
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,704 |
تعداد مقالات | 13,954 |
تعداد مشاهده مقاله | 33,450,836 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,266,635 |
تحلیل الگوهای فضایی – اجتماعی مساکن روستایی و عوامل مؤثر برآن در استان قم | ||
جغرافیا و برنامه ریزی محیطی | ||
مقاله 4، دوره 23، شماره 4، اسفند 1391، صفحه 57-78 اصل مقاله (3.02 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
سید اسکندر صیدایی* 1؛ محمدعلی احمدیشاپورآبادی2 | ||
1استادیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
2دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
چکیده | ||
مساکن روستایی نشان دهنده چشم انداز فرهنگی حاصل از تعامل بین انسان و محیط و دارای ارتباط دو سویه بین تحولاتفضایی – کالبدی و تغییرات در ساخت اجتماعی و اقتصادی بوده و متأثر از مجموعهای از عوامل جغرافیایی، طبیعی و اجتماعی- فرهنگی است. از این رو به منظور برنامهریزی توسعه پایدار سکونتگاههای روستایی و رسیدن به اهداف قابل تحقق توسعه ملی، شناخت و تحلیل الگوهای فضایی، اجتماعی سکونتی به عنوان بستر استقرار انسان از اهمیت بسیار برخوردار است. به تبع این ضرورت این پژوهش بر آن است تا به مطالعه، شناخت و تحلیل الگوهای استقرار فضایی – اجتماعی مساکن روستایی در استان قم بپردازد. این پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی است و برای جمعآوری اطلاعات، ترکیبی از روشهای اسنادی و میدانی استفاده شده است. یافتهها نشان میدهد که الگوهای فضایی – اجتماعی استقرار ناشی از عوامل طبیعی (ناهمواریها، منابع آب و خاک، چشمه، قنات و چاه) و هم چنین عوامل انسانی (راههای ارتباطی، تأثیرپذیری جامعه روستایی از شهر و تغییرات در ساختهای اجتماعی و اقتصادی) و در مواردی تأثیر ترکیبی چند عامل است. الگوی پراکنش عمدتاً خوشهای و خطی خوشهای است. تحت تأثیر تغییرات در ساختهای اجتماعی و اقتصادی دگرگونی در الگوهای اجتماعی (بافت، کالبد و ریخت مساکن روستایی) به وجود آمده و به نوعی نشان دهنده نوع فعالیت در امور اقتصادی و نگرش اجتماعی – فرهنگی و چگونگی تحول در معیشت ساکنان فضاهای روستایی استان است. | ||
کلیدواژهها | ||
استقرار فضایی؛ الگوی اجتماعی؛ مساکن روستایی؛ توسعه پایدار روستایی؛ استان قم | ||
مراجع | ||
آسایش، حسین و استعلاجی، علیرضا، (1381)، اصول و روشهای برنامهریزی ناحیهای (مدلها، روشها و فنون)، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی. استعلاجی، علیرضا و قدیری معصوم، مجتبی، (1384)، بررسی عوامل جغرافیایی در نظام استقرار سکونتگاهها با تاکید بر تکنیکهای کمی (پژوهش موردی: ناحیه ویکلیج از توابع شهرستان نمین)، پژوهشهای جغرافیایی، شماره 53 اکبراقلی، فرحناز و ولایتی، سعدالله، (1386)، بررسی جایگاه عوامل طبیعی در استقرار سکونتگاههای روستایی، فصلنامه جغرافیا، سال پنجم، شماره 12-13، بهار و تابستان. امیدیشاهآباد، امید، (1389)، تحلیل روند پراکندگی فضایی سکونتگاههای روستایی از نظر جمعیت در ایران، چکیده مقالات بینالمللی سکونتگاههای روستایی: مسکن و بافت، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی پوراحمد، احمد، سلطانی، نبیالله، (1379)، اثر تحولات جمعیت روستایی شهرستان بهار طی سالهای 1355-1375 بر ساختارهای فضایی و مکانی ناحیه، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی دانشگاه تهران. رکنالدین افتخاری، عبدالرضا و فیروزنیا، قدیر، (1381)، جایگاه روستا در فرایند توسعه ملی، انتشارات موسسه توسعه روستایی ایران. سعیدی، عباس، (1375)، ضرورت آرایش مکانی – فضایی سکونتگاههای در راستای ساماندهی روستاهای پراکنده، مجموعه مقالات سمینار ساماندهی روستاهای پراکنده، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی همدان. سعیدی، عباس، (1386)، مبانی جغرافیای روستایی، انتشارات سمت شفیعی ثابت، ناصر، (1385)، نظام سلسله مراتب سکونتگاههای روستایی با تأکید بر ایران، http://n-shafiei.persianblog.ir صیدایی، سید اسکندر و نوروزی آورگانی، (1389)، تحلیلی بر الگوهای استقرار فضایی سکونتگاههای روستایی در استان چهار محال و بختیاری، جغرافیا و توسعه، شماره 18. طالب، مهدی و عنبری، موسی، (1384)، جامعه شناسی روستایی، ابعاد تغییر و توسعه در جامعه روستایی ایران، انتشارات دانشگاه تهران عنابستانی، علی اکبر، (1390)، بررسی آثار فعالیتهای اقتصادی بر الگوهای مسکن روستایی (مطالعه موردی: روستاهای خراسان رضوی)، دوماهنامه پیام مهندس، سال 11، شماره 54. مهندسین مشاور عمران زاوه، (1382)، طرح مطالعات توسعه اقتصادی و اجتماعی استان قم، سازمان مدیریت و برنامهریزی استان قم. ملکیان دولتآبادی، زهره، (1387)، شهرهای کوچک و ارزیابی نقش در آنها در روستاهای حوزه نفوذ؛ نمونه موردی شهر قنوات- استان قم، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان. معاونت برنامهریزی استانداری قم، سالنامه آماری استان قم، 1387 و 1375،. مرکزآمارایران 1386، دادههای سرشماری نفوس و مسکن آبادیهای استان قم. موسیکاظمی، مهدی و علی بدری، (1383)، جغرافیای شهری و روستاشناسی، انتشارات دانشگاه پیام نور هاشمی کوچسرایی، مجید، (1375)، بررسی پراکندگی سکونتگاههای روستایی در ایران، مجموعه مقالات سمینار ساماندهی روستاهای پراکنده، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی همدان. Khaleel Ismael,Ayoob and Ibrahim Ngah; (2011), Spatial Distribution Pattern of Rural Settlement in Shaqlawa District, Kurdistan Region;empowering nation through geospatial Kota Kinabalu Sabah Khalil Kalantari, Hossein Shabanali Fami, Ali Asadi, Iraj Qasemi and Shahla Chubchian; (2008), Major Challenges of Iranian Rural Communities for Achieving Sustainable Development American Journal of Agricultural and Biological Sciences 3 (4): 724-728. Anabstani; Ali Akbar, “(2011); The role of natural factors in stability of rural settlements(case study: Sabzevar county); Geography and Environmental Planning, 21th Year, vol. 40, No.4, Winter Yu Tao Zhang Jing-xiang Sun Li-jing Huang Wen-yun Research on Rural Spatial Distribution in China Based on Urban-Rural Integrated Planning Management ;Computer Sciences and Convergence Information Technology ;2009.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 711 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 818 |