پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,651 |
| تعداد مقالات | 13,405 |
| تعداد مشاهده مقاله | 30,230,528 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,081,538 |
پالئواکولوژی سازند شمشک بر اساس پالینومورف ها در برش چینه شناسی خوش ییلاق، شمال شرق شاهرود | ||
| پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی | ||
| مقاله 5، دوره 25، شماره 2، آبان 1388، صفحه 87-116 اصل مقاله (968.31 K) | ||
| نویسندگان | ||
| فرشته سجادی* 1؛ زهرا حکیمی تهرانی2 | ||
| 1استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه تهران | ||
| 2کارشناس ارشد دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| پالئواکولوژی سازند شمشک (رتین – ژوراسیک میانی) در برش چینه شناسی خوش ییلاق، شمال شرق شاهرود، شمال روستای غزنوی بر اساس پالینومورف ها و مواد آلی موجود در آن مورد بررسی قرار گرفت. این برش چینه شناسی با ضخامت 1280 متر به طور عمده شامل شیل، ماسه سنگ، و لایه های زغال می باشد. 67 نمونه برداشت شده از این برش چینه شناسی حاوی گروههای مختلف پالینومورف با درجه حفظ شدگی خوب شامل اسپورها، پولن ها، سیست داینوفلاژله ها به مقدار بسیار کم، خرده های چوب (بافت های گیاهی، کوتیکول)، AOM تیره، AOM روشن و فیتوکلاست های تیره (قطعات سیاه و بدون ساختمان داخلی) بودند. 73 گونه اسپور (متعلق به 47 جنس) و 17 گونه پولن (متعلق به 12 جنس) مورد شناسایی قرار گرفت. گیاهان والد این میوسپورها به فیلیکوپسیدا، بریوپسیدا، لیکوپسیدا، کنیفروپسیدا، سیکادوپسیدا و اسفنوپسیدا منتسب می باشند که همگی در شرایط گرم و مرطوب زندگی میکنند. همچنین حضور فراوان میوسپور Ricciisporites tuberculatus تاییدی بر شرایط مرطوب و بارانی در زمان تشکیل سازند شمشک در برش چینه شناسی مورد مطالعه می باشد. درصد بالای فیتوکلاست های (ماسرالهای) هم اندازه و جورشده (تا 98 درصد) به همراه پالینومورفهای خشکی (اسپور و پولن) با حفظ شدگی خوب، در این برش چینه شناسی حاکی از آن است که این برش چینه شناسی در یک محیط دلتایی با انرژی متوسط یا زیاد تشکیل شده است. حضور پالینومورف های دریایی به میزان اندک دراین مجموعه معرف پیشروی های مقطعی و کوتاه مدت دریا است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پالئواکولوژی؛ پالینومورف ها؛ سازند شمشک؛ شاهرود؛ البرز شرقی | ||
| اصل مقاله | ||
|
مطالعات قبلی موقعیت جغرافیایی برش چینه شناسی مورد مطالعه آماده سازی و مطالعه نمونه ها
Filicophyta یا سرخس ها: (دونین – عهد حاضر) میوسپورهای منتسب به گروههای های مختلف سرخس ها مانند شیزاسه آ (Schizaeceae)، اسمونداسه آ (Osmundaceae)، دیپتریداسه آ (Dipteridaceae)، ماراسیاسه آ (Marattiaceae)، دیکسونیاسه آ (Dicksoniaceae)، سیاتسه‌آ (Cyatheceae)، گلیکنیاسه آ (Gleicheniaceae) و ماتونیاسه آ (Matoniaceae) در نهشته های سازند شمشک در برش چینه شناسی مورد مطالعه به فراوانی وجود دارند. سرخس ها از فراوانترین شاخه نهانزادان آوندی می باشند که امروزه عموما در مناطق استوایی و نیمه استوایی و آب و هوای گرم و مرطوب دیده می شوند. برای رویش سرخس‌ها گرما و رطوبت دو عامل مهم اقلیمی به شمار می روند (Vakhrameev 1991; Van Konijnenburg – Van Cittert 2002; Villar deseoane 1999, Tidwell and Ash 1994; Collinson 1996 جعفریان و بگی 1380). لیکوپسیدا (Lycopsida): لیکوفیت ها گیاهان