تحلیل اجتماعی عوامل مؤثر بر میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن زنان و دختران (مطالعه موردی دانشجویان دختر دانشگاه مازندران)

مقدمه و بیان مسأله

هر چند با ورود مدرنیسم زنان از آزادی عمل بیشتری برای حضور در فضاهای عمومی برخوردار شدند، ولی هنوز مسائل اساسی فرهنگی- اجتماعی برای حضور زنان در فضاهای عمومی حل نشده است (لطفی و همکاران، 1393: 8). مزاحمت‏های خیابانی نسبت به زنان، یکی از این مسائل است که در کشورهای مختلف جهان، با شدت و ضعف متفاوت، وجود دارد. مزاحمت جنسی و مزاحمت خیابانی بسیار شایع هستند و تجربه مشترکی برای تمام زنان هستند. اغلب در مورد این مزاحمت‏ها صحبت نمی‏شود و به عنوان یک آسیب، جدی گرفته نمی‏شوند (Fileborn, 2013) و تنها در چند دهه گذشته، مسأله مزاحمت‏های خیابانی، از یک مشکل خصوصی پنهان، زشت، در اکثر موارد کشف نشدنی، به صورت یک مسأله اجتماعی و عمومی، تبدیل شده است (Sever, 1999:470).

در نمودار زیر که توسط سازمان جهانی بهداشت ارائه شده، انواع گوناگون خشونت مشخص شده است:

نمودار 1- نوع‏شناسی خشونت (Ethine & et al., 2002:7)

همان‏طور که در نمودار آمده است، نوع‏شناسی ارائه شده، خشونت را به سه دسته تقسیم می‏کند. یکی از انواع خشونت‏ها، خشونت بین شخصی است. این نوع خشونت میان افراد در یک رابطه رو در رو رخ می‏دهد. این نوع خشونت به دو زیر شاخه تقسیم می‏شود : خشونت خانوادگی و خشونت محله‏ای. خشونت خانوادگی تا حد زیادی در محیط خانواده و بین اعضای خانواده صورت می‏گیرد، اما خشونت محله‏ای نوع دیگری از خشونت بین فردی است که در محیط خارج از خانه و در بین سایر افراد صورت می‏گیرد مانند خشونت بین جوانان، تجاوز به عنف، خشونت در مدارس و...(Ethine & et al., 2002). بنابراین مزاحمت‏های خیابانی جزء خشونت‏های محله‏ای علیه افراد غریبه است.

جامعه‏شناسی به نام کارول بروک گاردنر[1] (1980) اولین بررسی‏های دانشگاهی در مورد مزاحمت‏های خیابانی را انجام داد. وی مزاحمت خیابانی را ناشی از این تفسیر مردان، که زنان به خصوص زنان جوان، هرگاه که همراهی نداشته‏اند و تنها هستند، زیر فرمان آنانند، ارزیابی کرد؛ و آن را به عنوان یک نشان‏گذاری و توجه خیابانی به وسیله مردان در مناطق شهری، تعریف کرد (Kissling, 1991:456-457).

شباهت و هم‏پوشانی بسیاری میان مزاحمت‏های جنسی و مزاحمت‏های خیابانی وجود دارد (Fileborn, 2013:1، Farichild & Rudman, 2008:341). مزاحمت خیابانی مزاحمت‏های جنسی توسط افراد غریبه هستند. به همین علت مفهوم مزاحمت غریبه‏ها، شباهت بسیاری با مفهوم‏سازی توجه ناخواسته جنسی به وسیله پژوهشگران مزاحمت جنسی دارد (Farichild & Rudman, 2008:340-341). بنا بر گفته باومن (1993) مزاحمت خیابانی یا مزاحمت غریبه‏ها «شامل رفتارهای شفاهی و غیر شفاهی مثل علامت دادن‏های آزمندانه، چشم‏چرانی کردن، چشمک‏زدن، ناگهانی و با زور گرفتن، نیشگون زدن، هو کردن و اظهار نظرهای غریبه‏ها مثل اظهار نظرهای مکرر جنسی درباره جنسیتش و ارزیابی ظاهر فیزیکی زن یا هیبتش در ملاء عام، است.» این اطلاعات توسط گاردنر (1995) به کار گرفته شد تا ارزیابی‏ای از مزاحمت غریبه‏ها ارائه دهد، او فراتر رفته و بین مزاحمت غریبه‏ها و ادبیات مستقر در مورد توجه نا خواسته جنسی، پیوند زد (Farichild & Rudman, 2008:341) و مزاحمت خیابانی شکلی از آزارهای مبتنی بر جنسیت در نظر گرفته شد که در فضاهای عمومی رخ می‏دهد (Livingston et al., 2013:1).

در سال 1908، یک ماهنامه عمومی مجموعه‏ای از داستان‏های مستند از تجربیات زنانی که به شهر مهاجرت کرده بودند و دنبال کار می‏گشتند، منتشر شد. این داستان‏ها گستردگی و دامنه مزاحمت را آشکار کرد. بلارزیک^[2] (1978)، در یک محاسبه تاریخی از این پدیده، یک کارخانه رفت و روب را برمی‏شمرد که در آن‏جا زنان برای محافظت از خودشان، چاقو حمل می‏کردند (Fitzgerald & et al., 1988:153) به گزارش یک مطالعه ملی سلامت زنان، در کشور فنلاند، %19.6 از زنان، دامنه‏ای از رفتارهای مزاحمت را، در سراسر سال گذشته تجربه کرده بودند. در فرانسه، در پیمایش ملی خشونت علیه زنان، که درباره وقوع مزاحمت هم در محل کار و هم در مکان‏های عمومی در سال گذشته، سؤال پرسیده شد، %8.3 زنان فرانسوی (%15 زنان پاریس) اشکال یکسانی از مزاحمت را بیان کردند. در ایتالیا، %24.4 از زنان بین سنین 14 و 59 سال، حداقل نوعی از مزاحمت جنسی در سال گذشته را گزارش کردند (Parish & et al., 2006:421). یک مطالعه ژاپنی نشان می‏دهد که نزدیک دو سوم زنان در سنین 20 و 30 سالگی‏شان در سواری در قطارها و مترو‏های توکیو، مورد لمس بدنی قرار گرفتند؛ این زنان احساس تحقیر شدن، خوار شدن و ترس را به علت مالیدن دست به بدنشان، گزارش کردند (Farichild & Rudman, 2008:339). همچنین بیش از 90 درصد دختران بنگلادشی که در گروه سنی 18-10 سال قرار داشتند، بیان کردند که مورد مزاحمت و آزار قرار گرفته‏اند (Nahar & et al., 2013:79). حتی در فیلم‏های هندی زبان، افراد تبه‏کار یا دیگر همراهانش، در آغاز یک رابطه عاشقانه، با حرکات سبک و آزار جنسی اغلب به عنوان افرادی بامزه و رمانتیک تلقی می‏شوند (Nahar & et al., 2013:78). در ایران نیز، شیوع فراوان این مزاحمت‏ها، در شهرهای مختلف گزارش شده است: ایمان و همکاران (1390)، حیدری چروده (1389)، لهسایی‏زاده و یوسفی‏نژاد (2012) و صادقی فسایی، (1385).

