ها و نام مؤلف) و IPNI (2012) (بررسی نام مؤلف) مشخص شد که در آخرین تغییرات حاصل از پژوهش‌ها در مقایسه با منابع فلور به کار گرفته شده در شناسایی آرایه‌ها، تعداد حدود 75 گونه از کل گونه‌ها به مترادف تغییر نام یافته یا دارای تغییرات در نام مؤلف بوده‌اند (پیوست 1).

 

بحث.

به علت قرارگیری منطقه پناهگاه حیات وحش مهروییه در نزدیکی نواحی رویشی ایرانی-تورانی و صحرا-سندی، غنای فلوریستیک آن افزایش یافته است. اما، ناحیه رویشی صحرا-سندی با 23 درصد گونه‌ها تأثیر و نفوذ بیشتری در منطقه دارد. وجود ارتفاعات و واحدهای فیزیوگرافیک مختلف شامل: صخره‌ها، دشت‌های دامنه‌ای، بیابان‌های سنگریزه‌ای و ماسه‌ای، آبراهه‌های فصلی و دشت‌های رسوبی شور و نیمه‌شور باعث استقرار انواع مختلف گونه‌های گیاهی شده است.

با انجام بررسی حاضر، تعداد 260 گونه گیاهی در منطقه جمع‌آوری و شناسایی شد که از لحاظ غنای گونه‌ای، مهم‌ترین تیره‌های گیاهی شامل تیره‌های: Amaranthaceae، Brassicaceae، Asteraceae، Poaceae، Boraginaceae و Leguminosae بود و این نتیجه با بررسی‌های Léonard (1981-1992) در جازموریان، دشت کویر، کویر لوت؛ Assadi (1984) در کویر مرکزی ایران؛ Rechinger (1977) در منطقه حفاظت‌شده توران؛ Asri و همکاران (2000) در ذخیره‌گاه بیوسفر توران و Yousefi Najaf-Abadi (1996) در منطقه حفاظت‌شده قمشلو که همه این پژوهش‌ها در مناطق کویری و بیابانی انجام شده‌اند، مطابقت دارد.

شکل زیستی گیاهان نشانگر مناطق بیابانی است که در آن تروفیت‌ها بیشترین سهم (42 درصد گونه‌ها) را دارند. مطالعه فلور و پوشش گیاهی مناطق بیابانی توسط برخی از پژوهشگران، فراوانی شکل زیستی تروفیت‌ها را نسبت به سایر شکل‌های زیستی در این مناطق، تأیید می‌کند (Asri et al., 2000). پس از تروفیت‌ها، همی‌کریپتوفیت‌ها بیشترین فراوانی (25 درصد گونه‌ها) را دارند. این گروه از گیاهان به همراه کریپتوفیت‌ها (ژئوفیت‌ها) با 10 درصد گونه‌ها، همچون تروفیت‌ها از خشکی گریزان هستند. به بیان دیگر، با حاکم شدن شرایط خشکی از نظر زیستی به حالت خفته در می‌آیند. در مقابل، گیاهان کامه‌فیت با 16 درصد گونه‌ها و فانروفیت با 7 درصد فلور منطقه، تحمل کننده خشکی هستند و به جای سازگاری از لحاظ دوره زیستی، از طریق ساختارهای مورفولوژیک، نسبت به خشکی سازگاری یافته‌اند و در شرایط نامساعد زیستی احتمال خطر نابودی بیشتری نسبت به شکل‌های زیستی دیگر دارند (Asri et al., 2000).