علفی هستند که گرچه زیستگاههای متنوعی را اشغال می کنند اما برای تولید مثل به وجود آب در محیط نیاز دارند (Deng 2002) . فراوانترین میوسپور متعلق به این گروه در برش چینه شناسی مورد مطالعه Limbosporites می باشد. بریوپسیدا (Bryopsida): این گروه تحت شرایط مرطوب و بارانی رشد میکنند (Barrón et al. 2006). فراوان-ترین میوسپور متعلق به این گروه در برش چینه شناسی مورد بررسی Ricciisporites tuberculatus می‌باشد که برخی از پالینولوژیست ها آن را به برایوفیت ها (e.g. Lundblad 1954; Balme 1995; Lindström and Erlström 2006) و برخی دیگر آن را به پولن ها (Batten et al. 1994) نسبت داده اند. مقدار زیاد Ricciisporites دلالت بر تعداد زیاد گیاه والد آن در محیط تشکیل سازند شمشک دارد. سیکادوپسیدا (Cycadopsida): سیکادهای امروزی در مناطق حاره‌ای که در جوار جنگلهای انبوه و دشت‌های کم درخت با رطوبت 20%- 30% زندگی میکنند، پراکنده شده-اند. دراین مناطق تغییرات درجه حرارت بسیار کم است (Fakhr 1975). فراوانترین میوسپور متعلق به این گروه در برش چینه شناسی مورد مطالعه Chasmatosporites می باشد. کنیفروپسیدا (Coniferopsida): پولن Corollina یکی از فرم های منتسب به گیاهان این رده است. کنیفروپسیدا در مقایسه با سایر بازدانگان و همچنین سرخس ها در مناطق مرتفع تر و با رطوبت کمتری رشد می کنند Fakhr 1975)). اسفنوپسیدا (Sphenopsida): فرم‌های زنده این گروه در حال حاضر کوچک و فقط به جنس Equisetum محدود می شود که اغلب گونه‌های آن در محل-های خلوت نظیر برکه‌های آب و بخش-هایی از دریاچه‌های شمال آسیا و آمریکا زندگی می کنند. فراوان-ترین میوسپور متعلق به این گروه در برش چینه شناسی مورد مطالعه Calamospora می باشد. بازسازی محیط دیرینه
جدول 1 - درصد فراوانی گروههای مختلف پالینومورف ها و خرده‌های چوب در برش چینه شناسی خوش‌ییلاق.
Sample No. Spore Pollen Grains Opaque Aom Transparent Aom Marine palynomorph Phytoclasts Woody debribs
ادامه جدول 1
تشکر و قدردانی
| ||
| مراجع | ||
|
-آقانباتی، س. ،ع. ،1383، زمین شناسی ایران: سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 231 ص. -جعفریان. ،م. ، و بگی. ، ح. ،1380، دیرین شناسی گیاهی (پالئوبوتانی): انتشارات دانشگاه اصفهان، شماره 296، 309 ص. -حسین زاده. ، م. ،1382، بررسی لیتو استراتیگرافی و بیو استراتیگرافی سازند شمشک در خاور شهمیرزاد (جنوب خاوری البرز) با توجه ویژه به فون آمونیتی: پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. -رضایی. ، م. ،د. ، 1380، زمین شناسی نفت: انتشارات علوی، 472 ص. -شفیعی. ، م. ،ا. ،1370، بررسی لیتوفاسیس و محیط رسوبی سازند شمشک (واقع در گردنه امام زاده هاشم): پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران. -شکاری فرد. ،ع. ، سیدامامی. ،ک. و بودین. ،ف. ،1387، بلوغ حرارتی، کیفیت و نوع مواد آلی در شیلهای سیلیسی کلستیک سازند شمشک در مرکز و شرق کوههای البرز، شمال ایران: مجله دانشکده مهندسی، دانشگاه تهران، (3)41، 332-319. -میرباقری، س. ، ر. ، 1386، مشخصات سنگ شناسی، محیط رسوبی و سکانس استراتیگرافی سازند شمشک در ناحیه خوش ییلاق: پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