اما در سبب‏شناسی مسأله مزاحمت‏های خیابانی باید گفت بیشترین لذت مردانی که قصد ایجاد مزاحمت‏های خیابانی را دارند، تحقیر جنسی طرف مقابل است. به گونه‏ای که هر چه میزان ترس، استرس و تحقیر روحی و روانی زن بیشتر است، فرد مزاحم از کاری که می‏کند، لذت بیشتری می‏برد (کاوه، 1391: 1147).

علاوه بر علل اجتماعی و بین فردی، برخی ویژگی‏های شخصی و روانی مرتکبین مزاحمت نیز ممکن است در بروز مزاحمت خیابانی دخیل هستند. از مهم‏ترین خصوصیت افراد مزاحم، می‏توان به داشتن پرخاشگری جنسی زیاد، نگاه کردن به زنان به عنوان موضوع جنسی، داشتن سرعت عمل در توجیه رفتار و تعارض‏های روانی و خانوادگی زیاد اشاره کرد (کاوه، 1391: 1130). عدم پایبندی به اصول اخلاقی در این گونه رفتارها، ناشی از این واقعیت است که کسانی که مرتکب خشونت جنسی شده‏اند فقط به ندرت قبول می‏کنند که کار «خطایی» انجام داده‏اند. آنان نظام واژگانی از انگیزه‏ها و بنیان‏های عقلانی که از فرهنگ محیط اجتماعی‏شان گرفته شده، می‏سازند؛ واژگانی که احساس می‏کنند از سوی دیگران مورد قبول واقع می‏شود. استفاده معمول از این نظام واژگانی از سوی پلیس، قضات و وکلا در کاهش نرخ محکومیت‏های مربوط به خشونت جنسی تأثیر دارد (شفیلد، 1380: 66).

لازم به ذکر است که مزاحمت خیابانی به ندرت مورد توجه محققان علوم اجتماعی قرار گرفته است (لهسایی‏زاده و یوسفی‏نژاد، 1389: 133) بسیاری از مزاحمت‏های جنسی می‏توانند در خیلی از موقعیت‏ها اتفاق بیفتند، اما اکثر محققان این تجربیات را در محل کار یا مدرسه جویا می‏شوند؛ به علت اینکه تحقیق کردن درباره مزاحمت‏های جنسی در بیرون از این مکان‏ها مشکل است (Farichild & Rudman, 2008:340). به علاوه برخی تحقیقات به مزاحمت جنسی توسط اعضای خانواده و اقوام و آشنایان می‏پردازند و کمتر افراد را ترغیب می‏کنند که مزاحمت توسط افراد غریبه را بیان کنند (Farichild & Rudman, 2008:341). با وجود انبوهی از اثرات منفی‏ای که مزاحمت غریبه‏ها بر روی زنان دارد، روشن است که خلاء در ادبیات این مسأله وجود دارد (Farichild & Rudman, 2008:339). تحقیقات مک میلان و همکاران نشان داد که مزاحمت غریبه‏ها خیلی شایع‏تر از مزاحمت افراد غیر غریبه است. علاوه بر این، آنان متوجه شدند که مزاحم غریبه تأثیر معنی‏دار و ثابتی بر ترس زنان از مزاحمت افرادی که غریبه نیستند، دارد. به گفته آنان مزاحمت غریبه احساس امنیت زنان در پیاده‏روی در شب، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، تنها راه رفتن در گاراژ پارکینگ و تنها ماندن در خانه در شب، را کاهش می‏دهد (Farichild & Rudman, 2008:341).

البته طی دو دهه اخیر، پژوهش‏ها در مورد مزاحمت‏های جنسی در کشورهای غربی افزایش یافته است (فیتز گرالد و شلمان، 1993؛ گروبر، 1998؛ گوتک،1985؛ لاروکا و کرومری، 1999؛ ا کنل و کرابیک،2000؛ تانگری برت و جانسون، 1982؛ واین،2000؛ ویلیامز گیفر و دلینگر،1999؛ ویلسون،2000)(Parish & et al., 2006:411) این در حالی است که در ایران، اگرچه زنان به طور مکرر مزاحمت جنسی در مکان‏های عمومی را تجربه می‏کنند، اما گزارشات یا کارهای علمی کمی در این باره یافت شده است. دلیل این امر، این است که صحبت کردن درباره موضاعات جنسی در ایران، هنوز یک تابلو است و این اعتقاد وجود دارد که مسائل مرتبط با موضوعات جنسی باید در پوششی از سکوت باقی بمانند (Lahsaeizadeh & Yousefinejad, 2012:19).

عدم طرح و توجه به مقوله سوء رفتارهای مدنی و مزاحمت‏های خیابانی در طیف گسترده آن در جامعه ما، که با تمرکز بر مقوله عام «جرم» و تهدیدهای مجرمانه از قلم افتاده است، به وضوح دیده می‏شود. در حالی که در مشاهدات و تجارب روزمره شاهد آنیم که این سوء رفتارهای رایج و تهدیدات به ظاهر کم اهمیت یا بی‏اهمیت، به مراتب بیشتر از رفتارهای مجرمانه، حریم زنان در جامعه ما را ناامن و تجربه‏ای دردناک و آسیب‏زا برای بسیاری از آنان محسوب می‏شود که به واقع جای تحقیق و بررسی‏های علمی لازم در باب آن خالی است (قاضی‏نژاد و شاکری، 1391: 187).

