
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,715 |
تعداد مقالات | 14,055 |
تعداد مشاهده مقاله | 34,044,488 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,632,119 |
بررسی صفات تشریحی برگ پسته وحشی (Pistacia atlantica var kurdica) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
علوم زیستی گیاهی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 7، دوره 5، شماره 16، شهریور 1392، صفحه 71-80 اصل مقاله (414.04 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نسرین سیدی* 1؛ سید غلامعلی جلالی2؛ محمد مقدم3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3گروه بهنژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پسته وحشی از درختان مناطق نیمهخشک ایران محسوب میشود که از نظر مسایل زیستمحیطی و اقتصادی-اجتماعی اهمیّت ویژهای دارد. این گونه به خوبی مطالعه تشریحی نشده است و در برخی حالات تشخیص آن از سایر واریتههای گروه Butmela مشکل است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تنوع بر اساس برخی از صفات تشریحی برگ نظیر اندازه دستجات آوندی بود. به این منظور، برگهای جمعآوری شده از سه جمعیت به مدت یک ماه در اتانول 70 درصد قرار گرفت سپس، از هر نمونه برش عرضی تهیه شد. بر اساس نتایج به دست آمده برگهای این گونه دو رویه بوده، برگها در هر دو سطح در محل رگبرگ اصلی دارای کُرکهای کوتاه (از نوع پوششی و غدهای) هستند. ضخامت دسته آوند مرکزی، ضخامت برگ و طول دسته آوند مرکزی به ترتیب بیشترین نقش را در گروهبندی دارند. همچنین، در این بررسی بین دو جنس نر و ماده در رابطه با صفات تشریحی برگ اختلافی مشاهده نشد. نتایج به دست آمده از بررسیهای تشریحی در این مطالعه میتواند در مطالعات تاکسونومی این گونه به کار رود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پسته وحشی (Pistacia atlantica var kurdica)؛ دستجات آوندی؛ صفات تشریحی برگ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نخستین طبقهبندیها در مورد گیاهان بر اساس صفات ریختی بوده است. در مورد جنس پسته نخستین تقسیمبندی، بر اساس ریختشناسی درخت، برگ، گل و میوه توسط Engler (1883) انجام شد. وی 8 گونه و تعدادی واریته را معرفی کرد، در حالی که هیچ زیرگونهای را معرفی ننمود. Engler برخی گونهها را نیز به طور کامل توضیح نداد (Kafkas, 2006). پس از وی، گونههای دیگری توسط محققان مختلف به این جنس اضافه شد. تاکنون، کاملترین طبقهبندی توسط Zohary (1952 و 1972) انجام شده است. Zohary جنس پسته را بر اساس صفات ریختی برگ و میوه به 4 بخش و 11 گونه (جدول 1) تقسیم نمود (Kafkas, 2006). تمام گونههای این جنس دو پایه هستند (Kafkas et al., 2000؛ Kafkas and Perl-Treves, 2001؛ Kafkas, 2006؛ (Ahmadi-Afzadi et al., 2007.
جدول 1- تقسیمبندی جنس پسته. ٭: گونههای همیشه سبز
در مورد گونه P. atlantica تنوع ریختی وسیعی توسط Belhadj و همکاران (2007) گزارش شده است. پدیده تفاوت درونگونهای، از نظر ویژگیهای ریختشناختی، بین جمعیتهای گیاهی که در شرایط رویشگاهی متفاوت رشد میکنند، اغلب مشاهده میشود Szczepaniak, 2002)؛ Krzakowa etal., 2003؛ Altschuler and Schipunov, 2005؛ Halpern, 2005؛ (Goulart et al., 2006. علاوه بر ریختشناسی، از صفات تشریحی برگ نیز برای تکمیل صفات ریختشناسی استفاده میشود. استفاده از ویژگیهای تشریحی گیاهان در تاکسونومی به حدود یک قرن پیش بر میگردد و در سطوح پایینتر ردهبندی، شواهد فراساختاری در تقویت نتایجی که بر اساس سایر دادهها به دست آمده و نیز در تعیین روابط خویشاوندی جدید، یافتههای بسیاری را فراهم میکند (ربیعی و همکاران، 1385). برای مثال، ریختشناسی بشره و تراکم کُرکها میتواند به خوبی برای تفکیک جمعیتها در پسته وحشی گونه اقتصادی مهمی برای روستاییان ساکن جنگلهای زاگرس است (Pourreza et al., 2008). این گونه در گذشتهای نه چندان دور در نواحی وسیعی از مناطق بیابانی جهان رویش داشته است و یافتن آن در مناطقی که برای سایر گونههای درختی قابل کشت نیست، توانمندی آن را در مشجر کردن بسیاری از مناطق نامساعد نشان میدهد (میرزایی ندوشن و مداح عارفی، 1378). P. atlantica در ایران به رغم نقش انکار ناپذیر آن در عرصه منابع طبیعی، هنوز به خوبی مورد توجه محققان قرار نگرفته است. بنابراین، در پژوهش حاضر، ساختار تشریحی برگ برای کمک به تاکسونومی دقیقتر این گونه، ارزیابی تنوع ژنتیکی جمعیتهای گونه پسته وحشی و ارتباط ویژگیهای تشریحی با جنسیت در این گونه بررسی شده است.
