تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,673 |
تعداد مقالات | 13,654 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,570,606 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,472,542 |
محیط رسوبی و دیاژنز ماسه سنگ های سازند خان در دو برش چشمه بخشی و محیط رسوبی و چاه روف ، بلوک پشت بادام | ||
پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی | ||
مقاله 6، دوره 26، شماره 2، تیر 1389، صفحه 105-128 | ||
نویسندگان | ||
مهدی شادان* 1؛ محبوبه حسینی برزی2 | ||
1کارشناس ارشد گروه زمین شناسی دانشگاه شهید بهشتی | ||
2استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه شهید بهشتی | ||
چکیده | ||
سازند خان به سن پرمین متشکل از توالی های آواری-کربناتی، در بلوک پشت بادام واقع در جنوب باختری شهرستان طبس بیرون زدگی دارد. نهشته های آواری این سازند را در برش های چشمه بخشی و چاه روف به طور عمده ماسه سنگ های کوارتزآرنایتی متوسط تا ریز دانه با بلوغ بافتی و ترکیبی بالا تشکیل می دهند. حضور طبقه بندی مورب مسطح، تراف و لامیناسیون موازی در این ماسه سنگ ها ناشی از رسوبگذاری آن ها در یک محیط حاشیه ساحلی پر انرژی و تحت تاثیر امواج است. 4 رخساره سنگی شامل بخش پیش ساحل، بالای حاشیه ساحلی، دهانه کانال فرسایشی و توفانی مورد شناسایی قرارگرفته است. بر اساس مشاهدات پتروگرافی، کاتدولومینسانس و تصاویر SEM پدیده های دیاژنزی اولیه و تاخیری از یکدیگر تفکیک گردید. نتایج حاصل از بررسی تصاویر کاتدولومینسانس سیمان های کربناتی در ماسه سنگ ها نشان دهنده سیمانی شدن یک مرحله ای آن ها تحت تاثیر آب های متائوریکی طی مراحل اولیه دیاژنز است. همچنین تصاویر SEM و آنالیز EDX بیانگر تبدیل رس های اولیه آهن دار به کلریت و نیز تشکیل کلریت به صورت حاشیه ای در اطراف دانه ها طی مراحل دیاژنز تاخیری است. پدیده های دیاژنزی دیگر شامل فشردگی (فیزیکی و شیمیایی)، استیلولایتی شدن، سیمانی شدن سیلیسی، انحلال و جانشینی در دانه های آواری است. | ||
کلیدواژهها | ||
سازند خان؛ محیط رسوبی؛ بلوک پشت بادام؛ دیاژنز | ||
اصل مقاله | ||
شکل 1) موقعیت و راههای دسترسی به برش های مورد مطالعه.
شکل3)a . کوارتز مونوکریستالین با گردشدگی خوب و واجد اینکلوژیون های تورمالین. b. دانه ارتوز با گردشدگی خوب و هوازدگی سطحی. c. قطعه سنگ چرتی گردشده ..d دانه زیرکن با گردشدگی بالا.
شکل 4) نمونه های ماسه سنگی در دیاگرام مثلثی فولک (Folk 1980) در بخش کوارتز آرنایت قرار می گیرند.
رخساره پیش ساحل - رخساره :B ارتوکنگلومرا (معادل Gh-Gcm) تفسیر
شکل 5) .aماسه سنگ های با لامیناسیون موازی ظریف مربوط به رخساره پیش ساحل. b. لایه کنگلومرایی با قطعات چرتی تیره گرد شده.
- رخساره :D ماسه سنگ با طبقه بندی مورب در بخش فعال دهانه کانال (معادل(St, Sh - رخساره :E ماسه سنگ با طبقه بندی مورب و لامیناسیون موازی بخش اسپیلیت پلاتفرم از دهانه کانال (معادل Sp, Sh) تفسیر
شکل 6) a . مرز فرسایشی بین ماسه سنگ های سازند خان با سازند گچال. قطعات کنده شده از واحد زیرین با دایره مشاهده می شود.b . ایکنوفسیل تالاسینوئید در ماسه سنگ های سازند خان در مرز با سازند گچال. c. قاعده فرسایشی در ماسه سنگ های رخساره دهانه کانال فرسایشی (خط منقطع). d. طبقه بندی مورب تراف در ماسه سنگ های رخساره دهانه کانال فرسایشی. e. طبقه بندی مورب مسطح در رخساره کانال فرسایشی.
