تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,682 |
تعداد مقالات | 13,758 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,157,673 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,733,207 |
تحلیل روند بلندمدت تبخیر تعرق پتانسیل در حوضه جنوبی رود ارس | ||
جغرافیا و برنامه ریزی محیطی | ||
مقاله 12، دوره 23، شماره 3، آذر 1391، صفحه 193-210 اصل مقاله (1.59 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
مرضیه اسمعیل پور* 1؛ یعقوب دینپژوه2 | ||
1دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
2استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
تبخیر- تعرق پتانسیل () یکی از مهمترین اجزاء چرخه هیدرولوژیکی برای برنامهریزی سیستمهای آبیاری، آماده سازی دادههای ورودی برای مدلهای هیدرولوژیکی بیلان آب و ارزیابی اثرات هیدرولوژیکی تغییر اقلیم است. در این مطالعه مقادیر با استفاده از روش بلانی- کریدل برای 6 ایستگاه واقع در بخش جنوبی حوضه رود ارس در دوره آماری 2008-1986 محاسبه شد. افزون بر این، روند تغییرات و برخی از مهمترین متغیرهای هواشناسی موثر بر آن در دو مقیاس فصلی و سالانه تجزیه و تحلیل شد. برای این کار از آزمون ناپارامتری مان کندال پس از حذف اثر خودهمبستگی دادهها استفاده شد. برای محاسبه شیب خط روند از روش تخمین گر Sen استفاده شد. نتایج نشان داد که روند در ایستگاهها و مقیاسهای زمانی مختلف متفاوت است. در بین ایستگاههای مورد مطالعه خوی شدیدترین روند افزایشی معنی دار (P<0.05) را در مقیاس سالانه برای تجربه کرده بود. در این ایستگاه روند تغییرات حداقل رطوبت نسبی کاهشی و شدیدتر از سایر ایستگاهها بود. در این ایستگاه پارامترهای مربوط به درجه حرارت هوا و سرعت باد روند افزایشی نشان دادند. شیب خط روند در این ایستگاه معادل 25 میلیمتر در سال به دست آمد. روند در ایستگاههای ماکو و اهر نیز در مقیاس سالانه افزایشی (ولی غیرمعنی دار) بود. در این ایستگاه روند نزولی رطوبت نسبی هوا تجربه شده است. روند سالانه سایر ایستگاهها کاهشی (ولی غیر معنی دار) بود. در مقیاس فصلی ترکیبی از روندهای مثبت و منفی در ایستگاههای مورد بررسی مشاهده شده است. روند ایستگاه خوی در همه فصول سال مثبت (و در پاییز معنی دار در سطح 5%) و در ایستگاه پارس آباد منفی (ولی غیر معنی دار) بوده است. در بین پارامترهای مورد بررسی، تعداد ساعات آفتابی در تمام ایستگاهها و در دو مقیاس فصلی و سالانه دارای روند افزایشی است. حداقل، حداکثر و میانگین درجه حرارت هوا در مقیاس سالانه در همه ایستگاهها روند صعودی دارد. بارش فصل پاییز در همه ایستگاهها روند نزولی دارد. روند سرعت باد در همه ایستگاهها (بجز جلفا و پارس آباد) در مقیاس سالانه صعودی است. | ||
کلیدواژهها | ||
تبخیر- تعرق پتانسیل؛ بلانی- کریدل؛ روند؛ مان- کندال؛ حوضه جنوبی رود ارس | ||
مراجع | ||
اسمعیلپور، مرضیه، (1386)، ارزیابی بیلان آب برای استفاده کشاورزی در حوضه جنوبی رود ارس، سعید جهانبخش، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیای طبیعی، دانشگاه تبریز. دانشور وثوق، فرزانه، دین پژوه، یعقوب و محمد تقی اعلمی،(1390)، تاثیر خشکسالی بر تراز آب زیرزمینی در دوهه اخیر (مطالعه موردی: دشت اردبیل)، مجله دانش آب و خاک (دانشگاه تبریز) جلد 21، شماره 2 (پذیرفته شده). سبزی پرور، علی اکبر؛ تفضلی، فرزین؛ زارع ابیانه، حمید؛ بانژاد، حسین؛ غفوری، محمد؛ موسوی بایگی، محمد و زهره مریانجی،(1387)، ارزیابی حساسیت مدلهای مختلف تبخیر- تعرق مرجع(ETo) به سیگنالهای تغییر اقلیم در اقلیم سرد نیمه خشک همدان، علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال دوازدهم، شماره چهل و ششم، 592-581. شیر غلامی،هادی؛ قهرمان، بیژن؛ علیزاده، امین و جواد بداق جمالی، (1383)، بررسی روند تبخیر تعرق گیاه مرجع در ایران، پژوهشنامه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خزر، سال دوم، شماره سوم، 27-11. علیزاده، امین، (1382)، اصول هیدرولوژی کاربردی، انتشارات دانشگاه امام رضا، چاپ شانزدهم، مشهد، 815 صفحه. قره خانی، ابوذر و نوذر قهرمان، (1389)، بررسی روند تغییرات فصلی و سالانه رطوبت نسبی و نقطه شبنم در چند نمونه اقلیمی در ایران، نشریه