-Achilles, H., H. Kaiser, H. J Schweitzer, and A. Hushmand, 1984, Die Rato-Jurassischen floren des Iran und Afganistans. 7. Die mikroflora der Obertriadisch-Jurassischen Ablagerungen des Alborz-Gebirges (Nord-Iran): Palaeontographica. Abt. B 194, p. 14- 95. -Ashraf, A. R. 1977, Die Rato-Jurassischen Floren des Iran und Afghanistan. 3. Die Mikrofloren des Ratischen bis Unterkretazischen Ablagerungen Nordafghistan: Palaeontographica Abt. B 161, p. 1-97. -Assereto, R. 1966, The Jurassic Shemshak Formation in central Elburz (Iran). Rivista. Italiana. di Paleontologia e Stratigratigrafia, v.72(4), p. 1133- 1182. -Balme, B. E. 1957, Spores and pollen grains from the Mesozoic of Western Australia: Commonwealth Scientific and Industrial Research Organization, Australia, Coal Research Section T.C. 25, 48 p. -Balme, B. E. 1995, Fossil in situ spores and pollen grains: an annotated catalogue: Review of Palaeobotany and Palynology v.87 (2-4), p. 81- 323. -Batten, D. J. 1973, Palynology of Early Cretaceous soil beds and associated strata: Palaeontology, v.16 (2), p. 399- 424. -Batten, D. J., and Lister, J.K. 1988, Evidence of freshwater dinoflagellates and other algae in the English Wealden (Early Cretaceous): Cretaceous Research 9, p. 171- 179. -Batten, D. J., Koppelhus, E. and Nielsen, L.H. 1994, Uppermost Triassic to Middle Jurassic palynofacies and palynomiscellanea in the DanishBasin and Fennoscandian Broder Zone: Cahiers de Micropaléontologie, Nouvelle Série 9, p. 21- 45. -Barrón, E.; Gómez, J.J.; Goy, A., and Pieren, A.P. 2006, The Triassic – Jurassic boundary in Asturias (northern Spain): Palynological characterisation and facies: Review of Palaeobotany and Palynology, v.138, p. 187- 208. -Boulter, M. C., and A. Riddick, 1986, Classification and analysis of palynodebris from the Palaeocene sediments of the Forties Field: Sedimentology v.33, p. 871- 876. -Brenner, G. J. 1963, The spores and pollen of the Potomac Group of Maryland: Maryland Department of Geology, Mines and Water Resources, Bulletin v.27, 215 p. -Collinson, M. E. 1996, What use are fossil ferns-"20 years on: with a review of the fossil history of extant pteridophyte families and genera. In: J. M. Camus, M. Gibby, and R. J. Johns (Eds.), Pteridology in Perspective: RoyalBotanical Gardens, Kew, p. 349- 394. -Cookson, I. C., and M. E. Dettmann, 1959, Microfloras in bore cores from Alberton West, Victoria: Proceedings of the Royal Society of Victoria v.71, p. 31- 38. -Couper, R. A. 1958, British Mesozoic microspores and pollen grains, a systematic and stratigraphic study: Palaeontographica, Abt. B, v.103, p.75- 179. -Deng, S. 2002, Ecology of the Early Cretaceous ferns of northeast China: Review of Palaeobotany & Palynology v.119, p. 93- 112. -Dettmann, M. E. 1963, Upper Mesozoic microfloras from south-eastern Australia: Proceedings of the Royal Society of Victoria v.77, p. 1- 148. -deJersey, H. J., and M. Hamilton, 1967, Triassic spores and pollen grains from the Moolayember Formation: Geological Survey of Queensland, Publication N. 336, 61 p.