-رخساره F : ماسه سنگ های دانه درشت تا گرانولی - رخساره:G ماسه سنگ متوسط تا ریز دانه (معادل (Sh تفسیر
محیط و مدل رسوبی واحد های ماسه سنگی سازند خان
شکل 8) مدل محیط رسوبی ماسه سنگ های سازند خان (برگرفته از Einsele 2000با تغییرات). به دلیل نبود داده های مورد نیاز برای تعیین جهت خط ساحلی ، مدل ارائه شده فاقد جهت جغرافیایی است.
- سیمان سیلیسی
شکل 9) a. سیمان کلسیتی پوئی کیلوتوپیک همراه با دانه های کوارتزی شناور در زمینه سیمان. .b نمایی از نمونه ماسه سنگی در زیر میکروسکوپ پلاریزان..c سیمان کلسیتی در نمونه ماسه سنگی، لومینسانس زرد تا نارنجی روشن نشان می دهد. d. حضور دانه های آلوکمی فسیلی در ماسه سنگ های دورگه به عنوان منشا سیمان کربناتی.
شکل 11) a. شکستگی در دانه کوارتز آواری ناشی از فشردگی فیزیکی. .b خردشدگی دانه های آواری در محل درزه کاتاکلاستیک. .c مرزهای سه گانه در بین دانه های کوارتزی که تا مرحله دگرگونی حفظ می گردد.
شکل 12) a. عوارض خلیج مانند در دانه های کوارتزی در مجاورت با سیمان کربناتی. .b جانشینی گسترده کوارتز توسط سیمان کربناتی (پیکان کوچک) و عدم جانشینی کربنات در دانه کوارتزی با سطح یوهدرال (پیکان بزرگ).
تاریخچه دیاژنزی
سیمان سیلیسی انحلال دانه های کربناتی سیمان کربناتی: تماس زیگزاگی، مقعر و محدب و طولی (فشردگی شیمیایی) تماس طولی با اتصالات 120 درجه (فشردگی شیمیایی) استیلولایت (فشردگی شیمیایی) انحلال و جانشینی دانه های کوارتز توسط کربنات رس کلریتی ........... ........
..... ............
......
.........
......... .......
سپاسگزاری
| ||
مراجع | ||
1- حسینی برزی، م.، و م. شادان، (زیر چاپ). برخاستگاه و هوازدگی سنگ مادر ماسه سنگ های سازند خان بر اساس پتروگرافی، آنالیز مدال و ژئوشیمی عناصر اصلی در برش چاه روف، بلوک پشت بادام. فصلنامه زمین شناسی ایران. 2- شادان، م.، 1387، محیط رسوبی و دیاژنز ماسه سنگ ها در سازند خان در دو برش چاه روف و چشمه بخشی، طبس: پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، 167 ص. 3- عارفی فرد، س.، 1384، مطالعه میکروبیواستراتیگرافی و میکروفاسیس های زمین های پرمین در مناطق کلمرد، شتری و شیرگشت (ایران مرکزی): پایان نامه دکترا، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، 252 ص. 4- Agaard, P., J. Jahren, A.O. Harstad, O. Nilsen, and M. Ramm, 2000, Formation of grain-coated chlorite in sandstones; laboratory synthesized vs. natural occurrences: Clay Mineral, v. 35, p. 261-269. 5- Aghanabati, A., 1977, Etude geologigue de la region de Kalmard (W. Tabas). Geological Survey of Iran, Report No.35, 230 p. 6- Arnott, R.W.C., 1993, Quasi-planar-laminated sandstone beds of the lower Cretaceous Bootlegger Member, North-central Montana: evidence of combined-flow sedimentation: Journal of Sediment. Petrol, v. 63, p. 488-494. 7- Baker, J.C., P.J. Havord, K.R. Martin, and K.A.R. Ghori, 2000, Digenesis and petrophysics of the early Permian Moogooloo Sandstone, Southern Carnarvon basin, Western Australia: AAPG Bull, v. 84, p. 250-265. 8- Baron, M., and J. Parnell, 2007, Relationships between stylolites and cementation in sandstone reservoirs: Examples from the North Sea, U.K. and East Greenland: Sedimentary Geology, v. 19, p. 17–35. 9- Berner, R.A., 1981, A new geochemical classification of sedimentary environments: J. Sediment. Petrol, v. 51, p. 359–365. 10- Burley, S.D., and J.D. Kantorowicz, 1986, Thin section and S.E.M. textural criteria for the recognition of cement-dissolution porosity in sandstones: Sedimentology, v. 33, p. 587-604. 11- Collinson, J.D., and D.B. Thompson, 1989, Sedimentary Structures: Second edition, London, Unwin Hyman, 207 p. 12- Colquhoun Gary P., 1995, Siliciclastic sedimentation on a storm- and tide-influenced shelf and shoreline: the Early Devonian Roxburgh Formation, NE Lachlan Fold Belt, southeastern Australia: Sedimentary Geology, v. 97, p. 69-98. 