مواد و روشها جمعآوری برگ در اواخر شهریورماه سال 1387 از سه رویشگاه در دو استان آذربایجان غربی و کردستان (جدول 2) به روش طرح کاملاً تصادفی از 20 پایه مادری و 20 پایه پدری انجام شد.
جدول 2- مشخصات جغرافیایی و اقلیمی جمعیتهای مطالعه شده
برای بررسی صفات تشریحی، نمونههای تازه جمعآوری شده برگ به مدت یک ماه در اتانول 70 درصد قرار گرفت. سپس، برگها با استفاده از میکروتوم دستی برش داده شدند. قطعات برش یافته پس از شستشو با آب مقطر به وسیله صافی به مدت 15 تا 20 دقیقه (زمان از دست رفتن رنگ طبیعی نمونهها) در آب ژاول 5 درصد قرار گرفتند. در این مرحله، پس از شستشو، قطعات برش یافته به مدت 10 تا 20 دقیقه در رنگ کارمن زاجی و در مرحله پایانی پس از شستشوی مجدد به مدت چند ثانیه در رنگ آبی متیل قرار گرفتند و پس از شستشوی نهایی، روی لام به طور دایم تثبیت و صفات تشریحی توسط میکروسکوپ نوری متصل به کامپیوتر مطالعه و عکسبرداری شدند (آل بویه و همکاران، 1380). در این مطالعه، صفاتی نظیر ضخامت، طول و شکل دسته آوند مرکزی، طول آوند چوبی، ضخامت برگ، تراکم کُرکها و عمق برجستگیهای سطح فوقانی و تحتانی برگ در محل رگبرگ اصلی بررسی و اندازهگیریها به کمک عدسی مدرّج انجام شد. تحلیل دادهها دادهها در قالب طرح کاملاً تصادفی، تجزیه واریانس شد. از آزمون t استیودنت به منظور مقایسه دو جنس نر و ماده و از آزمون توکی برای مقایسههای چندگانه استفاده شد. برای گروهبندی ژنوتیپهای مطالعه شده از تجزیه به مؤلفههای اصلی و تجزیه خوشهای به روش Ward بر اساس فاصله اقلیدسی، استفاده شد. پیش از تجزیه به مؤلفههای اصلی، آزمونهای بارتلت و KMO برای تعیین وجود همبستگی قابل قبول بین صفات مطالعه شده انجام شد. همه تجزیههای آماری با نرمافزار SPSS نسخه 15 انجام شد.
نتایج طی مطالعات تشریحی که روی درختان مختلف از هر جمعیت انجام شد، تعدادی صفت تشریحی مشاهده شد. از جمله آنها سلولهای پارانشیم نردهای فقط در سطح فوقانی برگ وجود دارند. از این رو، تشخیص سطح فوقانی و تحتانی برگ از این طریق صورت گرفت. به این برگها اصطلاحاً دو رویه (bifacial) گفته میشود. در هر دو سطح برگها در محل رگبرگ اصلی، کُرکهای کوتاه (از نوع پوششی و غدهای) به طول حدود 5/1 میکرومتر (به ندرت بلند) دیده شدند. تراکم کُرکها در هر سه جمعیت اندک بود و از این نظر اختلافی بین جمعیتها مشاهده نشد. شکل دسته آوند مرکزی بیضوی و دایرهای است به طوری که در همه نمونههای جمعیت بانه شکل دسته آوند مرکزی بیضوی بود، در حالی که در دو جمعیت دیگر علاوه بر حالت بیضوی، شکل مدوّر نیز دیده شد. در عین حال، شکل عمومی دسته آوند مرکزی بیضوی است. برخی صفات تشریحی کمّی اندازهگیری شده که مقدار آنها در نمونههای مختلف متفاوت است، در سه جمعیت بانه، سلماس و شاهیندژ در شکل 1 مشخص شدهاند.