وضعیت حفاظتی گونه‌ها بیانگر این نکته است که بسیاری از گونه‌های پناهگاه متعلق به گروه ارزیابی نشده هستند و با توجه به این که از همان 8 درصد گونه‌های ارزیابی شده حدود 5 درصد آنها گونه‌های آسیب‌پذیر با ریسک پایین و 2 درصد ارزیابی شده بدون اطلاعات کافی هستند، احتمال آسیب‌پذیر و در معرض خطر بودن تعداد بیشتری از گونه‌های گیاهی پناهگاه به طور جدی مطرح است. ذکر این نکته ضروری است که گونه‌های آسیب‌پذیر با ریسک بالا و پایین تعیین شده در بررسی Jalili و Jamzad (1999)، پراکنشی بیشتر از حد انتظار از این دو معیار IUCN را دارند. برای نمونه، می‌توان از Fagonia indica با معیار « گونه آسیب‌پذیر با ریسک بالا » که پراکنشی وسیع در جنوب ایران و نیز در آسیای مرکزی و آفریقای شمالی و Onobrychis aucheriو Fortuynia bungei با معیار « گونه آسیب‌پذیر با ریسک پایین» که در این منطقه و گستره فلات ایران پراکنشی وسیع دارند، نام برد. به طور ظاهری، زادآوری و وفور این گونه‌ها در منطقه بیشتر از حد پراکنش ذکر شده در منبع مذکور است، بنابراین ارزیابی جامع تمامی گونه‌ها بر اساس آخرین معیارهای IUCN لازم است.

بر اساس نتایج تحقیق حاضر، چیرگی گونه‌هایی با پراکنش جغرافیایی صحرا-سندی با بیشترین درصد (23 درصد) که در نگرشی کلی نشان‌دهنده تأثیر بیشتر عناصر رویشی صحرا-سندی بر منطقه است، با نتایج بررسی Leonard (1988) در دشت جازموریان، دشت کویر و کویر لوت منطبق است.

 

سپاسگزاری

نگارندگان با گرامیداشت یاد و خاطره استاد ارجمند و فقید دکتر حسن دیانت‌نژاد بنیانگذار گرایش سیستماتیک و هرباریوم دانشگاه خوارزمی تهران، از مسؤولان محترم مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان به خاطر فراهم آوردن امکانات لازم برای انجام این پژوهش کمال تشکر را دارند. از آقای دکتر ولی‌اله مظفریان به خاطر تأیید نهایی شناسایی گیاهان در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور سپاسگزاری می‌شود. از آقایان مهندس احمد پورمیرزایی، مهندس رضا کدوری و مهندس ماشااله غنچه‌ای به خاطر همکاری در شناسایی نمونه‌های گیاهی و اجرای عملیات صحرایی تشکر و قدردانی می‌گردد.

پیوست 1- فهرست نام‌های علمی گونه‌ها و تیره‌ها، شکل زیستی (life form)، شکل رویشی (vegetative form)، پراکنش جغرافیایی (chorotype) و بوم‌زادی (endemism) گیاهان پناهگاه حیات وحش مهروییه؛ کامه‌فیت: Ch، ژئوفیت: G، همی‌کریپتوفیت: H، تروفیت: Th، فانروفیت: Ph. علفی‌های پهن‌برگ یک‌ساله و چند‌ساله: F، بوته‌های خشبی و نیمه‌خشبی: Sh، گندمیان و شبه‌گندمیان: G, GL، درختان و درختچه‌ها: W؛ ایرانی-تورانی: IT، صحرا-سندی: SS، مدیترانه‌ای: M، اروپایی-سیبری: ES، چند ناحیه‌ای: Pol.، جهان‌وطن: Cosm.؛ بوم‌زادی: بوم‌زاد ایران: End.Ir.، بوم‌زاد فلات ایران: End.Ir.P..

پراکنش جغرافیایی (بوم‌زادی)

شکل رویشی

شکل زیستی

نام تاکسون

 

 

 

Acanthaceae

IT, SS

F

Th

Blepharis edulis (Forssk.) Pers.

 

 

 

Aizoaceae

SS

F

Th

Aizoanthemumhispanicum(L.) H.E.K.Hartmann

 

 

 

Amaryllidaceae

M, IT

F

G

Allium stamineum Boiss.

 

 

 

Anacardiaceae

IT

W

Ph

Pistacia khinjuk Stocks

 

 

 

Apiaceae

IT, SS (End.Ir.)

F

H

Dicyclophora persica Boiss.

IT

F

H

Ducrosia anethifolia (DC.) Boiss.

IT (End.Ir.)

F

H

Ferula stenocarpa Boiss. & Hausskn.

IT, SS

F

Th

Lagoecia cuminoides L.