-de Jersey, N. J., and J. I. Raine, 1990, Triassic and earliest Jurassic miospores from the Murihiku Supergroup, New Zealand: New Zealand Geological Survey, Paleontological Bulletin v.62, 164 p. -Döring, H., W. Krutzsch, D. H Mai,. and E. Schuls, 1963, Retitriletes. – In: Krutzsch, W. (Ed.): Atlas der mittel – und jungtertiären dispersen Sporen – und Pollen – sowie der Mikroplanktonformen des nördlichen Mitteleuropas. Lieferung II, p. 8-18. -Fakhr, M.S. 1975, Contribution a L’etude de la Flore Rheto- Liasique de la Formation de Shemshak de Lelbourz Iran. These, de Doctorat d´etat ES-Sciences Naturelles, Uni. Pierre et Marie Curie Paris VI; Publication du Laboratoire de Paleobotanique de l’Universite Paris VI 2, 421 p. -Filatoff, J. 1975, Jurassic palynology of the Perth Basin, Western Australia: Palaeontographica, Abt. B 154, p. 1- 113. -Filatoff, J. and P. L. Price, 1988, A Pteridacean spore lineage in the Australian Mesozoic: Memoir of the Association of Australasian Paleontologists v.5, p. 89- 124. -Fürsich, F. T., M. Wilmsen, K. Seyed-Emami, F. Cecca, and M. Majidifard, 2005, The upper Shemshak Formation (Toarcian-Aalenian) of the Eastern Alborz (Iran): Biota and palaeoenvironments during a transgressive-regressive cycle, Facies, v. 51, p. 365- 384. -Fürsich F.T., M. Wilmsen, and K. Seyed-Emami 2006, Ichnology of Lower Jurassic beach deposits in the Shemshak Formation at Shahmirzad, southeastern Alborz Mountains, Iran: Facies, v.52, p. 599- 610. -Javadi, F. 2006, Plant Fossil remains from the Rhaetian of Shemshak Formation, Narges-chal area, Alburz, NE, Iran: Nuova Pagina 1. Abstract v. 112. (3), 1 p. -Kimyai, A. 1975, Jurassic palynological assemblages from the Shahrud region, Iran: Geoscience and Man, v.11, p. 117- 121. -Lam, K., and R. Porter, 1977, The distribution of palynomorphs in the Jurassic rocks of the Brora Outlier, NEScotland:Geological Society of London, v.134, p. 45- 55. -Lindström, S., and M. Erlström, 2006, The late Rhaetian transgression in southern Sweden: Regional (and global) recognition and relation to the Triassic – Jurassic boundary: Palaeogeography, Palaeoclimatolgy and Palaeoecology, v.241, p. 339- 372. -Lundblad, B. 1954, Contributions to the geological history of the Hepaticae. Fossil Marchantiales from the Rhaeto-Liassic coal mines of Skromberga (Prov. of Scania): Sweden. Svensk Botanisk Tidskrift. v.48 (2), p. 381-417. -Mahmoud, M. S., and A. R. M. M. Moawad, 2000, Jurassic-Cretaceous (Bathonian to Cenomanian) palynology and stratigraphy of the West Tiba-1 borehole, northwestern Desert, Egypt: Journal of African Earth Sciences, v.30 (2), p. 401- 416. -Matthiessen, J., M. Kunz-Pirrung, and P. J. Mudie, 2000, Freshwater chlorophycean algae in recent marine sediments of the Beaufort, Laptev and Kara Seas (Arctic Ocean) as indicators of river runoff: International Journal of Earth Sciences v.89, p. 470- 485. -McKellar, J. L. 1974, Jurassic miospores from the upper Evergreen Formation, Hutton Sandstone, and basal Injune Creek Group, north-eastern Surat Basin: Geological Survey of Queensland, publication n. 361, 89 p.
-McKellar, J. 1998, Late early to Late Jurassic Palynology, biostratigraphy and palaeogeography of the Roma Shelf Area, northwestern Surat Basin, Queensland, Australia. Ph.D. thesis, University of Queensland, Australia. -Nilsson, T. 1958, Über das Vorkommen eines mesozoischen Sapropelgesteins in Schonen: Lunds Universitets Arsskrift 2, 54, 112 p. -Phipps, D., and G. Playford, 1984, Laboratory techniques for extraction of Palynomorphs from sediments: Department of Geology, University of Queensland, Papers, v.11 (1), p. 1- 23. -Playford, G., and M. E. Dettmann, 1965, Rhaeto-Liassic plant microfossils from the Leigh Creek Coal Measures, South Australia, Senckengeriana Lethaea.v.46 (2-3), p. 127- 181. -Playford, G., and M. E. Dettmann, 1996, “Spores”. In: Jansonius, J.