13- Dalrymple, R.W., R.J. Knight, B.A. Zaitlin, and G.V. Middleton, 1990, Dynamics and facies model of a macrotidal sand-bar complex, Cobequid Bay-Salmon River Estuary (Bay of Fundy): Sedimentology, v. 37, p. 577–612. 14- Dapples, E.C., 1979, Diagenesis in Sandstones In: G. Larsen, and G.V. Chinlinger, (Eds.), Developments in Sedimentology, 25A Elsevier, The Netherlands, p. 31–97. 15- Davydov, V.I., and S. Arefifard, 2007, Permian fusulinid fauna of perigondwanan affinity from the Kalmard region, east-central Iran and its significance for tectonics and paleogeography: Palaeontologia Electronica, v. 10, Issue 2; 10A:40p. 16- Dickson, J.A.D., 1965, A modified staining technique for carbonates in thin section: Nature, v. 205, p. 587. 17- Einsele, G., 2000, Sedimentary Basins: Evolution Facies and Sediment budget: Springer Publication, 792 p. 18- Evans, R., J.P. Hendry, J. Parnell, and R.M. Kalin, 1998, Origin and significance of fracture-related dolomite in porous sandstones: an example from the Carboniferous of County Antrim, Northern Ireland: Spec. Publs int. Ass. Sediment, v. 26, p. 409-435. 19- Flugel, E., 2004, Microfacioes of Carbonate Rocks, Analysis, Interpretation and Application: Springe, 976 p. 20- Folk, E., 1980, Petrography of sedimentary rocks: Hemphill Publishing Company. 182 p. 21- Frey, R.W., S.G. Pemberton, and T.D.A. Saunders, 1990, Ichnofacies and bathymetry: a passive relationship: Journal of Paleontology, v. 64, p. 155–158. 22- Froelich, P.N. G.P. Klinkhammer, M.L. Bender, N.A. Luedtke, G.R. Heath, D. Cullen, P. Dauphin, D. Hammond, B.Hartman, and V. Maynard, 1979, Early oxidation of organic matter in pelagic sediments of the eastern equatorial Atlantic: suboxic diagenesis: Geochim. Cosmochim. Acta, v. 43, p. 1075–1090. 23- Greenwood, B., and P.R. Mittler, 1985, Vertical sequence and lateral transitions in the facies of a barred nearshore environment: J. Sedim. Petrology, v. 55, p. 366-375. 25- Heron, S.D., T.F. Moslow, W.M. Bereison, J.R. Herbet, G.A. Steele, and K.R. Sussman, 1984, Holocene sedimentation of a wave-dominated barrier island shoreline: Cap Lookout, North Carolina: Marine Geology, v. 60, p. 413-434. 26- Hurst, A.R., 1981, A scale of dissolution for quartz and its implications for diagenetic processes in sandstones: Sedimentology, v. 28, p. 451-459. 27- Ketzer, J.M., S. Morad, and A. Amorosi, 2003, Predictive diagenetic clay-mineral distribution in siliciclastic rocks within the sequence stratigraphic framework: Int. Assoc. Sedimentol. Spec. Publ, v. 34, p. 43-61. 28- Khalife, M.A., H.E. Soliman, and H.A. Wanas, 2006, The Cambrian Araba Formation in northeastern Egypt: Facies and depositional environments: J. Asia Earth Science, v. 27, p. 873–884. 29- Miall, A.D., 1978, Fluvial sedimentology. Can Soc Petrol Geol Men 5, 859p. 30- Morad, S., J.M. Ketzer, and L.F. De Ros, 2000, Spatial and temporal distribution of diagenetic alterations in siliciclastic rocks: Implications for mass transfer in sedimentary basin: Sedimentology, v. 47, p. 95-120. 31- Moslow, T.F., and R.S. Tye, 1985, Recognition and characterization of Holocene tidal inlet sequences: Marine Geology, v. 63, p.129-151. 32- Murray, R.C., 1990, Diagenetic silica stratification in a paleosilcrete, North Texas: J. Sediment. Petrol, v. 60, p. 717–720. 