
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,715 |
تعداد مقالات | 14,055 |
تعداد مشاهده مقاله | 34,044,571 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,632,151 |
مکانیابی نواحی مساعد برای توسعۀ فیزیکی کلان شهر تهران بر مبنای عناصر اقلیمی و عوامل جغرافیایی | ||
جغرافیا و برنامه ریزی محیطی | ||
مقاله 2، دوره 23، شماره 3، آذر 1391، صفحه 23-42 اصل مقاله (873.52 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
فیروز مجرد* 1؛ سمیه حسینیفر2 | ||
1استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
2کارشناس ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
چکیده | ||
گسترش شهرها و تأثیر آنها بر ساختار فضایی کلان شهرها، همواره از مسائل مورد توجه برنامهریزان بوده است. یکی از مهمترین عواملی که در جهتدهی به این توسعه نقش بارزی ایفا میکند، عوامل طبیعی از جمله عوامل اقلیمی است که تاکنون در کشورمان بدلایل مختلف از جمله منافع اقتصادی ناشی از ساخت و سازهای بیرویه، کمتر مورد توجه بوده است. از آنجا که این بیتوجهی باعث توسعه نامعقول و لجام گسیخته کلان شهر تهران در جهات نامناسب جغرافیایی شده است، بنابراین، تحقیق حاضر بر آن است که بر مبنای عناصر اقلیمی و عوامل جغرافیایی به مکانیابی بهینۀ نواحی مناسب برای توسعۀ فیزیکی کلان شهر تهران بپردازد. در این تحقیق برخی از عناصر اقلیمی و عوامل جغرافیایی دخیل در مکانیابی کلان شهر تهران، انتخاب و نقشههای مربوطه بر اساس آمار ایستگاههای منطقه و سایر اطلاعات، با استفاده از نرم افزار ArcGIS به روش میانیابی یا با استفاده از معادلات رگرسیونی، تهیه شدند. سپس لایههای رستری به دست آمده، پس از بازطبقه بندی ارزشهای یاختههای آنها، با استفاده از دو مدل تجزیه و تحلیل مکانی ( SA ) و تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی مکانی ( SAHP )، وزن دهی و تلفیق شدند و بدین ترتیب نقشههای نهایی هر کدام از دو مدل فوق به دست آمد. در گام بعد با استفاده از تصاویر ماهوارهای منطقه و انجام تصحیحات مختلف هندسی و رادیومتریک بر روی آنها، نقشههای شاخص پوشش گیاهی ( NDVI ) و کاربری زمین تهیه گردید. سپس هر یک از این دو نقشه با نقشههای نهایی دو مدل SA و SAHP تلفیق و در نهایت، نقشههای تناسب توسعۀ فیزیکی به دست آمد. نتیجۀ تحقیق نشان داد که با در نظر گرفتن پهنههای اراضی بایر و تلفیق آن با پهنههای تناسب و به منظور حفظ پوشش گیاهی، توسعۀ شهر به سمت جنوب مطلوبتر از سایر جهات است. مناطق غربی و شمالغربی در اولویتهای بعدی قرار میگیرند. | ||
کلیدواژهها | ||
مکانیایی؛ توسعۀ فیزیکی؛ تهران؛ اقلیم؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی | ||
مراجع | ||
بحرینی، سید حسین، (1390)، فرآیند طراحی شهری، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ ششم، تهران، 469ص.
بدر، رضا (1379) استفاده از GIS و RS در تعیین جهت گسترش فیزیکی شهر (نمونه موردی شهر رضی)، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: عباس علیمحمدی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، گروه سنجش از دور. بهرام سلطانی، کامبیز، (1371)، مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی (محیط زیست)، مرکز مطالعات و تحقیقات وزارت مسکن و شهرسازی، چاپ اول، تهران،240ص. بهرامسلطانی، کامبیز، (1380)، نقش اقلیم در مطالعه محیطهای شهری، موج سبز، 5: 21-18. خسروی، مریم، (1383)، تعیین جهت توسعه فیزیکی شهر اندیمشک با استفاده از دادههای ماهوارهای (RS) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، پایان نامه کارشناسی ارشد، اساتید راهنما: نظریان، اصغر و تولایی، سیمین، دانشگاه تربیت معلم تهران، گروه جغرافیا. ذواشتیاق،هادی، (1371)، چکیده طرح ساماندهی شهر تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، تهران. ربیعی دستجردی، حمیدرضا، (1382)، مدلسازی عدم اطمینان در آشکارسازی تغییرات بر مبنای طبقهبندی دادههای ماهوارهای (نمونه موردی شهر اصفهان)، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: ضیائیان، پرویز، دانشگاه تربیت مدرس تهران، گروه سنجش از دور. رحیمیون، علی، (1377)، تحلیل مناسبت اراضی درون شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در باقرشهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس تهران، گروه سنجش از دور. رهنمایی، محمدتقی، (1378)، محدودیتهای فضایی شهر تهران، پژوهشهای جغرافیایی، 34: 19-7. سعیدنیا، احمد، (1372)، مکان شهر تهران، مجموعه پژوهشهای محیط زیست، 15: 61-43. علیجانی، بهلول، (1385)، آب و هوای ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران، 221ص. غیور، حسنعلی، (1375)، سیل و مناطق سیل خیز در ایران، تحقیقات جغرافیایی، 40: 120-101. فرج زاده، منوچهر، (1389)، مبانی سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، نشر انتخاب، چاپ اول، تهران، 224ص. فرجی سبکبار، حسنعلی، (1384)، مکانیابی واحدهای خدمات بازرگانی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، پژوهشهای جغرافیایی، 51: 137-125. موحدی، سعید و محمود سلطانیان، (1390)، سامانه اطلاعات جغرافیایی و اقلیم شناسی، انتشارات کنکاش، چاپ اول، اصفهان، 188ص. وزارت نیرو، (1385)، پیش نویس راهنمای ارزیابی خسارت سیلاب، شرکت مدیریت منابع آب ایران، نشریۀ شمارۀ 296- الف، 95ص. Bathrellos, G. D., Gaki-Papanastassiou, K., Skilodimou, H. D., Papanastassiou, D., Chousianitis, K. G., (2011), Potential suitability for urban planning and industry development using natural hazard maps and geological–geomorphological parameters, Environ Earth Sci, published online 04 August 2011, www.springerlink.com. Burrough, P. A., (1986), Principles of Geographic Information System for Land Resources Assessment, Clarendon Press, Oxford. 193 pp. Chakhar, S., Mousseau, V., (2008), GIS-based multicriteria spatial modeling generic framework, Int J Geogr Inf Sci, 22 (11–12): 1159–1196. Dong, J., Zhuang, D., Xu, X., Ying, L., (2008), Integrated evaluation of urban development suitability based on remote sensing and GIS techniques—a case study in Jingjinji Area, China, Sensors , 8: 5975–5986. Esbah, H., (2007), Land Use Trends During Rapid Urbanization of the City of Aydin, Turkey, Environ Manage, 39: 443-459. Liu, Y. G., Zeng, X. X., Xu, L., Tian D. L., Zeng, G. M., Hu, X. J., Tang, Y. F., (2011), Impacts of land-use change on ecosystem service value in Changsha, China, J. Cent. South Univ. Technol., 18: 420−428. Mkhabela, M. S., Bullock, P., Raj, S., Wang, S., Yang, Y., (2011), Crop yield forecasting on the Canadian Prairies using MODIS NDVI data, Agricultural and Forest Meteorology, 151: 385–393. Over, S., Buyuksarac, A., Bekta, O., Filazi, A., (2011), Assessment of potential hazard and site effect in Antakya (Hatay Province), SE Turkey, Environ Earth Sci, 62: 313–326. Saaty, T. L., (2004), Decision making–the analytic hierarchy and network processes (AHP/ANP), J Syst Sci Syst Eng, 13(1): 1–35. Thapa, R. B., Murayama, Y., (2010), Drivers of urban growth in the Kathmandu Valley, Nepal: examining the efficacy of the analytic hierarchy process, Appl Geogr, 30: 70–83. Tudes, S., Yigiter, N. D., (2010), Preparation of land use planning model using GIS based on AHP: case study Adana-Turkey, Bull Eng Geol Environ, 69: 235–245. Xiao, J., Shen, Y., Ge, J., Tateishi, R., Tang, C., Liang, Y., Huang, Z. (2006), Evaluating urban expansion and land use change in Shijiazhuang, China, by using GIS and remote sensing, Landsc Urban Plan, 75: 69–80. Yesilnacar, E., Doyuran, V., (2000), Selection of Settlement Areas Using GIS and Statistical Method (Spatial-AHP), Middle East Technical University, Ankara.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 493 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 451 |