&McGregor, D.C. (Eds.): Palynology: principles and applications: American Association of Stratigraphic Palynologists Foundation, v.1, p. 227- 260. -Rad, F. K. 1986, A Jurassic delta in eastern Alborz, NE Iran: Journal of Petroleum Geology, v.9(3) p. 281- 294. -Schulz, E. 1967, Sporenpaläontologische Untersuchungen rätoliassischer Schichten im Zentralteil des Germanischen Beckens: Palaontologische Abhandlungen. B, v.2 (3), p. 545- 633. -Seyed-Emami, K., F. T. Fürsich, M. Wilmsen, M. R. Majidifard, F. Cecca, and A. Shekarifard, 2006, Stratigraphy and ammonite fauna of the upper Shemshak Formation (Toarcian-Aalenian) at Tazareh, eastern Alburz: Journal of Asian Earth Sciences v.28, p. 259- 275. -Seyed-Emami K., and M. Wilmsen, 2007, Late Triassic ammonoids from the lower Shemshak Group at Rezaabad, south-southwest of Damghan, northern Central Iran: Beringeria, v.37, p. 175-180. -Shekarifard, A., F. Baudin, J. Schynder, and K. Seyed-Emami (in press), Characterization of organic matter in the fine-grained siliciclastic sediments of the Shemshak Group (Upper-Triassic to Middle Jurassic) in the Alburz Range, northern Iran. In: M. F. Brunet, M. Wilmsen and J. W Granath, (Eds.), South Caspian to Central Iran Basins: Geological Society London, Special Publication, 312 p. -Shekarifard, A., K. Seyed-Emami, and F. Baudin, 2006, Organic geochemistry and petrography of the Shemshak Formation in the eastern Alburz, northern Iran: The 24th Symposium on Geosciences, Geological Survay of Iran, p. 27. Tehran, Iran [abstract]. -Shekarifard, A., K. Seyed-Emami, and F. Boudin, 2007, Hydrocarbon potentials of organic black shales of the Shemshak Formation in eastern and central Alburz, northern Iran: The 25th Symposium on Earth Sciences, Geological Survey of Iran, p. 410 [abstract]. -Shekarifard, A., K. Seyed-Emami, F. Baudin, and J. Schnyder, 2007, Organic matter characterization and source rock evaluation of fine-grained siliciclastic sediments from the Shemshak Group, Alburz Range, northern Iran: International Symposium on Middle East Basins Evolution, p. 12. Paris [abstract].
-Skarby, A. 1964, Revision of Gleicheniidites senonicus Ross: Acta Universitatis Stockholmiensis, Stockholm Contributions in Geology v.11, p. 59- 77.
-Tidwell, W. D., and S. R. Ash, 1994, A review of selected Triassic to Early Cretaceous ferns: Journal of Plant Research v.107, p. 417- 442.
-Tyson, R. V. 1984, Palynofacies investigations of Callovian (Middle Jurassic) sediments from DSDP Site 534, Blake-Bahama Basin, Western Central Atlantic: Marine and Petroleum Geology v.1, p. 3- 13.
-Tyson, R. V. 1987, The genesis and palynofacies characteristics of marine petroleum source rocks. In: Brooks, J., Fleet, A.J. (Eds.), Marine Petroleum Source Rocks, Geological Society Special Publication v.26, p. 47- 67.
-Tyson, R. V. 1989, Late Jurassic palynofacies trends, Piper and Kimmeridgian Clay Formation, UK onshore and offshore. In: D.J. Batten and M.C. Keen (Eds.), Northwest European Micropalaeontology and Palynology, British Micropalaeontological Society Series, Ellis Horwood, Chichester, p. 135- 172.
-Tyson, R. V. 1993, Palynofacies analysis. In: D. G. Jenkins (Ed.), Applied Micropalaeontology, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, p. 269.
Tyson, R. V. 1995, Sedimentary organic matter: Organic facies, and palynofacies. Chapman and Hall, London, 615 p.
-Vakhrameev, V. A. 1991, Jurassic and Cretaceous Floras and Climates of the Earth: CambridgeUniversity Press, Cambridge, 318 p.
-Van der Zwan, C. J. 1990, Palynostratigraphy and palynofacies reconstruction of the Upper Jurassic to lowermost Cretaceous of the Draguen Field, offshore mid Norway: Review of Palaeobotany and Palynology v.62, p. 157- 186.
-Van Konijnenburg-Van Cittert, J. H. A., 2002, Ecology of some Late Triassic to Early Cretaceous ferns in Eurasia: Review of Palaeobotany and Palynology, v.119, p. 113- 124.
-Vigran, J. O., B. Thusu, 1975, Illustrations and identifications of the Jurassic palynomorphs of Norway: Royal Norwegian Council for Scientific and Industrial Research, Continental Shelf Division, Publication v.65, 55 p.
-Villar de Seoane, L. 1999, Estudio comparado de Cyathea cyathifolia comb: Nov. del Cretacico inferior de patagonia, Argentina. Rev. Esp. Paleontol. v.14, p. 157- 163.
-Zavattieri, A.M., U. Rosenfeld., and W. Volkheimer, 2008, Palynofacies analysis and sedimentary environments of Early Jurassic coastal sediments at the southern border of the Neuqun Basin, Argentina: Journal of South American Earth Sciences. v. 25, p. 227- 245.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,158 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 836 |
||