پژوهش حاضر قصد دارد تا با بررسی میزان مزاحمت‏های خیابانی و بررسی انواع این مزاحمت‏ها، ابعاد پنهان مزاحمت‏های خیابانی را نشان دهد و به عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن زنان و دختران را مورد تحلیل قرار دهد.

پیشینه تجربی تحقیق

مهدنژاد، پرهیز و خزاعی (1393)، پژوهشی با عنوان «تحلیل فضایی جرایم مزاحمت‌های خیابانی علیه زنان در شهر زنجان» انجام داده‌اند. این پژوهش با هدف تحلیل سازمان فضایی مزاحمت خیابانی در شهر زنجان و الگوهای مکانی و عوامل تسهیل کننده این جرایم با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی انجام شده است. مطابق یافته‌های پژوهش، جرایم مزاحمت خیابانی علیه زنان با 14.78 درصد کل جرایم ارتکابی در شهر زنجان، سومین رتبه را از نظر فراوانی در میان سایر جرایم کسب کرده است و مهم‌ترین کانون آن در بخش مرکزی این شهر قرار دارد و خیابان‌های واقع در بخش مرکزی شهر و معابر منتهی به این خیابان‌ها، مکان‌های اصلی وقوع جرایم بررسی شده است.

ثمودی پیله‏ور (1392) نیز، در پژوهشی با عنوان «بررسی عوامل فرهنگی و اجتماعی خشونت نمادین پسران علیه دختران با تکیه بر مزاحمت‌های خیابانی» در صدد شناسایی علل ایجاد این مزاحمت‌ها و ارائه راهکارهایی برای کاهش آن است. این تحقیق که با روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه در منطقه صادقیه تهران، انجام شده است به این نتیجه رسید که عوامل فرهنگی اعتقادی مختلفی چون اجتماعی شدن ناقص و تربیت ناصحیح اعتقادی و امثالهم موجب می‌گردد تا افرادی از این قبیل در بزرگسالی به ایجاد مزاحمت برای نوامیس مردم بپردازند.

ایمان و همکاران (1390) پژوهشی را با عنوان «زنان، مزاحمت و واکنش: بررسی تجربه دختران دانشجو درباره مزاحمت‏های خیابانی و واکنش به آن» انجام دادند. بر اساس نتایج این تحقیق، مزاحمت‏های بصری بیشترین وقوع را دارند و پس از آن به ترتیب؛ مزاحمت‏های کلامی، لمسی، و تعقیبی قرار دارند. همچنین یافته‏های بخش کمی حاکی از این است که بیشتر پاسخگویان (حدود 70 درصد) به مزاحمت‏ها پاسخ منفعلانه می‏دهند.

پژوهشی با عنوان «جنبه‏های  اجتماعی تجربیات زنان از مزاحمت‏های جنسی در مکان‏های عمومی در ایران» توسط لهسایی‏زاده و یوسفی‏نژاد (2012) انجام شد. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد که دشنام‏های جنسی و به طور ناگهانی و به زور قاپیدن و لمس کردن زنان به خصوص در حومه خوابگاهی نزدیک دانشگاه شیراز گزارش شده است. مزاحمت‏ها بیشتر در مکان‏های عمومی روی می‏دهند تا مکان‏های نیمه عمومی و مفروضات جنسیتی عامل این مزاحمت‏ها است.

تحقیق دیگری با عنوان «تحلیل جامعه‏شناختی تأثیر رفتار قربانیان خشونت و ارتباط آن با رفتار خشونت‏آمیز علیه آنان» توسط حیدری چروده (1389) در شهر مشهد انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان می‏دهد که مزاحمت از طریق وسایل نقلیه، زل‏زدن و خیره شدن و متلک‏پرانی از اشکال رایج رفتارهای خشونت‏آمیزی است که بیش از دو سوم زنان و دختران در طول دوره بررسی لااقل یکبار آن را تجربه کرده‏اند.

نتایج پژوهش دیگری که توسط علیخواه و ربیعی (1385) انجام شد، نشان می‏دهد زنانی که در مناطق شمالی شهر تهران زندگی می‏کنند، خلوتی کوچه‏ها و معابر را عامل بسیار نگران کننده‏ای می‏دانستند. بیشتر آن‏ها هم عقیده بودند که عبور و مرور در ساعت 1 تا 4 بعدازظهر و به ویژه در تابستان و بعد از ساعت 9 شب بسیار برایشان دلهره‏آور است. برخی از زنان معتقد بودند که نمی‏توانند به هم‏جنس خودشان کمک کنند چرا که خودشان نیز در معرض خطر قرار می‏گیرند و یا چون از مردان ضعیف‏ترند توانایی مقابله ندارند. در مقابل زنانی که در مناطق میانی و متراکم شهر زندگی می‏کنند، می‏گویند که به خاطر شلوغی، رفت و آمد برایشان راحت‏تر است و حتی تا ساعت 11 شب نیز می‏توانند در این مناطق تردد نمایند، اما مشکلات دیگری همچون تنه خوردن، لمس شدن بدن، شنیدن متلک و حتی حرف‏های رکیک دارند.

تحقیقات خارجی

در یک مطالعه کیفی توسط لیوینگستون^[3] و همکاران(2013)، نمونه‏ای 223 نفره در شهر نیویورک، طی سال‏های 2005 تا 2008 بررسی شده‏اند. در این نمونه 55 درصد گزارش کرده‏اند که مزاحمت خیابانی در خیابان یا پارک، 16 درصد در وسایل حمل و نقل عمومی، 14درصد در دیگر مکان‏های عمومی مانند بارها یا فروشگاه‏ها، برای آنان اتفاق افتاده است. انواع مزاحمت‏های گزارش شده شامل 57 درصد کلامی، 29 درصد لمس فیزیکی، 12 درصد دست مالی کردن بدن و یا قصد انجام آن و 4 درصد رفتارهای غیر کلامی^[4] بوده است.