IT

F

Th

Pimpinella barbata (DC.) Boiss.

IT

Sh

Ch

Pycnocycla aucherana Decne. ex Boiss.

IT

Sh

Ch

Pycnocycla nodiflora Decne. ex Boiss.

 

 

 

Apocynaceae

SS

W

Ch

Calotropis procera (Aiton) W.T. Aiton

SS

Sh

Ch

Glossonema varians (Stocks) Benth. ex Hook.f.

SS

W

Ch

Leptadenia pyrotechnica (Forssk.) Decne.

SS

W

Ch

Nerium oleander L.

SS

Sh

Ch

Pergularia tomentosa L.

SS

W

Ch

Periploca aphylla Decne.

SS

W

Ch

Rhazya stricta Decne.

 

 

 

Asparagaceae (Hyacinthaceae)

IT, SS (End.Ir.P.)

F

G

Dipcadi erythraeum Webb & Berthel.

 

 

 

Asteraceae

IT, SS (End.Ir.)

F

Th

Anthemis austroiranica Rech.f., Aell., Esfand.

SS

Sh

Ch

Anvillea garcini (Burm.f.) DC.

IT, SS

F

H

Artemisia scoparia Waldst. & Kitam.

M

F

Th

Atractylis cancellata L.

IT, SS

F

Th

Calendula arvensis L.

IT

F

Th

Centaurea bruguierana (DC.) Hand. – Mazz.

SS (End.Ir.)

F

H

Centaurea gabrielae (Bornm.) Wagenitz

SS

F

Th

Centaurea pseudosinaica Czerep.

ES

F

Th

Cota altissima (L.) J.Gay

IT

F

Th

Crepis kotchyana (Boiss.) Boiss.

IT

F

Th

Crepis sancta (L.) Bornm.

SS

F

G

Doellia bovei (DC.) Anderb.

SS (End.Ir.)

F

H

Echinops longipenicillatus Mozaff. & Ghahr.

Cosm.

F

Th

Erigeron canadensis L.

IT, SS (End.Ir.P.)

F

Th

Filago desertorum Pomel

SS

F

Th

Gymnarrhena micrantha Desf.

SS, IT (End.Ir.)

Sh

Ch

Helichrysum leucocephalum Ausfeld

SS

F

Th

Ifloga spicata (Forssk.) Sch.Bip.

IT

F

Th

Koelpinia tenuissima Pavl. & Lipsch.

 (End.Ir.P.)

F

H

Lactuca microcephala DC.

SS

F

T

Launaea capitata (Spreng.) Dandy

SS

F

T

Launaea mucronata subsp. cassiniana (Jaub. & Spach)N. Kilian

IT (End.Ir.P.)

F

H

Launaea oligocephala (Haussk. & Bornm. ex Bornm.) Bornm.

IT, SS

F

H

Launaea procumbens (Roxb.) Ramayya & Rajagopal

IT, M

F

Th

Matricaria aurea (Loefl.) Sch.Bip.

SS

F

Th

Pallenis hierochuntica (Michon) Greuter

IT, SS

F

Th

Pentanema divaricatum Cass.

IT

F

H

Phagnalon nitidum Fres.

IT, SS (End.Ir.)

F

H

Platychaete aucheri (Boiss.) Boiss.

IT, SS

F

H

Pulicaria gnaphalodes (Vent.) Boiss.

SS, IT

F

H

Pulicaria undulata (L.) C.A.Mey.

IT, SS

F

Th

Reichardia tingitana (L.) Roth

IT (End.Ir.P.)

F

G

Scorzonera paradoxa Fisch. & C.A.Mey.

IT (End.Ir.P.)

F

H

Scorzonera tortuosissima Boiss.

SS

F

Th

Senecio flavus (Decne.) Sch.Bip.

IT, M, SS

F

Th

Senecio glaucus L.

IT

F

Th

Siebera nana (DC.) Bornm.

M, IT

F

Th

Urospermum picroides (L.) Scop. ex F.W.Schmidt

IT, SS

F

Th

Zoegea purpurea Fresen.