آب و خاک (دانشگاه فردوسی مشهد)، جلد 24، شماره 4، 646-636. کیانی سفیدان جدید، طاهره، (1384)، تحلیل سینوپتیکی بارشهای رگباری در حوضه جنوبی رود ارس، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تبریز. موحد دانش، علی اصغر، (1373)، هیدرولوژی آبهای سطحی ایران، انتشارات سمت، چاپ اول، تهران، 378 صفحه. Abtew, W., Obeysker, J. and Iricanin, N., (2011), Pan evaporation and potential evapotranspiration trends in South Florida. Hydrological Processes, 25: 11 pages. Dinpashoh, Y., Jhajharia, D., Fakheri-Fard A., Singh, V.P., Kahya, E., (2011), Trends in reference crop evapotranspiration over Iran, Journal of Hydrology, 399: 12 pages. Fooladmand, H.R., and Ahmadi, S.H., (2009), Monthly spatial calibration of Blaney-Criddle equation for calculating monthly in Southern Iran.Irrigation and Drainage, 58: 12 pages. Gong, L., Xu, CH., Chen, D., Halldin, S., Chen, Y., (2006), Sensivity of the Penman- Monteith reference evapotranspiration to key climatic variables in the Changjiang (Yangtze River) basin. Journal of Hydrology, 329: 10 pages. Goyal, R.K., (2004), Sensivity of evapotranspiration to global warming: a case study of arid zone of Rajastan (India), Agricultural Water Management, 69: 11pages. Jhajharia, D., Shrivastava, S.K., Sarkar, D. and Sarkar, S., (2009), Temporal characteristics of pan evaporation trends under the humid conditions of northeast India. Agricultural and Forest Meteorology, 149: 8 pages. Jhajharia, D.,Dinpashoh, Y., Kahya, E., Singh, V.P., (2011), Trends in reference evapotranspiration in humid region of northeast India, Hydrological Processes, Doi: 10.1002/hyp.8140: 15 pages. Kumar, S., Merwade, V., Kam, J., Thurner, K., (2009), Streamflow trends in Indiana: Effects of long term persistence, precipitation and subsurface drains, Journal of Hydrology, 374: 13 pages. Shuttleworth, W.J., (1993), Evaporation in: Maidment, D.R. "Handbook of Hydrology", McGraw-Hill. 4.1-4.53. Tabari, H., Marofi, S., Aeini, A., Talaee, P.H. and Mohammadi, K., (2010), Trend analysis of reference evapotranspiration in the western half of Iran. Agricultural and Forest Meteorology, 151 (2): 9 pages. Tabari, H. and Talaee, P.H., (2011), Temporal variability of precipitation over Iran: 1966-2005. Journal of Hydrology, 396: 8 pages. Thomas, A., (1999), Spatial and temporal characteristics of potential evapotranspiration trends over China. Int. J. Climatol, 20: 16 pages. Wang, Y., Jiang,T., Bothe, O., and Fraedrich,K., (2006), Changes of pan evaporation and reference evapotranspiration in the Yangtze River basin, Theoretical and Applied Climatology , 90 (1-2): 8 pages. Xu, Ch.Yu., Gong, L., Jiang T, Chen D., and Singh, V.P., (2006), Analysis of spatial distribution and temporal trend of reference evapotranspiration and pan evaporation in Changjiang (Yangtze River) catchment, Journal of Hydrology, 327: 13 pages. Zhang, X., Ren, Y., Yin, Z., Lin, Z. and Zheng, D., (2009), Spatial and temporal variation patterns of reference evapotranspiration across Qinghati- Tibetan. J. of Geophysical Research, 114, D15105, doi: 10.10292009JD011753: 14 pages. Zhang, X., Xu, CH., Chen, Y., Ren, L., (2011), Comparision of evapotranspiration variations between the Yellow River and Pearl River basin, China. J. of Stoch Environ Res Risk Assess 25, 12 pages. Zhang, Q., Xu, C.H.Y. and Xiaohong, C., (2011), Reference evapotranspiration changes in China: natural processes or human influences? Theoretical and Applied Climatology, 103, (3-4): 10 pages. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 576 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 781 |