تحقیقی نیز با عنوان تأثیرات زمینه‏ای بر روی ادراک زنان از آزارهای بیگانه توسط فاریچایلد(2010) انجام شد. در بخش اول 1698 پاسخگو مورد پیمایش قرار گرفتند که 1277نفر زن بودند و در گروه سنی 15 تا 71 سال قرار داشتند. بخش دوم این تحقیق بر روی 818 پاسخگو انجام شد که 464 نفر آنان زن بودند و سن شرکت‏کنندگان بین 14 تا 65 سال بود. نتایج این تحقیق نشان می‏دهد که تجربه «صدای جیغ، سوت‏زدن یا خیره نگاه کردن» و«توجه ناخوشایند جنسی» هر ماه به وسیله 24 درصد از افراد نمونه گزارش شده است. به علاوه 27 درصد تجربه «صدای جیغ، سوت زدن یا خیره نگاه کردن» را از افراد غریبه روزانه کم و بیش بیان کرده‏اند.

تحقیق دیگری با عنوان «مزاحمت خیابانی در استانبول» توسط هانتر^[5] (2012) انجام شده است. 63 درصد شرکت‏کنندگان مزاحمت در فضاهای عمومی را دست کم ماهی یک بار، گزارش داده‏اند. بر اساس نتایج این پژوهش، تکرار مزاحمت خیابانی می‏تواند تأثیر بسیار منفی‏ای بر فعالیت‏های روزانه، واکنش‏های اجتماعی و زندگی عمومی ساکنان استانبول بگذارد.

برترام (2012) پژوهشی با عنوان «ایستادگی دختران در مقابل خشونت جنسی در خیابان و مدرسه » را در سال 2011 در آمریکا، انجام شد. بر اساس نتایج این تحقیق تنها سه درصد از دانش‏آموزان حادثه مزاحمت را گزارش دادند. زیرا که فرض بر «عادی» بودن مزاحمت‏ها است و نیاز به گزارش دادن را از بین برده است.

پژوهشی با عنوان «مزاحمت جنسی زنان در مناطق شهری چین» توسط پاریش، داس و لومن^[6] (2006) انجام شد. هدف این پژوهش، بررسی کردن اشکال مزاحمت‌های جنسی در یک کشور آسیایی است. در این تحقیق از مصاحبه چهره به چهره استفاده شد. طبق نتایج این تحقیق، در کل، 12.5 درصد از کل زنان و 15.1درصد از زنان شهری میزانی از مزاحمت در سال گذشته را بیان کردند. همچنین جوان بودن و شاغل بودن زنان از فاکتورهایی است که مزاحمت‏های جنسی نسبت به آنان را افزایش می‌دهد.

لنتون^[7]و همکاران (1999) پژوهشی با عنوان «مزاحمت خیابانی در مکان‏های عمومی: تجربه زنان کانادایی» با روش کیفی و ابزار مصاحبه انجام دادند. نتایج این تحقیق نشان می‏دهد که مزاحمت خیابانی در مکان‏های عمومی‏ای مانند خیابان‏ها، سیستم مسافربری شهری و مراکز خرید شایع است. و این مزاحمت‏ها برای 88.7 درصد از زنان نمونه، بیش از 2 بار اتفاق افتاده است. طبق نتایج این تحقیق، زنانی که تجربه مزاحمت داشتند بیشتر اوقات وسایلی برای محافظت شخصی با خود حمل می‏کردند.

چارچوب نظری

نظریه های فمنیستی

در زمینه خشونت دیدگاه فمنیستی واحدی وجود ندارد ولی همه رویکردهای فمنیستی خشونت نسبت به زنان را در متن وسیع‏تری بررسی می‏کنند که همان جایگاه فرودست زنان نسبت به مردان است. در دهه هفتاد فمنیست‏ها کوشیدند تجاوز جنسی و کتک زدن همسر را علایم جدی خشونت مردان نسبت به زنان معرفی کنند. اما این رویکرد به تازگی مورد اعتراض واقع شده و فمنیست‏ها گفته‏اند هرچه را که موجب وحشت و ارعاب زنان می‏شود باید در بستر کنترلی که مردان بر رفتار زنان دارند، بررسی کرد. وحشت زنان از خشونت در واقع عامل کنترل رفتار آن‏هاست، به طوری که فعالیت‏های خود را محدود و مقید می‏کنند و مثلاً اگر شب‏ها از خانه بیرون بروند، درسایه حمایت یک مرد است (آبوت و والاس، 1381: 232) از این گذشته، همیشه به زنان توصیه می‏شود در نواحی نا امن از خانه بیرون نروند؛ هرگز پیشنهاد نمی‏شود که مردان در خانه بمانند تا زنان با خیال راحت از خانه بیرون بروند (آبوت و والاس، 1381: 234- 233). برخی ادیان محافظه کار نیز، از اذیت و آزار خانگی ناشی از ساختار قدرتمند پدرسالاری در خانواده دفاع می‏کنند و به زنان توصیه می‏کنند که به زندگی با شوهران آزارگرشان ادامه دهند، چون تکلیف و مسؤولیت مذهبی آنان همین است که با همسران خود بمانند و از آن‏ها اطاعت کنند (دهقانی، 1388: 69). همین گونه نیز، نسبت به مزاحمت‏های خیابانی - که جنبه‏ای از اعمال ارزش‏های مردسالاری علیه زنان در محیط‏های عمومی است- تحمل و مدارا تشویق می‏شود و دیدگاه سنتی دینی، با در نظر گرفتن زنان به عنوان موجوداتی اغواگر، خطاها را متوجه زنان می‏داند. کسانی که بر حسب معیارهای مختلف مذهبی‏اند، در نگرش‏های خود «محافظه کارترند». آنان با مسائلی مانند فمنیسم مخالف‏اند و موافق جداسازی زنان و مردان هستند (دهقانی، 1388: 65).

آنچه نظریه‏های فمنیستی در خصوص آزار جنسی را از دیگر نظریات متمایز می‏کند، این است که آن‏ها آزار جنسی را به عنوان یک مسأله ساده که ناشی از انحراف یا سوء رفتار رفتار فردی است، تلقی نمی‏کنند، بلکه آن را نوعی خشونت علیه زنان یا مظهر ظلم و ستم اقتصادی می‏دانند که ریشه عمیقی در جامعه‏پذیری جنسیتی و مردسالاری دارد (سامولس، 2003 به نقل از رجب لاریجانی، 1389: 23). لیبرال فمنیست‏ها، اجتماعی شدن نقش جنسیتی زنان (مانند نقش‏های مراقبتی و آسیب‏پذیر و منفعل بودن) و مردان (مانند نقش‏های رقابتی، پرخاشگر و کنترل‏کننده) را منشأ آزارهای جنسی بر زنان می‏دانند. در جرم‏شناسی رادیکال فمنیستی نیز، اغلب بر نمودها و مظاهر مردسالاری در جرایم علیه زنان، مانند خشونت‏های خانگی، تجاوز، آزار جنسی و هرزه‏نگاری تأکید می‏شود (Berges, 2006:29).