 

 

 

Boraginaceae

IT

F

Th

Anchusa aegyptiaca (L.) A.DC.

IT, SS

F

Th

Arnebia liniearifolia A.DC.

IT

F

Th

Arnebia minima Wettst. ex Stapf

SS

W

F

Cordia myxa L.

IT, SS

F

Th

Gastrocotyle hispida (Forssk.) Bunge

IT

F

H

Heliotropium aucheri DC.

SS (End.Ir.)

F

H

Heliotropium brevilimbe Boiss.

ES,IT,M

F

Th

Heliotropium europaeum L.

IT, SS

Sh

Ch

Heliotropium crispum Desf.

M , IT

F

Th

Lappula sinaica (A.DC.) Asch. & Schweinf.

IT, SS

F

Th

Lappula spinocarpus (Forssk.) Asch. ex Kuntze

SS (End.Ir.P.)

F

H

Trichodesma stocksii Boiss.

 

 

 

Brassicaceae

M, IT

F

Th

Biscutella didyma L.

SS (End.Ir.)

F

H

Diceratella canescens (Boiss.) Boiss.

SS, IT, M

F

H, Th

Diplotaxis harra (Forssk.) Boiss.

M

F

Th

Erucaria hispanica (L.) Druce

IT, SS (End.Ir.P.)

F (Sh)

H (Ch)

Farsetia heliophila Bge. ex Cosson

IT, SS (End.Ir.P.)

F

H

Fortuynia garcinii (Burm.f.) Shuttlew.

IT, SS

F

Th

Leptaleum filifolium (Willd.) DC.

IT

F

Th

Malcolmia taraxacifolia Balbis

IT, M

F

Th

Matthiola longipetala (Vent.) DC.

IT

F

Th

Neotorularia aculeolata (Boiss.) Hedge & J.Léonard

SS

F

Th

Notoceras bicorne (Aiton) Amo

Pol.

F

Th

Sisymbrium irio L.

IT, SS

F

Th

Sisymbrium septulatum DC.

IT, SS

F

Th

Neotorularia torulosa (Desf.) Hedge & J.Léonard

 

 

 

Capparidaceae

IT, SS, M

Sh

Ch

Capparis spinosa L.

 

 

 

Caryophyllaceae

SS

F

H

Cometes surattensis Burm.f.

SS

Sh

Ch

Gymnocarpos decander Forssk.

-

F

Th

Herniaria hirsuta subsp. cinerea (DC.) Cout.

SS

F

Th

Paronychia arabica (L.) DC.

IT, SS (End.Ir.)

F

H

Paronychia bungei Boiss.

Cosm.

F

Th

Spergularia diandra (Guss.) Helder.

M

F

Th

Velezia rigida L.

 

 

 

Chenopodiaceae

SS

Sh

Ch

Aerva javanica (Burm.f.) Juss. ex Schult.

IT, SS

F (Sh)

H (Ch)

Anabasis setifera Moq.

IT, SS

F

H

Atriplex leucoclada Boiss.

SS

F

Th

Bassia eriophora (Schrad.) Asch.

Pol.

F

Th

Chenopodium album L.

IT

Sh

Ch

Cornulaca monacantha Delile

Pol

F

Th (H)

Dysphania ambrosioides (L.) Mosyakin & Clemants

IT

F

Th

Halocharis sulphurea (Moq.) Moq.

IT

Sh

Ch

Halothamnus iranicus Botsch.

SS

Sh

Ch

Haloxylon salicornicum (Moq.) Bunge ex Boiss.

IT, SS

Sh

Ch

Salsola drummondii Ulbrich

IT, SS

Sh

Ch

Salsola imbricata Forssk.

IT, SS

F

Th

Salsola jordanicola Eig.

IT

Sh

Ch

Salsola orientalis S.G.Gmelin

IT, SS

F (Sh)

Th (H)

Suaeda aegyptiaca (Hasselq.) Zoh.

SS

Sh

Ch

Suaeda vermiculata Forssk. ex J.F.Gmel.

 

 

 

Cistaceae

M, SS, IT

F

Th

Helianthemum ledifolium (L.) Miller

SS

Sh

Ch

Helianthemum lippii (L.) Dum.Cours.