بر اساس جدول 3، بیشترین ارزش از نظر همه صفات در نمونههای جمعیت بانه دیده شد. این سه جمعیت در مورد صفات اندازهگیری شده، تفاوتهایی با یکدیگر داشتند. به طوری که از نظر صفات: ضخامت، طول و تعداد برجستگیهای دسته آوند مرکزی بین دو جمعیت سلماس و بانه اختلاف معنیدار وجود داشت. در مورد صفت طول آوند چوبی در دسته آوند مرکزی جمعیت بانه با هر دو جمعیت اختلاف معنیدار نشان داد. از لحاظ صفات ضخامت برگ در محل رگبرگ اصلی، عمق برآمدگی در سطح فوقانی و تحتانی برگ در محل رگبرگ اصلی بین سه جمعیت مطالعه شده اختلاف معنیدار مشاهده نشد. به طور کلی، بین دو جنس نر و ماده از لحاظ همه صفات تشریحی برگ اختلاف معنیدار دیده نشد. همچنین، اثر جنسیت در هیچ یک از سه جمعیت مطالعه شده معنیدار نبود. تجزیه خوشهای صفات تشریحی برگ (شکل 2)، ژنوتیپهای مطالعه شده را به سه گروه اصلی تقسیم کرد که در گروه اول اغلب ژنوتیپهای جمعیت بانه و همچنین، تعدادی از ژنوتیپهای جمعیت شاهیندژ قرار گرفتند، در حالی که بیشتر ژنوتیپهای جمعیت بانه در گروه دوم دیده شدند. ژنوتیپهای جمعیت شاهیندژ در هر سه گروه تقریباً به طور یکسان پراکنده بودند. به طور کلی، بدون در نظر گرفتن نوع جمعیت، نمونههای گرفته شده از هر پایه از نظر صفات اندازهگیری شده تفاوتهایی داشتند که بیشترین تفاوت به ضخامت دسته آوند مرکزی مربوط بود.
جدول 3- میانگین و دامنه تغییرات صفات تشریحی برگ در سه جمعیت پسته وحشی. علایم اختصاری صفات در شکل 1 آمده است. حروف یکسان در یک ردیف بیانگر عدم اختلاف معنی دار میانگینهای کل با استفاده از آزمون توکی در سطح P<0.05 است .
بر اساس نتایج تجزیه به مؤلفههای اصلی، مؤلفه اول 4/60 درصد واریانس کل را پوشش داد، در حالیکه مؤلفههای دوم و سوم به ترتیب 24/17 و 71/10 درصد واریانس را شامل شدند. با توجه به جدول 4 در تشکیل مؤلفه اول به ترتیب: ضخامت دسته آوند مرکزی، ضخامت برگ و طول دسته آوند مرکزی بیشترین نقش را داشتهاند. جدول 4- بردارهای ویژه صفات تشریحی برگ بنه در دو مؤلفه اصلی. صفات با بردارهای بیش از 83/0 به عنوان صفات مؤثر در نظر گرفته شدهاند.
شکل 3 گروهبندی ژنوتیپهای مطالعه شده را بر اساس دو مؤلفه اصلی اول و دوم نشان میدهد. نتایج حاصل صحت گروهبندی از طریق تجزیه خوشهای را بیان کند. بنابراین، ژنوتیپهایی که در تجزیه خوشهای در یک گروه واقع شدند، در این شکل نیز نزدیک یکدیگر قرار گرفتند.
