تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,658 |
تعداد مقالات | 13,553 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,086,139 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,241,854 |
نخستین گزارش جنس Allacma Börner و گونه Allacma fusca (L.) (Collembola: Sminthuridae) از ایران | |||||||||||||||||
تاکسونومی و بیوسیستماتیک | |||||||||||||||||
مقاله 3، دوره 6، شماره 18، فروردین 1393، صفحه 13-18 اصل مقاله (401.97 K) | |||||||||||||||||
نویسندگان | |||||||||||||||||
سعید بخشی؛ معصومه شایان مهر* ؛ الهام یوسفی لفورکی | |||||||||||||||||
گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران | |||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||
در راستای شناسایی فون پادمان سطحزی جنگل شهید زارع واقع در شرق شهرستان ساری، در اردیبهشت ماه 1391 تعدادی تله گودالی در چندین نقطه از این جنگل قرار داده شد. از پادمان به دام افتاده اسلایدهای میکروسکوپی تهیه و سپس با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر شناسایی و نامگذاری شدند. از میان نمونههای جمعآوری شده، جنس Allacma Börner, 1906 و گونه Allacma fusca (Linnaeus) برای نخستین بار از ایران گزارش میشوند. | |||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||
Allacma fusca؛ Sminthuridae؛ Colllembola؛ گزارش جدید؛ مازندران؛ ایران | |||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||
پادمان یا دمفنریها، از فراوانترین و مهمترین بندپایان خاکزی به شمار میآیند که بر اساس اندازه بدن در گروه مزوفونهای خاک قرار میگیرند (Chahartaghi, et al.,2005). این حشرات به همراه کنهها به ویژه کنههای راسته Oribatida، در تجزیه مواد غذایی، تداوم چرخه عناصر، بهبود ساختمان خاک و تغییر شرایط رشد ریشه در خاک نقش دارند (Chahartaghi, 2007). از لحاظ شکلشناسی، پادمان، شش پایانی کوچک از گروه دهاندرونیان (Entognatha)، بدون بال و دارای شاخک چهاربندی هستند (Hopkin, 1997). راسته پادمان شامل سه زیرراسته: Arthropleona، Neelipleona و Symphypleona است (Fjellberg, 1998). زیرراسته Symphypleona گونههایی با بدن کروی را در بر میگیرد که مرز بین قفسسینه و شکم در آنها مشخص نیست (Fjellberg, 2007). یکی از خانوادههای مهم این زیرراسته، Sminthuridae است که گونههای آن همگی دارای هشت چشم ساده در دو طرف سر هستند؛ قفسسینه در آنها کوچکتر از شکم است؛ مادهها دارای موی تغییر شکل یافتهای در زیر ناحیه مخرج و نرها دارای شاخکهای ساده هستند؛ بند چهارم شاخک بلندتر از بند سوم و دارای تقسیمات فرعی است (Bretfeld, 1999). بیشتر گونههای این خانواده از دیدگاه بومشناختی، سطحیزی (epigeic) یا نیمه سطحیزی (hemiedaphic) هستند و میتوان آنها را از روی گیاهان و یا سطح خاک جمعآوری نمود (Chahartaghi et al., 2006). در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت ماه سال 1391، نمونههایی از این خانواده با اندازه درشت (بیش از 3 میلیمتر) با استفاده از تلههای گودالی حاوی اتانول 70 درصد که هر دو تا سه روز یک بار بازرسی میشدند، از پارک جنگلی شهید زارع ساری جمعآوری شدند. این پارک در یک کیلومتری جنوب جاده ساری- بهشهر با مختصات طول جغرافیایی ″45، ′7، 52، عرض جغرافیایی″2، ′32، 36 و ارتفاع 40 تا 116 متری از سطح دریا واقع شده است و پوشش گیاهی آن شامل درختان بلوط، انجیلی، کاج تهران، زربین، آزاد و کاج سیاه است. برای شناسایی نمونههای جمعآوری شده، ابتدا با استفاده از مخلوط لاکتیک اسید و گلیسیرین (نسبت 5 به 1)، از آنها اسلاید میکروسکوپی تهیه شد (Chahartaghi et al., 2006)، سپس با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر Fjellberg, 1980, 2007)؛ (Bretfeld , 1999 شناسایی و نامگذاری شدند. نمونههای جمعآوری شده به جنس Allacma Börner, 1906 و گونه Allacma fusca (Linnaeus, 1758) متعلق بودند. مطالعات انجام شده در مورد فون پادمان ایران بسیار محدود است. در ایران تاکنون 116 گونه متعلق به 51 جنس و 18 خانواده از راسته پادمان گزارش شده است (Shayanmehr et al., 2012). از خانواده Sminthuridae، تنها جنس Sminthurus Latreille, 1804 و دو گونه S. viridis