نظریه جامعه‏پذیری جنسیتی

منظور از جامعه‏پذیری جنسیتی، آموزش ارزش‏های جنسیتی شده به افراد است که از هنگام تولد آغاز می‏شود. بنابراین از شروع زندگی، بسته به دختر یا پسر بودن کودک، با آنان بر اساس الگوی زنانگی و مردانگی رفتار می‏شود و در مقابل توقع می‏رود که آنان نیز به نحوی زنانه یا مردانه به ایفای نقش در جامعه بپردازند (شادی‏طلب و خانجانی‏نژاد، 1391: 141).

در کودکان، صفت‏های منسوب به دختر و پسر، به شیوه معناداری نهادینه می‏شوند. چنان که حتی در موقع توزیع اسباب‏بازی‏های گوناگون نیز، این رفتارها نمایان می‏شود. بازی‏های پسران معمولاً خشونت‏آمیزتر است، گاهی با ماکت‏های ابزار جنگی انجام می‏شود، در حالی که دختران به بازی‏های لطیف‏تر سوق داده می‏شوند (علی اصغرپور و همکاران، 1386: 103). مادران در رفتار با دختر و پسر، حتی در دوران نوزادی، میان آن‏ها فرق می‏گذارند. مادران سر و صدا و کارهای نوزاد دختر را بیش از نوزاد پسر برای او تکرار می‏کنند. هرچه نوزاد بزرگ‏تر می‏شود، مادران برای آرام کردن پسر کمتر تلاش می‏کردند. در نظر ماس این کاربرد الگویی مطابق با آن دسته از انتظارات فرهنگی است که بنا بر آن مرد نسبت به زن اعتماد به نفس بیشتر و حساسیت کمتری دارد (گرت، 1382: 40). جامعه‏پذیری جنسیتی از طریق خانواده، مدارس، رسانه‏ها و ... صورت می‏پذیرد. دین نیز به عنوان یک سرمایه مهم و چند وجهی، نقشی تأثیرگذار بر نگرش‏ها، رفتارها و کنش‏های افراد و همچنین بر ادراک و پذیرش نقش‏های جنسیتی با توجه به قرار گرفتن آن‏ها دارد (سروش و بحرانی، 1392: 196). اعتقادات دینی و آموزه‏های دینی، از طریق ضمانت‏های اجرایی که درون آن‏ها وجود دارد، هر چند غیر مستقیم؛ ولی کنش اجتماعی را هدایت می‏کند و به رفتار انسان‏ها جهت می‏دهد. این ضمانت‏های اجرایی رفتار مبتنی بر عادت را در افراد ایجاد می‏کند که بر اثر آن نوع خاصی از شخصیت شکل می‏گیرد (قاسمی و امیری اسفرجانی، 1390: 28). به این ترتیب دین نیز در پذیرش نقش‏های جنسیتی افراد نقش ایفا می‏کند (سروش و بحرانی، 1392: 199).

جامعه‏پذیری جنسیتی با نهادینه کردن نابرابری از یک سو و تداوم بخشیدن به آن در نسل‏های آینده، از سوی دیگر می‏تواند در حکم بسترهای نابرابر جنسیتی شناخته شود. طبق الگوی جامعه‏پذیری جنسیتی، که در آن مردانگی ارزش محسوب می‏شود، زنان موجوداتی تابع و مطیع در ساختار مردسالار خانواده‏اند و در حوزه‏های خصوصی خانواده محصورند و مردان در دنیای معمولی حضور و اشتغال دارند (ابوت و والاس، 1381). فرآیند جامعه‏پذیری در خانواده گرایش‏های جنسیت زن و مرد و مطیع بودن زن می‏شود. چرا که معمولاً از زنان تصویری آرام، مطیع، منفعل، عاطفی و وابسته و از مردان تصویری مستقل، استوار، شایسته، توانا و مصمم ترسیم کرده است. مطابق این دیدگاه، خشونت رفتاری است که یاد گرفته می‏شود و معمولاً در جوامع خشونت علیه زنان مشروع و طبیعی است و واکنش‏های جنسیتی سنتی خشونت را تشویق می‏کند (محمدی و میرزائی، 1391: 111 -110). مزاحمت‏های خیابانی نسبت به زنان نیز، در چنین شرایطی تولید و بازتولید می‏شود.

هسته اصلی و منشأ تمام ترس‏های اجتماعی زنان همین نگاه جنسی به زن و سوء رفتارهای برآمده از آن است که ریشه در جریان‏های جامعه‏پذیری و یادگیری‏های اجتماعی دراز مدت افراد دارد و فراگیری و شیوع آن در شرایط فعلی آسیب، بیماری و مسأله اجتماعی جدی و قابل توجه جامعه ماست (قاضی‏نژاد و شاکری، 1391: 199).

نظریه یادگیری اجتماعی

نظریه یادگیری اجتماعی که توسط آلبرت باندورا مطرح شد بر مشاهده، تقلید و تنبیه و تشویق در شکل‏گیری و ادامه رفتار، تأکید دارد. برای مثال، کودکان در فرآیند رشد، تشویق می‏شوند رفتاری را انجام دهند که با جنسیت آن‏ها همخوان است. بنابراین، وقتی یک دختر جوان اخم می‏کند، ممکن است مورد سرزنش قرار بگیرد و به او بگویند : «بهتر نیست لبخندت را ببینیم؟». اگر این دختر به تأیید دیگران اهمیت بدهد، احتمالاً هرچه بیشتر لبخند می‏زند. او متوجه می‏شود که زنان غالباً لبخند می‏زنند و تعمداً در الگوهای غیرکلامی خود از تماس چشمی استفاده می‏کنند. در مقابل، پسر جوان اگر از حرکت‏های دستی زنانه استفاده کنند، مورد انتقاد قرار می‏گیرند و با مشاهده مردان خانواده، جامعه و رسانه‏ها، متوجه حرکت‏های بدنی مردانه کلیشه‏ای می‏شوند. همچنین دختران جوان می‏فهمند که از آن‏ها انتظار می‏رود به عواطف دیگران توجه کنند، در نتیجه به حالات صورت حساس می‏شوند (ماتلین، 1390: 223). در واقع جامعه‏پذیری با توجه به همین فرآیندهای یادگیری تکمیل می‏شود. به این ترتیب در مزاحمت‏های خیابانی نیز، مشاهده اعضای خانواده، دوستان و همسالان در برخورد با مزاحمت‏های خیابانی یاد گرفته شده و از آن‏ها تقلید می‏‏شود.