M, ES, IT

F

Th

Helianthemum salisifolium (L.) Miller

M

F

H

Helianthemum stipulatum (Forssk.) C. Christ.

 

 

 

Cleomaceae

IT, SS (End.Ir.P.)

F (Sh)

Th (H)

Cleome dolichostyla Jafri

IT, SS

Sh (F)

Ch (H)

Cleome oxypetala Boiss.

 

 

 

Convolvulaceae

SS

Sh

Ch

Convolvulus glomeratus Choisy

IT (End.Ir.P.)

Sh

Ch

Convolvulus spinosus Burm.f.

M

F

Th

Cuscuta epithymum (L.) L.

 

 

 

Cucurbitaceae

M, SS

F

H

Citrullus colocyntis (L.) Schrad.

 

 

 

Cyperaceae

Pol.

GL

G

Fuirena pubescens (Poir.) Kunth

IT, ES, M

GL

G

Schoenus nigricans L.

 

 

 

Dipsacaceae

IT

F

Th

Lomelosia olivieri (Coult.) Greuter & Burdet

 

 

 

Ephedraceae

IT, SS (End.Ir.P.)

Sh

Ch

Ephedra foliata Boiss. ex C.A.Mey.

 

 

 

Euphorbiaceae

IT, SS

Sh (F)

H

Andrachne aspera Spreng.

IT, M, SS

F

H

Andrachne telephioides L.

SS

F

H

Chrozophora oblongifolia (Del.) A.Juss. & Spreng.

IT, M, SS

F

Th

Chrozophora tinctoria (L.) A.Juss.

SS

F

H

Euphorbia granulata Forssk.

IT (End.Ir.P.)

Sh

Ch

Euphorbia microsciadia Boiss.

IT, SS (End.Ir.P.)

F

H

Euphorbia osyridea Boiss.

 

 

 

Fabaceae

IT, SS

F

Th (H)

Argyrolobium roseum (Camb.) Jaub. & Spach

-

Sh

Ch

Astragalus dactylocarpus Boiss.

IT

F

Th

Astragalus eremophillus Boiss.

IT (End.Ir.)

Sh

Ch

Astragalus fasciculifolius Boiss. subsp. fasciculifolius

IT, M, SS

F

Th

Astragalus tribuloides Del.

IT, SS (End.Ir.P.)

F

H

Chesneya parviflora Jaub. & Spach

SS

W

Ph

Dalbergia sissoo DC.

SS

F

Th

Medicago laciniata (L.) Miller

IT (End.Ir.P.)

F

Th

Onobrychis aucheri Boiss.

SS

W

Ph

Prosopis cineraria (L.) Druce

IT, M, SS

W

Ph

Prosopis farcta (Banks & Sol.)J.F.Macbr.

SS

W

Ph

Prosopis koelziana Burkart

IT, SS

Sh

Ch

Taverniera cuneifolia (Roth) Ali

 

 

 

Gentianaceae

M, IT

F

Th

Centaurium pulchellum (Swartz) Druce

 

 

 

Geraniaceae

IT, ES, M

F

Th

Erodium cicutarium (L.) L'Hér.

M

F

Th

Erodium malacoides L'Hér.

SS

F

Th

Geranium divaricatum Ehrh.

ES, IT, M

F

Th

Geranium rotundifolium L.

 

 

 

Juncaceae

SS

GL

G

Juncus socotranus (Buchenau) Snogerup.

 

 

 

Lamiaceae

IT

F

Th

Lallemantia royleana (Benth.) Benth.

Pol.

F

G

Mentha longifolia (L.) L.

SS (End.Ir.)

F

H

Micromeria hedgei Rech.f.

IT, SS (End.Ir.P.)

W

Ch

Rydingia persica (Burm.f.) Scheen & V.A.Albert

SS, M

Sh

Ch

Salvia aegyptiaca L.

M, IT (End.Ir.P.)

F (Sh)

H

Salvia compressa Vent.

IT (End.Ir.)

Sh

Ch

Salvia eremophila Boiss.