33- Parcerisaa, D., D. Go´mez-Grasb and A. Trav, 2005, A model of early calcite cementation in alluvial fans: Evidence from the Burdigalian sandstones and limestones of the Valle`s-Penede`s half-graben (NE Spain): Sedimentary Geology, v. 78, p. 197–217. 34- Parente, G., M. Boni, B. De Vivo, and B. Spiro, 1998, Fluid inclusions and stable isotopes evidence of a late-Hercynian hydrothermal fluid flow in SW Sardinia (Italy). In: J.C. Can˜averas, M.A. Garcı´a del Cura, and J. Soria, (Eds.), XV International Sedimentological Congress, Libro de comunicaciones (Sedimentology at the dawn of the third millennium): Publicaciones de la Universidad de Alicante, Alicante, p. 600– 601. 35- Pettijohn, F.J., P.N. Potter, and R. Siever, 1972, Sand and sandstone: Springer, Berlin, 618p. 36- Reading, H.G., 1996, Sedimentary Environment: Processes, Facies and Stratigraphy: Blackwell Science Publication, 688 p. 37- Rebata, L., M. Rasanen, M. Gingras, Jr. Vieira, M. Barberia, and G. Irion, 2006, Sedimentology and ichnology of tide-influenced Late Miocene succession in Western Amazonioa: The gradational transition between the Pebas and Nauta formation: J. South American Earth Science, v. 21, p. 96-119. 38- Reinson, G.E., 1984, Barrier island and associated strand plain system. In Walker R.G. (Ed), Facies models, Geoscience Canada, Reprint series,1, p, 119-114. 39- Ryan, P.C., and R.C. Reynolds, 1996, The origin and diagenesis of grain-coating serpentine-chlorite in Tuscaloosa Formation sandstone, U.S. Gulf Coast: Am. Mineral, v. 81, p. 213-225. 40- Seilacher, A., 1982, Distinctive feature of sandy tempestites. In: G. Ensele and A. Seilacher (Eds.), Cyclic and Event Stratification: Berlin, 532 p. 41- Selley, R.C., 1996, Ancient Sedimentary Environments and their Subsurface Diagnosis, fourth ed: Chapman and Hall, London, 300 p. 42- Shadan, M., and M. Hosseini-Barzi, 2007, Local tectonic controls on deposition of Permian mixed siliciclastic-carbonate deposits of Khan Formation along Kalmard fault, Central Iran: 5th Swiss Geoscience Meeting, Geneva, p, 51-52. 43- Shadan, M., and M. Hosseini-Barzi, 2009, Geochemistry of Khan Formation sandstones in central Iran: implications for provenance studies: 27th IAS Meeting of Sedimentology, Alghero-Italy, p 349. 44- Shaw, J., and B.C. Schreiber, 1991, Lithostratigraphy and depositional environments of the Ancell Group in central Illionois: a middle Ordovician carbonate-siliciclastic transition. In: A.J., Lomando, and P.M. Harris, (Eds.), Mixed Carbonate Siliciclastic Sequences. SEPM. Spec. Publication, p. 309-351. 45- Spry, A., 1969, Metamorphic texture: Pergamon Press, Oxford, 350 p. 46- Tucker, M.E., 2001, Sedimentary Petrology: An Introduction to the Origion of Sedimentary Rocks: Blackwell, Scientific Publication, London, 260 p. 47- Walderhaug, O., and P.A. Bjørkum, 1998, Calcite cement in shallow marin sandstones: growth mechanisms and geometry: Spec. Publs Int. Ass. Sediment, v. 26, p. 179-192. 48- Walker, R. G., and A. G. Plint, 1992, Wave-and storm-dominated shallow marine systems. In: R.G. Walker, N. P. James, (Eds.), Facies models: response to sea level change: GEO text 1, Geological Association of Canada Publications, p. 219-238. 49- Wescott, W.A., and F.G. Ethridge, 1990, Fan delta-alluvial fans in costal setting. In: A.H. Rachocki and M. Church (Eds.), Alluvial fans: A field approach: Wiley, Chichester, p. 195-211. 50- Wilson, M.J., 1999, The origin and formation of clay minerals in soils: Past, present and future perspectives: Clay Mineral, v. 34, p. 7-25. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,653 |