مدل تحلیلی

نمودار 2- مدل تحلیلی پیشنهادی تحقیق

فرضیات تحقیق

فرضیات تحقیق: فرضیه‏های تحقیق حاضر را می‏توان به این ترتیب مطرح کرد:

- با افزایش میزان پذیرش ارزش‏های مردسالارانه توسط دختران، احتمال مورد مزاحمت خیابانی قرارگرفتن آنان نیز افزایش می‏یابد.

- با افزایش میزان پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی توسط دختران، احتمال مورد مزاحمت خیابانی قرارگرفتن آنان نیز افزایش می‏یابد.

- با افزایش میزان یادگیری رفتارهای منفعلانه به هنگام برخورد با مزاحمان خیابانی (از اعضای خانواده و دوستان)، احتمال مورد مزاحمت خیابانی قرارگرفتن دختران نیز افزایش می‏یابد.

روش تحقیق

پژوهش حاضر به روش پیمایش انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش، تمامی دانشجویان دختر دانشگاه مازندران هستند که در نیم سال تحصیلی دوم 93-92، شاغل به تحصیل در پردیس این دانشگاه در شهر بابلسر (6399 نفر) هستند. حجم نمونه مورد نیاز برای تحقیق حاضر با توجه به فرمول کوکران، برآورد گردید:

که در آنn حجم نمونه، s انحراف معیار متغیر میزان مزاحمت خیابانی در آزمون مقدماتی است که مقدار آن 0.601 است، N حجم جامعه که معادل 6399 نفر است، d دقت احتمالی که 0.06 درنظر گرفته شده و :t سطح اعتماد که آن را با مقدار تقریبی ۹۵ درصد، ۹۶/۱ در نظر می‌گیریم، هستند. حجم نمونه 362 نفر به دست آمد. نمونه‏گیری در این پژوهش، به شیوه تصادفی طبقه‏بندی شده متناسب انجام گرفته است.

در این پژوهش برای گردآوری داده‏ها، از ابزار پرسشنامه استفاده شده است برای تعیین اعتبار پرسشنامه مورد استفاده در این پژوهش، ابتدا یک پرسشنامه مقدماتی با توجه به تحقیقات پیشین خارجی و داخلی در این زمینه تهیه گردید و با تعدادی از استادان و متخصصان در این مورد مشورت شد و با رفع نقایص آن، این نتیجه حاصل شد که شاخص‏های به کار رفته در این پرسشنامه، معرف حوزه معنایی مفاهیم اصلی هستند. بنابراین پرسشنامه پژوهش حاضر، دارای اعتبار محتوی است.

لازم به ذکر است با توجه به استفاده از چند مقیاس چند گویه‌ای برای سنجش متغیرهای تحقیق، برای بررسی اعتبار مقیاس‏ها باید از روش اعتبار سازه نیز استفاده نمود. در این روش برای سنجش اعتبار یک مقیاس، از مبانی نظری مرتبط با مفاهیم مورد استفاده در مقیاس کمک گرفته می‏شود. بدین منظور در این تحقیق با استفاده از تحلیل عاملی، اعتبار سازه مقیاس‏های اصلی تحقیق آزمون شده‏اند. نتایج حاصل از این شیوه در ذیل توضیح داده شده است.

جدول 1- آزمون بارتلت و شاخص KMO برای بررسی کیفیت نمونه

به منظور شناسایی بار عاملی گویه‏ها، ماتریس چرخش یافته عامل‏ها در جدول 2 نمایش داده شده است:.

جدول 2- ماریس چرخش یافته عامل‏ها

با توجه به نتایج آزمون تحلیل عاملی و بار عاملی گویه‏ها، در نهایت سه عامل؛ «مزاحمت‏های غیر فیزیکی»، «مزاحمت‏های فیزیکی» و «پیشنهاد و تهدید جنسی» شناسایی شدند.

برای پایایی پرسشنامه نیز، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است، که میزان این ضریب برای متغیر ملاک تحقیق حاضر، 0.89 است. همچنین ضریب آلفای کرونباخ برای متغیر پذیرش ارزش‏های مردسالاری 0.81 و متغیر پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی، 0.78 و متغیر یادگیری اجتماعی 0.55 برآورد شده است.

تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن

مزاحمت خیابانی یا مزاحمت غریبه‏ها «شامل رفتارهای شفاهی و غیر شفاهی مثل علامت دادن‏های آزمندانه، چشم‏چرانی کردن، چشمک زدن، ناگهانی و با زور گرفتن، نیشگون، هو کردن و اظهار نظرهای غریبه‏ها مثل اظهار نظرهای مکرر جنسی درباره جنسیتش و ارزیابی ظاهر فیزیکی زن یا هیبتش در ملاء عام، است».

 در تحقیق حاضر برای سنجش میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن، ابتدا مزاحمت خیابانی را به دو بعد کلی دسته‏بندی کردیم: آزارهای کلامی و آزارهای غیر کلامی. آزارهای کلامی را به دو دسته متلک‏پرانی،  پیشنهاد و تهدید جنسی تقسیم نموده‏ایم. آزارهای غیر کلامی را نیز خود به دو دسته فیزیکی و غیر فیزیکی تقسیم نمودیم (اسماعیلی نسب، 1386). سپس گویه‏های مربوط به هر نوع از مزاحمت‏ها، ساخته شد. این مقیاس به وسیله رجب لاریجانی (1389)، در بین زنان شاغل شهر تهران مورد آزمون قرار گرفته است. همچنین در پژوهش حاضر، از پرسشنامه پژوهشی که هانتر (2012) در بین زنان 18 تا 59 ساله شهر استانبول انجام داد، استفاده شد و با ترکیب این دو، مقیاس نهایی شامل 22 گویه تنظیم شد. سطح سنجش این گویه‏ها ترتیبی است و بدین منظور از طیف لیکرت استفاده شده است و نمره نهایی از مجموع نمرات گویه‏ها حاصل شده است. به این ترتیب که از پاسخگویان خواسته شده تا با توجه به انواع مزاحمت‏های خیابانی که در گویه‏ها عنوان شده است، میزان برخورد با آن‏ها را در طی سه ماه گذشته، از هرگز (هیچ وقت)، یک تا سه بار (به ندرت)، چهار تا هشت بار (گاهی اوقات)، هشت تا پانزده بار (گاهی اوقات) و بیش از پانزده بار (همیشه) مشخص کنند. کسب نمرات بالاتر به منزله در معرض مزاحمت قرار گرفتن بیشتر است.