شکل 3- گروهبندی ژنوتیپهای مطالعه شده بر اساس مؤلفههای اول و دوم حاصل از تجزیه به مؤلفههای اصلی صفات تشریحی برگ سه جمعیت پسته وحشی بحث در مطالعه حاضر، کُرک در هر دو سطح برگها و در محل رگبرگ اصلی مشاهده شد که این صفت در تقسیمبندی جنس پسته یکی از ویژگیهای این گونه به شمار میرود (Yaltirik, 1967; Al-Yafi, 1978). علاوه بر این، سطح برگهای گیاهان خشکیپسند معمولاً با کُرک پوشیده شدهاند (Tewari and Agarwal, 2001). از نظر تراکم کُرکها در محل رگبرگ اصلی، بین سه جمعیت اختلاف چشمگیری دیده نشد در صورتیکه Belhadj و همکاران (2007) با استفاده از تراکم کُرکها در گونه P. atlantica توانستند جمعیتهای مطالعه شده را گروهبندی کنند. به طوریکه تراکم کُرک در محل رگبرگ اصلی در تعدادی از جمعیتها کم و در تعدادی دیگر زیاد بود. با وجود این، آنها گزارش کردند که تراکم کُرکها با صفات رویشگاهی همبستگی ندارد و احتمالاً سایر خصوصیات تشریحی در برابر کاهش بارندگی دخیل هستند. در پژوهش حاضر، جمعیتهای مطالعه شده با اینکه از نظر شرایط اقلیمی متفاوت بودند، اما از نظر تراکم کُرک اختلاف نداشتند، تراکم کُرک در محل رگبرگ اصلی در هر سه جمعیت مطالعه شده اندک بود. فرجادی و همکاران (1387) نیز تراکم کُرکهای ساده در محل رگبرگ اصلی را در دو واریته از پسته خوراکی (P. vera) گزارش کردند. در مطالعه کنونی، اندازه دسته آوند مرکزی (ضخامت و طول) در جمعیت بانه نسبت به دو جمعیت دیگر بزرگتر بود که این امر شاید به علت اندازه بزرگتر برگ و شرایط متفاوت اقلیمی در این جمعیت توجیه شود. همچنین، ضخامت دسته آوند مرکزی بیشترین نقش را در گروهبندی جمعیتهای مطالعه شده داشت. در گونههایی از جنس Festuca اندازه دستههای آوندی یکی از شاخصهای شناسایی تاکسونومیک به شمار میرود (اسلامی جوینده و همکاران، 1387). در رابطه با صفات تشریحی برگ در این بررسی، بین دو جنس نر و ماده اختلافی مشاهده نشد. تاکنون گزارشی مبنی بر مقایسه صفات تشریحی برگ بین دو جنس در این گونه دیده نشده است.
جمعبندی به طور کلی، گونه var kurdica P. atlantica از لحاظ سیستماتیک به خوبی مطالعه نشده است و در برخی حالات تشخیص آن از سایر واریتههای گروه Butmela مشکل است (Belhadj et al., 2007). Zohary (1952) P. atlantica var kurdica را به علت حضور بال در ابتدای دمبرگ برگچهها به عنوان واریتهای از P. atlantica معرفی کرد و آن را P. eurycarpa نامید. پس از وی، Yaltirik (1967) با مطالعه گونههای پسته در ترکیه نظریه Zohary را، مبنی بر این که نتایج به دست آمده از بررسیهای تشریحی در این مطالعه میتواند در مطالعات تاکسونومی گونه
سپاسگزاری
از مسؤولان محترم مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور و دانشگاه ارومیه که امکانات مورد نیاز در اجرای این تحقیق را در اختیار نگارندگان گذاشتند، صمیمانه قدردانی میشود. همچنین، مراتب سپاسگزاری از جناب آقای دکتر حسین میرزایی ندوشن، جناب آقای دکتر سیاوش حسینی و سرکار خانم مهندس روحانگیز عباس عظیمی اعلام میشود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آل بویه، ر. م.، میرزایی ندوشن، ح.، مجد، ا. و رضایی، م. ب. (1380) ویژگیهای تشریحی گونههایی از نعنا (Mentha spp.). فصلنامه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران 8: 81-92. اسلامی جوینده، م.، زرینکمر، ف. و اسدی، م. (1387) کاربرد آناتومی برگ در شناسایی گونههای ریز برگ جنس Festuca در ایران. مجله رُستنیها 9(2): 167-177. ربیعی، م.، جلیلی، ع. و زرینکمر، ف. (1385) خصوصیات آناتومیکی 5 گونه درمنه (Artemisia) در شمال ایران. فصلنامه پژوهش سازندگی 70: 79-87. فرجادی، ا.، زرینکمر، ف. و حکمآبادی، ح. (1387) مقایسه ویژگیهای آناتومیکی دو واریته از گونه Pistacia vera و بررسی تأثیر شوری و ضربه مکانیکی بر دفرمه شدن میوه. فصلنامه پژوهش سازندگی 81: 67-79. میرزایی ندوشن، ح. و مداح عارفی، ح. (1378) تنوع ژنتیکی درصد پوکی بذر در درختان بنه(Pistaciaatlantica) . فصلنامه مجله پژوهش و سازندگی 42: 100-101. Ahmadi-Afzadi, M., Tabatabaei, B. E. S., Mohammadi, S. A. and Tajabadipur, A. (2007) Comparison of genetic diversity in species and cultivars of pistachio (Pistacia sp. L.) based on Amplified Fragment Length Polymorphism (AFLP) markers. Iranian Journal of Biotechnology 5(3): 147-152.
Altschuler, E. P. and Schipunov, A. B. (2005) The morphological variability of sedges from Carex salina Wahl, (Cyperaceae) group on the White Sea coast. (In Russian). Vestnik VOOP 10: 1-6.
Al-Yafi, J. (1978) New characters differentiating Pistacia atlantica subspecies. Candollea 33: 201-208.
Belhadj, S., Derridj, A., Aigouy, T. H., Gers, C. H., Gauquelin, T. H. and Mevy, J. P. H. (2007) Comparative morphology of leaf epidermis in eight populations of Atlas Pistachio (Pistacia atlantica Desf., Anacardiaceae). Microscopy Research and Technique 70: 837-846.
Goulart, M. F., Lemos, J. P. and Lovato, M. B. (2006) Variability in fruit and seed morphology among and within populations of Plathymenia in areas of the Cerrado, the AtlanticForest, and transitional sites. Plant Biology 8(1): 112-119.
Halpern, S. L. (2005) Sources and consequences of seed size variation in Lupinus perennis (Fabaceae): adaptative and non-adaptative hypotheses. American Journal of Botany 92: 205-213.
Kafkas, S. (2006) Phylogeny, evolution and biodiversity in the genus Pistacia (Anacardiaceae). In: Plant genome: biodiversity and evolution. phanerogams (angiosperm-dicotyledons) (ed. Sharma, A. K.) 1(C): 150-172. Science Publishers, An imprint of Edenbridge Ltd. New Hampshire.
Kafkas, S. and Perl-Treves, R. (2001) Morphological and molecular phylogeny of Pistacia species in Turkey. TAG Theorical and Applied Genetics 102: 908-915.
Kafkas, S., Perl-Treves, R. and Kaska, N. (2000) Unusual Pistacia atlantica Desf. (Anacardiaceae) monoecious sex types in the YuntMountains of the Manisa province of Turkey. Israel Journal of Plant Science 48: 277-280.
Krzakowa, M., Kolodziejczak, M., Drapikowska, M. and Jakubiak, H. (2003) The variability of reed (Poaceae) populations expressed in morphological traits of panicles. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 722: 157-160.
Pourreza, M., Shaw, J. D. and Zangeneh, H. (2008) Sustainability of wild pistachio (Pistacia atlantica Desf.) in Zagros forests, Iran. Forest Ecology and Managemnt 72(2): 157-160.
Szczepaniak, M. (2002) Morphological variability of polish populations of Elymus repens from various habitats-preliminary report. Ecological Questions 2: 159-168.
Tewari, R. and Agarwal, A. (2001) Distinctive stomatal structure from dispersed leaf cuticle of Sindhudurg formation, Ratnagiri district, Maharashtra, India. Current Science 81: 1638-1641.
Yaltirik, F. (1967) Anacardiaceae. In: Flora of Turkey (ed. Davis, P. H.) 2: 544-548. Edinburgh University Press, Edinburgh.
Zohary, M. (1952) A monographical study of the genus Pistacia. Palestine Journal of Botany Jerusalem Series 5: 187-228.
Zohary, M. (1972) Pistacia L. Flora Palestina 2: 297-300. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,124 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 423 |