SS

Sh

Ch

Salvia santolinifolia Boiss.

M, IT

F (Sh)

H (Ch)

Teucrium polium L.

IT, SS

Sh

Ch

Zataria multiflora Boiss.

IT

F

Th

Ziziphora tenuior L.

 

 

 

Liliaceae

IT

F

G

Gagea setifolia Baker

 

 

 

Linaceae

M, IT

F

Th

Linum strictum L.

 

 

 

Malvaceae

ES, IT, M

F

H (Th)

Malva neglecta Wallr.

 

 

 

Menispermaceae

SS

Sh

Ch

Cocculus pendulus (J.R.Forst & G.Forst) Diels

 

 

 

Nyctaginaceae

SS

F

H

Boerhavia diffusa L.

 

 

 

Orchidaceae

M, IT

F

G

Epipactis veratrifolia Boiss. & Hohen.

 

 

 

Oxalidaceae

M

F

Th (H)

Oxalis corniculata L.

 

 

 

Papaveraceae

ES, IT, M

F

Th

Fumaria parviflora Lam.

-

F

Th

Papaver decaisnei Hochst. & Steud. ex Elkan

 

 

 

Plantaginaceae

M, ES, IT

F

Th

Misopates orontium (L.) Raf.

SS (End.Ir.P.)

F

Th (G)

Plantago boissieri Husskn. & Bornm.

SS

F

Th (G)

Plantago cilliata Desf.

IT, SS

F

Th

Plantago indica L.

-

F

H

Plantago ovata Forssk.

SS

F

Th

Plantago trichophylla Nábělek

M, IT, SS

F

H (Th)

Plantago weldenii Rchb.

IT, SS

F

H

Schweinfurthia papilionacea (L.) Boiss.

 

 

 

Plumbaginaceae

IT, SS (End.Ir.P.)

Sh

Ch

Acantholimon scorpius (Jaub. & Spach) Boiss.

 

 

 

Poaceae

-

G

Th

Aegilops neglecta Req. ex Bertol.

IT, M, SS

G

G

Aeluropus lagopoides (L.) Trin. ex Thwaites

SS

G

G

Aeluropus macrostachyus Hack.

SS

G

Th

Aristida adscensionis L.

M, IT, SS

G

 

Aristida caerulescens Desf.

-

G

Th

Avena barbata Pott ex Link

M

G

H

Brachypodium distachyon (L.) P.Beauv.

IT

G

Th

Bromus danthoniae Trin.

-

G

Th

Bromus scoparius L.

M, IT, ES

G

Th

Bromus sterillis L.

-

G

G

Cenchrus echinattus L.

SS

G

H

Cenchrus pennisetiformis Hochst. & Steud. in Steud.

IT, SS

G

H

Chrysopogon aucheri (Boiss.) Stapf

SS

G

H

Cymbopogon jwarancusa subsp. olivieri (Boiss.) S.Soenarko

Cosm.

G

G

Cynodon dactylon (L.) Pers.

SS, M

G

G

Dactyloctenium aegyptium (L.) Willd.

SS, M, IT

G

H (Th)

Desmostachya bipinnata (L.) Stapf

M

G

H

Digitaria nodosa Parl.

IT

G

H

Enneapogon persicus Boiss.

-

G

H

× Festulolium loliaceum (Hudson) P.Fourn.

M, IT

G

Th

Gastridium phleoides (Nees & Meyen) C.E.Hubb.

M, IT, SS

G

H

Hyparrhenia hirta (L.) Stapf

M, IT, SS

G

G

Imperata cylindrica (L.) Raeusch.

M, IT, SS

G

Th

Lamarckia aurea (L.) Moench

M, IT

G

Th

Lolium rigidum Gaudin

SS

G

H

Panicum antidotale Retz.

SS

G

H

Panicum turgidum Forssk.

SS

G

H

Pennisetum divisum (Forssk. ex J.F.Gmel.) Henrard

SS

G

Th

Pennisetum glaucum (L.) R.Br.

IT, SS

G

G

Poa sinaica Steud.

M, IT

G

Th

Rostraria cristata (L.) Tzvelev

IT, SS, M

G

Th

Schismus arabicus Nees

IT, SS, M

G

Th

Stipa capensis Thunb.