پذیرش ارزش‏های مردسالاری

نظام مردسالار سبب می‏شود که مردان از قدرت و اقتدار بیشتری از زنان برخوردارند و از طریق در دست داشتن اهرم‏های قدرت، نه فقط زنان را از موقعیت‏های مقتدرانه دور نگه می‏دارند، بلکه قادرند بر اندام و رفتارهای زنان در عرصه‏های عمومی و حقوقی نیز نظارت نمایند (اعزازی، 1383). ارزش‏های حاکم بر این نظام را ارزش‏های مردسالاری گویند. برای سنجش مفهوم ارزش‏های مردسالاری در تحقیق حاضر، از 14 یک مقیاس گویه‏ای استفاده شد. این مقیاس پیش از این توسط اسماعیلی (1391) و در بین زنان و مردان شهر مریوان، آزمون شده است. به علاوه، سه گویه نیز از پژوهش غیاثی و کریمی (1388) به مقیاس مذکور اضافه شده است و از پاسخگویان خواسته شده تا میزان موافقت یا مخالفت خود را به هر یک از گویه‏های مربوط به ارزش‏های مردسالاری اعلام نمایند. نمره نهایی از مجموع نمرات گویه‏ها حاصل شده است و کسب نمرات بالاتر، به معنای گرایش بیشتر به ارزش‏های مردسالاری است.

پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی

مقصود از میزان پذیرش کلیشه‌های جنسیتی، میزان باور داشت فرد به برخی عقاید قالبی و کلیشه‏ای درباره ویژگی‌های رفتاری و خصوصیات فکری منتسب به مردان یا زنان در جامعه است (ریاحی، 1386: 122) که ممکن است واقعیت نداشته‏اند (ماتلین، 1390: 49). برای سنجش میزان پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی در تحقیق حاضر، از یک مقیاس 15 گویه‏ای استفاده شده است. این مقیاس، پیش از این توسط جوکار و همکاران (1390)، آزمون شده است. دو گویه به مقیاس حاضر افزوده شده که از پژوهش ریاحی (1386)، برگرفته شده است. از پاسخگویان خواسته شده تا میزان موافقت یا مخالفت خود را به هر یک از گویه‏های مربوط به پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی اعلام نمایند. نمره نهایی از مجموع نمرات گویه‏ها حاصل شده است و کسب نمرات بالاتر، به معنای گرایش بیشتر به پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی است.

یادگیری اجتماعی

اشخاص می‏توانند از طریق مشاهده رفتار دیگران و نتایج آن رفتارها را یاد بگیرند. در یادگیری اجتماعی، فرآیندهای شناختی و عوامل محیطی، عوامل دو طرفه هستند (پورسعید، 1388: 84). و فرآیندهای شناختی و تقویت مثبت یا منفی، در یادگیری نقش ایفا می‏کنند (رفیعی، 1382: 53). در پژوهش حاضر، برای سنجش یادگیری اجتماعی، یک مقیاس 5 گویه‏ای ساخته شد که با توجه به نکات کلیدی نظریه یادگیری که مشاهده و تقلید از اعضای خانواده، دوستان و همسالان است، ساخته شده است. سطح سنجش همه این گویه‏ها ترتیبی است و از پاسخگویان خواسته شد تا به گویه‏ها با گزینه‏های هرگز، خیلی کم، گاهی، زیاد و همیشه پاسخ گویند. نمره نهایی از مجموع نمرات گویه‏ها حاصل شده است و کسب نمرات بالاتر، به معنای یادگیری بیشتر سکوت (واکنش انفعالی)، توسط دختران است.

یافته های تحقیق

توصیف متغیر ملاک

میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن

جدول 3 توزیع پاسخگویان به لحاظ نوع و میزان مزاحمت خیابانی تجربه شده در سه ماه گذشته را نشان می‏دهد. مطابق این جدول، بالاترین میزان تجربه مزاحمت خیابانی توسط پاسخگویان در سه ماه گذشته، به ترتیب شامل بعد مزاحمت غیر فیزیکی، مزاحمت فیزیکی و پیشنهاد و تهدید جنسی بوده است. در بعد غیر فیزیکی، 42.8 درصد از دختران گزارش کرده‏اند که همیشه و یا اکثر اوقات از سوی مزاحمان، حرف‏های نامناسب (متلک) شنیده‏اند و چشم‏چرانی (36 درصد همیشه و اکثر اوقات) و مزاحمت با وسایل نقلیه (35.3 درصد)، نیز رایج‏ترین نوع مزاحمت خیابانی است. در بعد فیزیکی، به 21.9 درصد از دختران مورد بررسی همیشه و یا اکثر اوقات توسط مزاحمان در فضای عمومی، تنه زده است. درنهایت، 5.3 درصد از دختران گزارش کرده‏اند که همیشه و یا اکثر اوقات، مزاحمان به آنها حرف‏های توهین‏آمیز زده و از آن‏ها درخواست‏های صریح جنسی داشته‏اند.

جدول 3-توزیع پاسخگویان به لحاظ نوع و میزان مزاحمت خیابانی تجربه شده در سه ماه گذشته

همچنین جدول 4 توزیع پاسخگویان بر اساس میزان مزاحمت خیابانی، در یک سال گذشته را نشان می‏دهد و مطابق با آن تنها 2.6 درصد پاسخگویان، در یک سال گذشته، هیچ وقت مورد مزاحمت قرار نگرفته‏اند. و در مجموع 70.6 درصد پاسخگویان از روزی چندین بار تا ماهی یک بار مورد این مزاحمت‏ها قرار گرفته‏اند.

