
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,706 |
تعداد مقالات | 13,972 |
تعداد مشاهده مقاله | 33,576,360 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,312,584 |
ژئومورفوتوریستم کوهستان کلات: بررسی همبستگی میان چشمهها و سازندهای زمین شناسی | ||
جغرافیا و برنامه ریزی محیطی | ||
مقاله 5، دوره 23، شماره 4، اسفند 1391، صفحه 79-90 اصل مقاله (4.65 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
ابوالفضل بهنیافر* 1؛ عادل سپهر2؛ محمدرضا منصوری3 | ||
1استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران | ||
2استادیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
3دانشجوی دکتری اقلیمشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران | ||
چکیده | ||
اساس ژئومورفوتوریسم را پتانسیلهای زمین شناسی و چشم اندازهای ژئومورفولوژی در هر منطقهای برای جذب گردشگر تشکیل داده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی پراکنش چشمهها در سطح شهرستان کلات به عنوان جاذبههای نقطهای واجد ارزش ژئومورفوتوریسم در واحد ارضی هر کدام از سازندهای زمین شناسی است. شهرستان کلات در دامنههای شمالی زون کوهستانی کپه داغ قرار دارد که پوشیده از سازندهای آهکی چین خورده دوره ژوراسیک است. در این مطالعه از روش زمین مختصات جاذبههای زمین شناختی و ژئومورفولوژی استفاده شده است. در ابتدا نقاط مورد نظر توسط GPS شناسایی و نمونه برداری شدند و سپس با کمک تحلیلهای فضایی و منطقهبندی در ArcGIS ، همبستگی میان تمرکز جاذبهها در واحدهای ارضی هر سازند زمین شناسی ارزشیابی گردید. همبستگی بین پراکنش چشمهها و مجموع آبدهی سالانه آنها در واحد ارضی هر کدام از سازندها طبق آزمون پیرسون نشان دهنده همبستگی قوی در بازه معناداری 95% بود ( R2=0.8 ). منطقهبندی فضایی چشمهها در GIS هم نشان داد که ظهور چشمهها بیشترین تمرکز را در سازندهای شوریجه، سنگانه، تیرگان و مزدوران داشتهاند و همین طور بیشترین آبدهی سالانه چشمهها به ترتیب در سازندهای تیرگان، مزدوران، شوریجه و آبدراز به وقوع پیوسته است. مقایسه نتایج با مشاهدات میدانی هم مشخص کرد که چشمهها و سایر مظاهر ژئومورفوتوریستی در منطقه عموماً بر روی سازندهای آهکی ضخیم لایه همچون سازند مزدوران و تیرگان نمود بیشتری داشته است. چشمهها و آبشارهای واقع در این قلمروها نیز سایت ها ی گردشگری مهمی چون قرهسو، اورتاکند، زاوین و سینی را به وجود آورده است. در پایان میتوان گفت که سازندهای آهکی پتانسیل بالاتری را از نظر برخورداری از پدیدههای ژئومورفوتوریستی همچون چشمهها دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
ژئومورفوتوریسم؛ تحلیل پراکنش فضایی؛ چشمه؛ سازندهای زمین شناسی؛ شهرستان کلات | ||
مراجع | ||
احمدی، ح؛ فیض نیا، س (1378). سازندهای دوره کواترنر (مبانی نظری و کاربردهای آن در منابع طبیعی)، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ1: 94 احراری، م؛ شاهرخی، ژ (1387). زمین گردشگری در چابهار، نشریه پایگاه ملی دادههای علوم زمین کشور، سال 17، شماره 67: 53-46 بهنیافر، الف (1388). ویژگیهای ژئومورفیک توده کارستی اخلمد در دامنههای شمالی ارتفاعات بینالود، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 14: 140-121 ثروتی، م؛ قاسمی، الف (1387). راهبردهای ژئوتوریسم در استان فارس، مجله فضای جغرافیایی، شماره 24: 50-23 ثروتی، م؛ کزازی، الف (1385). ژئوتوریسم و فرصتهای برنامه ریزی آن در استان همدان، مجله فضای جغرافیایی، شماره 16: 37-1 خدیوی، ش (1385). اطلس ژئوتوریسم استان اردبیل، پایگاه ملی دادههای علوم زمین کشور، ص61 رضوانی، ع (1381). نقش اکوتوریسم در حفاظت محیط زیست، مجله محیط شناسی، شماره 31: 122-115 زمردیان، م.ج (1382). نگرشی بر چشمهها و دریاچههای پیرامونی مشهد از دیدگاه اکوتوریسم، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 2: 94-73 سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح کشور، نقشه توپوگرافی مقیاس 250000/1، برگههایNJ40-12, NJ40-16, NJ41-13 سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، نقشه زمین شناسی مقیاس 250000/1، برگههای مشهد، سرخس، درگز سازمان نقشه برداری کشور، عکسهای هوایی بلوک مشهد، مقیاس 40000/1، باندهای 8-1 (1373) سازمان نقشه برداری کشور، نقشه زمین شناسی مقیاس 100000/1، برگههای 7863، 7864، 7963، 7964، 8063، 8064 سازمان هواشناسی کشور، اداره کل هواشناسی استان خراسان رضوی، آمار هواشناسی ایستگاه سینوپتیک مشهد، (2006-1997) سازمان هواشناسی کشور، اداره کل هواشناسی استان خراسان رضوی، آمار بارش ایستگاههای بارانسنجی امیرآباد و لائین نو (2006-1997) شمشاد، م (1387). نقش پدیدههای زمین شناسی در توسعه اکوتوریسم، چهارمین همایش زمین شناسی و محیط زیست عشقی، الف؛ ثروتی، م (1383). ویژگیهای ژئومورفولوژیکی مناظر کارستی در حوضه آبریز کارده (شرق زون کپه داغ)، مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره 48: 15-1 عشقی، الف؛ ثروتی، م (1382). عوامل بالقوه آلایندگی منابع آب کارست در حوزه کارده (شمال شهرستان مشهد)، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 2: 170-149 کامیابی، س (1387). ارزیابی طبیعی و ژئوتوریستی جاذبهها در پارک ملی کویر در استان سمنان، چهارمین همایش زمین شناسی و محیط زیست کرمی، ف (1386). توانمندیهای ژئوتوریسم در توسعه روستای کندوان، مجله فضای جغرافیایی، شماره 20: 129-115 کدیور، ع؛ سقایی، م (1385). ساماندهی گردشگری در تفرجگاههای پیرامون شهری دره اخلمد، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 83: 134-111 مرکز ملی آمار ایران، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن (1385) میکائیلی، ع (1379). برنامه ریزی توریستی بر اساس اصول اکولوژیکی، مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره 39: 28-21 Han, B. Beckmann, M (2003). The entrepreneurship factor in sustainable tourism development, Maya Lordkipanidze, Vol.14: 102-125 Newsome, D. dowling, R (2006). Geo-tourism; sustainability, impacts and management, Oxford, Great Britain, Pp: 260 Thomas, R. Pigozzi, B. and Sambrook, R (2005). Tourist Carrying Capacity Measures: Crowding Syndrome in the Caribbean, The Professional Geographer, Vol.57, No.1: 13-20
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 651 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,148 |