IT, SS

G

H

Stipagrostis plumosa Munro ex T.Anderson

SS

G

H

Tetrapogon villosus Desf.

 

 

 

Polygalaceae

SS

F

Th (H)

Polygala erioptera DC.

 

 

 

Polygonaceae

-

Sh

Ch

Calligonum polygonoides L.

M, SS

F

Th

Emex spinosa (L.) Campd.

IT (End.Ir.P.)

Sh

Ch

Pteropyrum aucheri Jaub. & Spach

IT

F

G

Rheum ribes L.

SS, M

F

H

Rumex vesicarius L.

 

 

 

Primulaceae

ES, IT

F

Th

Anagallis arvensis L.

 

 

 

Pteridaceae

M, IT, ES

F

G

Adiantum capillus - veneris L.

IT, M

F

G

Cheilanthes persica (Bory) Mett. ex Kuhn

M, ES, IT

F

G

Cheilanthes pteridioides C.Chr.

-

F

G

Onychium melanolepis (Decne.) Kunze

M, ES

F

G

Pteris vittata L.

 

 

 

Resedaceae

SS

Sh

Ch

Ochradenus aucheri Boiss.

IT

Sh

Ch

Ochradenus ochradeni (Boiss.) Abdallah

IT, SS

F

Th (H)

Reseda aucheri Boiss. subsp. rotundifolia (Kotschy ex Mull. - Arg.) Rech.f.

IT (End.Ir.)

F

Th (H)

Reseda macrobotrys Boiss.

 

 

 

Rhamnaceae

M, SS

W

Ph

Ziziphus nummularia (Burm.f.) Wight et Arn.

SS, M, IT

W

Ph

Ziziphus spina-christi (L.) Desf.

 

 

 

Rosaceae

IT

W

Ph

Prunus cf. arabica (Olivier) Meikle

IT, M

W

Ph

Prunus lycioides (Spach) C.K.Schneid.

 

 

 

Rubiaceae

IT

F

Th

Callipeltis cucullaris (L.) DC.

IT, M

F

Th

Galium setaceum Lam.

M, ES

F

Th

Galium verrucosum Huds.

SS

Sh

Ch

Plocama aucheri (Guill.) M.Backlund & Thulin

IT, SS

Sh

Ch

Plocama crucianelloides (Jaub. & Spach) M.Backlund & Thulin

 

 

 

Rutaceae

SS

F

H

Haplophyllum tuberculatum (Forssk.) Juss.

 

 

 

Salicaceae

IT (End.Ir.P.)

W

Ph

Salix carmanica Bornm.& Bornm.

 

 

 

Sapindaceae

SS

W

Ph

Dodonaea viscosa (L.) Jacq.

 

 

 

Scrophulariaceae

IT, SS (End.Ir.)

F

H

Verbascum farsistanicum (Murb.) Hub. – Mor.

M

F

H

Verbascum sinuatum L.

-

F

Th

Veronica biloba L.

 

 

 

Solanaceae

SS, IT (End.Ir.P.)

F

H

Hyoscyamus insanus Stocks

SS

W

Ph

Lycium shawii Roemer & Schultes

SS

W

Ph

Lycium edgewortii Dun.

 

 

 

Tamaricaceae

IT

F

H

Reaumuria alternifolia (Labill.) Britten

SS, IT

W

Ph

Tamarix aphylla (L.) H.Kars.

ES, IT

W

Ph

Tamarix ramosissima Ledeb.

 

 

 

Urticaceae

SS

F

H

Forsskaolea tenacissima L.

SS

F

G

Parietaria alsinifolia Delile

 

 

 

Verbenaceae

M, IT, SS

F

G

Phyla nodiflora (L.) Greene

 

 

 

Violaceae

SS

F

Th

Viola behboudiana Rech.f. et Esfand.

SS

F

H

Viola stocksii Boiss.

 

 

 

Xanthorrhoeaceae

SS, M

F

Th

Asphodelus tenuifolius Cav.