جدول 4- توزیع پاسخگویان بر اساس میزان مزاحمت خیابانی در یک سال گذشته

توصیف متغیرهای پیش‏بین

جهت فهم دقیق‏تر داده‏های مربوط به پذیرش ارزش‏های مردسالاری، پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی و یادگیری اجتماعی با ترکیب گویه‏های چهارده گانه، پانزده گانه و سه گانه، جدول 5 در سه مقوله کم، متوسط و زیاد تنظیم شده است.

جدول 5- توزیع پاسخگویان به لحاظ پذیرش ارزش‏های مردسالاری، کلیشه‏های نقش جنسیتی و یادگیری اجتماعی

همان گونه که داده‏های جدول مذکور نشان می‏دهد، درصد اندکی از دختران مورد بررسی کلیشه‏های نقش جنسیتی (6 درصد) و ارزش‏های پدرسالاری (8.3 درصد) را در حد زیاد پذیرفته بوده‏اند. همچنین، 16.4 درصد از دختران، رفتارهای منفعلانه در مقابله با مزاحمت‏های خیابانی را در حد زیادی از اعضای خانواده و دوستان خود آموخته‏اند. نکته قابل توجه، پذیرش اندک کلیشه‏های نقش جنسیتی (47.3) و ارزش‏های مردسالاری (39.3) در بین دختران بررسی شده است.

آزمون همبستگی پیرسون میان متغیرهای پیش بین و ملاک

جدول 6- آزمون همبستگی متغیرهای پیش‏بین با متغیر میزان مورد مزاحمت‏های خیابانی قرارگرفتن

¹ تفاوت در تعداد پاسخگویان به علت داده‏های پاسخ نداده‏ای است که به علت حساسیت موضوع و طفره رفتن پاسخگویان از برخی از سؤالات ایجاد شده است.

** همبستگی در سطح 0.001 معنی‏دار است.

 این جدول نشان‏دهنده این است که متغیر پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی و پس از آن متغیر پذیرش ارزش‏های مردسالاری با متغیر میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن به ترتیب با ضریب همبستگی 0.173 و 0.167 در سطح اطمینان 99 درصد همبستگی دارند که این همبستگی منفی و معنادار است. (هر چند این همبستگی ضعیف است، اما بالا بودن حجم نمونه می تواند به ما قابلیت تعمیم دهد). بنابراین هرچه پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی و ارزش‏های مردسالاری افزایش یابد، میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن کاهش می‏یابد. پس زنان و دخترانی که کلیشه‏های نقش جنسیتی و ارزش های مردسالاری بیشتری را پذیرفته‏اند، کمتر مورد مزاحمت خیابانی قرار می‏گیرند.

تحلیل رگرسیون

جدول 7- خلاصه مدل رگرسیون چند متغیره میزان مورد مزاحمت قرار گرفتن

جدول 8- ضرایب تأثیر مدل تبیین کننده میزان مورد مزاحمت قرار گرفتن

همان‏طور که داده‏های جدول 7 نشان می‏دهد ضریب همبستگی چندگانه (R)، معادل 0.247 است. این مسأله به ما نشان می‏دهد که متغیرهای سه گانه پذیرش ارزش‏های مردسالاری، پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی، و یادگیری اجتماعی به طور همزمان معادل 0.247 با متغیر میزان مورد مزاحمت قرار گرفتن ارتباط و همبستگی داشته است. همچنین، ضریب تعیین معادل 0.061 محاسبه شده است که حاکی از آن است که 1/6 درصد از متغیر میزان مورد مزاحمت قرار گرفتن در نمونه مورد بررسی، از طریق سه متغیر پیش‏بین مذکور، قابل توضیح است. رقم ضریب تعیین تعدیل شده معادل 0.049 است که نشان می‏دهد سه متغیر مذکور9/4 درصد از میزان مورد مزاحمت قرار گرفتن در جامعه آماری را تبیین می‏کنند. و 1/95درصد باقیمانده، مربوط به عوامل دیگری است که در این تحقیق مورد بررسی قرار نگرفته‏اند. همچنین نسبت F مشاهده شده برای آزمون معناداری ضریب تعیین، معادل 5.01 محاسبه گردید که در سطح 99 درصد معنی‏دار است (002/0=Sig).

همچنین برای فهم دقیق‏تر شدت و برای تأثیرات متغیرهای پیش‏بین بر میزان مورد مزاحمت قرار گرفتن از داده‏های جدول 8 استفاده شده است. این جدول برای تشخیص این‏که کدام متغیر پیش‏بین قدرت بیشتری در تبیین و پیش‏بینی متغیر ملاک میزان مورد مزاحمت قرار گرفتن دارد، ترسیم شده است. یافته‏های این جدول نشان می‏دهد که از بین سه متغیر وارد شده در مدل رگرسیونی، اثر متغیر پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی (034/0=sig) به لحاظ آماری معنادار است. و متغیرهای پذیرش ارزش‏های مرد سالاری (828/0=sig) و یادگیری اجتماعی (077/0=sig)، تأثیر معناداری بر میزان مورد مزاحمت قرار گرفتن نداشته‏اند.

ضریب تأثیر استاندارد (Beta)، گویای جهت و به ویژه شدت تأثیر هر یک از متغیرهای پیش‏بین بر میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن است. بر این اساس، متغیر پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی (0.215-=Beta)، قوی‏ترین پیش‏بینی‏کننده میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن، است؛ یعنی افزایش این متغیر موجب افزایش کاهش میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن می‏شود. به عبارت دیگر، هر چه پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی بالاتراست، میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن نیز کمتر می‏شود.

همچنین معادله خط رگرسیونی به شرح زیر است:

(پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی) 0.215- 4.812= میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن یعنی وقتی پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی صفر است، میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن 4.812 است. همچنین به ازای هر واحد افزایش در انحراف معیار در پذیرش کلیشه‏های نقش جنسیتی، میزان مورد مزاحمت خیابانی قرار گرفتن 0.21 کاهش می‏یابد.

شکل زیر، نمودار تحلیل مسیر مدل تحلیلی تحقیق را نشان می‏دهد.

نمودار 3- مدل تحلیلی نهایی تحقیق