Linnaeus وS. marginatus Schött از ایران گزارش شدهاند Farahbakhsh, 1961)؛ Kahrarian and Mohammadi Noor,2012؛ Shayanmehr et al., 2012). با توجه به نتایج پژوهش حاضر، جنس Allacma Börner, 1906 و گونه Allacma fusca (Linnaeus, 1758) برای فون پادمان ایران، گزارش جدید محسوب میشوند. جنس Allacma Börner, 1906 گونههای مربوط به جنس Allacma ابتدا در جنس Sminthurus طبقهبندی میشدند (Bretfeld, 1999) ولی در سال 1906 گونههای جنس Sminthurus دوباره توسط Börner توصیف شدند و برخی از گونههای آنجدا و در جنس جدیدی به نام Allacma قرار گرفتند (Bretfeld, 1999). این جنس اکنوندارای سه گونه در منطقه پالئارکتیک است (Bretfeld, 1999). در گونههای این جنس روی دنس (dens) بیش از 9 عدد موی شکمی وجود دارد؛ پیران (trochanter) پای عقب خاردار و سر دارای یک عدد موی ضخیم کوتاه بین قاعده شاخک و لکه چشمی است (Fjellberg, 2007). گونه Allacma fusca (Linnaeus, 1758) در پژوهش حاضر، از گونه Allacma fusca پنج نمونه شامل دو عدد حشره ماده و یک عدد حشره نر و دو عدد در مراحل نارس جمعآوری شدند. اندازه بدن افراد این گونه درشت (3 تا 4 میلیمتر) و به رنگ قهوهای روشن با لکههای پراکنده روی بدن هستند (Fjellberg, 2007) (شکل 1). هر لکه چشمی دارای هشت عدد چشم ساده بوده (شکل 2)؛ روی سر و بین قاعده شاخک و لکه چشمی دارای یک عدد موی کوتاه و ضخیم است (شکل 3)؛ بند سوم شاخک دارای تعدادی موی بلند در کنار موی کوتاه (شکل 4)؛ بند چهارم شاخک دارای بندهای فرعی است (شکل 5) (Bretfeld, 1999). حاشیه داخلی موکرو (mucro) دارای دندانههای زبر و حاشیه خارجی آن صاف و بدون دندانه است (Fjellberg, 2007) (شکل 6). در گونه A. fusca همه موهای سطح بیرونی دنس، بلند و شکل آنها عادی است (شکل 6). این ویژگی باعث تمایز آن از گونه A. koreana میشود که دارای دو تا سه عدد موی بسیار کوتاه روی دنس است. همچنین، در گونه A. fusca2 یا 3 عدد از موهای عقبی دنس چماقی شدهاند که این ویژگی آن را از گونه
| |||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||
منابع Bretfeld, G. (1999) Synopses on Palaearctic Collembola. In: Symphypleona (Ed. Dunger, W.), vol. 2. Staatliches Museum für Naturkunde Görlitz, Görlitz. Chahartaghi, M. (2007) Trophic niche differentiation, sex ratio and phylogeography of European Collembola. PhD thesis, Technischen Universität Darmstadt, Darmstadt, Germany. Chahartaghi, M., Langel, R., Scheu, S. and Ruess, L. (2005) Feeding guilds in Collembola based on nitrogen stable isotope ratios. Soil Biology and Biochemistry 37: 1718-1725. Chahartaghi, M., Scheu, S. and Ruess, L. (2006) Sex ratio and mode of reproduction in Collembola of an oak-beech forest. Pedobiologia50: 331-340. Farahbakhsh, Gh. (1961) A checklist of economically important insects and other enemies of plant and agricultural products in Iran. Department of Plant Protection, Ministry of Agriculture, Tehran (in Persian). Fjellberg, A. (1980) Identification keys to Norwegian Collembolan. Leiden, Boston, Köln, Brill. Fjellberg, A. (1998) The Collembola of Fennoscandia and Denmark. Part I. Poduromorpha. Brill, Leiden, Boston. Fjellberg, A. (2007) The Collembola of Fennoscandia and Denmark. Part II: Entomobryamorpha and Symphypleona. Brill, Leiden, Boston. Hopkin, S. P. (1997) Biology of Springtails (Insecta: Collembola). Oxford University Press, Oxford. Kahrarian, M. and Mohammadi Noor, L. (2012) Preliminary checklist of the Collembolan fauna in Kermanshah, Sahneh and Harsin counties (Kermanshah: Iran) with two new records for Iranian fauna. Pakistan Entomologist 34(1): 27-30. Shayanmehr, M., Kahrarian, M., Yahyapour, E. and Yoosefi, E. L. (2012) An introduction to Iranian Collembola (Hexapoda): an update to the species list. Zookeys 335: 69-83.
| |||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 409 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 355 |