 

 

 

Zygophyllaceae

SS

F

Th (H)

Fagonia bruguieri DC.

IT, SS

F

Th (H)

Fagonia indica Burm.f.

IT, SS

F

H

Tribulus macropterus Boiss.

Pol.

F

Th

Tribulus terrestris L.

IT, SS

Sh

Ch

Zygophyllum atriplicoides Fisch. & C.A.Mey.

 

 

 

 

 

مراجع

منابع.

Abdasht Company Kerman (water and soil engineering consultant) (1995) Identification Mehroieh wildlife refuge. Department of Environment, Kerman (in Persian).

Amini Rad, M., Poormirzaii, A. and Saber Amoli, S. (2008) Fuirena pubescens (Cyperaceae), first report of the genus for Iran. Iranian Journal of Botany 14(2): 108-110.

Asri, Y., Assadi M., Jalili A. and Dianatnejad H. (2000) Review of flora Turan biosphere reserve. Pajouhesh va Sazandegi 13(2): 4-19 (in Persian).

Assadi, M. (1984) Studies on the autumn plants of Kavir, Iran. Iranian Journal of Botany 2(2): 125-148.

Assadi, M., Maassoumi, A. A., Khatamsaz, M. and Mozaffarian, V. (1988-2011) Flora of Iran. vols. 1-73. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (in Persian).

Davis, P. H. (Ed.) (1965-1988) Flora of Turkey. Vols. 1-10. Edinburgh University Press, Edinburgh.

Frey, W. and Probst, W. (1986) A synopsis of the vegetation of Iran. In: Contribution of the vegetation of southwest Asia (Ed. Kürschner, H.) 1-43. Dr. Ludwig Reichert, Wiesbaden.

Hedge, I. C. and Wendelbo, P. (1978) Patterns of distributions and endemism in Iran. Notes from the Royal Botanical Garden, Edinburgh 36: 441-464.

IPNI, The International Plant Names Index (2012) Retrieved from http://www.ipni.org. On: 26 March 2012.

Jalili, A. and Jamzad, Z. (1999) Red data book of Iran: a preliminary of endemic, rare and endangered plant species in Iran. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (in Persian).

Jihad Engineering Services-Consulting Kerman (Undated) Watershed and flood control studies Sargrych area. Department of Tribal Affairs, Kerman (in Persian).

Léonard, J. (Ed.) (1981-1992) Contribution á l'etude de la flore et de la vegetation des deserts d'Iran. Jardin Botanique National de Belgique, Meise.

Maassoumi, A. A. (2005) The genus Astragalus in Iran. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (in Persian).

Mozaffarian, V. (1991) A short study of Hormozgan province vegetation (Iran). Mitteilungen der Botanischen Staatssammlung München30: 417-429.

Raunkiaer, C. (1934) The life forms of plants and statistical plant geography, being the collected papers of C. Raunkiaer. Clarendon Press, Oxford.

Rechinger, K. H. (1977) Plants of the Turan Protected Area. The Iranian Journal of Botany 1(2): 155-180.

Rechinger, K. H. (Ed.) (1963-2005) Flora Iranica. vols: 1-176. Akademische Druck-U Verlagsanstalt, Graz.

Takhtajan, A. (1986) Floristic regions of the world. University of California Press, Berkeley.

The plant list (2012) retrieved fro, http://www.theplantlist.org. on: 8 April 2012.

Townsend, C. C., Guest, E. and Al-Ravi, A. (1966-1985) Flora of Iraq. vols. 1-9. Ministry of Agriculcure of the Republic of Iraq, Baghdad.

White, F. and Leonard, J. (1991) Phytogeographical links between Africa and soutwest Asia. Flora Mundi 9: 229-246.

Yousefi Najaf-Abadi, M. (1996) Flora and vegetation cover map of Ghameshlo conservation area. MSc thesis, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran (in Persian).

Zohary, M. (1963) On the geobotanical structure of Iran. Weizman Science Press of Israel, Jerusalem.

Zohary, M. and Feindbrun-Dothan, N. (1966-1986) Flora Palaestina. vols. 1-4. The Jerusalem Academic Press, Israel.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,402
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 863


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب